Zeszyt 3: mariologia

Mariologia. Zeszyt do ćwiczenia 3: analiza dogmatyczna źródła teologicznego
Imię i nazwisko:…………………………………………………; Nr indeksu:…………; Rok i grupa:…………
Kim jest Maryja? Jaki jest Jej udział w tajemnicy Chrystusa i Kościoła?
BF VI 88 Starodawna już jest pobożność wiernych względem świętej Dziewicy Maryi, utrzymujących, że jej dusza od
pierwszej chwili stworzenia i połączenia z ciałem była wolna od wszelkiej zmazy grzechu pierworodnego mocą
szczególnej łaski Boga i przywileju [udzielonego] ze względu na przyszłe zasługi Jezusa Chrystusa, Syna Jego,
Odkupiciela rodzaju ludzkiego. W tym też duchu czczą oni i uroczyście obchodzą święto Jej poczęcia. Liczba czcicieli
tego święta wzrosła do tego stopnia… że prawie wszyscy katolicy je przyjęli…
Wznawiamy konstytucje i dekrety Rzymskich Biskupów wydane na korzyść twierdzenia, że dusza świętej Dziewicy
Maryi już w akcie stworzenia i połączenia z ciałem była udarowana łaską Ducha Świętego i zachowana od grzechu
pierworodnego.
Analiza dogmatyczna:
BF VI 89 …Na chwałę Świętej i Niepodzielnej Trójcy, na cześć i uwielbienie Bożej Rodzicielki, dla wywyższenia
wiary katolickiej i rozkrzewienia religii chrześcijańskiej, powagą Pana Naszego Jezusa Chrystusa, świętych Apostołów
Piotra i Pawła oraz Naszą ogłaszamy, orzekamy i określamy, że nauka, która utrzymuje, iż Najświętsza Maryja Panna
od pierwszej chwili swego poczęcia — mocą szczególnej łaski i przywileju wszechmocnego Boga, mocą
przewidzianych zasług Jezusa Chrystusa, Zbawiciela rodzaju ludzkiego — została zachowana nietknięta od wszelkiej
zmazy grzechu pierworodnego, jest prawdą przez Boga objawioną i dlatego wszyscy wierni powinni w nią wytrwale i
bez wahania wierzyć.
Stąd też ci, co odważyliby się w sercu pomyśleć inaczej, niż zostało to przez Nas ustanowione, od czego niech Bóg
zachowa, winni dobrze wiedzieć, że własnym wyrokiem potępili się, że ulegli rozbiciu w wierze i odpadli od Kościoła
katolickiego, a nadto popadną tym samym w kary ustanowione przez prawo, jeśli to, co czują w sercu, odważą się w
jakiś sposób zaznaczyć słowem, pismem lub okazać się na zewnątrz.
Analiza dogmatyczna:
1
Mariologia. Zeszyt do ćwiczenia 3: analiza dogmatyczna źródła teologicznego
Imię i nazwisko:…………………………………………………; Nr indeksu:…………; Rok i grupa:…………
Kim jest Maryja? Jaki jest Jej udział w tajemnicy Chrystusa i Kościoła?
BF VI 90 Kiedy odwieczny Syn Boga dla odkupienia i wywyższenia człowieka zechciał przyjąć naturę ludzką i przez
to zawrzeć jakby mistyczny związek z całym rodzajem ludzkim, nie uczynił tego wcześniej, niż przewidziana matka
zupełnie dobrowolnie wyraziła na to zgodę. Reprezentowała ona w pewien sposób cały rodzaj ludzki zgodnie ze
sławnym i prawdziwym zdaniem św. Tomasza z Akwinu: „Przy Zwiastowaniu oczekiwano zgody Dziewicy w
zastępstwie całej ludzkiej natury” [S. Th. 3 q. 30 a. 1]. To pozwala stwierdzić równie słusznie i prawdziwie, że
ahsolutnie nic z niezmierzonego skarbu wszelkiej łaski przyniesionego przez Chrystusa — ponieważ „łaska i prawda
przyszły przez Jezusa Chrystusa” [J 1, 17] — z rozporządzenia woli Bożej nie zostaje nam udzielone inaczej jak tylko
przez pośrednictwo Maryi. Jak do najwyższego Ojca nikt nie może przyjść inaczej niż przez Syna, prawie tak samo do
Chrystusa nikt nie może mieć dostępu jak tylko przez Matkę.
