Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Karta przedmiotu obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2012/2013 WydziałPrawa, Administracji i Stosunków Międzynarodowych Kierunek studiów: Prawo Profil: Ogólnoakademicki Forma studiów: Stacjonarne Kod kierunku: PR Stopień studiów: Magisterskie, jednolite Specjalności: 1 2 bez specjalności Przedmiot Nazwa przedmiotu Prawo rzymskie Kod przedmiotu WPAISM PRAJednolite magisterskieS A1 12/13 Kategoria przedmiotu Przedmioty podstawowe - obligatoryjne Liczba punktów ECTS 4 Język wykładowy polski Forma zajęć, liczba godzin w planie studiów Semestr 2 W 26 C 0 K 0 S 0 Legenda: W — WykładC — Ćwiczenia/ JęzykiK — KonwersatoriumS — SeminariumL — LabolatoriumI — Inne L 0 I 0 Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego 3 Cele przedmiotu Cel 1 Nabycie znajomości podstawowych pojęć, zasad, norm prawnych i instytucji prawa rzymskiego. Cel 2 Kształtowanie umiejętności systemowego porządkowania materiału normatywnego. 4 Wymagania wstępne 1 Znajomość podstaw prawoznawstwa. 2 Znajomość logiki prawniczej. 5 Modułowe efekty kształcenia MW1 Student definiuje podstawowe pojęcia prawne. Wymienia zasady prawne i tłumaczy ich funkcje i zastosowanie. Rozpoznaje poszczególne instytucje prawne i charakteryzuje ich miejsce w systemie prawa oraz treść normatywną. MW2 Student wskazuje wpływ prawa rzymskiego i rzymskiej jurysprudencji na nowożytną praktykę prawotwórczą i koncepcje doktryny, szczególnie w zakresie prawa zobowiązań i prawa rzeczowego. MU3 Student wykorzystuje znajomość systemu prawa cywilnego dla odszukania poszczególnych norm i interpretacji ich treści. Myśli problemowo i posługuje się argumentacją prawniczą. MU4 Student analizuje stan faktyczny, dobiera odpowiednią normę prawną, interpretuje ją i stosuje, formułuje rozstrzygnięcie problemu. MK5 Student widzi normy prawne w ich kontekście aksjologicznym i społecznym i jest nastawiony na racjonalne działania przy rozwiązywaniu konfliktu praw podmiotowych. 6 Treści programowe Lp W1 W2 W3 W4 W5 W6 Wykład Tematyka zajęć Opis szczegółowy bloków tematycznych Historia prawa rzymskiego. Ustrój społeczny i polityczny Rzymu i jego wpływ na kształtowanie się prawa. Źródła prawa rzymskiego. Jurysprudencja rzymska i jej osiągnięcia. Rzymskie definicje prawa. Recepcja prawa rzymskiego. Systematyzacja prawa. Wpływy rzymskiej systematyki oraz rzymskich konstrukcji prawnych i terminologii na różne systemy prawne. Współczesne znaczenie prawa rzymskiego. Oddziaływanie podstawowych zasad. Rola maksym oraz paremii Rzymski proces cywilny. Sądy i ich właściwości. Strony procesowe (zdolność sądowa, zdolność procesowa, legitymacja procesowa, zastępstwo procesowe). Proces legisakcyjny i proces formularny(in iure i apud iudicem). Ochrona pozaprocesowa. Proces kognicyjny i jego zasady jako źródło współczesnego prawa procesowego. Prawo osobowe. Status libertatis, civitatis, familiae. Osoby prawne. Zdolność prawna - treść, przesłanki i ograniczenia. Czynności prawne. Zdolność do czynności prawnych - treść, przesłanki, ograniczenia. Zastępstwo przy czynnościach prawnych. Rodzaje czynności prawnych. Elementy treści czynności prawnych. Klauzule dodatkowe - termin, warunek, polecenie. Wady czynności prawnych. Ważność i skuteczność czynności prawnych. Wykładnia czynności prawnych. Prawo rodzinne. Małżeństwo i jego prawne znaczenie, stosunki osobiste i majątkowe między małżonkami. Władza ojcowska - treść, powstanie i zgaśnięcie, ewolucja historyczna. Opieka i kuratela. Prawo