Rynek walutowy i kurs walutowy

Rynek walutowy i kurs
walutowy
Rynek walutowy
• to zespół reguł i instytucji pozwalających
dokonać wymiany pieniądza jednego kraju
na pieniądz drugiego kraju.
• oznaczenie pieniędzy symbolami np. złoty
polski – PLN, dolar amerykański - USD
• Kurs walutowy = cena na rynku
walutowym
• Kurs waluty to cena jednej waluty
wyrażona w innej walucie.
Cechy rynku walutowego:
• rynek nie jest umiejscowiony geograficznie
• rynek walutowy funkcjonuje przez całą dobę
(Londyn – 30% transakcji, New York, Tokio)
• rynek walutowy należy do najtańszych, ze
względu na niskie koszty transakcji, i do najlepiej
zintegrowanych w skali międzynarodowej
Uczestnicy rynku walutowego:
• każdy, kto dokonuje transakcji z udziałem
pieniądza zagranicznego
• banki komercyjne
• przedsiębiorstwa
• instytucje finansowe np. fundusze inwestycyjne,
firmy ubezpieczeniowe
• spekulanci walutowi
• banki centralne
• administracja skarbu państwa ( w Polsce –
Ministerstwo Finansów)
Rodzaje rynku walutowego:
• rynek bieżący
• rynek terminowy
– premia
– dyskonto
Rodzaje eurorynków
• pieniężny – rynek eurowalut (głównie
dolara)
• kapitałowy – głównie rynek euroobligacji
• eurowaluta (≠euro) – każda waluta danego
kraju poza jego granicami np. eurozłoty,
eurodolar
Funkcje rynku walutowego:
• możliwość dokonania wymiany pieniądza
jednego kraju na pieniądz innego kraju,
• zabezpieczenie uczestników obrotu
gospodarczego przed negatywnymi
konsekwencjami wahań kursowych
Jeśli na początku miesiąca 1 EUR = 5PLN, a pod koniec tylko
4PLN, majątek właściciela 1000EUR zmniejszył się z 5000 PLN do
4000PLN, czyli o 20%.
• umożliwienie uczestnikom gry na zniżkę lub
zwyżkę wartości walut i pomnażania dochodów
spekulacje
• kurs kasowy złotego do dolara – luty:
1 USD = 3,95 PLN
• spekulacja – złoty umocni się w marcu:
1 USD = 3,90 PLN czyli 1PLN = 0,256 USD
• spekulant sprzedając 100 000USD w lutym:
100 000 * 3,95 = 395 000 PLN
• jeśli przewidywania są trafne, to w marcu zamieni
PLN na USD:
395 000PLN * 0,256 USD = 101 282 USD
• ZYSK : 101 282 – 100 000 = 1282 USD
• jeśli kurs USD w marcu wzrośnie – spekulant
straci
Funkcje kursu walutowego:
• cenotwórcza – wpływa na ceny dóbr i
komponentów importowanych;
-
wpływa na efektywność transakcji
eksportowych i importowych
• informacyjna – informuje o dynamice i
konkurencyjności danej gospodarki
Zapis kursu walutowego
Pestki
Duża figura
• waluta bazowa – jej ilość zwykle jest stała w
danym kursie
• waluta kwotowana – jej ilość zmienia się w
kolejnych kwotowaniach
• kurs kupna BID – cena, po której dealer jest
gotowy kupić jednostkę waluty bazowej
• kurs sprzedaży OFFER lub ASK – cena po
której dealer jest gotowy sprzedać jednostkę
waluty bazowej
• prowizja – opłata kwotowa lub procentowa
związana z przeprowadzeniem transakcji
Źródło: Finanse międzynarodowe zbiór zadań, P.Kowalik, A.Pietrzak, PWN, Warszawa 2005
SPREAD
• różnica między kursem BID i OFFER
• marża – wielkość, jaką bank dodaje do
kursu sprzedaje i odejmuje od kursu
kupna waluty kwotowanej na rynku
międzybankowym
EURO
kupno: 3,8372, sprzedaż: 3,9148
spread: 3,9148 – 3,8372 = 0,0776
Kurs walutowy - wycena z punktu widzenia
podmiotu krajowego
Metoda europejska - ile złotówek należy
zapłacić za jedno euro, np. 4,3 PLN/EUR.
