przejawy dyskryminacji kobiet na wa*brzyskim rynku pracy
advertisement
PRZEJAWY DYSKRYMINACJI KOBIET NA RYNKU PRACY W PODREGIONIE WAŁBRZYSKIM dr Grażyna Węgrzyn Wałbrzyska Wyższa Szkoła Zarządzania i Przedsiębiorczości Wałbrzych 15.06.2012r. Co oznacza „dyskryminacja” pochodzi od łacińskiego czasownika „discriminale” •Rozróżnienie •Oddzielanie •Wyodrębnianie • „Dyskryminacja” oznacza postawienie w gorszej sytuacji osób, które są uważane za odmienne od pozostałych. • Zwykle odnosi się do „dyskryminacji negatywnej”. DYSKRYMINACJA - oznacza traktowanie konkretnej grupy społecznej lub pojedynczych członków tej grupy w sposób niesprawiedliwy i nieuczciwy, np. poprzez represjonowanie lub ucisk, potępianie, dyskredytowanie, deprecjonowanie, degradowanie, szkalowanie, a także tworzenie nieuzasadnionych nierówności społecznych, politycznych, gospodarczych, edukacyjnych itp. Rodzaje dyskryminacji • Dyskryminacja ze względu na rasę/kolor skóry (rasizm), • Dyskryminacja ze względu na płeć (seksizm), • Dyskryminacja ze względu na orientację seksualną (heterofobia, homofobia), • Dyskryminacja ze względu na pochodzenie i narodowość (ksenofobia, szowinizm), • Dyskryminacja ze względu na wiek (ageizm, adultyzm), • Dyskryminacja ze względu na wygląd zewnętrzny (atrakcjonizm), • Dyskryminacja ze względu na niepełnosprawność (handicapizm - ableism). Dyskryminacja ze względu na płeć PRAWO ZAKAZUJE DYSKRYMINACJI ZE WZGLĘDU NA PŁEĆ • gwarancje równouprawnienia kobiet i mężczyzn w Polsce zapisane są w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Kodeksie Pracy i Ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy; • Polska jako członek UE zobowiązana jest do przyjęcia unijnych dyrektyw zakazujących dyskryminacji. 1 stycznia 2011 r. weszła w życie ustawa antydyskryminacyjna. Nadal jednak nie mamy procedur pozwalających na stwierdzenie czy doszło do nierównego traktowania kobiet i mężczyzn na rynku pracy; • wyjątkiem od zasady równouprawnienia pań i panów jest w Polsce zakaz zatrudniania kobiet przy pracach szczególnie uciążliwych dla ich zdrowia. Kobiety w Polsce nie mogą podejmować prac: • związanych z wysiłkiem fizycznym i transportem ciężarów oraz wymuszoną pozycją ciała, • w hałasie i drganiach, • pod ziemią, poniżej poziomu gruntu i na dużej wysokości. Czy Polacy czują się dyskryminowani? Odsetek mężczyzn i kobiet czujących się dyskryminowanymi w Polsce w latach 2000-2011 Źródło: Diagnoza Społeczna 2011, Red. J. Czapiński, T. Panek, Warszawa 2011, s. 342. Procent kobiet i mężczyzn czujących się dyskryminowanymi ze względu na poziom wykształcenia w Polsce w 2011r. Źródło: Diagnoza Społeczna 2011, Red. J. Czapiński, T. Panek, Warszawa 2011, s. 343. Procent kobiet i mężczyzn czujących się dyskryminowanymi ze względu na wiek w Polsce w 2011r. Źródło: Diagnoza Społeczna 2011, Red. J. Czapiński, T. Panek, Warszawa 2011, s. 343. Czy kobiety i mężczyźni są tak samo wynagradzani? Od czego zależy wysokość wynagrodzenia? Przeciętny miesięczny dochód osobisty netto kobiet i mężczyzn według wieku Źródło: Diagnoza Społeczna 2011, Red. J. Czapiński, T. Panek, Warszawa 2011, s. 341. 3000 2692 2500 2257 2000 1812 2091 1869 1616 1500 1323 1141 1720 1408 1669 1275 1000 500 0 do lat 24 25-34 lata 35-44 lata 45-59 lat 60-64 lata 65+ lat Mężczyźni Kobiety Przeciętny miesięczny dochód osobisty netto kobiet i mężczyzn według grup zawodowych (największa dyskryminacja płacowa) Źródło: Diagnoza Społeczna 2009, Red. J. Czapiński, T. Panek, Warszawa 2009, s. 329 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0 5094 4264 3838 40% 2372 2753 1910 2745 2087 2624 2008 1778 1464 Mężczyźni Kobiety Przeciętny miesięczny dochód osobisty netto kobiet i mężczyzn według grup zawodowych Źródło: Diagnoza Społeczna 2009, Red. J. Czapiński, T. Panek, Warszawa 2009, s. 329 4500 4000 3500 3855 3535 3595 3164 3000 3835 2950 2500 Mężczyźni 2000 Kobiety 1500 1000 500 0 Nauczyciele akademiccy Prawnicy Specjaliści ds. windykacji Gdzie pracują i dominują kobiety? Udział kobiet w zatrudnieniu ogółem i wynagrodzenie brutto w wybranych sekcjach w 2011r. w Polsce Źródło: Pracujący w gospodarce narodowej w 2010, GUS Warszawa 2011, s. 34; Zatrudnienie i wynagrodzenia w gospodarce narodowej w 2011r., GUS Warszawa 2012, s. 30-31. Udział kobiet w