Zadanie 1 (Procesowy rachunek kosztów) W zakładach

RACHUNKOWOŚĆ ZARZĄDCZA - POWTÓRZENIE WRAZ Z ROZWIĄZANIAMI
mgr Stanisław Hońko, e-mail: [email protected], tel. (91) 444 - 1945
Zadanie 1 (Procesowy rachunek kosztów)
W zakładach mleczarskich koszty pośrednie kształtowały się następująco:
• kontrola jakości
21 000 zł
• obsługa techniczna (konserwacje)
33 000 zł
W tym czasie wytworzono 1 000 kg sera MUUU® i 120 000 kg masła MEEE®. Jednostkowe koszty bezpośrednie
wyniosły odpowiednio 54 zł/kg (ser), i 8 zł/kg (masło). W trakcie okresu:
• przeprowadzono 280 kontroli (200 dotyczy sera, 80 masła),
• dokonano 400 konserwacji (z czego 240 związanych z produkcją sera, a 160 z produkcją masła).
Ustal jednostkowy koszt wytworzenia 1 kg sera i 1 kg masła, metodą uwzględniającą rachunek kosztów działań (ABC).
Czy produkcja sera i masła jest opłacalna, jeżeli ich cena wynosi odpowiednio 61 zł/kg i 12 zł/kg. Ustal jednostkową
marżę brutto.
Zadanie 2 (Rachunek kosztów pełnych a rachunek kosztów zmiennych)
Spółka ZIOM wytwarza ekskluzywne likiery „bezalkoholowe”, których jednostkowa cena sprzedaży wynosi
32 zł/l, a jednostkowy koszt zmienny wynosi 16 zł/l. Dane dotyczące produkcji i wyrobów zawiera tabela:
Miesiąc
Kwiecień
Maj
Produkcja w litrach
6 000
6 400
Sprzedaż w litrach
1 200
5 600
Koszty stałe wydziałowe
24 000 zł
12 800 zł
(uwzględniane w koszcie wytworzenia)
Koszty stałe zarządu (nieuwzględniane w koszcie wytworzenia)
5 000 zł
5 000 zł
Na podstawie danych ustalić wynik finansowy i wartość zapasu wyrobów stosując rachunek kosztów pełnych i
rachunek kosztów zmiennych. Dokonać interpretacji otrzymanych wyników.
Zadanie 3 (wielostopniowy rachunek kosztów zmiennych)
Przedsiębiorstwo usługowe „UHU” sporządziło rachunek zysków za 200X r. i strat z podziałem na ośrodki
odpowiedzialności (centa zysku):
Wyszczególnienie
Ośrodek 1
Ośrodek 2
Przychody ze sprzedaży
15 000 zł
20 000 zł
Koszty zmienne zrealizowanych
8 000 zł
12 000 zł
usług
Marża brutto I stopnia
7 000 zł
8 000 zł
Koszty stałe ośrodków
2 000 zł
2 500 zł
Marża brutto II stopnia
5 000 zł
5 500 zł
Koszty stałe w skali przedsiębiorstwa wynoszą 2 000 zł. Ustalić wynik z działalności usługowej oraz dokonać oceny
ośrodków odpowiedzialności ,stosując kryterium:
1) marży brutto,
2) stopy marży brutto,
3) stopy zwrotu kapitału (ROI), wiedząc że kapitał zaangażowany w ośrodku A wynosi 75 000 zł, a w ośrodku B
125 000 zł.
Zadanie 4 (Próg rentowności przy produkcji wieloasortymentowej)
Przedsiębiorstwo OGRANICZENI wytwarza trzy produkty: A, B i C. Koszty stałe wynoszą
rentowności dla poszczególnych produktów, korzystając z następujących danych:
A
B
Zdolność produkcyjna (szt.)
200
400
Popyt (szt.)
300
300
Jednostkowy koszt zmienny (zł/szt.)
10
15
Jednostkowa cena sprzedaży (zł/szt.)
15
25
Ile wyrobów należy sprzedać, aby uzyskać zysk w kwocie 2 100 zł?
4 200 zł. Ustal ilościowy próg
C
500
600
8
12
Zadanie 5 (Analiza progu rentowności)
Koszty stałe przedsiębiorstwa ALOHA wynosiły 3 000 zł, a koszty zmienne 5 000 zł. Cena wyrobu wynosiła 10 zł/ szt., a
stopa marży brutto jest równa 75%. Ile wyrobów sprzedało przedsiębiorstwo w analizowanym okresie?
