Rozwiązanie stosunku pracy bez wypowiedzenia przez pracownika
advertisement
Tu znajdziesz podstawowe informacje o prawach i obowiązkach pracownika, o sposobie nawiązania i rozwiązania stosunku pracy. Dowiesz się, na czym polega prawna ochrona wynagrodzenia, odpowiedzialność materialna i porządkowa. Poznasz zasady prawa pracy praz wiele praktycznych zasad niezbędnych w życiu codziennym Projekt edukacyjny realizowany pod kierunkiem Aneta Nartowicz Strona Projekt realizowany przez słuchaczy III Liceum Ogólnokształcącego dla Dorosłych pod kierunkiem Anety Nartowicz 1 Realizacja w ramach projektu edukacyjnego w programie Szkoła z Klasą 2.0. ogół norm prawnych, które regulują stosunki związane z pracą człowieka. Umowy o pracę na czas określony na okres próbny na czas nie określony na zastępstwo na czas wykonywania określonej pracy Prawo pracy Sposoby ustania stosunku pracy: wygaśniecie rozwiązanie Sposoby rozwiązania stosunku pracy: za porozumieniem stron za wypowiedzeniem bez wypowiedzenia z upływem czasu z dniem ukończenia pracy na którą była zawarta Podmioty prawa Pracownik (osoba fizyczna) Pracodawca: osoba fizyczna osoba prawna jednostka nie posiadająca osobowości prawnej Młodociany: - osoba, która ukończyła 16 lat, a nie przekroczyła 18 lat. Zabronione jest zatrudnianie osób poniżej 16 lat Art. 190 par. 2 KP Źródła prawa konstytucja z 2 kwietnia 1997 roku art. 65-67 kodeks pracy z 26 czerwca 1974 ustawy, m. in. ustawa o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy rozporządzenia, np. w sprawie chorób zawodowych z 2009, układy zbiorowe pracyporozumienie zawarte między związkami zawodowymi (zakładowymi i ponadzakładowymi) i pracodawcami, jednego lub kilku zakładów, lub określonej branży, lub gałęzi pracy, lub zawodu.. porozumienia zbioroweporozumienia pracodawców i związków zawodowych, np., porozumienia w sprawie zwolnień grupowych regulaminy pracy art. 104 KP(akt wewnątrzzakładowy, który ustala organizację i porządek pracy i prawa i obowiązki pracodawcy i pracownika), regulaminy wynagrodzeń (akt wewnątrzzakładowy, który ustala zasady wynagrodzeń), statuty Akty wewnątrzzakładowe) Projekt edukacyjny realizowany pod kierunkiem Aneta Nartowicz Zasady: wolność pracy, prawo do gwarantowanego przez państwo minimalnego wynagrodzenia obowiązek poszanowania godności i innych dóbr osobistych pracownika równe traktowanie pracowników równe traktowanie mężczyzn i kobiet prawo do godziwego wynagrodzenia za pracę prawo do wypoczynku, obowiązek zapewnienia pracownikowi bezpiecznej i higienicznej pracy zasada uprzywilejowania pracownika automatyzm prawny art. 18 KP ( w miejsce mniej korzystnych postanowień umownych dla pracownika stosuje się z mocy prawa odpowiednie (bardziej korzystne) przepisy prawa) wolność zrzeszania się zaspokojenie stosownie do możliwości warunki bytowe socjalne i kulturowe zasada swobodnego nawiązania stosunku pracy prawo do tworzenia organizacji w celu reprezentacji i obrony praw pracowniczych 2 Sposoby nawiązania stosunku pracy: mianowanie powołanie wybór spółdzielcza umowa o pracę umowa o pracę Pojęcie Strona Ogólnie o prawie pracy Prawa i obowiązki pracownika i pracodawcy. Prawa pracownika A. do wynagrodzenie, premii, nagrody, odprawy i innych świadczeń, B. do urlopu wypoczynkowego, okolicznościowego, ojcowskiego, macierzyńskiego, wychowawczego, C. do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, D. do minimalnego wynagrodzenia, E. do uprawnień związanych z rodzicielstwem, F. do profilaktycznej ochrony pracy, G. do świadectwa pracy, H. przeszkolenie w zakresie BHP I. do podnoszenia kwalifikacji, J. do szczególnej ochrony pracy, K. do powstrzymania się od wykonywania pracy, zgodnie z art. 210 KP, L. do wystąpienia do Sądu Pracy, Obowiązki pracownika A. B. C. D. E. F. G. H. I. przestrzeganie określonego czasu pracy, przestrzegania regulaminy pracy, wykonywania pracy określonego rodzaju przestrzeganie przepisów BHP, używanie środków ochrony indywidualnej i zbiorowej, dbanie o dobre imię zakładu, przestrzeganie tajemnicy służbowej, przestrzegania zasad współżycia społecznego, stosowanie się do poleceń przełożonego, powstrzymania