Ocalić od zapomnienia… Luba Dobosz 1 a gim Ochrona gatunkowa Ochrona gatunkowa jest to działalność z zakresu ochrony przyrody, która na podstawie odpowiednich przepisów prawnych zmierza do zapewnienia trwałego zachowania gatunków roślin i zwierząt, występujących w przyrodzie w stanie dzikim. Ochroną gatunkową obejmowane są gatunki: rzadkie (endemity, relikty), zagrożone wyginięciem w wyniku zmian środowiska spowodowanych działalnością człowieka lub wyniszczeniem bezpośrednio przez niego samego, odgrywające ważną rolę w funkcjonowaniu ekosystemów, a wykazujące tendencję zmniejszania się ich liczebności, szczególnie cenne dla nauki, a także znajdujące się (w danym kraju) na granicy swojego zasięgu. Ochrona ścisła i częściowa Ochrona ścisła - całkowite i trwałe zaniechanie bezpośredniej ingerencji człowieka w stan ekosystemów, tworów i składników przyrody oraz w przebieg procesów przyrodniczych na obszarach objętych ochroną, a w przypadku gatunków – całoroczną ochronę należących do nich osobników i stadiów ich rozwoju; Ochrona częściowa - ochronę gatunków roślin, zwierząt i grzybów dopuszczającą możliwość redukcji liczebności populacji oraz pozyskiwania osobników tych gatunków lub ich części; Rodzaje ochrony Ochrona czynna - w razie potrzeby, zabiegów ochronnych w celu przywrócenia naturalnego stanu ekosystemów i składników przyrody lub zachowania siedlisk przyrodniczych oraz siedlisk roślin, zwierząt lub grzybów; Ochrona ex situ - ochrona gatunków roślin, zwierząt i grzybów poza miejscem ich naturalnego występowania oraz ochronę skał, skamieniałości i minerałów w miejscach ich przechowywania; Ochrona in situ- ochronę gatunków roślin, zwierząt i grzybów, a także elementów przyrody nieożywionej, w miejscach ich naturalnego występowania; Instytucje. Organizacje. Grupy działania. Fundacje. Światowa Unia Ochrony; LOP- Liga Ochrony Przyrody; WWF Ministerstwo Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa; Komitet Ochrony Przyrody PAN; Grupa wilcza Instytut Genetyki i Biotechnologii Wydziału Biologii Uniwersytetu Warszawskiego Polska Fundacja Ochrony Przyrody ''Pro Natura''; Towarzystwo Na Rzecz Ochrony Przyrody; Polskie Towarzystwo Ochrony Ptaków; Polskie Towarzystwo Ochrony Przyrody ''Salamandra''; Natura 2000; WWF WWF organizacja powstała w 1961r z inicjatywy UNESCO zajmująca się ochroną zagrożonych wyginięciem zwierząt na świecie oraz ochroną ich naturalnych siedlisk. W Polsce rozpoczęła swoją działalność w latach dziewięćdziesiątych, jej obecna siedziba znajduje się w Warszawie. W działalność organizacji zaangażowani są jej członkowie oraz ludzie z zewnątrz, którzy mogą równie aktywnie uczestniczyć w ochronie zagrożonych gatunków, włączając się w różne akcje czy zostając wirtualnym opiekunem dzikich zwierząt. http://www.wwf.pl/ WWF Osiągnięcia w roku 2015 :wprowadzenia lepszej ochrony bałtyckiego morświna, uratowania Wielkiej Rafy Koralowej, zablokowania budowy delfinarium i wsparcia dalszej ochrony obszarów Natura 2000. Do mazurskich lasów powróciły kolejne rysie, a do Bałtyku zostały wypuszczone uratowane foki. Tygrysy malajskie mogą liczyć na patrol WWF. ,,Nie ocalimy wszystkiego, co byśmy pragnęli. Ale uratujemy o wiele więcej, niż mogłoby ocaleć, gdybyśmy w ogóle nie podjęli naszych starań.” LOP Liga Ochrony Przyrody – ogólnopolskie stowarzyszenie, posiadające status organizacji pożytku publicznego, którego celem jest ochrona przyrody. Liga jest najstarszą organizacją ekologiczną w kraju - powstała 9 stycznia 1928. Obecna siedziba znajduje się w Warszawie. W działalność włączają się ludzie z zewnątrz przekazując 1% podatku czy stając się jej wolontariuszem, uświadamiając ludziom jak ważna jest ochrona środowiska oraz występujących w nim gatunków roślin i zwierząt. LOP Cele i zamierzenia organizacji: – organizowanie stowarzyszeń podejmujących zadania Ligi i współpracujący w tym kierunku; z wszelkiego rodzaju towarzystwami (krajoznawczymi, rolnymi, leśnymi, łowieckimi, nauczycielskimi i turystycznymi).; – organizowanie i prowadzenie, warsztatów, obozów, kolonii, wycieczek przyrodniczych, sympozjów, uniwersytetów wiedzy