-Cena waluty obcej wyrażona w walucie
krajowej,
-liczba jednostek pieniądza krajowego, jaką
trzeba zapłacić za nabycie jednostki
walutowej innego kraju (notowanie
pośrednie)
Metoda anglosaska
- wycena waluty krajowej z punktu widzenia
inwestora zagranicznego
-cena jednostki waluty krajowej wyrażona w walucie
zagranicznej,
-określa liczbę jednostek pieniądza zagranicznego
przypadającego na jednostkę pieniądza krajowego
(notowanie bezpośrednie),
-0,2325 EUR/PLN (wg def. europejskiej 4,3)
=1/4,3
Kurs walutowy
• rośnie podaż waluty – zmniejsza się jej
kurs
• rośnie popyt – wzrasta kurs
Czynniki makroekonomiczne kształtujące
kurs walutowy:
1. PKB
– wzrost PKB  zwykle umacnianie się waluty krajowej w stosunku
do waluty obcej
– spadek PKB  możliwe osłabienie waluty krajowej w stosunku
do waluty obcej
2. Poziom stóp procentowych
– wzrost stóp procentowych  wzrost napływu kapitału  wzrost
podaży waluty (umacnianie się waluty krajowej)
– spadek stóp procentowych  odwrotnie
3. Poziom bezrobocia
– wzrost bezrobocia  osłabienie się wartości waluty krajowej
– spadek bezrobocia  umocnienie się waluty krajowej
4. Bilans płatniczy
– dodatni BP  umocnienie się waluty krajowej
– ujemny BP  osłabienie kursu waluty krajowej
Źródło: Finanse międzynarodowe zbiór zadań, P.Kowalik, A.Pietrzak, PWN, Warszawa 2005
5. Inflacja
– spadek inflacji  zazwyczaj umacnianie się wartości krajowej
– wzrost inflacji  osłabienie się wartości waluty krajowej jako efekt
spadku siły nabywczej pieniądza
– umocnienie się waluty krajowej  spadek kosztów importu (spadek
inflacji)
– obniżenie się waluty krajowej  wzrost kosztów importu (wzrost
importu)
6. Poziom rezerw walutowych brutto
wzrost rezerw = dodatni efekt wymiany międzynarodowej
7. Inwestycje portfelowe i bezpośrednie
8. Spekulacje na rynkach walutowych
9. Stabilność polityczna
10. Wydarzenia na świecie, zmiany na rynku światowym
cen towarów o dużym udziale w obrotach
11. Polityka kursowa BC
Źródło: Finanse międzynarodowe zbiór zadań, P.Kowalik, A.Pietrzak, PWN, Warszawa 2005
Sposoby wyznaczania kursu
Systemy (mechanizmy) kursowe:
• kurs płynny
• kurs stały
Równowaga na rynku walutowym
Podaż walut
zagranicznych:
Przychody z eksportu,
zagraniczny popyt na
aktywa krajowe, etc.
Kurs
walutowy
S
E0
D
0
Q0
Popyt na waluty
zagraniczne :
Wydatki na import,
krajowy popyt na
aktywa zagraniczne,
etc.
Popyt, podaż
System płynnego kursu
walutowego
• W systemie kursu płynnego zmiany popytu
i podaży walut powodują nieustającą
fluktuacje kursu walutowego, dzięki którym
rynek utrzymuje się w równowadze
• Spadek wartości euro  deprecjacja
• wzrost wartości euro  aprecjacja
Aprecjacja (deprecjacja)
• dla waluty bazowej
S0 – początkowa wartość waluty ( bazowej w walucie kwotowanej)
S1 – aktualna wartość waluty ( bazowej w walucie kwotowanej)
• dla waluty kwotowanej
Źródło: Finanse międzynarodowe zbiór zadań, P.Kowalik, A.Pietrzak, PWN, Warszawa 2005
Przykład (aprecjacja/deprecjacja)
Kurs EUR/PLN zmienił się z poziomu 3,8352 do 3,9132. Określ
aprecjację/ deprecjację dla EUR oraz dla PLN.
• dla EUR
• dla PLN
Wzrost kursu EUR/PLN spowodował deprecjację złotego o 2,59%
oraz aprecjację euro o 2,03%
System kursu stałego
• W systemie kursu stałego równowaga na
rynku walutowym jest odzyskiwana na
skutek interwencji władz monetarnych
– dewaluacja – urzędowe obniżenie waluty
krajowej względem zagranicznej
– rewaluacja – urzędowe podniesienie waluty
krajowej względem zagranicznej
Klasyfikacja systemów kursu walutowego
systemy płynne
•kurs płynny,
(kierowany)
systemy
pośrednie
•pełzające pasmo,
•kurs płynny
wewnątrz
•pasma,
•pełzająca
dewaluacja,
•kurs nieregularnie
dostosowywany
systemy
sztywne
kurs sztywny
•zarząd walutą,
•dolaryzacja,
•unia walutowa
Pieniądz opiera się na
zaufaniu stron
Dlatego władza publiczna podejmuje działania potrzebne
dla zwiększania zaufania do pieniądza krajowego
poprzez utrzymanie kontroli nad jego emisją
Największą przeszkodą w budowaniu zaufania do
pieniądza jest ...
