wyklad-spoleczna-nauka

8
SPOŁECZNA NAUKA KOŚCIOŁA, poglądy na temat moralnego i rel. aspektu życia społ., gosp. i
polit. oparte na chrześc. koncepcji człowieka i społeczeństwa, stanowiące część doktryny chrześc.,
zwł. w katolicyzmie; społeczna nauka kościoła obejmuje nauczanie społ. Kościoła (dokumenty
kośc.) i katol. naukę społ. (refleksję teoret.). Katolicka nauka społ. to przede wszystkim katol. (a
szerzej chrześc.) etyka społ.; ponieważ formułując normy i oceny społ.-etyczne stosuje również
uzasadnienia teol., bywa zaliczana do nauk teol.; jej ustalenia są wykorzystywane w znacznej mierze
w nauczaniu Kościoła. Nie jest jednak ona wyłącznie komentarzem do nauczania społ. Kościoła,
choć nawiązuje do tego nauczania, rozwija je i traktuje co najmniej jako kryterium negatywne
swych ustaleń. Jako etyka podejmuje pytania o powinności i wartości moralne w życiu społ.;
odwołując się do argumentów rozumowych, wskazuje moralne reguły postępowania dla osóbuczestników życia społ., dążących do realizacji dobra wspólnego; jej przedmiotem są i powinności
osoby względem grupy, i porządek strukturalny instytucji i systemów społecznych. W celu
uzyskania odpowiedzi na pytania etyczne, katol. nauka społ. korzysta też z badań innych nauk:
socjologii, psychologii, ekonomii, politologii, prawa, historii. W aspekcie filozoficznym katol.
nauka społ. stoi na gruncie ontologicznego obiektywizmu. W swej deontologicznej wersji głosi on
realne istnienie ugruntowanej w naturze człowieka powinności, zaś w wersji aksjologicznej uznaje,
że integralną częścią składową rzeczywistości społ. są obiektywne wartości. Bez metafizycznych
wypowiedzi o istocie (naturze) człowieka i społeczeństwa utraciłaby punkt odniesienia, dlatego w
swych ostatecznych uzasadnieniach jest metafizyczną antropologią moralności społ.; przyjmuje przy
tym personalistyczną koncepcję człowieka ( personalizm). Naturalną prawdę o człowieku określa
także w relacji do Boga; ostatecznych racji faktów społ. szuka zatem w chrześc. Objawieniu,
elementy poznania naturalnego i oświeconego wiarą odwołują się do wspólnej podstawy
ontologicznej: jest nią społ. natura człowieka lub podkreślając wymiar aksjologiczny godność osoby
ludzkiej. W nawiązaniu do chrześc. antropologii filoz. i teologicznej katol. nauka społ. wypracowuje
odpowiednie zasady społ.: personalizmu (służba osobom), dobra wspólnego, solidarności,
pomocniczości ( zasada pomocniczości). Ujmuje je jako kryteria prawidłowego funkcjonowania
danej społeczności, a także jako zasady prakt. umożliwiające odkrycie konkretnych norm życia społ.
i dyrektyw działania. Funkcję zasad społ. pełnią też równoważnie wartości podstawowe, jak:
prawda, sprawiedliwość, miłość, wolność, na których z kolei opierają się prawa człowieka.
Rzeczywistość empiryczna zostaje skonfrontowana z tymi zasadami, wartościami, celami i
normami; są one punktami orientacyjnymi czy drogowskazami dla bardziej szczegółowych,
indywidualnych i zbiorowych rozstrzygnięć. Katolicka nauka społ. nie przedkłada jednak
szczegółowych programów społ.-gosp. i polit.; krytycznie oceniając skrajnie indywidualistyczne i
kolektywistyczne rozwiązania systemowe, sama nie jest i nie chce być trzecią drogą. Konkretyzacja
polit. winna stanowić przedmiot namysłu chrześc. ruchu społ.; teoria społ. i ruch społ. katolików
świeckich ( Chrześcijańska Demokracja) wzajemnie się inspirują. Katolicka nauka społ. jako
dyscyplina nauk. ukształtowała się w kontekście sporów społeczników katol. wokół sposobów
sprostania XIX-wiecznej tzw. kwestii robotniczej. W końcu XX w. katalog jej tematów jest dużo
obszerniejszy: tradycyjne zagadnienia małżeństwa i rodziny, samorządności, sprawiedliwego
porządku gosp. i polit., relacji między pracą i kapitałem (w tym bezrobocia, miejsca i roli związków
zaw., uczestnictwa pracowników w zarządzaniu, zyskach i własności oraz w ogóle upowszechnienie
własności), a także reformy rolnictwa, pokoju wewn. i zewn., sprawiedliwości w międzynar.
stosunkach gosp.; nowe kwestie: prawa człowieka, wyzwolenia w różnych jego aspektach;
dysproporcje rozwoju gosp., inflacja, zadłużenia międzynar., nowe formy ubóstwa, cywilizacja
konsumpcyjna; problematyka ekol. i demograficzna, wzrost i jego granice; nowe techniki i
technologie (rewolucja elektron., techniki komputerowe, nowe środki komunikacji społ., inżynieria
genet.) oraz problemy bioetyczne czy w ogóle walka między kulturą życia a kulturą śmierci
(przerywanie ciąży, eutanazja); procesy sekularyzacji oraz różne ruchy społ., np. feministyczny,
tzw. ruchy alternatywne ( subkultura), nowe ruchy rel. i kulty (sekty); procesy transformacji po
załamaniu się systemu komunist., procesy integracji eur., odbudowy gospodarki rynkowej,
społeczeństwa obywatelskiego i demokr. państwa prawa; upadek autorytetów, neonacjonalizm,
migracje, pluralizm światopoglądowy i rel., tożsamość nar. i kulturowa.