Analiza dogmatyczna:
BF VI 91 Uciekając się w modlitwie do Maryi, uciekamy się do Matki Miłosierdzia. Ona bowiem tak nam sprzyja, że
w każdej potrzebie — szczególnie w dążeniu do życia wiecznego — natychmiast, nawet bez naszego wezwania,
gotowa jest przyjść nam z pomocą. Udziela nam łaski ze skarbca, którym nadobficie obdarzył Ją Bóg od samego
początku, aby godnie występowała jako Jego Matka. Ta obfitość łaski, która wśród wszystkich przywilejów Matki
Bożej jest jednym z najpiękniejszych, wynosi Ją wysoko ponad wszelkie kategorie ludzi i aniołów, tak że zajmuje
miejsce tuż przy Chrystusie: „Wielką rzeczą u każdego świętego jest to, że posiada tyle łaski, iż starczy jej na zbawienie
wielu. Ale gdyby jej miał tyle, że wystarczyłoby na zbawienie wszystkich ludzi całego świata, to byłby nadzwyczajny
dar. A tak właśnie jest u Chrystusa i u błogostawionej Dziewicy” [św. Tomasz z Akwinu, Opusc. VIll, In salutationem
angelicam, ed. Vivès t. 27, s. 200].
…Jeśli zawdzięczamy Chrystusowi, że udzielił nam w pewnym sensie swojego prawa, abyśmy zwracali się do Boga jak
do Ojca i uważali Go za Ojca, to tak samo zawdzięczamy Mu prawo, jakiego nam w swej miłości udzielił, byśmy
zwracali się do Maryi jak do matki i Ją za matkę uważali [Leonis XIII Pontificis Maximi Acta, t. XII, s. 2,2-223].
Analiza dogmatyczna:
2
Mariologia. Zeszyt do ćwiczenia 3: analiza dogmatyczna źródła teologicznego
Imię i nazwisko:…………………………………………………; Nr indeksu:…………; Rok i grupa:…………
Kim jest Maryja? Jaki jest Jej udział w tajemnicy Chrystusa i Kościoła?
BF VI 92 Nawet nie można pomyśleć o kimś, kto mógłby być przyrównywany do Maryi w dziele pojednania ludzi z
Bogiem, a kto dokonałby podobnego dzieła lub mógł go dokonać. To ona sprowadziła Zbawiciela dla ludzi
staczających się ku wiecznej przepaści, kiedy z przedziwną zgodą „w zastępstwie całej natury ludzkiej” [S. Th. III q. 30
a. 1] przyjęła od Anioła wiadomość o misterium pokoju przyniesionym na ziemię. To ona jest tą, „z której narodził się
Jezus” [Mt 1, 16], mianowicie jest prawdziwą Jego matką, i dlatego jest godną i miłą pośredniczką u Pośrednika.
Analiza dogmatyczna:
BF VI 93 Na skutek wspólnoty uczuć i cierpień między Maryją a Chrystusem „zasłużyła” ona, aby się stać „godną
odnowicielką zagubionego świata” [Eadmer monachus, De exellentia Virginis Mariae, c. 9 — PL 159, 573] i przez to
rozdawczynią wszystkich łask, które nam Jezus wysłużył swoją męką i krwią… Ponieważ przewyższa wszystkich
świętością i złączeniem z Chrystusem i przez Chrystusa została przybrana do dzieła zbawienia ludzkości, wysługuje
nam dzięki łaskawości Bożej (de congruo) to, co Chrystus wysłużył nam równoważnie do swojej godności [Zbawiciela]
(de condigno), i jest pierwszą rozdawczynią wszystkich łask.