1
mgr Stanisław Hońko, e-mail: [email protected], tel. (91) 444 - 1945
Zadanie 6 (Metody wyodrębniania kosztów stałych i zmiennych, analiza progu rentowności)
W przedsiębiorstwie ŚWIATŁOŚĆ produkcja i koszty dla wyrobu C w poszczególnych kwartałach kształtowały się
następująco:
Kwartał
Produkcja w szt.
Koszty w zł.
I
210
205 000
II
240
220 000
III
205
214 000
IV
222
211 000
Na podstawie przedstawionych danych:
a) ustal koszty stałe i zmienne metodą najwyższego i najniższego punktu,
b) ustal ile wyrobów należy sprzedać w ciągu kwartału, aby pokryć wszystkie koszty, jeżeli cena sprzedaży wyrobu
C wynosi 1 000 zł/ szt.,
c) ustal ile wyrobów należy sprzedać, aby uzyskać zysk netto w kwocie 5 000 zł, jeżeli stawka podatku
dochodowego wynosi 19%,
Zadanie 7 (Analiza progu rentowności)
Przedsiębiorstwo ZETA wytwarza masowo jeden produkt. Wybrane dane dotyczące produkcji zawiera tabela:
Wielkość produkcji
4 000 szt
Koszty stałe przedsiębiorstwa
10 000 zł
Cena jednostkowa
10 zł/szt
Jednostkowy koszt zmienny
6 zł/szt
Na podstawie przedstawionych danych:
a) oblicz ilościowy próg rentowności (dokonaj interpretacji wyniku),
b) oblicz wartościowy próg rentowności (dokonaj interpretacji wyniku),
c) ustal stopę marży brutto w analizowanym roku i dokonaj jej interpretacji,
d) ustal względną strefę bezpieczeństwa i dokonaj jej interpretacji,
e) ustal, ile wyrobów trzeba wytworzyć i sprzedać, aby zagwarantować rentowość, jeżeli koszty stałe wzrosną o
25%,
f) ustal ile wyrobów należy sprzedać, aby uzyskać zysk netto w kwocie 5 000 zł, jeżeli stawka podatku
dochodowego wynosi 19% (przy kosztach stałych z poprzedniego punktu),
Zadanie 8 (Ustalanie progu rentowności przy produkcji wieloasortymentowej)
W przedsiębiorstwie przemysłowym PAKER wykorzystuje się wielostopniowy rachunek kosztów zmiennych. Ustalić
ilościowy oraz wartościowy próg rentowności, wykorzystując dane przedstawione w tabeli:
Wyszczególnienie
Jednostkowa cena sprzedaży (c)
Jednostkowy koszt zmienny (Kz)
Jednostkowa marża brutto (mb)
Koszty stałe asortymentu (KSa)
Koszty stałe przedsiębiorstwa (KSp)
Asortyment wyrobów
B
C
20
10
16
6
4
4
5 000
4 800
8 000 zł
A
15
11
4
2 000
D
30
22
8
2 000
Zadanie 9 (Analiza progu rentowności)
Względna strefa bezpieczeństwa wynosi 30%. Wartościowy próg rentowności 16 000 zł. Jaka jest rzeczywista wartość
przychodów ze sprzedaży?
Zadanie 10 (Krótkookresowe rachunki decyzyjne)
Przedsiębiorstwo POTĘGA UMYSŁU może produkować trzy asortymenty wyrobów A, B, C. Miesięczne zdolności
produkcyjne wynoszą 2000 maszynogodzin. Analiza rynku wykazała ograniczenia ze strony popytu, które wynoszą dla
asortymentu A - 3500 szt., B - 3000 szt., C - 4500 szt.
A
B
C
Jednostkowa cena sprzedaży (zł)
174
198
126
Jednostkowy koszt zmienny (zł)
66
142
46
Norma czasu wytwarzania (szt./mh)
0,5
0,8
0,4
2
mgr Stanisław Hońko, e-mail: [email protected], tel. (91) 444 - 1945
Koszty stałe wynoszą 250 000 zł. Na podstawie danych określić, które produkty firma powinna produkować, aby
osiągnąć maksymalny zysk. Ustal jego kwotę.
Zadanie 11 (Krótkookresowe rachunki decyzyjne)
Przedsiębiorstwo LAS może produkować trzy asortymenty wyrobów X, Y, Z. Miesięczne zdolności produkcyjne wynoszą
5000 maszynogodzin. Analiza rynku wykazała ograniczenia ze strony popytu, które wynoszą dla asortymentu: X - 5000
szt., Y - 8000 szt., Z - 3000 szt.
