Miejski Konkurs Przedmiotów Ścisłych,

Miejski Konkurs Przedmiotów Ścisłych, I etap
Chorzów, 12 grudnia 2011r.
Zad. 1. (0 – 8 pkt.)
Przeczytaj uważnie tekst i odpowiedz na pytania.
W XVII w. wielu uczonych podejmowało próby skonstruowania przyrządu do określania stopnia nagrzania ciał, opartego na
zjawisku rozszerzalności termicznej cieczy i gazów, m.in. Galileusz (1564-1642) i Evangelista Torricelli (1608-1647).
Galileuszowi przypisuje się skonstruowanie pierwszego termoskopu cieczowego, czyli przyrządu do pomiaru temperatury, lecz
bez wyskalowanej podziałki. Przyrządy te były bardzo niedoskonałe, ich wskazania zależały np. od ciśnienia atmosferycznego.
Nawet przyrządy o takiej samej konstrukcji nie dawały zgodnych wskazań.
Jako pierwszy przezwyciężył te trudności Gabriel Daniel Fahrenheit (1686-1736), urodzony w Gdańsku niemiecki fizyk i
inżynier. Skonstruował on około 1715 r. pierwszy termometr rtęciowy, a w 1724 r. wprowadził skalę temperaturową – skalę
Fahrenheita. Termometr tej konstrukcji używany jest w krajach anglosaskich do dzisiaj.
Powszechnie używany termometr rtęciowy ze skalą 100-stopniową wynalazł fizyk szwedzki Anders Celsjusz dopiero w 1742 r.
A) W którym wieku powstał powszechnie używany termometr rtęciowy ze skalą Celsjusza?
……………………………………………………………………………………
B) Jakie zjawisko było podstawą działania konstruowanych termometrów?
……………………………………………………………………………………
C) Kogo uznajemy za konstruktora pierwszego termometru?
…………………………………………………………………………………….
D) W układzie SI podstawową jednostką temperatury jest kelwin. Wiedząc, że 0K=-273oC i 0oC=273K, oblicz:
73K=……..oC
20oC=……….K
E) Utwórz prawa i stwierdzenia z zakresu nauki o cieple, dobierając prawidłowo obie ich części z niżej podanych
zestawów:
1. Temperatura ciała
a) ma właściwą szybkość parowania.
2. Ilość ciepła pobranego lub oddanego przez jakieś ciało b) jest równa temperaturze krzepnięcia.
3. Ilość ciepła pobranego
c) zwiększa swoją objętość.
4. Dla każdego ciała temperatura topnienia
d) oddaje tyle ciepła, ile pobrało ono podczas topnienia.
5. Stopienie
e) równa się iloczynowi masy substancji, jej ciepła
właściwego oraz różnicy temperatur.
6. Krzepnięcie
f) równa się ilości ciepła oddanego.
7. Podczas krzepnięcia ciało
g) wydziela się wszędzie tam, gdzie istnieje ruch i tarcie,
zderzenie lub odkształcenie.
8. Lód
h) wyzwala ciepło.
9. Woda zamarzając
i) jest ściśle związana z wielkością energii kinetycznej
poszczególnych cząstek tego ciała. Im większa jest ich energia,
tym wyższa temperatura ciała.
10. Każda ciecz w danej temperaturze
j) pływa po wodzie.
11. Ciepło
k) wymaga ciepła.
Wstaw do tabeli prawidłowe odpowiedzi:
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
Zad. 2. (0 – 8 pkt.)
Płótno obrazu ma wymiary 1,2 m x 0,8 m a rama ma szerokość 10 cm. Złocenie wraz z wykonaniem 1 dm2 drewnianej
ramy kosztuje 45 zł.
a) Ile zapłaci się za wykonanie i złocenie ramy obrazu?
b) Ile należałoby zapłacić za wykonanie i złocenie ramy obrazu, gdyby obraz wraz z ramą wykonane były w skali 1 : 2 ?
Zad. 3. (0 – 8 pkt.)
Wszystkie organizmy potrzebują energii. Podstawowym źródłem energii dla organizmów jest oddychanie
wewnątrzkomórkowe: tlenowe i/lub beztlenowe. Poniżej przedstawiono dwie uproszczone rekcje oddychania
wewnątrzkomórkowego:
I.
Oddychanie tlenowe:
C6H12O6 + 6O2
II.
6CO2 + 6H2O + 38ATP (energia)
Oddychanie beztlenowe (fermentacja mlekowa):
C6H12O6
A) Uzupełnij
(0 – 6 pkt)
kwas mlekowy + 2ATP (energia)
tabelę,
w
Porównywana cecha
której
porównasz
reakcje
Oddychanie tlenowe
oddychania
tlenowego
i
beztlenowego
Oddychanie beztlenowe
(fermentacja mlekowa)
Substraty reakcji
Produkty reakcji
Zysk energetyczny
B) Wyjaśnij,
dlaczego
oddychanie
tlenowe
jest
korzystniejsze
dla
organizmów:
(0 – 1 pkt)
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………….
C) Interpretując reakcję nr II, określ, w jakich warunkach może dojść u człowieka do nadmiernego
nagromadzenia kwasu mlekowego w mięśniach. (0 – 1 pkt)
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………….
Zad. 4. (0 – 10 pkt.)
Oceń prawdziwość wypowiedzi:
1. Woda z alkoholem tworzy mieszaninę jednorodną.
2. Numer okresu mówi o ilości elektronów walencyjnych.
3. Izotopy pierwiastka różnią się między sobą ilością protonów w jądrze
atomowym.
4. Do wykrywania obecności CO2 służy woda wapienna.
5. Rozpuszczalność gazów w wodzie maleje ze wzrostem temperatury.
6. Kationy to cząstki obdarzone ładunkiem ujemnym,
a aniony ładunkiem dodatnim.
7. Produktem reakcji bezwodnika kwasowego z wodą jest kwas.
8. Związek chemiczny o wzorze Fe2 O3 to tlenek żelaza(II).
9. Azot jest gazem podtrzymującym palenie.
10. Dekantacja to proces opadania zawiesiny ciała stałego w cieczy w
wyniku działania siły grawitacji.
 PRAWDA
 PRAWDA
 PRAWDA
 FAŁSZ
 FAŁSZ
 FAŁSZ
 PRAWDA
 PRAWDA
 PRAWDA
 FAŁSZ
 FAŁSZ
 FAŁSZ








PRAWDA
PRAWDA
PRAWDA
PRAWDA
FAŁSZ
FAŁSZ
FAŁSZ
FAŁSZ
Zad. 5. (0 – 10 pkt.)
Wykorzystując własne wiadomości oraz mapę konturową świata rozwiąż krzyżówkę z hasłem.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
1. Nazwa zatoki oznaczonej na mapie nr 1.
2. Nazwa oceanu oznaczonego na mapie nr 2.
3. Obszar, z którego cieki odprowadzają wody do danego systemu rzecznego.
4. Nazwa morza oznaczonego na mapie nr 3.
5. Nazwa morza oznaczonego na mapie nr 4.
6. Nazwa jeziora oznaczonego na mapie nr 5.
7. Rodzaj ruchu wody morskiej powstały pod wpływem uderzenia mas powietrza o powierzchnię wody.
8. Gorące źródło tryskające wodą na skutek prężności pary wodnej.
9. Nazwa morza oznaczonego na mapie nr 6.
10. Nazwa jeziora tektonicznego oznaczonego na mapie nr 7.