Z bezpieczeństwem za pan brat

„Z bezpieczeństwem za pan brat”
Program własny przeznaczony dla dzieci 5 - letnich
Przedszkole nr 15 w Będzinie
Realizacja: listopad 2015 – kwiecień 2016
Opracowanie: Justyna Wilczyńska-Wachowicz
Będzin 2015
„Musimy budować świat, w którym żadne dziecko nie będzie
pozbawione prawa do życia w pokoju i bezpieczeństwie, prawa do
wzrastania w atmosferze wolnej od lęku i niepokoju”
Jan Paweł II
WPROWADZENIE
Współczesny świat przynosi nam coraz więcej zagrożeń, na które w dużej mierze narażone są
małe dzieci.
Ich brak wyobraźni, naiwność i łatwowierność są często przyczyną wielu tragicznych zdarzeń.
Aby takowym zapobiec, już od najmłodszych lat należy odpowiednio oddziaływać na wychowanków,
albowiem może mieć to znaczny wpływ na kształtowanie się ich postaw, determinujących obecne
i późniejsze działanie.
Ogromną rolę w tym zakresie odgrywa nauczyciel przedszkola, którego przecież najważniejszym
obowiązkiem jest zapewnienie swoim podopiecznym psychofizycznego bezpieczeństwa.
Nie mniej ważnym zadaniem jest zwrócenie dzieciom uwagi na takie sytuacje życiowe, w których
należy zadbać o własne bezpieczeństwo i wskazanie im, w jaki sposób to czynić.
Wychowanie do przestrzegania zasad bezpieczeństwa nie powinno kształtować u dzieci nieufnej
postawy wobec dorosłych.
Pozostawiając dziecku możliwie dużo swobody, powinno się jak najwcześniej uświadomić mu różne
zagrożenia, które mogą wystąpić w jego najbliższym otoczeniu. To nie tylko wdrażanie go do
przestrzegania zakazów i nakazów, ale przyzwyczajanie do „pewnych” ograniczeń jego wolności.
Treści zawarte w programie dotyczą wiedzy, umiejętności i kształtowania postaw w zakresie
bezpieczeństwa własnego oraz innych i są zgodne z aktualnie obowiązującą podstawą programową
wychowania przedszkolnego.
Właściwa ich realizacja powinna w przyszłości umożliwić wytworzenie się określonych kompetencji
u dzieci, ułatwiając im funkcjonowanie w życiu oraz dbałość o własne bezpieczeństwo.
Program „Z bezpieczeństwem za pan brat” realizowany będzie w grupie dzieci pięcioletnich
w okresie od 01.11.2015r. do 31.04.2016r.
CEL GŁÓWNY PROGRAMU
• Uświadomienie dzieciom grożących im niebezpieczeństw oraz rozwijanie umiejętności unikania
zagrożeń i radzenia sobie w niebezpiecznych sytuacjach.
CELE SZCZEGÓŁOWE
• Poznanie niebezpieczeństw płynących ze świata zwierząt, roślin i ludzi, w tym:
- rozumienie i przestrzeganie zakazu zbliżania się do nieznanych zwierząt;
- rozumienie i przestrzeganie zakazu spożywania nieznanych owoców, roślin, grzybów czy
pokarmów (np. słodyczy) nieznanego pochodzenia (np. znalezionych);
2
- zdawanie sobie sprawy z niebezpieczeństw wynikających z zabaw zapałkami oraz manipulowania
sprzętem gospodarstwa domowego – kuchenka gazowa, mikser, żelazko itp.;
• Nabywanie umiejętności bezpiecznego poruszania się na terenie przedszkola i ogrodu
przedszkolnego;
• Przestrzeganie zakazu prowokowania sytuacji zagrażających bezpieczeństwu innych (np.