Inflacja
Poland: CPI inflation, 1989-2006
1991-2006
1989-1990
1200
1183
100
94,9
90
1000
80
70
800
60
600
50
40
400
30
29,5
200
0
249
83
20
11,6
5,6
CPI annual percentage change
0,3
4,6
1,4
Jan- Jan- Jan- Jan- Jan- Jan- Jan- Jan- Jan- Jan- Jan- Jan- Jan- Jan- Jan- Jan- Jan- Jan89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 00 01 02 03 04 05 06
10
0
stały kurs w Polsce (lata 19901991)
• W Polsce politykę stałego kursu walutowego
zapoczątkowano w 1990 roku, celem czego było
ograniczenie inflacji oraz stabilizacja gospodarki.
Program stabilizacyjny zakładał funkcjonowanie tego
systemu tylko przez jeden kwartał, zaś w rzeczywistości
funkcjonował on do października 1991 roku i
• opierał się na następujących założeniach:
–
–
–
–
–
ograniczenie inflacji,
zapewnienia konkurencyjności polskiego eksportu,
lepsza alokacja zasobów prowadząca do wzrostu eksportu,
zapewnienie równowagi na rynku walutowym,
odbudowa zaufania do pieniądza krajowego.
Aprecjacja - należy przeznaczyć mniejszą
ilość waluty krajowej na zakup walut obcych,
a to oznacza spadek kursu walutowego kurs walutowy spada z 4,0 PLN /EUR do 3,8
PLN /EUR
Deprecjacja, czyli spadek wartości waluty
krajowej oznacza wzrost kursu
walutowego, czyli wzrost wartości waluty
zagranicznej –
kurs walutowy rośnie z 4,0PLN /EUR do 4,3
PLN /EUR
Kurs walutowy jest jedną z
najważniejszych kategorii w gospodarce:
W skali makro – wiąże krajowy poziom cen
z poziomem międzynarodowym – pełni
funkcję cenotwórczą,
W skali mikro - decyduje o powodzeniu
działalności gospodarczej,
Przychody z eksportu są mniejsze przy
niskim kursie walutowym, czyli przy silnej
walucie krajowej – 3PLN/EUR (eksporterzy
domagają się słabej waluty)- przy niskim
przeliczniku
Dla krajowych podmiotów import jest
droższy przy słabej walucie krajowej wysokim kursie walutowym – np. 5
PLN/EUR – (importerzy domagają się silnej
waluty) – wysokim przeliczniku
Załóżmy, że polski eksporter otrzymuje od
niemieckiego nabywcy 1000 EURO:
•Przy kursie równym 5 PLN/EURO jego zysk będzie
równy 5000 PLN
•Przy kursie równym 3 PLN/ EURO jego zysk będzie
równy 3000 PLN
Załóżmy, że polski importer zamierza wydać
5000 PLN na zakup dóbr w Niemczech:
•Przy kursie 5 PLN dysponuje 1000 EURO
•Przy kursie 3 PLN dysponuje 1666 EURO
Polityka pieniężna w reżimie sztywnego
kursu walutowego:
Załóżmy że Bank Centralny chce obniżyć
inflację:
Co robi ?
Podnosi stopy procentowe !!!!
Co to powoduje ?
Napływ kapitału (czyli popyt na złotego)
Wykres 3 Kurs EURPLN w latach 1999 -2009
kursy krzyżowe, krosowe (cross-rate)
Aby dowiedzieć się jaka jest relacja dolara
kanadyjskiego do złotego, trzeba znać ich
kurs do dolara amerykańskiego. Jeśli
1USD = 4PLN
1USD = 2CAD to 1CAD = 2PLN
Kursy wzajemne walut z 18.03.2010 r.
przykład: 1EUR = 1,369 USD ; 1EUR = 0,89 GBP
Źródło: „Rzeczpospolita” 18.03.2010 r.
Przypadek 1
• Mamy kursy walutowe:
– EUR/PLN
– EUR/USD
• „wspólna waluta” (EUR)  waluta bazowa
• ROZWIĄZANIE:
PLN/USD = EUR/USD : EUR/PLN
lub
USD/PLN = EUR/PLN : EUR/USD
Przypadek 2
• Mamy kursy walutowe:
– PLN/EUR
– USD/EUR
• „wspólna waluta” (EUR)  waluta
kwotowana
• ROZWIĄZANIE:
PLN/USD = PLN/EUR : USD/EUR
lub
USD/PLN = USD/EUR : EPLN/EUR
Przypadek 3
• Mamy kursy walutowe:
– PLN/EUR
– EUR/USD
• „wspólna waluta” (EUR) waluta
kwotowana, waluta bazowa
• ROZWIĄZANIE:
PLN/USD = PLN/EUR * EUR/USD
lub
USD/PLN = 1/(PLN/EUR * EUR/USD)