Analiza dogmatyczna:
BF VI 94 …Nikt tak nie zna Chrystusa, jak Jego Matka, a więc nikt nie może być lepszym przewodnikiem i mistrzem
na drodze do poznania Chrystusa. Nikt także nie może stanowić silniejszej więzi między Chrystusem a ludzkością… Z
jakiej to przyczyny?… Tylko dlatego, że jest Matką Chrystusa. A więc jest naszą matką… W jednym bowiem tonie
najczystszej Matki Chrystus przyjął swoje ciało [fizyczne] i przyłączył sobie ciało duchowe utworzone z tych
wszystkich, którzy mieli weń uwierzyć… A więc wszyscy, którzy jesteśmy w Chrystusie połączeni, którzy jak mówi
Apostoł [Ef 5, 30], jesteśmy członkami Jego ciała z tona Maryi, jako ciało, które tworzy całość z Głową. Stąd też w
sposób duchowy — mistyczny — możemy zwać się synami Maryi, a Ona matką nas wszystkich.
Analiza dogmatyczna:
3
Mariologia. Zeszyt do ćwiczenia 3: analiza dogmatyczna źródła teologicznego
Imię i nazwisko:…………………………………………………; Nr indeksu:…………; Rok i grupa:…………
Kim jest Maryja? Jaki jest Jej udział w tajemnicy Chrystusa i Kościoła?
BF VI 95 Ponieważ [Maryja] urodziła Zbawiciela całego rodzaju ludzkiego, jest w pewnym sensie matką najbardziej
nam wszystkim sprzyjającą, których Chrystus chce uważać za swoich braci [por. Rz 8, 29]. [Dalej przytacza się tekst
Leona XIII z encykliki Octobri mense, wyżej n. 90].
Analiza dogmatyczna:
BF VI 96 Maryja Matka Boża u wszystkich chrześcijan otrzymuje cześć jako „Królowa świata”… Jej Syn bowiem
jednorodzony (po pierwszym jej orędownictwie w Kanie Galilejskiej) jeszcze w chwili konania na krzyżu zostawił Ją
nam jako Matkę.
Analiza dogmatyczna:
BF VI 97 Niechaj te Nasze ojcowskie pragnienia, które są także i waszymi [pragnieniami], Czcigodni Bracia,
doprowadzi do skutku i uprosi dla wszystkich miłość Kościoła — Bogarodzica Dziewica, której najświętsza dusza
napełniona była Boskim Duchem Jezusa Chrystusa w stopniu większym niż wszystkie razem dusze przez Boga
stworzone. Ona to zgodziła się „w imieniu całej ludzkiej natury” na zawarcie „pewnego rodzaju duchowych zaślubin
między Synem Bożym a naturą ludzką” [S.Th. III q. 30 a. 1]. Ona w przedziwny sposób wydała na świat, jako źródło
wszelkiego nadprzyrodzonego życia, Chrystusa Pana, ozdobionego już w dziewiczym jej łonie godnością Głowy
Kościoła. Ona również podała Go tym, co pierwsi przybyli spośród Żydów i pogan, aby go uczcić jako Proroka, Króla i
Kapłana. Ponadto jej Jednorodzony, na jej matczyne prośby, „w Kanie Galilejskiej” uczynił cud, przez który „uwierzyli
weń uczniowie Jego” [J 2, 11].
Analiza dogmatyczna:
4
Mariologia. Zeszyt do ćwiczenia 3: analiza dogmatyczna źródła teologicznego
Imię i nazwisko:…………………………………………………; Nr indeksu:…………; Rok i grupa:…………
Kim jest Maryja? Jaki jest Jej udział w tajemnicy Chrystusa i Kościoła?
BF VI 98 Ona to, wolna od winy osobistej i dziedzicznej, najściślej złączona ze swoim Synem, poświęcając w ofierze
prawa matki i swoją miłość macierzyńską, jako nowa Ewa ofiarowała Go na Golgocie Ojcu Przedwiecznemu za
wszystkich synów Adama, zarażonych jego nieszczęśliwym upadkiem. Dlatego będąc co do ciała matką Naszej Głowy,
stała się ona z nowego tytułu boleści i chwały duchową matką wszystkich jego członków. Jej to także skuteczne
wstawiennictwo wyjednało, że Duch Boskiego Odkupiciela, dany jeszcze na krzyżu, zstąpił ze swymi przedziwnymi
darami w Dzień Zielonych Świąt na nowo narodzony Kościół. Ona wreszcie znosząc niezmierzone swoje boleści
mężnie i z ufnością, bardziej aniżeli wszyscy wierni jako prawdziwa Królowa męczenników, „dopełniła na ciele swoim,
czego niedostaje cierpieniom Chrystusa, za ciało jego, którym jest Kościół” [Kol 1, 24]. Ona też z tą samą troską
macierzyńską i gorliwą miłością opiekowała się Mistycznym Ciałem Chrystusa zrodzonym z przebitego Serca Naszego
Zbawcy, z jaką pielęgnowała w kołysce i karmiła swoim mlekiem dzieciątko Jezus.