ekologicznej, konkursów, spotkań, konferencji, wystaw, olimpiad, zielonych szkół, klubów zainteresowań, akcji społecznie – użytecznych np.: zalesiania– podejmowanie działań zmierzających do ograniczenie ujemnych skutków naruszania środowiska przyrodniczego; – podejmowanie działań o charakterze interwencyjnym; – popularyzowanie wśród społeczeństwa, a zwłaszcza wśród dzieci i młodzieży humanitarnego stosunku do przyrody i prowadzenia obserwacji przyrodniczym; Światowa Unia Ochrony Prawdopodobnie najbardziej znana z założenia Światowego Funduszu na Rzecz Przyrody (WWF) i opracowania Czerwonej Księgi Zagrożonych Gatunków IUCN™, Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody i Jej Zasobów (IUCN) pomaga w znalezieniu pragmatycznych rozwiązań najbardziej palących problemów, dotyczących środowiska. IUCN została założona w październiku 1948 roku jako International Union for the Protection of Nature. Jej główna siedziba znajduje się w Szwajcarii. Czerwona Księga Zwierząt Polska czerwona księga zwierząt – rejestr zagrożonych gatunków zwierząt na terenie Polski. Została stworzona na wzór międzynarodowej Czerwonej księgi gatunków zagrożonych. Zawiera listę ginących gatunków zwierząt z dokładnym ich opisem i mapami rozmieszczenia. Określa także stopień zagrożenia poszczególnych gatunków, rzadkość ich występowania oraz stosowane i proponowane sposoby ochrony. Tom I – Polska czerwona księga zwierząt. Kręgowce, red. Zbigniew Głowaciński; Tom II – Polska czerwona księga zwierząt. Bezkręgowce, red. Zbigniew Głowaciński & Janusz Nowacki, Wykres gatunków zagrożonych wyginięciem według Czerwonej Księgi zwierząt Zagrożenia ● ● ● ● ● ● ● ● Działalność człowieka negatywnie wpływa na bogactwo gatunkowe roślin i zwierząt: - niszczenie lub fragmentacja środowisk naturalnych roślin i zwierząt - wycinanie lasów tropikalnych - polowania - nielegalne zbieractwo i handel - zmiany klimatu - zanieczyszczenie środowiska - wprowadzenie nowych gatunków zwierząt Zagrożone gatunki ● Charakterystyka gatunków szczególnie podatnych na wymieranie: ● - niskie tempo reprodukcji ● - wysoka pozycja w łańcuchu pokarmowych ● - duże rozmiary ciała ● - wysoka specjalizacja występowania ● - ograniczone areały występowania ● - konkurowanie z człowiekiem o te same zasoby pokarmowe ● - brak możliwości migracji Klasyfikacja zagrożonych gatunków rośln i zwierząt w Polsce Ex (ang. extinct) - wymarłe (31 gat. roślin i 2 gat. zwierząt); Ew (ang. extinct in the Wild) – rośliny wymarłe w stanie dzikim (7 gatunków); EXP (ang. extinct in Poland) – zwierzęta zanikłe lub prawdopodobnie zanikłe (14 gatunków); CR (ang. critically endangered) – gatunki krytycznie zagrożone (74 gat. roślin i 22 gat. zwierząt); EN (ang. endangered) – gatunki silnie zagrożone ( 59 gat. roślin i 24 gat. zwierząt); VW (ang. vulnerable) – gatunki wysokiego ryzyka (102 gat. roślin i 15 gat. zwierząt); LR (ang. lower risk) – rośliny niższego ryzyka – 21 gatunków; NT (ang. near threatened) – zwierzęta niższego ryzyka, ale bliskie zagrożenia (30 gat.); DD (ang. data deficient) – kategoria przejściowa, 2 gat. roślin; LC (ang. least concern) – zwierzęta na razie nie zagrożone wyginięciem , ale wpisane do czerwonej księgi, 23 gat. zwierząt; Gatunki zwierząt Wymarłe: EX – gatunki wymarłe :tarpan, tur. XP – gatunki zanikłe lub prawdopodobnie zanikłe w Polsce (14 gatunków) np. Drop, sęp płowy, pustułeczka CR – gatunki skrajnie zagrożone (22 gatunki),Głuszec ,kozica, kraska, kulon, orlik grubodzioby, orzełek włochaty, rybitwa czubata, rybitwa popielata, sokół wędrowny, świstun, wąż Eskulapa, żołędnica. EN – gatunki bardzo wysokiego ryzyka, silnie zagrożone (24 gatunki) batalion, cietrzew, suseł perełkowany, koza złotawa, minóg morski, nocek łydkowłosy, orzeł przedni, podgorzałka, świstak, troć jeziorowa, zając bielak, żółw błotny, żbik, żubr. VU – gatunki wysokiego ryzyka, narażone na wyginięcie (15 gatunków), m.in. gniewosz plamisty, minóg rzeczny, piekielnica, sowa błotna, wodniczka. Gatunki zwierząt NT – gatunki niższego ryzyka, ale bliskie zagrożenia (30 gatunków), m.in. piskorz, ryjówka średnia, ryś, wilk, niedźwiedź; LC – gatunki na