rzeczowe - treść, pojęcia podstawowe. Rzeczy i ich rodzaje. Posiadanie pojęcie i rodzaje posiadania. Nabycie i utrata posiadania. Ochrona posesoryjna. Posiadanie rzeczy i posiadanie praw. Strona 2/5 Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Lp W7 W8 W9 W10 W11 W12 W13 Wykład Tematyka zajęć Opis szczegółowy bloków tematycznych Własność. Pojęcie, rodzaje własności. Ograniczenia prawa i ograniczenia wykonywania prawa. Współwłasność. Nabycie i utrata własności. Ochrona petytoryjna. Prawa na rzeczy cudzej. Służebności gruntowe i osobiste. Zasady ich ustanawiania i wykonywania oraz wygaśnięcie. Dzierżawa wieczysta(emfiteuza). Prawo zabudowy (superficies). Zastaw i jego rozwój. Ochrona ograniczonych praw rzeczowych. Prawo zobowiązań. Istota stosunku zobowiązaniowego. Dług i odpowiedzialność, węzeł obligacyjny, jego podmioty, ich rola i ochrona. Rodzaje zobowiązań. Źródła zobowiązań. Nominalizm kontraktowy a zasada swobody umów. Nominalizm deliktowy a zakres odpowiedzialności za czyny niedozwolone. Wielość podmiotów stosunku zobowiązaniowego. Zmiany podmiotów stosunku zobowiązaniowego. Świadczenie i jego wymogi. Zwłoka dłużnika i zwłoka wierzyciela. Skutki niewykonania lub niewłaściwego wykonania zobowiązania. Szkoda i odpowiedzialność za jej wyrządzenie. Pojęcie winy i jego ewolucja. Odpowiedzialność niezależna od winy. Wyłączenie odpowiedzialności. Umorzenie zobowiązania i jego sposoby. Zobowiązania umowne. Pactum i contractus. Zawarcie umowy. Zasady interpretacji treści umowy. Dobra wiara. Zabezpieczenie wierzytelności. Kontrakty werbalne (stypulacja). Kontrakty literalne (expensilatio). Kontrakty realne (pożyczka, przechowanie, użyczenie, zastaw). Kontrakty konsensualne (kupno-sprzedaż, najem i jego rodzaje, zlecenie, spółka). Kontrakty nienazwane. Pacta praetoria(recepta) i pacta legitima (darowizna). Umowy dodatkowe. Zobowiązania z czynów niedozwolonych. Delictum a crimen. Kradzież i jej rodzaje, szkoda wyrządzona w cudzym majątku, naruszenie dóbr osobistych, działanie na szkodę wierzyciela, metus i dolus. Zobowiązania quasi ex contractu (prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia, zobowiązanie z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia). Zobowiązania quasi ex delicto. Prawo spadkowe. Pojęcia dziedziczenia i spadku. Podstawy powołania do spadku. Dziedziczenie testamentowe (zdolność testowania i dziedziczenia, treść testamentu, formy testamentu, kodycyl). Dziedziczenie beztestamentowe. Dziedziczenie przeciwtestamentowe formalne i materialne. Przyjęcie i odrzucenie spadku. Konsekwencje wielości spadkobierców. Zapisy - legaty i fideikomisy. Razem Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 2 26 7 Metody dydaktyczne M16. M9. M13. MI1. Wykłady Praca z podręcznikiem Studium przypadku Rozwiązywanie i tworzenie kazusów w oparciu o materiały przekazywane przez prowadzącego przedmiot Strona 3/5 Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego 8 Obciążenie pracą studenta Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności Forma aktywności Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim, w tym: Godziny wynikające z planu studiów 26 Konsultacje przedmiotowe 0 Egzaminy i zaliczenia w sesji 0 Godziny bez udziału nauczyciela akademickiego wynikające z nakładu pracy studenta, w tym: Przygotowanie się do zajęć, w tym studiowanie zalecanej literatury 49 Opracowanie wyników 0 Przygotowanie raportu, projektu, prezentacji, dyskusji 25 Sumaryczna liczba godzin dla przedmiotu wynikająca z 100 całego