Analiza dogmatyczna:
BF VI 99 Niech więc ta Najświętsza Rodzicielka wszystkich członków Chrystusa, której Niepokalanemu Sercu
poświęciliśmy ufnie wszystkich ludzi i która teraz w niebie jaśnieje chwałą ciała i duszy, i wraz z Synem swoim
króluje, wyprosi u Niego i wybłaga, aby obfite potoki łask spływały bezustannie z owej dostojnej Głowy na wszystkie
członki Mistycznego Ciała.
Analiza dogmatyczna:
BF VI 100 Kiedy dziewczę z Nazaretu wyraziło swoje „Fiat” w odpowiedzi na orędzie Anioła, a Słowo stało się ciałem
w jej łonie, nie tylko stała się Ona matką Boga według ludzkiej natury, ale w nadprzyrodzonej dziedzinie łaski stała się
matką tych wszystkich, którzy za przyczyną Ducha Świętego mieli stać się jedną rzeczywistością pod przewodnictwem
jej Boskiego Syna.
Analiza dogmatyczna:
5
Mariologia. Zeszyt do ćwiczenia 3: analiza dogmatyczna źródła teologicznego
Imię i nazwisko:…………………………………………………; Nr indeksu:…………; Rok i grupa:…………
Kim jest Maryja? Jaki jest Jej udział w tajemnicy Chrystusa i Kościoła?
BF VI 101 Wszystkie te dowody i rozważania Świętych Ojców i teologów opierają się na Piśmie św. jako na
ostatecznym argumencie. Ono stawia nam przed oczy świętą Matkę Boga najściślej zjednoczoną z Boskim swoim
Synem oraz dzielącą Jego los. Z tego powodu wydaje się prawie niemożliwe, aby ta, która poczęła Chrystusa,
porodziła, karmiła swym mlekiem, trzymała na rękach i tuliła do swoich piersi, miała być po ziemskim swym życiu,
chociaż nie duszą, to jednak ciałem, od niego oddzielona. Skoro Zbawicielem naszym jest Syn Maryi, to rzecz jasna, że
jako najdoskonalszy wykonawca prawa oprócz odwiecznego Ojca nie mógł nie uczcić także swej ukochanej matki.
Analiza dogmatyczna:
BF VI 102 Przeto skoro mógł ją ozdobić tak wielką czcią, by ją zachować nienaruszoną od zepsucia w grobie, to trzeba
wierzyć, że tak rzeczywiście uczynił. Przede wszystkim należy pamiętać o tym, że od II wieku święci Ojcowie
przedstawiają Maryję Dziewicę jako nową Ewę poddaną rzeczywiście nowemu Adamowi, lecz jednak najściślej
złączoną w walce z wrogiem piekielnym, w walce, która zapowiedziana w protoewangelii miała doprowadzić do
najpełniejszego zwycięstwa nad grzechem i śmiercią — co zawsze jest razem połączone w pismach Apostoła Narodów
[Rz 5 i 6; 1 Kor 15, 21-26. 54-57]. Dlatego jak chwalebne zmartwychwstanie Chrystusa stanowi istotną część i także
ostateczne trofeum tego zwycięstwa, tak trzeba było, aby wspólna walka świętej Dziewicy i Syna zakończyła się
„uwielbieniem” dziewiczego ciała. Tak się bowiem wyraża tenże Apostoł: „Skoro zaś to śmiertelne [ciało] przyoblecze
nieśmiertelność, wtedy ziści się słowo, które jest napisane: zwycięstwo pochłonęło śmierć” [1 Kor 15, 54].