razie nie zagrożone wymarciem, z różnych powodów wpisane do Czerwonej Księgi (23 gatunki), m.in. morświn, mroczek posrebrzany, rzęsorek mniejszy, traszka karpacka, podkowiec duży. Galeria Drop Tur Tarpan Pustułeczka Wąż Eskulapa Galeria Suseł Perełkowany Rybitwa Popielata Sokół wędrowny Sowa błotna Żbik Europejski Galeria Niedźwiedź Wilk szary Ryś europejski Morświn Cele ochrony przyrody w Polsce zawarte w aktach prawnych Zgodnie z obowiązującą aktualnie Ustawą z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody celem ochrony przyrody w Polsce jest]: utrzymanie stabilności ekosystemów i trwałości procesów ekologicznych; zachowanie różnorodności biologicznej, w tym zapewnienie ciągłości istnienia wszystkich gatunków roślin, zwierząt i grzybów wraz z ich siedliskami; ochrona walorów krajobrazowych, zieleni w miastach i wsiach; utrzymywanie lub przywracanie do właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych, a także pozostałych zasobów, tworów i składników przyrody; zachowanie dziedzictwa geologicznego i paleontologicznego; kształtowanie właściwych postaw człowieka wobec przyrody poprzez działalność edukacyjną, informacyjną i promocyjną. Powody ochrony przyrody w Polsce Do najważniejszych powodów, dla których stosuje się ochronę przyrody, należą : gospodarcze – aby pozyskiwać surowce i rozwijać gospodarkę, przyrodniczo-naukowe – aby badać gatunki dla młodszych pokoleń; aby tworzyć leki, społeczne – aby odpoczywać, historyczno-naukowe – dla pokoleń. natury estetycznej (rekreacyjne) – aby podziwiać i móc odpocząć, Formy ochrony przyrody w Polsce Parki Narodowe w Polsce Park narodowy – obszar zachowany w stanie naturalnym lub zbliżonym do naturalnego, objęty ochroną prawną. Najstarszy - Białowieski P.N. Najmłodszy - P.N. Ujście Warty Największy - Biebrzański P.N. Najmniejszy - Ojcowski P.N. 23 Parki narodowe w Polsce Przykłady zasad w Parku Narodowym 1. Poruszaj się tylko po wyznaczonych szlakach turystycznych. 2. Nie niszcz i nie zbieraj roślin w tym owoców runa leśnego. 3. Nie chwytaj i nie płosz zwierząt. 4. Na rowerze poruszaj się tylko po wyznaczonych do tego celu drogach. 5. Uprawianie sportów zimowych może odbywać się tylko po wyznaczonych do tego celu terenach. 6. Po polskiej stronie obowiązuje zakaz wprowadzania psów na całym obszarze; na czeskiej stronie psy muszą być prowadzone na smyczy. 7. Zachowuj się cicho, nie krzycz, nie używaj odbiorników radiowych. 8. Nie biwakuj i nie pal ognia. 9. Zabronione jest zbieranie i wydobywanie skał i minerałów. Parki Krajobrazowe Parki krajobrazowe na Mazowszu Brudzeński; Nadbużański; Chojnowski; Kozienicki; Mazowiecki. Park krajobrazowy – wielkoobszarowa forma ochrony przyrody tworzona ze względu na wartości przyrodnicze, historyczne, kulturowe oraz krajobrazowe w celu ich zachowania i popularyzacji w warunkach zrównoważonego rozwoju. Przykładowe zasady Brodnicki Park Krajobrazowy 1) realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko w rozumieniu art. 51 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska 2) umyślnego zabijania dziko występujących zwierząt, niszczenia ich nor, legowisk, innych schronień i miejsc rozrodu oraz tarlisk i złożonej ikry, z wyjątkiem amatorskiego połowu ryb oraz wykonywania czynności w ramach racjonalnej gospodarki rolnej, leśnej, rybackiej i łowieckiej; 3) likwidowania i niszczenia zadrzewień śródpolnych, przydrożnych i nadwodnych, jeżeli nie wynikają z potrzeby ochrony przeciwpowodziowej lub zapewnienia bezpieczeństwa ruchu drogowego lub wodnego lub budowy, odbudowy, utrzymania, remontów lub naprawy urządzeń wodnych; 4) pozyskiwania do celów gospodarczych skał, w tym torfu, oraz skamieniałości, w tym kopalnych szczątków roślin i zwierząt, a także minerałów i bursztynu; 5) wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu, z wyjątkiem prac związanych z zabezpieczeniem przeciwpowodziowym, budową, odbudową, utrzymaniem, remontem lub naprawą urządzeń wodnych; Rezerwat przyrody Rezerwat przyrody – obszarowa forma ochrony przyrody w Polsce. Podobne pod względem funkcji tereny chronione powoływane są też w wielu innych krajach na świecie. 