zatrudnieniu ogółem Wynagrodzenie brutto Informacja i komunikacja 35,2 6439,12 Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 67,1 6049,15 Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 50,6 5121,04 Administracja publiczna i obrona narodowa 47,9 4321,05 Rolnictwo, leśnictwo 47,4 4008,25 Obsługa rynku nieruchomości 47,5 3714,88 Budownictwo 10,3 3703,86 Edukacja 76,5 3600,68 Transport i gospodarka magazynowa 24,1 3433,23 Przetwórstwo przemysłowe 34,1 3318,96 Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 80,5 3278,76 Handel i naprawa pojazdów samochodowych 51,6 3267,34 Zakwaterowanie i gastronomia 64,1 2489,36 Kobiety wybierają mniej perspektywiczną edukację… Uczelnie wyższe są sfeminizowane! Największy udział procentowy pań odnotowują takie kierunki jak: • opieka społeczna (94 %), • medycyna (82 %), • pedagogika (70 %), • kierunki biologiczne oraz związane z dziennikarstwem (ponad 60 %). Młodzi na rynku pracy – pokolenie nadwykształconych? A jak jest w podregionie wałbrzyskim? Podregion wałbrzyski obejmuje powiaty: dzierżoniowski, kłodzki, świdnicki, wałbrzyski, ząbkowicki. Struktura pracujących według płci i powiatów w 2010r. (w %) Źródło: Województwo Dolnośląskie. Podregiony. Powiaty. Gminy 2011, Urząd Statystyczny we Wrocławiu, Wrocław 2011, s. 141, 144. Powiat kłodzki 54.1 45.9 Powiat dzierżoniowski 50.7 49.3 Podregion wałbrzyski 49.6 50.4 Kobiety Powiat wałbrzyski 48.9 51.1 Powiat ząbkowicki 48.5 51.5 Powiat świdnicki 46.6 0% 10% 20% Mężczyźni 53.4 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Przeciętne miesięczne wynagrodzenia brutto pracowników zatrudnionych według płci w 2010r. (w zł) Źródło: Województwo Dolnośląskie. Podregiony. Powiaty. Gminy 2011, Urząd Statystyczny we Wrocławiu, Wrocław 2011, s. 150. 3936.81 Województwo dolnośląskie 3137.91 3287.15 3262.83 Powiat świdnicki 3629.96 Powiat wałbrzyski 3096 Mężczyźni Kobiety 2917.98 2860.98 Powiat ząbkowicki 3071.31 2818.33 Powiat kłodzki 3205.67 2789.75 Powiat dzierżoniowski 0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500 4000 4500 Przeciętne godzinowe wynagrodzenia brutto pracowników zatrudnionych według płci w 2010r. (w zł) Źródło: Województwo Dolnośląskie. Podregiony. Powiaty. Gminy 2011, Urząd Statystyczny we Wrocławiu, Wrocław 2011, s. 150. 19.43 20.93 Powiat świdnicki 21.55 20.28 Powiat wałbrzyski 17.1 18.07 Powiat ząbkowicki Mężczyźni Powiat kłodzki 18.56 18.97 Powiat dzierżoniowski 18.76 18.28 Kobiety 23.37 Województwo dolnośląskie 19.91 0 5 10 15 20 25 Dolnoślązaczki o sytuacji na rynku pracy Źródło: Analiza sytuacji kobiet na rynku pracy województwa dolnośląskiego. Bariery i ograniczenia w aktywizacji zawodowej kobiet. S. Czapik, A. Pacześniak, P. Żuk, Wrocław 2009. • Mężczyźni w sferze zawodowej posiadają znacznie więcej przywilejów, łatwiej im znaleźć pracę (pierwszą i kolejną). • Mężczyznom łatwiej utrzymać pracę (mniejsze prawdopodobieństwo zwolnienia). • Mężczyznom łatwiej rozwijać się zawodowo, awansować i osiągać wyższe płace. Kobietom trudniej zdobyć pracę • Bezprawna dyskryminacja ze względu na płeć. • Postrzega się kobiety jako słabsze psychicznie i fizycznie. • Kobiety uważa się za mniej dyspozycyjne. Problem godzenia życia zawodowego z życiem rodzinnym dotyczy wyłącznie kobiet!!! ALE DA SIĘ TO ZROBIĆ!!! • Praca na „dwóch” etatach, wymaga większego zorganizowania i nie odkładania spraw na „później”. • Spełniona zawodowo kobieta jest lepszą matką, przekazuje dobre „wzorce” dzieciom. Przyczyny dyskryminacji kobiet na rynku pracy: • macierzyństwo, • stereotypy, • zachowania samych kobiet. Wnioski i rekomendacje • Kobiety powinny wybierać kierunki kształcenia gwarantujące wysokie wynagrodzenia. • Kobiety powinny tak sobie zorganizować życie prywatne i relacje w domu aby nie kolidowały one z ich aktywnością zawodową. • Kobiety powinny uwierzyć w siebie, że też potrafią i mogą robić karierę i realizować się zawodowo. • Kobiety powinny zmieniać ustalone kulturowo wzorce ról płciowych. Wnioski i rekomendacje • Zwiększenie poziomu aktywności zawodowej kobiet wymaga kompleksowego podejścia różnych instytucji publicznych. • Konieczne jest zapewnienie na poziomie lokalnym odpowiedniej infrastruktury pozwalającej na łączenie obowiązków rodzinnych z zawodowymi. Dziękuję za uwagę!