Analiza dogmatyczna:
6
Mariologia. Zeszyt do ćwiczenia 3: analiza dogmatyczna źródła teologicznego
Imię i nazwisko:…………………………………………………; Nr indeksu:…………; Rok i grupa:…………
Kim jest Maryja? Jaki jest Jej udział w tajemnicy Chrystusa i Kościoła?
BF VI 103 Dlatego Czcigodna Matka Boga, zjednoczona w tajemniczy sposób z Jezusem Chrystusem „w jednym i
tym samym dekrecie” przeznaczenia, niepokalana w swoim poczęciu, nienaruszenie dziewicza w Boskim
macierzyństwie, wielkoduszna towarzyszka Boskiego Zbawcy, który odniósł całkowite zwycięstwo nad grzechem i
jego skutkami, osiągnęła wreszcie jakby najwyższą koronę swoich przywilejów, że została zachowana wolną od
zepsucia grobu, aby na podobieństwo Syna, po zwycięstwie nad śmiercią, z duszą i ciałem zostać wyniesioną do
najwyższej chwały nieba i tam jaśnieć jako Królowa po prawicy tegoż Syna, nieśmiertelnego Króla wieków [1 Tm 1,
17].
Analiza dogmatyczna:
BF VI 105 Dlatego po wielokrotnym zanoszeniu modłów do Boga i wzywaniu światła Ducha Prawdy, na chwałę
Wszechmocnego Boga, który okazał swą szczególną życzliwość Maryi Dziewicy, na chwał Jego Syna, nieśmiertelnego
Króla wieków, zwycięzcy grzechu i śmierci, dla powiększenia chwały Jego Czcigodnej Matki oraz ku weselu i radości
całego Kościoła, powagą Pana Naszego Jezusa Chrystusa, świętych Apostołów Piotra i Pawła i Naszą, ogłaszamy,
orzekamy i określamy jako dogmat objawiony przez Boga: że Niepokalana Matka Boga, Maryja zawsze Dziewica, po
zakończeniu ziemskiego życia z duszą i ciałem została wzięta do chwały niebieskiej.
Dlatego jeśliby ktoś, czego niech Bóg broni, odważyłby się temu zaprzeczyć albo dobrowolnie podawać w wątpliwość
to, co zostało przez Nas zdefiniowane, niech wie, że odpadł od Boskiej i katolickiej wiary.
Analiza dogmatyczna:
7
Mariologia. Zeszyt do ćwiczenia 3: analiza dogmatyczna źródła teologicznego
Imię i nazwisko:…………………………………………………; Nr indeksu:…………; Rok i grupa:…………
Kim jest Maryja? Jaki jest Jej udział w tajemnicy Chrystusa i Kościoła?
BF VI 108 Ale wydaje się nam jednak, że owa drogocenna perła, w którą wzbogacił się przed stu laty diadem
Błogosławionej Dziewicy Maryi, dziś jaśniejszym błyszczy światłem, gdy przypadło nam w udziale, za zrządzeniem
Opatrzności Bożej, ogłosić w Roku Jubileuszowym 1950… że Wielka Boża Rodzicielka została wzięta do nieba z
duszą i ciałem.
Wydaje się, że odtąd wszyscy chrześcijanie mogą zwrócić swoje umysły i serca w głębszy i skuteczniejszy sposób do
samej tajemnicy Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Dziewicy. Na skutek bowiem najściślejszej łączności, jaka
zachodzi między tymi dwoma dogmatami, uroczyste ogłoszenie i postawienie w należytym świetle Wniebowzięcia
Maryi Panny, będącego jakby koroną i dopełnieniem poprzedniego przywileju Maryjnego, sprawiło, że w większej
pełni i jasności ukazała się najmędrsza harmonia Bożego planu, według którego Bóg chciał, aby Najświętsza Maryja
była wolna od wszelkiej zmazy pierworodnej. Ze względu bowiem na te dwa niezwykłe przywileje, udzielone
Bogarodzicy Dziewicy, tak początek Jej ziemskiej pielgrzymki, jak i Jej koniec rozbłysły jasnym światłem. Doskonałej
niewinności Jej duszy, wolnej od wszelkiej zmazy, odpowiada w sposób niezwykle harmonijny najpełniejsze
uwielbienie Jej dziewiczego ciała, a Ona jak była złączona ze swym Jednorodzonym Synem w walce przeciwko
piekielnemu wężowi, tak razem z Nim uczestniczy w chwalebnym triumfie nad grzechem i jego przesmutnymi
następstwami.