1481 Rezerwaty Przyrody na Mazowszu rezerwat przyrody Bagno Jacka; rezerwat przyrody Bagno Pogorzel; rezerwat przyrody Baranie Góry; rezerwat przyrody Barania Ruda]; rezerwat przyrody Bartnia; rezerwat przyrody Biele; rezerwat przyrody Biele Chojnowskie; rezerwat przyrody Bocianowskie Bagno; rezerwat przyrody Bojarski Grąd. 188 Zasady w Rezerwacie Przyrody Na obszarze rezerwatu przyrody obowiązują następujące zakazy: Budowy lub przebudowy obiektów budowlanych urządzeń technicznych, z wyjątkiem obiektów i urządzeń służących celom rezerwatu przyrody; Chwytania lub zabijania dziko występujących zwierząt, zbierania lub niszczenia jaj, postaci młodocianych i form rozwojowych zwierząt, umyślnego płoszenia zwierząt kręgowych, zbierania poroży, niszczenia nor, gniazd, legowisk i innych schronień zwierząt oraz ich miejsc rozrodu; Polowania, z wyjątkiem obszarów wyznaczonych w planie ochrony lub zadaniach ochronnych ustanowionych dla rezerwatu przyrody; Pozyskiwania, niszczenia lub umyślnego uszkadzania roślin i grzybów; Użytkowania, niszczenia, umyślnego uszkadzania, zanieczyszczania i dokonywania zmian obiektów przyrodniczych, obszarów oraz zasobów, tworów i składników przyrody; Zmiany stosunków wodnych, jeżeli zmiany te nie służą ochronie przyrody; Pomnik Przyrody 36293 Pomnik przyrody – prawnie chroniony twór przyrody, szczególnie cenny ze względów naukowych, zabytkowych, kulturowych i innych. Krzywy las Międzyzdroje Dąb Bartek Natura 2000 Natura 2000 – program sieci obszarów objętych ochroną przyrody na terytorium Unii Europejskiej. Celem programu jest zachowanie określonych typów siedlisk przyrodniczych oraz gatunków, które uważane są za cenne i zagrożone w skali całej Europy. Wspólne działanie na rzecz zachowania dziedzictwa przyrodniczego Europy w oparciu o jednolite prawo ma na celu optymalizację kosztów i spotęgowanie korzystnych dla środowiska efektów. Natura 2000 Natura 2000 Możliwości udziału społeczeństwa w procesach wyznaczania i ochrony obszarów sieci Natura 2000: • udział w wyznaczaniu i powoływaniu obszarów Natura 2000; • współpraca na etapie przygotowywania i zatwierdzania planów ochrony i planów zadań ochronnych obszarów Natura 2000; • udział w realizacji działań ochronnych i przyjazne środowisku gospodarowanie na obszarach Natura 2000; • pełnienie funkcji strażniczych na obszarach Natura 2000 (w tym występowanie na drogę prawną w sprawach związanych z powoływaniem i ochroną tych obszarów). Zasady gospodarowania na terenach natury 2000 Generalne zasady postępowania (w tym gospodarowania) na obszarach Natura 2000 zostały zapisane w ustawie o ochronie przyrody. Dotyczą one zakazu działań mogących znacząco negatywnie oddziaływać na cele ochrony obszaru Natura 2000, w tym w szczególności mogących: pogorszyć stan siedlisk przyrodniczych lub siedlisk gatunków roślin i zwierząt, dla których ochrony wyznaczono obszar Natura 2000, wpłynąć negatywnie na gatunki, dla których ochrony został wyznaczony obszar Natura 2000, pogorszyć integralność obszaru Natura 2000 lub jego powiązania z innymi obszarami. Różnorodność biologiczna „Różnorodność biologiczna” to termin, którym posługujemy się, aby oddać całe bogactwo świata przyrody. Składają się na nie zwierzęta, rośliny, ich siedliska oraz geny. Prawo Łowieckie i reintrodukcja Prawo łowieckie – dział prawa administracyjnego. Obejmuje przepisy regulujące planowe gospodarowanie, tj. hodowlę i ochronę zwierzyny łownej, racjonalne planowanie oraz wprowadzanie zwierzyny łownej do obrotu gospodarczego. Prawo, które odnosi się do pracy myśliwych czy leśniczych. Reintrodukcja – w biologii termin określający ponowne wprowadzenie na stare miejsca bytowania rodzimych gatunków zwierząt i roślin, kiedyś tam żyjących, lecz wcześniej wytępionych. Reintrodukcja jest środkiem do restytucji gatunku, tj. odbudowania jego populacji. Różnorodność biologiczna w Polsce W Polsce różnorodność biologiczna jest kształtowana przez: stosunkowo dużą powierzchnię lasów- 9,1 mln ha, obszarów wodno-błotnych- 1,8 mln ha, obszary rolnicze. Rzadko występujące oraz zagrożone w skali europejskiej siedliska przyrodnicze oraz