A
B
C
Jednostkowa cena sprzedaży (zł)
200
300
350
Jednostkowy koszt zmienny (zł)
150
220
320
Norma czasu wytwarzania (szt./mh)
0,5
0,8
0,4
Koszty stałe wynoszą 200 000 zł. Na podstawie danych określić, które produkty firma powinna produkować, aby
osiągnąć maksymalny zysk. Ustal jego kwotę.
Zadanie 12 (Krótkookresowe rachunki decyzyjne)
Spółka SAD może wytwarzać wyrób A i B. Zestawienie danych dotyczących wyrobów zawiera poniższa tabela:
Wyszczególnienie
Wyroby
A
B
Cena sprzedaży (zł/szt.)
200
700
Jednostkowy koszt zmienny (zł/szt.)
100
500
Jednostkowa marża brutto (zł/szt.)
100
200
Koszty stałe (zł/miesiąc)
10 000
Wyroby są wytwarzane przy zastosowaniu tych samych maszyn, które mogą pracować w ograniczonym zakresie, a
mianowicie:
- maszyny do toczenia 100 mh/miesiąc
- maszyny do wiercenia 200 mh/miesiąc
- maszyny do suszenia – 150 mh/miesiąc
Normy pracochłonności wytwarzanych wyrobów zawiera poniższa tabela:
Wyszczególnienie
Wyroby
A
B
Maszyny do toczenia
2
2,5
Maszyny do wiercenia
1
3
Maszyny do suszenia
0,5
0,75
Na podstawie przedstawionych danych wyznaczyć optymalny wariant produkcyjny stosując metodę kolejnych
przybliżeń.
Zadanie 13 (Analiza progu rentowności – przekształcenia wzorów)
W ubiegłym kwartale względna strefa bezpieczeństwa w przedsiębiorstwie „WZOREX” wynosiła 25%, a stopa marży
brutto 50%. Próg rentowności wyrażony wartościowo wynosił 10 000 zł. Na podstawie przedstawionych danych
obliczyć:
a) rzeczywiste przychody ze sprzedaży,
b) koszty stałe,
c) koszty zmienne,
d) zysk.
Zadanie 14 (Sporządzanie budżetu przychodów i wpływów)
W spółce GROS przychody ze sprzedaży w poszczególnych miesiącach wynosiły:
− styczeń
20 000 zł
− luty
22 000 zł
− marzec
30 000 zł
− kwiecień
28 000 zł
Szacowany sposób regulacji należności przedstawia następujące zestawienie:
− 50% wartości sprzedaży danego miesiąca – sprzedaż gotówkowa,
− 20% wartości sprzedaży danego miesiąca – spłata należności po miesiącu,
− 20% wartości sprzedaży danego miesiąca – spłata należności po dwóch miesiącach,
− 10% wartości sprzedaży danego miesiąca – spłata należności po trzech miesiącach.
Ustalić wartość wpływów ze sprzedaży w kwietniu.
3
mgr Stanisław Hońko, e-mail: [email protected], tel. (91) 444 - 1945
Rozwiązanie zadania 1
Ustalenie kosztu jednostkowego procesu:
a) kontroli jakości: 21 000 zł : 280 procesów = 75 zł/proces
b) konserwacji: 33 000 zł : 400 procesów = 82,5 zł/proces
Ustalenie kosztów całkowitych produktów:
Wyszczególnienie
Ser
Koszty bezpośrednie
54 zł/kg x 1000kg = 54 000 zł
Koszty pośrednie:
a) kontrola:
200 kontroli x 75 zł/proces = 15 000
b) obsługa techniczna
240 konserwacji x 82,5 zł/proces = 19 800
Razem koszty całkowite
88 800 zł
Koszty jednostkowe
88 800 zł : 1000 kg = 88,8 zł/kg
Rozwiązanie zadania 2
Rachunek kosztów zmiennych
Lp. Wyszczególnienie
1 Przychody ze sprzedaży
2 Koszty zmienne
3 Korekta o zapas:
a) na początek
b) na koniec
4 Marża brutto
5 Koszty stałe
6 Wynik finansowy
Rachunek kosztów pełnych
Masło
8 zł/kg x 120 000 zł = 960 000 zł
80 x 75 = 6000 zł
160 x 82,5 = 13 200 zł
979 200 zł
8,16 zł/kg
Kwiecień
38400
96000
Maj
179200
102400
Razem
217600
198400
76800
19200
29000
-9800
-76800
89600
89600
17800
71800
108800
46800
62000
Lp.
Wyszczególnienie
Kwiecień
Maj
Razem
1
2
Przychody ze sprzedaży
Koszty wytworzenia
a) zmienne
b) stałe
Korekta o zapas:
a) na początek
b) na koniec
Koszty stałe
Wynik finansowy
38400
120000
96000
24000
179200
115200
102400
12800
217600
235200
198400
36800
96000
5000
9400
-96000
100800
5000
63800
10000
73200
3
5
6
Jkp (IV) = 120 000 zł : 6000 szt. = 20 zł/szt.