Analiza dogmatyczna:
BF VI 109 …Niech spojrzy ta Najświętsza Maryja Panna na tych wszystkich, którzy chlubią się mianem chrześcijan,
złączonych przynajmniej węzłem miłości, zwracających do Niej błagalne oczy, myśli i modlitwy, proszących o to
światło, które oświeca dusze blaskiem nadprzyrodzonym, i błagających o jedność, przez którą stanie się nareszcie jedna
owczarnia i jeden Pasterz [por. J 10, 16]. (AAS 20, 1953, s. 577 n.).
Analiza dogmatyczna:
8
Mariologia. Zeszyt do ćwiczenia 3: analiza dogmatyczna źródła teologicznego
Imię i nazwisko:…………………………………………………; Nr indeksu:…………; Rok i grupa:…………
Kim jest Maryja? Jaki jest Jej udział w tajemnicy Chrystusa i Kościoła?
BF VI 110 Jesteśmy świadkami rozpowszechniania się kultu św. Józefa… Przyczyny, dla których uważa się św. Józefa
za szczególnego opiekuna Kościoła, a z kolei Kościół obiecuje sobie wielką pomoc z jego opieki i orędownictwa. tkwią
w tym, że był mężem Maryi w obliczu [Prawa i] ludzi, a [przybranym] ojcem Pana Jezusa. Stąd wypływają jego
godność, łaska, świętość i chwała. Wprawdzie godność Matki Bożej jest tak wielka, że nic większego nie może być.
Ale ponieważ zaistniał pomiędzy Józefem a Maryją węzeł małżeński, nie można wątpić, że Józef otrzymał udział, jak
nikt inny, w tej największej godności, którą ponad wszystkie istoty stworzone zabłysła Bogarodzica. Małżeńska
bowiem społeczność i spójnia jest ze wszystkich najściślejsza i z samej swej natury domaga się wzajemnej wymiany
dóbr między jej członkami. Jeżeli więc Bóg dał Maryi Józefa jako męża, to znaczy, że nie tylko dał Maryi towarzysza
życia, świadka jej dziewictwa i obrońcę jej dobrego imienia, ale z powodu więzi małżeńskiej dał Józefowi udział w Jej
niezrównanej godności. Poza tym on jedyny został wyróżniony wśród wszystkich z postanowienia Bożego jako opiekun
Syna Bożego i w opinii ludzkiej jako Jego ojciec. Stąd postawa samego Słowa Bożego wobec Józefa: pokornie mu się
poddaje, słucha jego poleceń, oddaje mu synowską cześć, jaką wypada, by dzieci okazywały ojcu…
Dom [nazaretański], w którym Józef rządził władzą ojcowską, zawierał w sobie zaczątek powstającego Kościoła.
Najświętsza Dziewica jako Matka Chrystusa jest matką wszystkich chrześcijan, których zrodziła w największych
cierpieniach przy Zbawicielu na Kalwarii. Tak samo można powiedzieć, że Chrystus jest jakby synem pierworodnym
wśród chrześcijan, którzy są Jego braćmi z racji przybrania i zbawienia.
Stąd powstaje u św. Józefa poczucie odpowiedzialności wobec ogółu chrześcijan, którzy mu są w jakiś sposób
powierzeni. Oni bowiem tworzą Kościół, tj. niezliczoną rodzinę rozsianą na przestrzeni całego świata, nad którą Józef,
jako mąż Maryi a [przybrany] ojciec Jezusa Chrystusa, stosuje władzę jakby ojcowską. Jest więc normalną rzeczą w
połączeniu z godnością św. Józefa, by jak ongiś święcie czuwał nad rodziną nazaretańską i zaopatrywał ją w niezbędne
środki utrzymania, tak teraz otaczał swoją opieką Kościół Chrystusowy.
Analiza dogmatyczna:
9