gatunki roślin i zwierząt podlegają ochronie na mocy Dyrektywy Siedliskowej. W Polsce jest to: 80 typów siedlisk przyrodniczych, 92 gatunki roślin, w tym 7 gatunków, które można pozyskiwać, 143 gatunki zwierząt (bez ptaków), w tym 20 gatunków, które można pozyskiwać. Dyrektywa Siedliskowa nakazuje nadzorowania stanu ochrony powyższych siedlisk i gatunków poprzez monitorowanie ich aktualnego stanu zachowania, a także perspektywy ich ochrony w przyszłości. Dyrektywa … Dyrektywa ptasia ta jest najstarszą regulacją wspólnotową w dziedzinie ochrony przyrody. Ustanawia ona system ochrony gatunków dzikiego ptactwa, występujących naturalnie na europejskim terytorium państw członkowskich oraz wprowadza zakaz niszczenia i zanieczyszczania naturalnych siedlisk ptaków, płoszenia, chwytania i zabijania ptactwa przez człowieka, niszczenia ich gniazd, wybierania jaj oraz handlu żywymi lub martwymi okazami ptaków. Dyrektywa zezwala na polowanie tylko określonych gatunków ptaków. Dyrektywa siedliskowa ta jest najstarszą regulacją wspólnotową w dziedzinie ochrony przyrody. Ustanawia ona system ochrony gatunków dzikiego ptactwa, występujących naturalnie na europejskim terytorium państw członkowskich oraz wprowadza zakaz niszczenia i zanieczyszczania naturalnych siedlisk ptaków, płoszenia, chwytania i zabijania ptactwa przez człowieka, niszczenia ich gniazd, wybierania jaj oraz handlu żywymi lub martwymi okazami ptaków. Dyrektywa zezwala na polowanie tylko określonych gatunków ptaków. Wilk( łac. Canis lupus ) Wilk jest gatunkiem zagrożonym wyginięciem średniego ryzyka, objęty ścisłą ochroną w Polsce. Należą do rodziny psowatych. Wilki żyją w stadach zwanych watahami liczącymi ok. 20 osobników. Na czele stada stoi samiec i samica alfa, jedyna para, która może się rozmnażać, a ich potomstwem opiekują się wszystkie dorosłe osobniki. Gody wilków występują raz na rok(ruja) na przełomie zimy i wiosny. Wilki porozumiewają się ze sobą warcząc, piszcząc, szczekając i wyjąc. W Polsce żyje ok. 600 osobników, występujących głównie w Karpatach. Żywią się głównie średniej i dużej wielkości ssakami kopytnymi (jelenie, dziki, sarny), nie gardząc mniejszymi zwierzętami czy padliną, a jeśli stado jest duże, wspólnie polują także na większe ssaki lub ich stada. Czasami zjadają roślinność np. jagody. https://www.youtube.com/watch?v=RTpCO_GaTiM Ciekawostki Kary wymierzane w wilczym systemie wychowawczym są symboliczne i polegają między innymi na wkładaniu łba w rozwarty szeroko pysk zastępcy przywódcy stada. Chór wilczych głosów jest słyszalny z odległości około dwóch kilometrów. Galeria Niedźwiedź brunatny Niedźwiedź brunatny (Ursus arctos) jest zwierzęciem bardzo charakterystycznym i dzięki grubej, brązowej sierści, mimo iż jest dużym drapieżnikiem, od zawsze wzbudza sympatię - szczególnie w Polsce, gdzie występuje jako jedyny gatunek z rodziny niedźwiedziowatych. Jak wcześniej wspomniano, jest to potężne zwierzę - dorosłe osobniki ważą nawet do 800 kg. Według oszacowań Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Krośnie obecnie w południowo - wschodniej Polsce, głównie w Bieszczadach, Beskidzie Niskim i na Pogórzu Przemyskim bytuje ok. 150 tych drapieżników. niedźwiedzie brunatne zjadają łososie i inne ryby oraz np. miód. Żywią się także ssakami, jak łosie i jelenie, gryzoniami, ptakami, ptasimi jajami, owocami, nasionami, grzybami, dżdżownicami, ślimakami, a w przypadku braku innego pożywienia także trawą. W trakcie rui, trwającej 10-30 dni, samica kopuluje z wieloma samcami. Okres rozrodczy trwa od maja do lipca. Niedźwiedzie legowisko to gawra, w której przebywa od końca listopada do początku lutego. Objęty ochroną w Polsce. Ciekawostki Niedźwiedzie mogą ławo stać się ofiarami ludzkiej niefrasobliwości. Porzucone przez turystów resztki pożywienia, czy też niezabezpieczony śmietnik, stanowią duże zagrożenie dla tych zwierząt. - Niedźwiedź brunatny najliczniej występuje na terenie Rumunii, gdzie żyje ok. 5500 osobników tego gatunku. Wojtek (ur. w 1941 w pobliżu Hamadan w Persji, zm. 2 grudnia 1963 w Edynburgu) – syryjski niedźwiedź brunatny adoptowany przez żołnierzy 