podstawianie nogi, spychanie z urządzeń, sypanie piaskiem, gryzienie, itp.);
• Przygotowanie dzieci do świadomego uczestnictwa w ruchu drogowym, w tym:
- wdrażanie do przestrzegania przepisów ruchu drogowego;
- przestrzeganie zakazu zabaw w pobliżu tras komunikacyjnych, zbiorników wodnych, itp.;
• Kształtowanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach niebezpiecznych (np. w obliczu
zagrożenia pożarowego, anomalii pogodowych oraz w sytuacjach nietypowych, takich jak:
zagubienie się w lesie, mieście, dużych zbiorowiskach ludzkich);
• Stosowanie zasady ograniczonego zaufania wobec osób nieznajomych (bez utraty naturalnej
ufności dzieci wobec dorosłych);
• Wzbudzanie zaufania do policjanta, strażaka, lekarza, pielęgniarki, jako osób mogących udzielić
pomocy w sytuacjach trudnych;
• Poznanie numerów telefonów komórkowych oraz zasad ich używania (tylko w sytuacjach
zagrażających bezpieczeństwu).
METODY I FORMY REALIZACJI PROGRAMU
• Pokazy i obserwacje
• Pogadanki
• Przykłady
• Instruktaże
• Scenki darmowe
• Wykorzystanie utworów literatury dziecięcej (opowiadania, wiersze, bajki)
• Teatrzyki
• Historyjki obrazkowe
• Gry dydaktyczne
• Zabawy muzyczno-ruchowe, piosenki
• Projekcje filmów video
• Prace plastyczne
• Prace indywidualne dzieci w oparciu o przygotowane karty pracy
• Konkursy wewnątrz i międzygrupowe
• Ulotki kierowane do rodziców
• Spotkania z przedstawicielami instytucji lub służb związanych bezpośrednio z ochroną życia
i zdrowia
3
TREŚCI PROGRAMOWE
ZAKRES TREŚCI
ZADANIA
PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA I UMIEJĘTNOŚCI DZIECI
Bezpieczeństwo podczas zabaw
Wdrażanie do przestrzegania obowiązujących w zabawie zasad i uświadomienie zagrożeń
wynikających z zabaw w niewłaściwym miejscu.
Dziecko:
- korzysta z zabawek i przyborów zgodnie z ich przeznaczeniem i zasadami bezpieczeństwa;
- nie oddala się samowolnie z sali przedszkolnej i z placu zabaw;
- nie oddala się od grupy w czasie spacerów i wycieczek;
- powstrzymuje się przed podejmowaniem niebezpiecznych zabaw;
- rozumie, że zachowania typu: podstawianie nogi, spychanie z urządzeń, sypanie piaskiem w oczy,
może zagrażać zdrowiu i bezpieczeństwu kolegów;
- wie, jak oznaczone są miejsca niebezpieczne;
- unika zabaw w miejscach niebezpiecznych:
• wybiera miejsca oddalone od tras komunikacyjnych,
• nie bawi się w pobliżu urządzeń i maszyn rolniczych,
• nie bawi się w pobliżu zbiorników wodnych,
• nie bawi się na zamarzniętych akwenach wodnych,
• nie bawi się w ruinach i terenach budowy;
- zgłasza osobie dorosłej zauważone niebezpieczeństwa;
- zgłasza osobie dorosłej wszelkie dolegliwości, skaleczenie lub złe samopoczucie, także
zauważone u innych dzieci;
- reaguje na niebezpieczne zachowania innych dzieci.
Bezpieczeństwo na drodze
Wprowadzenie zasad pieszego ruchu drogowego.
Gromadzenie doświadczeń związanych z przestrzeganiem wdrażanych reguł.