Jkp (V) = 115 200 zł : 6400 szt. = 18 zł/szt.
Sprawdzenie:
WF
Zapas
RKP: 62 000 89 600
RKZ: 73 200 100 800
Różnica: 11 200 zł
Rozwiązanie zadania 3:
Wyszczególnienie
Kryterium marży brutto
Stopa marży brutto
ROI
Ośrodek 1
II
33% (I)
=5000 : 75 000 zł =
6,67 % (I)
Rozwiązanie zadania 4:
4
Ośrodek 2
I
27,5% (II)
= 5500 : 125 000 zł
4,4% (II)
mgr Stanisław Hońko, e-mail: [email protected], tel. (91) 444 - 1945
Maksymalna produkcja
Struktura sprzedaży (%)
Jednostkowa marża brutto
Średnia marża brutto
Umowny próg rentowności ilościowy (Rx)
Próg rentowności ilościowy
A
B
C
200
300
500
20%
30%
50%
10
10
4
2
3
2
=4200 zł : 7 ju = 600 zł/ju
120
180
300
Aby uzyskać zysk w kwocie 2000 zł należy wyprodukować:
Rx = (4200 + 2100)/7 = 900 ju
Po przemnożeniu przez współczynniki:
A 180 szt.
B 270 szt.
C 450 szt.
Rozwiązanie zadania 5:
Stopa marży brutto = marża brutto/przychody ze sprzedaży
Marża brutto = Przychody (P1) - koszty zmienne (Kz)
0,75 = (P1 – 5000)/ P1
P1= 20 000 zł
Ustalenie wielkości produkcji = 20 000 zł : 10 zł/szt. = 2 000 szt.
Rozwiązanie zadania 6:
a)
jkz = (220 000 zł – 214 000 zł)/(240 szt. – 205 szt.) = 171,43 zł/szt.
Ks= 220 000 zł – 171,43 zł/szt. x 240 szt. = 178 856,8 zł
b)
Rx = (178 856,8 zł)/(1000 zł/szt. – 171,43 zł/szt.) = 215,86 szt.
c)
Rx = (178 856,8 zł+ 5 000 zł x (1/0,81))/(1000 zł/szt. – 171,43 zł/szt.) = 223,31 szt.
Rozwiązanie zadania 7:
a) Rx = 10 000 zł/(10 zł/szt. – 6 zł/szt.) = 2 500 szt.
Przy produkcji na poziomie 2500 szt. przedsiębiorstwo nie ponosi straty ani nie osiąga zysku.
b) Rw = 2 500 szt x 10 zł/szt. = 25 000 zł
Przychody na poziomie 25 000 zł gwarantują pokrycie wszystkich kosztów, jednak bez osiągnięcia zysku ani straty.
c) Stopa marży brutto = ( 4000 szt. x 4 zł/szt.)/4000 szt. x 10 zł/szt. = 0,4
Koszty stałe oraz zysk stanowią 40 % aktualnych przychodów firmy.
d) SBB = (4000 szt. x 10 zł/szt.) – 25 000 zł = 15 000 zł
Przychody firmy mogą się zmniejszyć o 15 000 zł bez poniesienia straty.
SBW = 15 000 zł x 100%/40 000 zł = 37,5%
Przychody firmy mogą się zmniejszyć o 37,5% bez poniesienia straty.
e) Rx = (10 000 zł x 1,25)/(10 zł/szt. – 6 zł/szt.) = 3 125 szt. (interpretacja jak w a)
f) Rx = (12 500 zł + 5 000 zł x 1/0,81)/ (10 zł/szt. – 6 zł/szt.) = 4 668,21 szt. (interpretacja jak w a)
Rozwiązanie zadania 8:
Są wyodrębnione koszty stałe poszczególnych wyrobów, dlatego można stosować metodę segmentową i odrębnie
ustalić próg rentowności dla każdego asortymentu:
Rxa= (2000 zł + 8000 zł x 4/(4+4+4+8))/4 = 900 szt. Rwa = 900 szt. x 15 zł/szt. = 13 500 zł
5
mgr Stanisław Hońko, e-mail: [email protected], tel. (91) 444 - 1945
Rxb= (5000 zł + 8000 zł x 4/20)/4 = 1 650 szt.
Rxc= (4800 zł + 8000 zł x 4/20)/4 = 1 600 szt.