22 Kompanii Zaopatrywania Artylerii w 2 Korpusie Polskim dowodzonym przez gen. Władysława Andersa. Niedźwiedź brał udział w bitwie o Monte Cassino. Galeria Drop ● ● ● ● Drop (Otis tarda) – gatunek dużego ptaka z rodziny dropi (Otididae), Olbrzymi ptak, jeden z największych i najcięższych ptaków w Europie Wysokie na metr i więcej, niektóre samce ważą ponad 20kg i rozpościerają swoje skrzydła na blisko 2,5m. Mimo to potrzebują zaledwie kilku kroków rozbiegu, aby wznieść się w powietrze. Od XVII do XIX wieku drop gnieździł się na znacznych obszarach kraju, ale pod koniec XIX w. ptak ten zaczął znikać z rejonów wschodnich; W latach 30. XX w. odnotowano około 600-700 osobników na terenie województw zachodnich. W 1958 r. – 432 sztuki. W latach 1962–1979 gatunek występował już tylko w okolicach Pyrzyc i Słubic (1962 – 305 sztuk, 1975 – 123 sztuki, 1979 – 25 sztuk). W 1980 roku odnotowano jedynie 16 ptaków na 4 stanowiskach lęgowych. W 1986 r. tylko na jedno stanowisko w Parnicy koło Pyrzyc. W styczniu 2016 roku zaobserwowano jednego ptaka w Małopolsce . W 1989 roku padł ostatni polski drop. Na przełomie 2015 i 2016 roku, dropia zaobserwowano na polach uprawnych między Cichawą a Grodkowicami[ Głuszec https://www.youtube.com/watch?v=ankib0aUkVw Głuszec zwyczajny, głuszec (Tetrao urogallus) To największy ptak grzebiący Europy, „ kurak leśny”. Dawniej powszechnie występował na terenie całego kraju. Obecnie szacuje się liczebność na ok. 500 -700 osobników. Prowadzi się proces reintrodukcji tego pięknego ptaka (np.. hodowla wolierowa w Jaworzynce w Beskidzie Śląskim, czy na niewielką skalę Park Dzikich Zwierząt w Kadzidłowie). Tur Już w 1931 r. zoo Lutz Heck oraz jego brat Heinz Heck, wraz z bratem podjęli prace „hodowlane” nad odtworzeniem dzikiego tura. Zwierzęta te zasiedliły m.in.. Puszczę Białowieską. Podobne utrzymywane są do dzisiaj w niektórych zwierzyńcach w Niemczech, Holandii, Francji i Belgii pod nazwą bydło Hecka . ● W 2006 r. rozpoczęła działalność Polska Fundacja Odtworzenia Tura. ● Uczeni badają materiał genetyczny i w oparciu o to chcą odtworzyć tura. ● ● dużo odcinków DNA, w tym tego pochodzącego z jąder komórkowych, a to rzadko się udaje przy wymarłych organizmów. Podobne prace trwają m.in. we Włoszech Galeria Tarpan ● ● ● ● Tarpan (Equus gmelini) – gatunek dzikiego konia. Zamieszkiwał obszary leśne Europy. Przez niektórych badaczy jest uważany za jednego z przodków konia domowego. Tarpany przetrwały do ok. 1780 -86 roku ma terenie puszczy Białowieskiej. Zostały odłowione i umieszczone w zwierzyńcu hrabiów Zamoyskich koło Biłgoraju. Ostatnie tarpany wymarły na stepach Ukrainy (ostatnie gatunki dzikich koni wymarły tam na początku lat 80. XIX wieku) .W 1808 roku z powodu panującej biedy zostały one rozdane okolicznym chłopom, tam w wyniku krzyżowania z lokalnymi końmi wykształciła się rasa nazwana przez prof. Vetulaniego konikiem polskim[2]. Naukowiec ten rozpoczął w 1936 roku pracę nad odtworzeniem dzikich tarpanów leśnych w Puszczy Białowieskiej na bazie koników polskich. W czasie II wojny światowej hodowla została zniszczona, a część koników wywieziono do Niemiec. W 1949 ocalałe koniki trafiły do Popielna, tam w Instytucie Genetyki i Hodowli Doświadczalnej PAN , gdzie do dziś bada się je i prowadzi hodowlę. Można je oglądać na otwartej przestrzeni Konik polski Konik Polski często nazywany potocznie tarpanem . Nazwę "konik polski" utworzył profesor Tadeusz Vetulani. Rasa konik polski wykazuje bardzo duże podobieństwo do wymarłego dzikiego konia tarpana, lecz nie jest genetycznie tą samą rasą (chociaż poza Polską, koniki polskie bywają określane mianem tarpan). Cechy – niewielki koń ;ok. 130 cm w kłębie; Maść myszata. Na grzbiecie ciemna, wyraźna pręga przebiegająca wzdłuż kręgosłupa oraz pręgowane nogi, co jest typowe dla ras prymitywnych (np.. Koń Przewalskiego) Grzywa krótka i stojąca. Pustułeczka Pustułeczka (Falco naumanni) W Polsce uznany za gatunek wymarły. Natomiast w cieplejszych krajach, jak w Austrii i na Węgrzech, kilkanaście lat temu dość często była widywana niestety obecnie trwa wymieranie ptaka. Wyjaśnieniem jest