Sytuacja kobiet na pomorskim rynku pracy
advertisement
Sytuacja kobiet na pomorskim rynku pracy, z uwzględnieniem różnych form dotykającej ich dyskryminacji Łańcuch dyskryminacji STEREOTYPY UPRZEDZENIA DYSKRYMINACJA Sztywne, uproszczone przekonania na temat danej grupy Negatywna ocena, osąd, nacechowany silnymi emocjami, odrzuceniem Nierówne traktowanie, ograniczenie dostępu do praw i zasobów „Człowiek jest skąpcem poznawczym..” • Tożsamość pierwotna płeć, wiek, rasa, pochodzenie etniczne, stopień sprawności, orientacja seksualna • Tożsamość wtórna miejsce zamieszkania, stan cywilny, status rodzicielski, status materialny, poziom wykształcenia, zawód, hobby Właśnie z powodu wymiarów tożsamości pierwotnej ludzie są najczęściej dyskryminowani.. 3 Stereotypy płci • Stereotypy to uogólnione przekonania na temat tego, jakie są kobiety i jacy są mężczyźni. Stereotypy tworzą uproszczone opisy przypisując wszystkim mężczyznom i wszystkim kobietom określony zestaw cech. Stereotypów uczymy się poprzez socjalizację, wychowanie i edukację, przekazujemy je z pokolenia na pokolenie. • Kobiecość jest wiązana ze sferą życia domowego, niestawieniem na relacje międzyludzkie, emocjonalnością, empatią, intuicją, uprzejmością, uległością, delikatnością… ale też z nielogicznością, słabością, bezradnością, irracjonalnością.. 4 Stereotypy płci Według powszechnego stereotypu, kobiety są: • wrażliwe, uczuciowe, subtelne, ciepłe, troskliwe, uległe, poświęcające się, uczynne, opiekuńcze, trudno podejmują decyzje… Według powszechnego stereotypu, mężczyźni są: • mało emocjonalni, niezależni, agresywni, racjonalni, stanowczy, pewni siebie, silni, dominujący, odważni, aktywni, głośni… 5 Błędne koło stereotypizacji 1. Obowiązki +cechy 5. Potwierdzenie przekonań 2. Interpretacja cech jako naturalnych 4. Presja i konformizm 3. Cechy stają się normą 6 Kontrakt płci • Podział pracy między kobietami i mężczyznami i skutkuje obciążeniem kobiet całą (lub prawie całą) pracą wykonywaną w gospodarstwie domowym, w tym opieką nad dziećmi i osobami zależnymi przy jednoczesnym zaangażowaniu (lub próbach zaangażowania) na rynku pracy, obciążeniem mężczyzn pracą zawodową. • Kontrakt płci ma odmienne skutki dla kobiet, odmienne dla mężczyzn. Obniża uczestnictwo kobiet w rynku pracy, a mężczyzn zobowiązuje do dźwigania głównego ciężaru finansowego utrzymania rodziny i utrudnia budowanie więzi rodzinnych 7 Godzenie życia zawodowego i prywatnego • Badania opinii publicznej (CBOS, 2006) wskazują na następujący podział obowiązków domowych w polskich domach: • Przygotowanie posiłków – 75% K, 7% M, • Zmywanie naczyń – 65% K, 8% M, • Sprzątanie – 61% K, 6% M, • Gruntowne porządki – 54% K, 10% M, • Pranie – 84% K, 4% M, • Prasowanie – 84%, 5% M, • Codzienne zakupy – 52% K, 12% M, • Zlecanie usług do wykonania – 21%K, 59% M • Załatwianie spraw urzędowych – 33% K, 32% M, • Wynoszenie śmieci – 23% K, 32% M 8 Godzenie życia zawodowego i prywatnego • Badanie PAN (2004) wskazują na następujący podział obowiązków związanych z opieką nad dziećmi: • • • • • • • Czynności pielęgnacyjne - 94% K, 5% M, Odrabianie lekcji – 79% K, 17% M, Kontakt z wychowawcą w szkole – 84% K, 14% M, Odprowadzanie dziecka do szkoły – 64% K, 33% M, Opieka w chorobie – 92% K, 7% M, Przyjęcia okolicznościowe dla dziecka – 95% K, 4% M, Rozrywka – 58% K, 38% M. Realny podział obowiązków domowych między kobietami i mężczyznami wskazuje na faktyczny przymus godzenia dwóch sfer prawie wyłącznie przez kobiety. 