(…)
… i kompetencją świeckich chrześcijan; realizuje on swą misję nauczycielską i profetyczną w
sprawach społ. w różnych formach; są to dokumenty soborowe (np. konstytucja Gaudium et spes
Soboru Watykańskiego II), papieskie encykliki, adhortacje, listy apostolskie i przemówienia,
dokumenty kongregacji Stolicy Apostolskiej (np. instrukcje Kongregacji Nauki Wiary O niektórych
aspektach teologii wyzwolenia 1984…
…), czyli szkołą z Liege. Stanowisko katolicyzmu społ. rozwijała dalej tzw. szkoła pokoju zw. też
szkołą reformy społ. (F. Le Play). Tradycję tę kontynuowały: Unia Fryburska (międzynar. zespół
kierowany przez kard. L. Jacobiniego i kard. G. Mermilloda), która wywarła wpływ na ostateczny
kształt encykliki Rerum novarum; Unia Mechlińska (powołana z inicjatywy kard. D. Merciera)
podejmująca próby kodyfikacji tez…
…) Benedykta XIV; podejmująca ocenę nowych kierunków ideologicznych i społ.-gosp. Quanta
cura (1863) Piusa IX wraz z Syllabusem; seria encyklik Leona XIII, poświęcona problemom społ. 2.
poł. XIX w.: Immortale Dei (1885), Libertas (1888), Sapientiae Christianae (1890), Rerum novarum
(1891), Graves de communi (1901). Encyklika Rerum novarum , zw. wielką kartą nauczania społ.
Kościoła, poświęcona położeniu…
….; list apostolski Octogesima adveniens (1971) Pawła VI oraz 2 encykliki Jana Pawła II: Laborem
exercens (1981) i Centesimus annus (1991); pierwsza została poświęcona kluczowemu dla kwestii
społ. problemowi pracy, druga w stulecie Rerum novarum proponuje odczytanie jej na nowo w
kontekście upadku realnego socjalizmu. Inne społ. encykliki ostatnich papieży dotyczą aktualnych w
danym czasie problemów bądź…
…. Normatywne zalecenia i wskazania, apele pastoralne, a nawet projekty programów społ.
stanowią pomoc orientacyjną dla czynnych społecznie i politycznie chrześcijan i wszystkich ludzi
dobrej woli; nauczanie społ. Kościoła tym samym nie podlega partyjno-polit. zawłaszczeniu. W
Polsce rozwój katol. myśli i ruchu społ. zaznaczył się dopiero w okresie recepcji encykliki Rerum
novarum, kiedy działalność społ…
… i J. Zabłockiego Ośrodek Dokumentacji i Studiów Społ. (ODiSS) publikuje dokumenty
nauczania społ. Kościoła oraz prace z zakresu katol. nauk społecznych. W Papieskiej Akad. Teol. w
Krakowie oraz UJ filozofię wartości, etykę polit., etykę pracy i solidarności rozwija J. Tischner. Na
szczególną uwagę zasługuje dorobek nauk. z zakresu etyki filoz. i społ. K. Wojtyły (KUL), który
jako papież Jan Paweł II podkreśla personalistyczny wymiar nauczania społ. Kościoła; nauka Jana
Pawła II o naturalnej i nadprzyrodzonej godności osoby ludzkiej oraz o wynikających z niej
prawach człowieka (zwł. prawa do życia i do wolności) wyrosła z doświadczenia permanentnego ich
naruszania w ustroju totalitarnym. Cz. STRZESZEWSKI Katolicka nauka społeczna, Warszawa
1985; A. KLOSE Katolicka nauka społeczna. Jej prawa…
… nauczania społ. są zawarte w oświadczeniach i komunikatach konferencji episkopatów
krajowych, listach pasterskich biskupów diecezjalnych, dokumentach synodów krajowych i
diecezjalnych oraz poszczególnych komisji episkopatu, a także różnych gremiów powoływanych
przez konferencje biskupów poszczególnych krajów; w Polsce na uwagę zasługują dokumenty
Prymasowskiej Rady Społecznej. Początków nauczania społ…
Wykład - partie polityczne w przedwczesnej Polsce
Doktryna Kościoła
Nauka Kościoła o mediach- pytania i odpowiedzi
Encykliki o mediach-opracowanie
Doktryny polityczno-prawne - Władza
doktryny opisowo
Reklama































Prawa autorskie
Reklama
Kontakt