Makroekonomia 1 Modele graficzne Obieg okrężny Gospodarstwa domowe $ $ $ Rynek zasobów $ $ $ Rynek finansowy $ $ $ Rząd $ $ Rynek dóbr i usług $ $ $ $ $ $ Firmy $ Model AD - AS Popyt zagregowany (AD) Popyt zagregowany – suma wydatków konsumpcyjnych, inwestycyjnych, rządowych oraz eksportu netto. Popyt zagregowany (AD) maleje, gdy rośnie ogólny poziom cen, bo: 1. zmniejszają się dochody realne ludności; 2. zmniejsza się realna wartość wielu aktywów; 3. rośnie stopa procentowa; 4. zmniejsza się eksport netto. P Krzywa popytu zagregowanego AD y Przyczyny przesunięcia krzywej AD 1. zmiany dochodów realnych P 2. zmiany stóp % 3. zmiany oczekiwań 4. zmiany w polityce budżetowej AD1 AD0 y 5. zmiany w polityce monetarnej Podaż zagregowana (AS) Podaż zagregowana – suma podaży (produkcji) dóbr i usług w gospodarce. Podaż zagregowana (AS) zwiększa się, gdy rośnie ogólny poziom cen (P), bo: 1.rosną zyski producentów (w krótkim okresie); 2.występuje iluzja pieniężna. P AS Krzywa podaży zagregowanej y Przyczyny przesunięcia krzywej AS P AS0 AS1 1. zmiany podaży zasobów 2. zmiany technologiczne 3. zmiany oczekiwań 4. zmiany w polityce budżetowej 5. zmiany w polityce monetarnej y Równowaga makroekonomiczna (AD=AS) P AD AS E Pe Ye Równowaga y Konsumpcja Dochody, konsumpcja i oszczędności w cyklu życia Dochody, konsumpcja Oszczędności (APC<1) Dochody Konsumpcja Pożyczki (APC>1) Wydatki z zakumulowanych oszczędności (APC>1) Wiek APC (Average Propensity to Consume) – przeciętna skłonność do konsumpcji; APC = C / Y Inwestycje Inwestycje, stopa % i rentowność projektów inwestycyjnych Rynek pracy Indywidualna krzywa podaży pracy Realna stawka płacy LS Indywidualna krzywa podaży pracy W/P N Podaż pracy (czas pracy) Krótkookresowa krzywa podaży pracy Realna stawka płacy W/P Krótkookresowa krzywa podaży pracy SLS N Podaż pracy Długookresowa krzywa podaży pracy Realna stawka płacy LLS W/P Długookresowa krzywa podaży pracy N Podaż pracy Krótkookresowa funkcja produkcji Y Wielkość produkcji Funkcja produkcji - opisuje związek pomiędzy wielkością produkcji a nakładami poniesionymi na jej uzyskanie. Krótkookresowa funkcja produkcji Y = f (K,L) Prawo malejących produktów krańcowych N Wielkość zatrudnienia Krzywa popytu na pracę Stawka płacy Krzywa popytu na pracę W=MP ND=MP N Wielkość zatrudnienia Równowaga na rynku pracy Stawka płacy LD AJ N Wielkość zatrudnienia Rynek pracy z uwzględnieniem związków zawodowych Krzywa oferty związkowej W/P Krzywa indywidualnej podaży pracy A (W / P)1 B (W / P)2 Krzywa popytu na pracę Bezrobocie przymusowe N1 N2 N Wpływ płacy minimalnej na zatrudnienie Krzywa Beveridge’a Krzywa Beveridge’a V Liczba wakansów (ofert pracy) V=U B1 Krzywe Beveridge’a V0 B2 45 o Bezrobocie strukturalne i frykcyjne U0 U1 Bezrobocie cykliczne B0 U Liczba bezrobotnych Krzywa Beveridge’a, USA Źródło: US BLS. Krzywa Laffera Krzywa Laffera Wpływy podatkowe Optimum podatkowe T Krzywa Laffera T1 T0 t1 t0 t2 t Stopa podatkowa Rynek pieniądza Krzywa popytu na pieniądz (LD) r Stopa % r2 Krzywa popytu na pieniądz r1 MD L2 L1 L Zasoby pieniądza Krzywa podaży pieniądza (Ms) r MS1 MS2 Krzywe podaży pieniądza Stopa % L Zasoby pieniądza Równowaga na rynku pieniężnym r MS Stopa % MD L Zasoby pieniądza Pułapka płynności Pułapka płynności Krzywe podaży pieniądza Stopa procentowa r MS0 MS1 MS2 Krzywa popytu na pieniądz (popytu spekulacyjnego) r0 r* MD M M0 M1 M2 Zasoby pieniądza Wymienność inflacji i bezrobocia - krzywa Phillipsa Krzywa Phillipsa A.W.Phillips (1958): The relationship between unemployment and the rate of change of money