9 Dyskryminacja • BEZPOŚREDNIA Dyskryminowanie bezpośrednie istnieje wtedy, gdy pracownik z jednej lub kilku przyczyn określonych w § 1. był, jest lub mógłby być traktowany, w porównywalnej sytuacji mniej korzystnie niż inni pracownicy. • POŚREDNIA Dyskryminowanie pośrednie istnieje wtedy, gdy na skutek pozornie neutralnego postanowienia, zastosowanego kryterium lub podjętego działania występują lub mogłyby wystąpić niekorzystne dysproporcje albo szczególnie niekorzystna sytuacja w zakresie nawiązania i rozwiązania stosunku pracy, warunków zatrudnienia, awansowania oraz dostępu do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych wobec wszystkich lub znacznej liczby pracowników należących do grupy wyróżnionej ze względu na jedną lub kilka przyczyn określonych w § 1., chyba że postanowienie, kryterium lub działanie jest obiektywnie uzasadnione ze względu na zgodny z prawem cel, który ma być osiągnięty, a środki służące 10 osiągnięciu tego celu są właściwe i konieczne. Obszary dyskryminacji Ryzyko wystąpienia przypadków dyskryminacji ze względu na płeć (zdecydowanie częściej kobiet niż mężczyzn) dotyczy następujących obszarów zatrudnienia: • • • • • • Dostęp do zatrudnienia i rekrutacja Wynagrodzenia Dostęp do awansów Ochrona rodzicielstwa i bezpieczeństwo zatrudnienia Ochrona przed molestowaniem Godzenie życia zawodowego z prywatnym 11 Segregacja zawodowa Skupienie się kobiet i mężczyzn w różnych obszarach rynku racy, w różnych branżach, które oferują nierówną liczbę zawodów, nierówne płace i ograniczone możliwości awansu. Zjawisko to występuję w dwóch wymiarach: 1. Segregacja pozioma- dominacja kobiet i mężczyzn w konkretnych zawodach i branżach (kobiety w ochronie zdrowia, mężczyźni w budownictwie). Wynika z opartego na stereotypie założenia, że kobiety i mężczyźni mają „naturalne” cechy predestynujące ich do pracy w danej branży. 2. Segregacja pionowa- odnosi się do udziału kobiet i mężczyzn w strukturze/ hierarchii zatrudnienia. 12 Segregacja pozioma • Feminizacja zawodowa Dominacja kobiet w danym segmencie rynku. Jednocześnie zawody te są gorzej płatne i mniej cenione od zawodów, w których w większości pracują mężczyźni Usługi opiekuńcze Edukacja Ochrona zdrowia Opieka społeczna Administracja • Szklane ruchome schody Mechanizm przyspieszania rozwoju kariery zawodowej i awans mężczyzn w zawodach sfeminizowanych • Zjawisko „pierwsza zwolniona, ostatnia zatrudniona” 13 Segregacja pionowa • Szklany sufit -niewidoczne bariery awansu kobiet na wyższe stanowiska kierownicze w firmie, niezależnie od stopnia wykształcenia, doświadczenia, stażu pracy itp. • Szklane ściany- dominacja mężczyzn na stanowiskach centralnych, decyzyjnych wiążących się z wyższymi zarobkami, prestiżem, dających szanse nabywania kompetencji kierowniczych ( mężczyzna menedżer i kobieta asystentka) • Lepka podłoga- taki rodzaj aktywności kobiet na rynku pracy, który wiąże się z zajmowaniem stanowisk , w których awans jest niemożliwy, pensje niskie, a szanse rozwoju zawodowego niewielkie (sprzątaczki, opiekunki dziecięce, opiekunki osób starszych) 14 Zróżnicowanie wynagrodzeń Mężczyźni otrzymują średnio o 20% wyższe wynagrodzenie aniżeli kobiety za tę samą pracę bądź pracę o tej samej wartości. Różne pozycje w strukturze zatrudnienia Wysoko wykwalifikowane kobiety pracują na stanowiskach poniżej swoich kompetencji Kobiety bez kwalifikacji wykonują zawody tradycyjnie uznawane za „kobiece” 15 Sytuacja kobiet i mężczyzn na pomorskim rynku pracy. Równe szanse czy dyskryminacja? Aktywność ekonomiczna ludności (w wieku 15 lat i więcej) w województwie pomorskim w II kwartale 2015 roku Kobiety Mężczyźni Różnica Współczynnik aktywności zawodowej 48,2 % 67,0 % 18,8 pkt. proc. Wskaźnik zatrudnienia 44,8 % 62,3 % 17,5 pkt. proc. Źródło: Opracowanie własne na podstawie Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności (GUS). 