Rxd= (2000 zł + 8000 zł x 8/20)/8 = 650 szt.
Rwb = 1650 szt. x 20 zł/szt. = 33 000 zł
Rwc = 1600 szt. x 10 zł/szt. = 16 000 zł
Rwd = 650 szt. x 30 zł/szt. = 19 500 zł
Rozwiązanie zadania 9:
SBB = (P1 – Rw)/P1
0,3 = (P1 – 16 000)/P1
P1 = 22 857,14 zł
Ustalenie maksymalnej wielkości produkcji:
Rozwiązanie zadania 10:
A
B
Jednostkowa cena sprzedaży (zł)
174
198
Jednostkowy koszt zmienny (zł)
66
142
Jednostkowa marża brutto
108
56
Norma czasu wytwarzania (szt./mh)
0,5
0,8
Marża brutto/warunek ograniczający
70
216
Koszty stałe wynoszą 250 000 zł. Na podstawie danych określić, które produkty firma powinna
produkować, aby osiągnąć maksymalny zysk. Ustal jego kwotę.
2000
A
4000
3500
3500
Ustalenie maksymalnej wielkości produkcji:
Zdolności produkcyjne
Popyt
Maksymalna wielkość produkcji
B
2500
3000
2500
C
126
46
80
0,4
200
C
5000
4500
4500
Ze względu na najwyższą wartość marży brutto przypadającą na
warunek ograniczający należy podjąć produkcję wyrobu A
(produkcja tylko wyrobu A)
Przychody
378000
Wykorzystanie maszynogodzin
1750
Koszty stałe
250000
Maksymalny zysk
128000
Przy produkcji tylko wyrobu A na poziomie 3500 szt. do dyspozycji pozostają wolne moce produkcyjne:
3 500 szt A x 0,5 szt./mh= 1 750 mh. Pozostałe 250 mh można wykorzystać na produkcję wyrobu B w ilości 250 mh/0,4
= 625 szt.
Przy produkcji wyrobu A i C wynik ze sprzedaży kształtuje się następująco:
A
C
Przychody
378000
78750
Wykorzystanie maszynogodzin
1750
250
Koszty stałe
250000
Maksymalny zysk
206500
Rozwiązanie zadania 11:
Sposób rozwiązywania zbliżony do zad. 10.
Najbardziej opłacalna jest produkcja wyłącznie wyrobu B w ilości 6250 szt. Przy takim poziomie produkcji zdolności
produkcyjne są w pełni wykorzystane a zysk wynosi 300 000 zł.
Rozwiązanie zadania 12:
Wyszczególnienie
Maszyny do toczenia
Maszyny do wiercenia
Maszyny do suszenia
Wyroby
A
B
50
40
200
66,66667
300
200
6
mgr Stanisław Hońko, e-mail: [email protected], tel. (91) 444 - 1945
Przybliżenie 1
Zaczynamy od produkcji wyrobu o wyżej
marży brutto na najbardziej ograniczający z
warunków (B – 200/2,5= 80.)
Produkcja tylko B
Wyszczególnienie
Marża brutto (zł)
Koszty stałe (zł/miesiąc)
Wynik ze sprzedaży (zł)
Wyroby
A
0
0
Wykorzystanie mocy produkcyjnych
Wyszczególnienie
Maszyny do toczenia
Maszyny do wiercenia
Maszyny do suszenia
B
40
8000
10000
-2000
Wyroby
A
0
0
0
B
100
120
30
Przy produkcji B na poziomie 40 szt. strata wynosi 2000 zł. Możliwości produkcyjne są ograniczane przez maszyny do
toczenia. Przybliżenie 1 jest jednocześnie rozwiązaniem.
Rozwiązanie zadania 13:
a)
SBW = (P1 – Rw)/P1
0,25 = (P1 – 10 000)/ P1
P1= 13 333,33 zł
b)
Rw = Ks/Stopa MB
10 000 = Ks/0,5
Ks = 5 000 zł
c)
Stopa MB = Marża brutto/ P1
0,5 = Marża brutto/13 333,33 zł
Marża brutto = 6666,5 zł
Koszty zmienne = P1 – marża brutto
Koszty zmienne = 6666,5 zł
d)
Zysk = P1 – Ks – Kz
Zysk = 13 333,33 zł – 5000 zł – 6666,5 zł = 1666, 83 zł
Rozwiązanie zadania 14:
Styczeń
Luty
Marzec
Przychody
20 000
22 000
30 000
Wpływy
10 000,00
4 000,00
4 000,00
11 000,00
4 400,00
15 000,00
7
Kwiecień
28 000
2 000,00
4 400,00
6 000,00
14 000,00
26 400,00