stosowanie w rolnictwie środków ochrony roślin. ( Gatunek wymieniony również w Dyrektywie ptasiej). Niewielki ptak drapieżny, południowy, wędrowny. Długość ok. 28-30 cm. Waga – samicy do 210 , samca ok. 140 / u ptaków drapieżnych samice są większe/ pododna do pustułki/ Gniazduje, często kolonijnie, na skałach i budynkach w pobliżu terenów otwartych Suseł moręgowany ● ● ● Suseł moręgowany (Spermophilus citellus) – nieduży gryzoń z rodziny wiewiórkowatych zamieszkujący tereny Europy Środkowej i Wschodniej. W Polsce susła moregowanego uznano za gatunek „prawdopodobnie zanikły”. Główną przyczyną wymierania susła w Polsce była likwidacja dużych obszarów pastwisk i ugorów, a także fragmentacja krajobrazu i przerwanie korytarzy ekologicznych. W latach 2005-2008 rozpoczęto reintrodukcję gatunku, głównie prowadzone przez Polskie Towarzystwo Ochrony Przyrody „Salamandra”, a obszar „Kamień Śląski” został utworzony specjalnie dla ochrony tego gatunku. (monitoring potwierdził pojawienie się potomstwa. Badania w 2012r. Wskazują na obecność 770 nor. Żubr Żubr europejski] (Bison bonasus) – gatunek łożyskowca z rodziny wołowatych, rzędu parzystokopytnych. Obecnie w Polsce liczba osobników wynosi ok. 1400 Prawie połowa polskiej wolnej populacji skupiona jest w Puszczy Białowieskiej, ponadto dzikie żubry w Polsce spotkać można w Bieszczadach, Puszczy Knyszyńskiej, Puszczy Boreckiej, w rejonie Mirosławca i Drawska Pomorskiego. Żubry zjadają wiele gatunków roślin. Podstawę diety stanowią rośliny zielne i trawy, zimą żołędzie. Ruja u samic występuje najczęściej od sierpnia do października, w tym czasie samiec przebywa wraz z partnerką, odpędzając potencjalnych rywali. Gniewosz plamisty Gniewosz plamisty, miedzianka (Coronella austriaca) – gatunek niejadowitego węża z rodziny połozowatych (Colubridae). Odżywia się prawie wyłącznie jaszczurkami (głównie Lacertidae), w tym także padalcami, niekiedy osobnikami tego samego gatunku. Jest jajożyworodny okres rozrodczy odbywa się w kwietniu i maju. W Polsce jest pod ochroną. Orlik grubodzioby Orlik (Clanga clanga) duży drapieżny ptak z rodziny jastrzębiowatych. W Polsce objęty ochroną gatunkową ścisłą, wymaga ochrony czynnej. Wokół gniazd orlików grubodziobych tworzy się obszary ochronne od 200 do 500 m. Podbierane są też drugie pisklęta i wychowuje się je w niewoli. Status ten wynika ze skrajnie niewielkiej populacji i zmian środowiska, gdzie dochodzi do osuszania terenów podmokłych. Sokół wędrowny Sokół wędrowny (Falco peregrinus) średni ptak drapieżny z rodziny sokołowatych. W Europie (w tym w Polsce) był powszechnie występującym gatunkiem. Niestety na skutek skażenia środowiska dramatycznie malała liczebność. Aktualnie szacuje się, że jest ich ok 700par. Na szeroką skalę prowadzi się, z sukcesem reintrodukcję sokoła. ( Programu Restytucji Populacji Sokoła Wędrownego w Polsce). Sokolnictwo Sokół wędrowny – w czasie polowania , wzlatuje wysoko ponad swoją ofiarę – i spada z szybkością ok. 180 km/h. Przeważnie. Ale jeśli trzeba – będzie pikować z prędkością 322 km/h. ( oficjalnie zarejestrowana prędkość). Jest szybki i zwinny, jak jego ofiary. Dlatego jest często wykorzystywany w sokolnictwie. Żbik europejski Żbik europejski (Felis silvestris) – drapieżny ssak, z rodziny kotowatych, Żbiki żywią się małymi ssakami, gryzoniami, rybami, żabami, a małymi sarnami, czy jelonkami. Gęste, najchętniej górskie kompleksy leśne. W polskich Karpatach szacuje się liczebność na ok. 200 osobników). Według części naukowców cześć żbików to mieszańce z kotami domowymi -) Ryś euroazjatycki Ryś eurazjatycki (Lynx lynx) jest największym europejskim kotem i trzecim po niedźwiedziu i wilku ssakiem drapieżnym, występującym na terenie Europy; jest samotnikiem; NA skutek zmniejszenia powierzchni lasów i polowań populacja rysia maleje; Polsce występuje zaledwie 200 osobników, w tym około 40 w Polsce północno-wschodniej. Podjęte są działania służące przywrócenia tego pięknego drapieżnika naszej naturze... Born to be free … ● Największą ostoją rysi w Polsce są Karpaty i Pogórze Karpackie (blisko 120 osobników) oraz puszcze: Białowieska, Knyszyńska