Dziecko:
- porusza się po drodze tylko pod opieką osoby dorosłej;
- zna zasady ruchu drogowego dla pieszych
(poruszanie się lewą stroną jezdni, przechodzenie przez jezdnię po pasach lub na zielonym
świetle);
- rozpoznaje i nazywa wybrane znaki drogowe, zwłaszcza te, które spotyka w najbliższym
otoczeniu (np. przejście dla pieszych, uwaga dzieci), a także rozumie konieczność ich stosowania;
- zna i stosuje zasady bezpiecznego podróżowania jako pasażer (w samochodzie korzysta z
fotelika i pasów, spokojnie zachowuje się podczas jazdy; na rowerze – odpowiedni fotelik, kask
ochronny na głowie);
- rozumie konieczność noszenia różnych elementów odblaskowych, szczególnie w okresie późnej
4
jesieni oraz przy niekorzystnych warunkach atmosferycznych;
- wie, jakie niebezpieczeństwa mogą je spotkać w ruchu drogowym w najbliższym otoczeniu,
potrafi ich unikać i radzić sobie w sytuacjach trudnych;
- respektuje zasady bezpiecznego i kulturalnego zachowania się w środkach komunikacji
publicznej;
- wie, jaka jest rola policjanta w ruchu drogowym.
Groźne przedmioty i urządzenia
Uświadomienie zagrożeń wynikających z kontaktu i zabaw przedmiotami i urządzeniami do tego
nie przeznaczonymi.
Dziecko:
- nie wchodzi na meble i inne urządzenia stanowiące wyposażenie mieszkania;
- nie wkłada drobnych przedmiotów do ust, ucha lub nosa;
- wie, że nie wolno samodzielnie zażywać lekarstw;
- nie zbliża się do pracujących maszyn i urządzeń;
- unika zabaw ostrymi przedmiotami;
- poznaje i przestrzega zasady posługiwania się takimi przyborami, jak: nożyczki, zszywacz,
dziurkacz;
- zgłasza osobie dorosłej zauważone niebezpieczeństwa, np. pożaru, zalania;
- wie, jak zachować się w sytuacji awarii w budynku, np. pożar, zalanie, brak prądu;
- potrafi wyjaśnić, dlaczego zabawy zapałkami i ogniem są niebezpieczne dla jego życia i zdrowia;
- relacjonuje, dlaczego zabawa z użyciem fajerwerków bez opieki osób dorosłych jest
niebezpieczna;
- unika styczności ze środkami chemicznymi;
- przestrzega zakazu dotykania instalacji elektrycznej;
- wie, że nie należy manipulować i bawić się sprzętem gospodarstwa domowego, takim jak:
kuchenka gazowa, żelazko, mikser;
- zna numery telefonów alarmowych i potrafi z nich skorzystać.
Zagrożenia ze świata zwierząt i roślin
Uświadomienie zagrożeń wynikających z kontaktu ze światem zwierząt i roślin.
Dziecko:
- nie zbliża się i nie dotyka zwierząt dzikich oraz nieznanych zwierząt domowych;
- nie dotyka martwych ptaków i zwierząt;
- bez zgody właściciela nie podchodzi do psa, kota i innych zwierząt;
- wie, co oznacza „dręczenie zwierząt” i dlaczego nie wolno tego robić;
- nie wchodzi na teren, którego pilnuje pies;
- rozumie znaczenie tabliczek informujących o obecności psa;
- wie, jak zachowuje się chora wiewiórka, lis, gołąb;
- potrafi właściwie zachować się, aby uniknąć pogryzienia przez psa (przyjmuje odpowiednią
pozycję i wie, że zachowanie zwierzęcia zależy od postawy dziecka);
5
- wie o istnieniu roślin niebezpiecznych;
- nie zrywa, nie zbiera, nie wkłada do ust i nie zjada nieznanych roślin;
- dostrzega niebezpieczne rośliny w swoim otoczeniu;
- wie, jakie objawy może mieć człowiek po zjedzeniu trujących roślin.
Zagrożenia ze strony ludzi
Przestrzeganie przed niebezpieczeństwem, jakie może wynikać z kontaktów z osobami „obcymi”.
Stosowanie zasady ograniczonego zaufania w stosunku do nieznajomych.