się od prowadzenia działalności konkurencyjnej, jeżeli zawarł z pracodawcą tzw. umowę o zakazie konkurencji, Prawa pracodawcy A. B. C. D. E. F. G. H. do wydawania pleceń, do stosowania kar porządkowych, do zatrudniania, do zwalniania pracownika, żądania sumiennej i starannej pracy, do nagradzania pracowników, do zmiany warunków zatrudnienia pracownika, żądania od pracownika zakazu konkurencji, Obowiązki pracodawcy A. B. C. D. E. F. G. H. I. J. K. Strona 3 L. M. terminowe wypłacanie wynagrodzeń, prowadzenie dokumentacji pracowniczej wydawanie świadectw pracy, zapewnienie pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, środków ochrony BHO. prowadzenie ewidencji czasu pracy, przeciwdziałanie mobbingowi, równe traktowanie pracowników, ocenienie ryzyka zawodowego poszanowanie godności i innych dóbr osobistych pracownika, zaspokojenie, stosownie do możliwości i warunków, bytowych, socjalnych i kulturalnych potrzeb pracowników, ułatwienie pracownikom podnoszenia kwalifikacji zawodowych, należyte organizowanie pracy, stosować obiektywnych kryteriów oceny pracowników oraz wyników ich pracy Projekt edukacyjny realizowany pod kierunkiem Aneta Nartowicz Nawiązanie i rozwiązanie stosunku pracy Zatrudnienie mowy cywilnoprawne umowa zlecenie na podstawie wyboru na podstawie mianowania na okres próbny Wybór art. 73-75 KP na podstawie powołania na czas określony umowy o pracę na zastępstwo na czas nie określony Mianowanie art. 76 KP spółdzielczej umowy o pracę na czas wykonywa nia określonej pracy Powołanie art.68-72KP Pojęcie Nawiązuje się, gdy wybór danej osoby do pełnienia stanowiska (funkcji) w organizacji społecznej, politycznej i zawodowej powoduje obowiązek świadczenia pracy w charakterze pracownika. Nawiązuje się w przypadkach określonych w przepisach prawa. Mianowanie przewidują tzw. pragmatyki służbowe, akty prawne, które w sposób odrębny regulują prawa i obowiązki określonej grupy pracowników sektora finansów publicznych. Pozaumowna forma zawarcia stosunku pracy. Ma zastosowanie przy zatrudnianiu pracowników w przypadkach ograniczonych przez prawo (tylko, gdy przepisy prawa zezwalają na taką formę). Nawiązanie Dokonanie wyboru przez uprawniony organ. Wymagana jest zgoda osoby wybranej. Mianowanie jest aktem administracyjnym, potrzebna zgoda pracownika. Decyzja uprawnionego organu, po ewentualnym przeprowadzeniu konkursu. Forma Udzielenie zgody w formie pisemnej. Czas określony związany z czasem trwania mandatu, rozwiązanie w czasie trwania mandatu nie jest możliwe. Pisemna. Pisemna. Z reguły na czas nieokreślony, ale też i na czas określony, gdy przepisy prawa na to zezwalają. Z reguły na czas nieokreślony, ale też i na czas określony, gdy przepisy prawa na to zezwalają. Termin nawiązania stosunku pracy W dniu przewidzianym przez przepisy prawa. Określony w samym akcie w dniu mianowania. Określony w samym akcie powołania lub w dniu powołania lub w dniu przewidzianym przez przepisy prawa. Zawody np. wójt, prezydent, burmistrz. np. nauczycieli, policji, wojska, AW, ABW, Służby granicznej i więziennej. np. stanowisko głównego dyrektora, zastępcy dyrektora i głównego księgowego w przedsiębiorstwach państwowych. Strona Czas pracy 4 umowa o dzieło stosunek pracy Projekt edukacyjny realizowany pod kierunkiem Aneta Nartowicz Rodzaje umów o pracę Umowa na okres próbny jest jedną z umów terminowych. Ma szczególne przeznaczenie, bowiem służy sprawdzeniu przez pracodawcę przydatności pracownika do pracy w zakładzie oraz poznaniu przez pracownika warunków pracy w zakładzie. Zatrudnienie pracownika na podstawie tej umowy jest nieobowiązkowe. Umowa ta nie może przekraczać 3 miesięcy. Umowa na czas określony jest zawierana bądź do końca okresu ustalonego kalendarzowo, bądź do momentu dającego się w czasie oznaczyć. Jest to umowa zawierająca termin końcowy okresu trwania stosunku pracy.. Umowa ta rozwiązuje się z mocy prawa po upływie okresu, na który była zawarta. Przepis art. 25 KP stanowi, że trzecia umowa na czas określony przekształca się z mocy prawa w umowę na czas nieokreślony, jeśli przerwa miedzy umowami nie była dłuższa niż miesiąc. Kodeks nie przewiduje