i Augustowska (łącznie 80 rysi). Niewielka populacja (około 10-15 osobników) występuje na Mazowszu i Kujawach. Rysie te pochodzą z reintrodukcji w Kampinoskim PN. Program reintrodukcji bazuje na metodzie „born to be free” autorstwa dr Andrzeja Krzywińskiego, powstała w Parku Dzikich Zwierząt w Kadzidłowie. Chodzi w niej o to , że w w środku lasu, w buduje się dla rysi woliery, w których umieszcza się dorosłe osobniki. Młode rodzą się w ciszy lasu, a woliera jest tak skonstruowana, że młode mogą wydostać się z woliery przez małe przejścia, zbyt małe aby mogły wydostać się przez nie dorosłe koty. Jakie zagrożenie według Pani wytwarza człowiek dla zagrożonych gatunków? Ludzie kontra zwierzę Jakie są formy działań prowadzone na celu ochrony zagrożonych gatunków? Na całym świecie WWF prowadzi działania na rzecz ochrony najróżniejszych gatunków. Większość naszych wysiłków skupiamy na ochronie tzw. gatunków flagowych - takich jak słonie, niedźwiedzie, tygrysy czy nosorożce. Są to zwierzęta, które wymagają specjalnych warunków (np. przestrzennych) do tego, by przetrwać i dzięki temu służą jako „gatunki parasolowe” – pomagając im pomagamy wielu innym, zajmującym te same siedliska. Zagwarantowanie skutecznej ochrony wielu zagrożonym wyginięciem gatunkom nie byłoby możliwe bez współpracy z lokalnymi społecznościami. Dlatego kluczowym elementem działań WWF prowadzonych na rzecz zagrożonych gatunków jest likwidowanie potencjalnych i rzeczy. konfliktów pomiędzy ludźmi zwierzętami. Przede wszystkim problemem jest nielegalny handel żywymi oraz martwymi okazami, ich częściami oraz wyrobami z nich wykonanymi. Ogromny problem stanowi również niszczenie siedlisk zwierząt, poprzez min. wycinanie lasów. Takim sposobem w wyniku powstawania ogromnych upraw soi, swój dom traci jaguar, tapir, mrówkojad wielki, pampasowiec grzywiasty i pancernik olbrzymi. Tego typu problemy dotykają większą ilość gatunków. W Polsce podobny problem dotyczy Puszczy Białowieskiej której grozi wycinka i swój dom może stracić sóweczka, włochatka, dzięcioł białogrzbiety, dzięcioł trójpalczasty, zgniotek cynobrowy, ponurek schneidera, rozmiazg kolweński. Parę pytań … Jak nazywa się legowisko niedźwiedzia? Ile jest parków narodowych w Polsce? Jaka organizacja ma pandę w swoim logo ? Jakie wyróżniamy dwie metody dyrektywy? Ile jest rezerwatów przyrody na Mazowszu?, podaj jeden przykład Czym różni się ochrona ścisła od częściowej ? Trochę angielskiego … Species protection is an activity in the field of nature protection, which, under the relevant legislation aims to ensure the sustainability of plant and animal species, which live naturally in the wild. Strict protection - total and permanent cessation of direct human interference in ecosystems, wildlife components and processes of natural protected areas, and in the case of species - year-round protection of individuals belonging to them, and the stages of their development; Partial protection - protection of species of plants, animals and fungi where it is admitted to reduce population and to obtain specimens of these species or parts thereof; Reintroduction - in biology term for the re-introduction to the original space of habitat of native species of animals and plants which used to live there, but were exterminated. Reintroduction is a means to restitute species, ie. to rebuild its population." Trochę angielskiego … Partial protection - protection of species of plants, animals and fungi where it is admitted to reduce population and to obtain specimens of these species or parts thereof; Reintroduction - in biology term for the re-introduction to the original space of habitat of native species of animals and plants which used to live there, but were exterminated. Reintroduction is a means to restitute species, ie. to rebuild its population."Bio-diversity" is a term that we use to give all the wealth of the natural world. It consists of animals, plants, their habitats and genes. Bio-diversity" is a term that we use to give all the wealth of the natural world. It consists of animals, plants, their habitats and genes. Dziękuję za uwagę