wage rates in the UK, 1861-1957, Economica, Nr 25, s.283-299 Stopa zmian płac nominalnych W PC Krzywa Phillipsa 2% U 2,5 % 5,5 % Stopa bezrobocia Krzywa Friedmana-Phelpsa (długookresowa krzywa Phillipsa) Stopa zmian płac nominalnych LRPC Krzywa Friedmana-Phelpsa (długookresowa krzywa Phillipsa) W Krótkookresowe krzywe Phillipsa W1 SRPC2 SRPC1 Naturalna stopa bezrobocia UN U Stopa bezrobocia Model klasyczny AD - LAS Klasyczny model rynku pracy Krzywa podaży pracy Realna stawka płacy W/P LS E1 (W / P)1 Krzywe popytu na pracę E2 (W / P)2 LD1 LD2 N2 N3 N1 Liczba zatrudnionych N Liczba pracowników Klasyczny model gospodarki: AD - LAS Ceny LAS Długookresowa krzywa zagregowanej podaży P Krzywa zagregowanego popytu AD Yp Produkcja potencjalna Y Produkcja Wpływ ekspansywnej polityki monetarnej na gospodarkę - klasyczny model: AD - LAS Ceny Długookresowa krzywa zagregowanej podaży LAS P P1 P0 E1 E0 AD1 Krzywe zagregowanego popytu AD0 Yp Produkcja potencjalna Y Produkcja Klasyczna teoria stóp procentowych Realna stopa procentowa Oszczędności r S r3 r2 Inwestycje E r1 I S=I S, I Oszczędności, Inwestycje Model keynesowski AD - SAS Wczesnokeynesowska krzywa podaży zagregowanej Wczesnokeynesowska krzywa podaży zagregowanej Ceny AS P Krzywe zagregowanego popytu P0 = P1 AD1 AD0 Y0 Y1 Yp Produkcja potencjalna Produkcja Y Keynesowski model gospodarki: AD - SAS Ceny P Krótkookresowa krzywa zagregowanej podaży SAS Krzywa zagregowanego popytu AD Y Produkcja Mechanizm działania mnożnika inwestycyjnego (keynesowski model równowagi I = S) Inwestycje i oszczędności Krzywe inwestycji I, S I1 I0 Krzywa oszczędności I1 I0 E1 S E0 Y0 Y1 Y Produkt realny (PKB) Mechanizm działania mnożnika inwestycyjnego (keynesowski model równowagi Y = C + I) Wydatki E=Y C + I1 E E1 C + I0 Krzywe całkowitych wydatków E0 45o Y0 Y1 Y Produkt realny (PKB) Mechanizm działania mnożnika popytowego (keynesowski model równowagi Y = C + I + G) Wydatki Krzywe całkowitych wydatków E=Y E E1 C + I + G1 C + I + G0 E0 45o Y0 Y1 Y Produkt realny (PKB) Wpływ ekspansywnej polityki budżetowej na popyt zagregowany oraz ceny Ceny Krótkookresowa krzywa zagregowanej podaży P SAS Krzywe zagregowanego popytu P1 P0 AD1 AD0 Y0 Y1 Y Produkcja Wpływ ekspansywnej polityki monetarnej na popyt zagregowany oraz ceny Krótkookresowa krzywa zagregowanej podaży Ceny P SAS Krzywe zagregowanego popytu P1 P0 AD1 AD0 Y0 Y1 Y Produkcja Model IS – LM Model równowagi makroekonomicznej: IS - LM Krzywa LM Stopa procentowa [obrazuje równowagę na rynku pieniężnym] r LM E0 Krzywa IS [obrazuje równowagę na rynku dóbr i usług] r0 IS Y0 Y Dochód narodowy Model IS - LM: wpływ ekspansywnej polityki budżetowej na gospodarkę Krzywa LM Stopa procentowa [obrazuje równowagę na rynku pieniężnym] r r1 LM E1 Krzywe IS E0 [obrazują równowagę na rynku dóbr i usług] r0 IS1 IS0 Y0 Y1 Y Dochód narodowy Model IS - LM: wpływ restrykcyjnej polityki budżetowej na gospodarkę Stopa procentowa r r0 Krzywa LM [obrazuje równowagę na rynku pieniężnym] LM E0 Krzywe IS E1 [obrazują równowagę na rynku dóbr i usług] r1 IS0 IS1 Y1 Y0 Y Dochód narodowy Model IS - LM: wpływ ekspansywnej polityki monetarnej na gospodarkę Stopa procentowa Krzywe LM [obrazują równowagę na rynku pieniężnym] r r0 r1 LM0 E0 E1 LM1 Krzywa IS [obrazuje równowagę na rynku dóbr i usług] IS Y0 Y1 Y Dochód narodowy Model IS - LM: wpływ restrykcyjnej polityki monetarnej na gospodarkę Krzywe LM Stopa procentowa [obrazują równowagę na rynku pieniężnym] r r1 r0 LM1 LM0 E1 Krzywa IS E0 [obrazuje równowagę na rynku dóbr i usług] IS Y1 Y0 Y Dochód narodowy