19. Podzielony Kościół

19. Podzielony Kościół
Cele lekcji
Wymagania ogólne
Uczeń:
sytuuje wydarzenia, zjawiska i procesy historyczne w czasie,
dostrzega zmiany w życiu społecznym oraz ciągłość w rozwoju kulturowym i cywilizacyjnym,
wyszukuje i porównuje informacje pozyskane z różnych źródeł i formułuje wnioski,
dostrzega w narracji historycznej warstwę informacyjną, wyjaśniającą i oceniającą,
wyjaśnia związki przyczynowo-skutkowe analizowanych wydarzeń, zjawisk i procesów historycznych,
wyjaśnia znaczenie poznawania przeszłości dla rozumienia świata współczesnego,
tworzy narrację historyczną, integrując informacje pozyskane z różnych źródeł,
tworzy krótką wypowiedź – notatkę.
Wymagania szczegółowe
Po zakończonych zajęciach uczeń:
zna daty: 1517, 1534, 1555, 1572; postacie: Marcina Lutra, Jana Kalwina, Henryka VIII,
rozumie pojęcia: odpust, reformacja, protestanci, luteranizm, kalwinizm, hugenoci,
anglikanizm, wojny religijne, noc św. Bartłomieja, pokój religijny, ekumenizm,
potrafi: wymienić czynniki, które doprowadziły do rozłamu w Kościele zachodnim;
opisać cele i działalność Marcina Lutra i Jana Kalwina; omówić okoliczności powstania Kościoła anglikańskiego; wymienić różnice między nowymi wyznaniami
a katolicyzmem; omówić charakter i skutki wojen religijnych w XVI w.; wskazać na
mapie państwa objęte reformacją.
Środki dydaktyczne
podręcznik (s. 146–153),
zeszyt ćwiczeń (s. 69–71),
mapa ścienna Europy w dobie reformacji,
papier plakatowy, mazaki, klej.
Metody i forma zajęć
rozmowa nauczająca, praca z tekstem źródłowym, praca w grupie, praca z mapą.
Czas zajęć
2 godziny lekcyjne (na pierwszej lekcji uczniowie pracują w zespołach zadaniowych,
na drugiej – prezentują efekty swojej pracy).
Struktura i opis lekcji
I. Wprowadzenie
W rozmowie nauczającej omawiamy stosunki panujące w Kościele na przełomie XV
i XVI w. oraz skomplikowaną sytuację społeczno-gospodarczą i polityczną Niemiec tego
okresu. Przedstawiamy postać Marcina Lutra, podkreślając jego związki z Kościołem
katolickim, oraz podajemy przyczyny i okoliczności ogłoszenia 95 tez w 1517 r.
107
H2Gny
str. 107
7 listopada 2011
II. Rozwinięcie
Prosimy uczniów, by przeczytali fragment tez Lutra (tekst źródłowy A, podręcznik,
s. 147) i zadajemy pytanie: Jak mogli zareagować na te tezy papież i cesarz? Po
wysłuchaniu odpowiedzi wyjaśniamy skutki wystąpienia Lutra. Zwracamy uwagę na
rolę druku jako środka przekazu informacji służącego do rozpowszechniania poglądów Lutra.
Następnie dzielimy klasę na cztery grupy i rozdajemy instrukcje.
Grupa I
Zapoznajcie się z treścią podręcznika (s. 148–149), uważnie przestudiujcie
ilustracje i podpisy pod nimi. Wynotujcie na plakacie charakterystyczne
cechy wyznania luterańskiego.
Grupa II
Zapoznajcie się z treścią podręcznika (s. 150–151), uważnie przestudiujcie
ilustracje i podpisy pod nimi. Wynotujcie na plakacie charakterystyczne
cechy wyznania kalwińskiego.
Grupa III
Zapoznajcie się z treścią podręcznika (s. 152–153), uważnie przestudiujcie
ilustracje i podpisy pod nimi. Wynotujcie na plakacie charakterystyczne
cechy wyznania anglikańskiego.
Grupa IV
Zapoznajcie się z treścią podręcznika (s. 149–150, 151–152), tekstem źródłowym B (podręcznik, s. 148) i tekstem źródłowym C (podręcznik, s. 151),
uważnie przestudiujcie ilustracje wraz z komentarzem. Stwórzcie kalendarium wydarzeń związanych z przebiegiem wojen religijnych w Europie
w okresie reformacji.
Po zaprezentowaniu pracy prosimy uczniów, by zapoznali się z tabelą (podręcznik,
s. 149). Ćwiczenie to ugruntuje wiedzę uczniów o różnicach między Kościołem katolickim a Kościołami protestanckimi. Następnie polecamy wykonanie ćwiczenia 5 (zeszyt
ćwiczeń, s. 71).
III. Podsumowanie
Na mapie ściennej wskazujemy zasięg terytorialny poszczególnych wyznań reformowanych. Wyjaśniamy, że po wiekach rywalizacji oraz wzajemnej nieufności Kościoły
katolicki i protestancki przestały się zwalczać i dziś dążą do pojednania. Wprowadzamy pojęcie ekumenizmu i zachęcamy uczniów do swobodnych wypowiedzi na temat tolerancji wyznaniowej.
Metody kontroli
Ćwiczenia 3 i 4 (zeszyt ćwiczeń, s. 70–71).
H2Gny
str. 108
7 listopada 2011