nakładu pracy studenta 4 Sumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu 9 Metody oceny Egzamin pisemny składa się z części testowej, rozwiązania dwóch kazusów, sformułowania kazusu, w którym zastosowanie mają wskazane normy, oraz propozycji normy regulującej przedstawioną sytuacją konfliktową. Ocena podsumowująca P1. Egzamin pisemny Warunki zaliczenia przedmiotu 1 Uzyskanie pozytywnej oceny z egzaminu pisemnego (przynajmniej 50% z testu i rozwiązań kazusów). Kryteria oceny Na ocenę 3 Na ocenę 3.5 Na ocenę 4 Na ocenę 4.5 Na ocenę 5 10 Student wskazuje podstawowe pojęcia prawne i zna ich definicje. Podejmuje zgodne z metodyką próby rozwiązania kazusów. Student definiuje pojęcia prawne, zna instytucje i ich treść normatywną. Wykazuje wiedzę na temat zasad prawnych. Rozwiązuje kazusy i próbuje tworzyć własne na podstawie znajomości norm. Student przedstawia bez większych błędów pojęcia i instytucje prawne. Wskazuje treść zasad prawa. Zna systematykę prawa i sprawnie się nią posługuje przy rozwiązywaniu kazusów i tworzeniu własnych. Student w pełni poprawnie definiuje pojęcia i opisuje treść instytucji. Wskazuje ich odbicie we współczesnym prawie. Poszukuje ratio normy prawnej. Zna dobrze zasady prawa i jego systematykę. Wprawnie rozwiązuje i tworzy kazusy. Student bezbłędnie definiuje i omawia pojęcia, instytucje wraz z ich treścią normatywną i zasady prawa. Ma pełną orientację w systematyce prawa. Wskazuje rzymskie uwarunkowania określonych instytucji prawa współczesnego. Potrafi przedstawić rationes legum. Biegle rozwiązuje kazusy, tworzy własne w sposób oryginalny. Macierz realizacji przedmiotu Strona 4/5 Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Modułowe efekty kształcenia dla przedmiotu MW1 MW2 MU1 MU2 MK1 11 Odniesienie do efektów kierunkowych K_W01, K_W03, K_W04, K_W05, K_W02, K_W06, K_U01, K_U02, K_U03, K_U04, K_K02 K_W01, K_W03, K_W04, K_W02, K_W06, K_U02, K_U04, K_K02 K_W06, K_U01, K_U02, K_U03, K_U04, K_K01, K_K02 K_W05, K_W06, K_U01, K_U02, K_U03, K_K01, K_K02 K_W03, K_W06, K_U01, K_U02, K_U03, K_U04, K_K01, K_K02 Treści programowe Metody dydaktyczne Sposoby oceny W1, W2, W3, W4, W5, W6, W7, W8, W9, W10, W11, W12, W13 M16, M9 P1 W1, W2, W3, W4, W5, W6, W7, W8, W9, W10, W11, W12, W13 M16, M9, M13 P1 W1, W3, W5, W6, W7, W9, W10, W12, W13 M16, M9, M13 P1 W1, W3, W4, W5, W6, W9, W10, W12, W13 M16, M9, M13 P1 W1, W3, W4, W5, W6, W7, W9, W10, W12, W13 M16, M9, M13 P1 Wykaz literatury Literatura podstawowa: [1] Witold Wołodkiewicz, Maria Zabłocka — Prawo rzymskie. Instytucje, Warszawa, 2009, C.H. Beck [2] Wojciech Dajczak, Tomasz Giaro, Franciszek Longchamps de Berier — Prawo rzymskie. U podstaw prawa prywatnego, Warszawa, 2009, Wydawnictwo Prawnicze PWN Literatura uzupełniająca: [1] Kazimierz Kolańczyk — Prawo rzymskie, Warszawa, 2001, LexisNexis [2] Wiesław Litewski — Rzymskie prawo prywatne, Kraków, 2003, LexisNexis [3] Marek Kuryłowicz — Słownik terminów i sentencji prawniczych łacińskich oraz pochodzenia łacińskiego, Kraków, 2002, Zakamycze [4] Agnieszka Kacprzak, Jerzy Krzynówek — Prawo rzymskie. Pytania. Tablice, Warszawa, 2011, C.H. Beck [5] Tomasz Palmirski — Prawo rzymskie. Repetytorium, Warszawa, 2012, LexisNexis [6] Wiesław Litewski — Słownik encyklopedyczny prawa rzymskiego, Kraków, 1998, Universitas 12 Informacje o nauczycielach akademickich Oboba odpowiedzialna za kartę dr hab. Jarosław Reszczyński (kontakt: [email protected]) Oboby prowadzące przedmiot Jarosław Reszczyński (kontakt: [email protected]) Strona 5/5