Dziecko:
- wie, że aby uzyskać pomoc, musi znać swoje imię, nazwisko i adres zamieszkania;
- potrafi korzystać z zapisu numeru telefonu do rodziców;
- nie ufa obcym ludziom, np.:
• nie otwiera drzwi pod nieobecność
• rodziców lub starszego rodzeństwa,
• nie przyjmuje prezentów,
• nie podaje numeru telefonu,
• nie oddala się, namawiany przez nieznajomych,
• nie wsiada do pojazdów kierowanych przez obcych;
- prosi o pomoc osoby, którym można ufać (policjant, strażnik miejski, starsza pani, kobieta lub
mężczyzna z dzieckiem);
- darzy szacunkiem i zaufaniem policjanta, strażaka, lekarza; wie, że może oczekiwać od nich
pomocy;
- wie, że człowiek, który ma złe intencje może być miły i mieć przyjemną powierzchowność.
Dbałość o własność osobistą
Przestrzeganie przyjętych form zachowań
Dziecko:
- ma nawyk dbania o własne rzeczy;
- potrafi pilnować swoich rzeczy i nie narażać ich na zgubienie lub kradzież;
- ma obowiązek porządkowania swoich zabawek, nie zostawia ich np. na placu zabaw;
- nie informuje obcych o stanie zamożności rodziców;
- nie mówi obcym o tym, gdzie znajdują się cenne przedmioty w jego mieszkaniu;
- wie, że złodziej pukający do drzwi może podawać się za listonosza, kominiarza, czy znajomych
rodziców;
- otwiera drzwi tylko osobom zaufanym;
- przestrzega zakazu podawania obcym swojego adresu.
Zajęcia realizowane będą dwa lub trzy razy w miesiącu. Każde z nich skończy się utrwaleniem
zdobytych wiadomości i umiejętności oraz wręczeniem dzieciom odpowiedniej sprawności
np. Strażnika ruchu drogowego. Przez kilka miesięcy dzieci zdobywać będą różne sprawności, a na
zakończenie programu otrzymają medal „Jestem bezpieczny” oraz drobny upominek dostosowany
tematycznie.
6
EWALUACJA PROGRAMU
- Systematyczna analiza przebiegu zajęć.
- Analiza kart pracy dzieci.
- Obserwacja postaw i zachowań dzieci.
- Konkurs z zakresu znajomości treści zawartych w programie.
- Kwestionariusz wywiadu z dzieckiem pozwalający określić poziom jego wiedzy i umiejętności /do
przeprowadzenia przed przystąpieniem do realizacji programu i po rocznej pracy z programem/.
- Ankieta dla rodziców Jak, Rodzicu, spostrzegasz działania przedszkola w profilaktyce zagrożeń
życia i zdrowia? /do przeprowadzenia po półrocznej pracy z programem/.
Zgromadzone dane pozwolą odpowiedzieć na pytania czy i w jakim stopniu cele określone
przez program zostały osiągnięte i jakie czynniki sprzyjają, a jakie utrudniają realizację
programu a w ostateczności jakie czynności należy wykonać dla jego udoskonalenia.
LITERATURA
• Klus-Stańska D. Nowicka M.: Bezpieczeństwo dzieci. Oficyna wydawnicza „Impuls”. Kraków,
1999
• Frątczakowie J. i P.: Edukacja dzieci w wieku przedszkolnym do uczestnictwa w ruchu
drogowym. TPD ZG. Warszawa, 1987
• Prus-Wiśniewska M.: Ochrona najmłodszych przed niebezpieczeństwami. Wychowanie w
Przedszkolu. – 2008,
nr 3, s. 34
• Kamieniowska R.: Bezpieczny przedszkolak. Wychowanie w Przedszkolu. – 2006, nr 10, s. 37-39
• http://www.edukator.phg.pl/
• http://www.eduseek.pl/
• http://www.profesor.pl/
• http://www.literka.pl/.
7