Różnorodność kulturowa w klasie

Scenariusz zajęć na podstawie filmu „Klasa”,
reż. Laurent Cantet, (prod. Francja, czas: 128 min.)
Temat:
Różnorodność kulturowa w klasie
Założenia:
We współczesnym świecie zróżnicowanie kulturowe jest znacznie większe niż nawet
20 lat temu. Dlatego bardzo potrzebna jest wiedza na temat innych kultur. Daje ona
możliwość zrozumienia ludzi odmiennych kulturowo i nawiązania z nimi porozumienia.
Ważne jest poznanie systemu wartości, obyczajów oraz podstaw kultury, z których
one wynikają. Różnorodność wzrasta i powinniśmy do niej przygotować młodzież.
Na podstawie filmu „Klasa” możemy omówić dwie kultury – islam i kulturę chińską
opartą na zasadach konfucjańskich. Ten film nie pokazuje może ich podstaw, ale
pokazuje rzecz niezwykle ważną – zachowania współczesnej młodzieży w
środowisku wielokulturowym.
Cele:
- uświadomienie i pokazanie uczniom różnorodności kulturowej współczesnego
świata
- wyjście poza znane odniesienia kulturowe
- edukacja międzykulturowa: islam
- edukacja międzykulturowa: konfucjanizm
Metody pracy:
- analiza materiału filmowego
- dyskusja
- rozmowa nauczająca
Środki dydaktyczne:
- pokaz filmu „Klasa” (grupa uczniów z nauczycielem ogląda przed zajęciami film na
seansie w kinie)
- źródła encyklopedyczne
- serwisy internetowe
Jak przeprowadzić zajęcia
Wprowadzenie:
Projekcja filmu „Klasa”.
1. Poproś uczniów, by postarali się określić, na czym polega różnorodność
uczniów w filmowej klasie. Możemy podzielić ich według kilku kryteriów: kolor
skóry – mamy uczniów rasy białej (wydaje się, że są to rodowici Francuzi),
mamy ucznia rasy żółtej (Wey), mamy uczniów rasy czarnej. Wśród uczniów
rasy czarnej widzimy największą różnorodność – pochodzą z różnych krajów,
są różnych wyznań – to muzułmanie, to też (sądząc po imionach, np.
Khumba), przedstawicielki tradycyjnych kultur Afryki. Niektórzy z tych uczniów
identyfikują się przede wszystkim z kulturą, w której wyrośli, inni określają się
jako Francuzi.
2. Zwróć uwagę uczniów na to, jak bardzo nasza kultura stanowi dla nas punkt
odniesienia. Przykładem może być to, jakie imiona młodych bohaterów filmu
wydają się uczniom „normalne”, a jakie „dziwne”. Dla nas „normalne” jest
imię używane w kręgu kulturowym świata zachodniego np. Bill (William). Dla
uczniów pochodzących z innych kręgów kulturowych „normalne” są inne
imiona (np. Rashid czy Aissata). Używanie jako przykładów imion zachodnich,
uczniowie pochodzący spoza Francji odbierają jako wykluczenie.
Rozwinięcie:
1. Postaraj się wraz z uczniami ustalić, jakie wartości są ważne dla czarnych
muzułmanów (rodzina: znacząco większy patriarchat niż w naszym kręgu
kulturowym – ojciec może podjąć decyzję o odesłaniu syna do wioski, rodziny
są znacznie liczniejsze – każdy ma co najmniej dwoje rodzeństwa, bardzo silne
więzy rodzinne – pomaganie młodszemu rodzeństwu, opieka starszych braci
nad młodszymi – np. przychodzenie wraz z matką na wywiadówki młodszych
dzieci, wielki szacunek dla matki). Wskaż na silne przywiązanie do religii – wers
z Koranu jako ważna maksyma wytatuowana ramieniu. Zwróć uwagę uczniów
na sytuację, że za utrzymanie rodziny (zarabianie pieniędzy) odpowiedzialni są
w muzułmańskich rodzinach mężczyźni, a kobiety zajmują się domem – matki
często nie mówią po francusku, gdyż głównie przebywają w domu.
2. Możesz omówić z uczniami zasady islamu, pogłębiając ich wiedzę
(przykładowe źródła: strona „Zrozumieć islam” w serwisie CEO:
www.ceo.org.pl/islam czy informator na temat islamu zamieszczony na
stronie www.voxhumana.org.pl).
3. Porównaj zasady islamu do zasad obowiązujących w zachodnim
społeczeństwie: rola kobiety – rola mężczyzny, stosunek do religii, szacunek dla
rodziców, posłuszeństwo wobec rodziców.
4. Konfucjanizm. Poproś uczniów, by opisali sposób zachowania Chińczyka
Wey’a. Zastanówcie się wspólnie co powoduje, że wszyscy nauczyciele go
chwalą i stawiają za wzór.
5. Opowiedz uczniom o zasadach konfucjanizmu (skorzystaj z encyklopedii).
Szacunek do nauczyciela, wiedzy i wykształcenia to jedne z ważniejszych
wartości tej religii traktowanej także jako system filozoficzny.
Zakończenie:
1. Zaproponuj uczniom, żeby opisali, czy i jak sami odnaleźliby się w takiej klasie.
Co byłoby dla nich trudne, a co by im się podobało.
2. Zastanówcie się, jakie zalety ma wielokulturowość.
Propozycje pracy domowej:
1. Sporządź listę spraw, na które trzeba zwrócić szczególną uwagę zapraszając
kolegę muzułmanina do domu oraz odwiedzając go w jego domu (minilista
„tabu” kulturowych).
(Informacja dodatkowa dla nauczyciela: Muzułmanie mają zaraz jedzenia
wieprzowiny. Pies, który w naszym kręgu kulturowym jest uważany za
przyjaciela człowieka w islamie jest zwierzęciem nieczystym – muzułmanin
może czuć duży dyskomfort nawet przy dotknięciu psa. Europejczyk powinien
zachować takt i powściągliwość w kontakcie z kobietami muzułmańskimi –
matką i siostrami muzułmanina. Nie powinien, jeśli to jest tradycyjna rodzina,
witać się z siostrą kolegi np. całując ją w policzek, co jest przyjęte w naszym
kręgu kulturowym, wchodzić do jej pokoju, siadać na jej łóżku, zostawać z nią
sam na sam).
2. Znajdź w encyklopedii informacje o tym, jakie główne religie i systemy
filozoficzne były i są rozpowszechnione w Chinach.
(Informacja dodatkowa dla nauczyciela: konfucjanizm, buddyzm, komunizm).
3. Napisz, czy wyobrażasz sobie sytuację, w której prezydentem Polski zostałby
muzułmanin, przedstawiciel rasy czarnej lub rasy żółtej. Odpowiedź uzasadnij.