METODY WYODRĘBNIANIA KOZTÓW STAŁYCH I ZMIENNYCH
advertisement
METODY WYODRĘBNIANIA KOSZTÓW STAŁYCH I ZMIENNYCH ( w krótkim okresie) Metoda księgowa – polega na rozróżnieniu kosztów na stałe i zmienne na podstawie ich zachowania w przeszłości. Wykorzystuje się doświadczenie i rozsądny osąd pracowników księgowości., którzy kwalifikują koszty na stałe i zmienne. Największą zaletą tej metody jest to, że rezultaty podziału są uwarunkowane przesłankami merytorycznymi. Główną wadą, że kwalifikacji kosztów zależy od osoby, które mogą być obarczone subiektywnymi odczuciami. Dlatego też ważne jest by w tym procesie uczestniczyły też osoby o innych specjalnościach, np. technolodzy. W charakterze przykładu rozpatrzymy wybrane pozycje kosztów działalności przedsiębiorstwa produkcyjnego. Wykorzystując informacje o związkach tych pozycji z wielkością produkcji, zakwalifikujemy je do kosztów stałych łub zmiennych: Lp. Opis 1 Odpisy amortyzacyjne nieprodukcyjnych aktywów trwałych dokonywane są przy zastosowaniu metody liniowej 2 Odpisy amortyzacyjne urządzeń produkcyjnych są dokonywane przy zastosowaniu metody amortyzacji naturalnej. Produkcja jest sezonowa. Dlatego też stawki odpisów amortyzacyjnych są proporcjonalne do wielkości produkcji. 3 Materiały bezpośrednie zużywane przy produkcji tworzą substancję produktu. Przy czym ilość zużytych materiałów zależy proporcjonalnie od wielkości produkcji 4 Zużycie materiałów pomocniczych i biurowych nie wykazuje związku z wielkością produkcji. Kształtują się na mniej więcej stałym poziomie, mimo wyraźnych wahań produkcji 5 Pracownicy bezpośrednio produkcyjni są wynagradzani w systemie akordu 6 Narzuty na wynagrodzenia pracowników bezpośrednio produkcyjnych 7 Pozostali pracownicy otrzymują wynagrodzenia w systemie czasowym za czas umownie przepracowany Kwalifikacja kosztów ........................ ........................... ........................ ............................. ....................... .......................... ........................... Metoda odchyleń krańcowych –istota jej zawiera się w wyznaczeniu jednostkowego kosztu zmiennego na podstawie odchyleń wielkości produkcji oraz kosztów całkowitych. Polega ona na wybraniu z szeregów liczbowych dwóch okresów o najniższej i najwyższej produkcji i odpowiadającym im kosztom. W metodzie tej zakłada się prostoliniową zależność między kosztami całkowitymi a rozmiarami produkcji. Kzj= Error! Ks = K max – Kzj x Q max Gdzie: K max – koszty całkowite najwyższe spośród rozpatrywanych okresów K min – koszty całkowite najniższe spośród rozpatrywanych okresów Q max – maksymalna produkcja spośród rozpatrywanych okresów Q min – minimalna produkcja spośród rozpatrywanych okresów Wielkość produkcji i koszty całkowite w pięciu kolejnych miesiącach kształtowały się następująco: Miesiąc Produkcja w szt. Koszty całkowite w zł Styczeń 105 207 900 Luty 100 200 000 Marzec 110 214 500 Kwiecień 115 220 800 Maj 120 222 000 Na podstawie powyższych danych należy obliczyć: 1. koszty zmienne jednostkowe 2. koszty stałe 3. koszty całkowite przy produkcji 150 szt. w czerwcu Kzj = Error!= 1100 zł Ks = 222 000 – 1100 x 120 = 90 000 zł Kc = 90 000 + (1100 x 150) = 255 000 zł Zadanie Wielkość produkcji i koszty całkowite w pięciu kolejnych miesiącach kształtowały się następująco: Miesiąc Produkcja w szt. Koszty całkowite w zł Lipiec 420 820 000 Sierpień 440 850 000 Wrzesień 400 800 000 Październik 500 1 000 000 Listopad 480 880 000 Na podstawie powyższych danych należy obliczyć: 1. koszty zmienne jednostkowe 2. koszty stałe 3. koszty całkowite przy produkcji 150 szt. w czerwcu Metoda graficznego wyznaczania linii regresji – polega na zaznaczeniu ( w postaci punktów) na układzie współrzędnym wielkości określających poziom kosztów (symbol K – rzędna punktów) i odpowiadających im realizowanym rozmiarom produkcji (symbol X – odcięta punktu) w poszczególnych okresach przeszłych. Po naniesieniu wszystkich punktów ustala się trend kosztów (malejący lub rosnący) który następnie wykreśla się w postaci linii prostej tak, ażeby większość punktów znajdowała się na tej linii, a pozostałe punkty układały się wzdłuż linii trendu. Punkt przecięcia się linii regresji z osią rzędnych oznacza poziom kosztów stałych. Obszar między linią regresji a linia kosztów stałych oznacza poziom kosztów proporcjonalnie zmiennych. 25000 koszty 20000 15000 10000 5000 0 0 1000 2000 3000 4000 5000 produkcja Pomiar stopnia zmienności (współczynnik elastyczności) Przykład Koszty zmienne i wielkość produkcji w I półroczu 200X przedstawiały się następująco: Miesiąc I II III IV V VI Koszty zmienne w zł 2400 2700 2980 3240 3450 3640 Obliczenia współczynnika elastyczności: Miesiąc ∆K ∆K/K I II III IV V VI ∆Q Wielkość produkcji w szt. 45 50 55 60 65 70 ∆ Q/Q Wz