16 Sytuacja kobiet i mężczyzn na pomorskim rynku pracy. Równe szanse czy dyskryminacja? Kształtowanie się liczby bezrobotnych kobiet i mężczyzn w latach 2004-2015 120000 Stan na 30.09.2015 r.: liczba bezrobotnych kobiet – 44,8 tys. liczba bezrobotnych mężczyzn - 32,4 tys. 100000 80000 60000 40000 20000 2004 I IV VII X 2005 I IV VII X 2006 I IV VII X 2007 I IV VII X 2008 I IV VII X 2009 I IV VII X 2010 I IV VII X 2011 I IV VII X 2012 I IV VII X 2013 I IV VII X 2014 I IV VII X 2015 I IV VII 0 kobiety mężczyźni Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań statystycznych rynku pracy MPiPS-01. 17 Sytuacja kobiet i mężczyzn na pomorskim rynku pracy. Równe szanse czy dyskryminacja? Zawody, w których w I półroczu 2015 r. zarejestrowało się najwięcej bezrobotnych kobiet Nazwa zawodu/specjalności Bezrobotni ogółem Bezrobotne kobiety Udział kobiet w ogóle bezrobotnych Lp. Symbol zawodu 1 522301 Sprzedawca 5044 4480 88,8% 2 331403 Technik ekonomista 1004 860 85,7% 3 512001 Kucharz 1390 829 59,6% 4 753105 Krawiec 679 667 98,2% 5 514101 Fryzjer 587 553 94,2% 6 911207 Sprzątaczka biurowa 486 470 96,7% 7 515303 Robotnik gospodarczy 1127 381 33,8% 8 411004 Technik prac biurowych 416 367 88,2% 9 235921 Pedagog 365 331 90,7% 10 513101 Kelner 400 319 79,8% Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań statystycznych MPiPS-01, załącznik 3. 18 Sytuacja kobiet i mężczyzn na pomorskim rynku pracy. Równe szanse czy dyskryminacja? Zawody, w których w I półroczu 2015 r. zarejestrowało się najwięcej bezrobotnych mężczyzn Bezrobotni ogółem Bezrobotni mężczyźni Udział mężczyzn w ogóle bezrobotnych Lp. Symbol zawodu 1 722204 Ślusarz 1310 1303 99,5% 2 931301 Pomocniczy robotnik budowlany 1005 1002 99,7% 3 711202 Murarz 943 942 99,9% 4 723103 Mechanik pojazdów samochodowych 903 901 99,8% 5 752205 Stolarz 920 872 94,8% 6 515303 Robotnik gospodarczy 1127 746 66,2% 7 522301 Sprzedawca 5044 564 11,2% 8 512001 Kucharz 1390 561 40,4% 9 432103 Magazynier 565 452 80,0% 10 311504 Technik mechanik 456 446 97,8% 226 225 99,6% Nazwa zawodu/specjalności . . . 18 721204 Spawacz Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań statystycznych MPiPS-01, załącznik 3. 19 Sytuacja kobiet i mężczyzn na pomorskim rynku pracy. Równe szanse czy dyskryminacja? Struktura bezrobotnych kobiet i mężczyzn według czasu pozostawania bez pracy w województwie pomorskim (w miesiącach) 30.0% stan na 30.06.2015 r. 25.5% 25.0% 20.0% 18.6% 16.4% 19.7% 19.6% 18.0% 17.6% 15.9% 15.5% kobiety 15.0% 11.8% 10.0% 12.5% mężczyźni 8.9% 5.0% 0.0% do 1 1-3 3-6 6 - 12 12 - 24 powyżej 24 Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań statystycznych MPiPS-01, załącznik 1. 20 Sytuacja kobiet i mężczyzn na pomorskim rynku pracy. Równe szanse czy dyskryminacja? Struktura bezrobotnych kobiet i mężczyzn według wykształcenia w województwie pomorskim 34.0% 35.0% 33.6% stan na 30.06.2015 r. 30.0% 25.0% 24.7% 23.7% 22.9% 20.0% 15.8% kobiety 14.4% 14.3% 15.0% mężczyźni 10.0% 8.4% 8.1% 5.0% 0.0% gimnazjalne i poniżej zasadnicze zawodowe średnie ogólnokształcące policealne i średnie zawodowe wyższe Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań statystycznych MPiPS-01, Załącznik 1. 21 Sytuacja kobiet i mężczyzn na pomorskim rynku pracy. Równe szanse czy dyskryminacja? Struktura bezrobotnych kobiet i mężczyzn według wieku w województwie pomorskim (w latach) 35.0% stan na 30.06.2015 r. 32.2% 30.0% 25.0% 22.8% 23.8% 19.8% 19.1% 20.0% 17.2% kobiety 15.7% 15.0% 14.0% 13.5% mężczyźni 10.8% 9.9% 10.0% 5.0% 1.2% 0.0% 18 - 24 25 - 34 35 - 44 45 - 54 55 - 59 60 i więcej Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań statystycznych MPiPS-01, Załącznik 1. 22 Dyskryminacja? • „Blue Jasmine” • Kobiety nie muszą pracować, przecież mają mężów, którzy na nie zarabiają.. • Kandydatki na premiera w nadchodzących wyborach • Aspiracja- zostać żoną dobrze usytuowanego mężczyzny.. 23 Wojewódzki Urząd Pracy w Gdańsku Oddział Zamiejscowy w Słupsku ul. Jaracza 18 A Dziękuję za uwagę Słupsk, 5 listopada 2014 r.