wyraźnych ograniczeń co do długości trwania umowy na czas określony. Umowa na zastępstwo jest rodzajem umowy na czas określony. Zostaje ona zawarta na czas usprawiedliwionej nieobecności w pracy pracownika zastępowanego. Ponieważ pracownik zostaje zatrudniony w celu zastępstwa innego pracownika, to umowa ta rozwiązuje się z chwila powrotu do pracy pracownia zastępowanego. Umowa ta, w odróżnieniu od typowej umowy na czas określony, nie ulega przedłużeniu do dnia porodu, jeżeli ulegałaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży. Okres wypowiedzenia 3 dni. Umowa na czas wykonywania określonej pracy jest terminową umową, zawierana w celu świadczenia przez pracownika pracy wchodzącej w zakres pewnego oznaczonego i z góry ograniczonego w czasie zadania (np. budowy jakiegoś obiektu). Umowa ta różni się od umów na czas określony tym, że nie wskazuje nawet pośrednio dnia zakończenia stosunku pracy, lecz uzależnia ustanie stosunku pracy od wykonania określonej pracy. Zawierana jest, gdy nie można określić czasu trwania pracy. Umowa na czas nie określony jest umową bezterminową, zawierana bez oznaczenia końcowego terminu trwania stosunku pracy. Jest to najkorzystniejsza umowa dla pracownika, gdyż stwarza najdalej idącą ochronę trwałości stosunku pracy. Umowa ta może być rozwiązana w drodze wypowiedzenia tylko z uzasadnionych powodów. Różnice miedzy umową o pracę a umową zlecenie. Umowa o pracę Umowa zlecenie Kodeks pracy Kodeks cywilny Praca osobista, bezpośrednia przez pracownika Dopuszczalne zastępstwo Płatna Płatne lub bezpłatna Duża zależność pracownika od pracodawcy wynikająca z podporządkowania. Umowy nie można wypowiedzieć w każdym terminie Brak zależności pracownika od pracodawcy Pracownik zawsze podlega obowiązkowi ubezpieczenia. Nie zawsze pracownik podlega obowiązkowi ubezpieczenia Umową można wypowiedzieć w każdym terminie Różnice między umową zlecenie a umową o dzieło. Umowa o dzieło umowa starannego działania umowa efektu płatna lub bezpłatna Płatna podlega ubezpieczeniu społecznemu nie podlega ubezpieczeniu społecznemu Strona 5 Umowa zlecenie Projekt edukacyjny realizowany pod kierunkiem Aneta Nartowicz Ustanie stosunku pracy wygaśnięcie śmierć pracownika rozwiązanie -za porozumieniem - za wypowiedzeniem - bez wypowiedzenia - z upływem czasu - z dniem ukończenia pracy na którą była zawarta Umowa o pracę Sposób rozwiązania Na czas próbny 1. porozumieniem stron 2. za wypowiedzeniem 3. bez wypowiedzenia 4. z upływem czasu Na czas określony 1. porozumieniem stron 2. za wypowiedzeniem, jeżeli umowa jest dłuższa niż 6 miesięcy 3. bez wypowiedzenia 4. z upływem czasu Na czas nie określony 1. porozumieniem stron 2. za wypowiedzeniem 3. bez wypowiedzenia Na zastępstwo 1. porozumieniem stron 2. za wypowiedzeniem 3. bez wypowiedzenia 4. z upływem czasu Na czas wykonywania określonej pracy 1. porozumieniem stron 2. bez wypowiedzenia 3. z dniem ukończenia pracy na którą była zawarta Bariery ochronne pracownika. Rozwiązanie bez wypowiedzenia stosunku pracy może nastąpić z winy pracownika i rozwiązanie z przyczyn niezawinionych. Przyczyny rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia z pracownikiem to: ciężkiego naruszenia przez pracownik podstawowych obowiązków pracowniczych, popełnienie przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które umożliwia dalsze zatrudnienie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem, zawinionej przez pracownika utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku. Rozwiązanie stosunku pracy bez wypowiedzenia przez pracownika może nastąpić, gdy: pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika i gdy pracodawca nie przeniesie pracownika do innej pracy na podstawie orzeczenia lekarskiego. Projekt edukacyjny realizowany pod kierunkiem Aneta Nartowicz 6 wolne, płatne dni na poszukiwanie pracy (tylko wtedy gdy zwalnia pracodawca i gdy okres wypowiedzenia dłuższy niż 2 tygodnie). Wolne dni na poszukiwanie pracy to 2 lub 3 dni. powiadomienie związku zawodowego o zamiarze wypowiedzenia pracownikowi umowę na czas nieokreślony, ochrona osób przed emeryturą ( 4 lata przed), jeżeli nabędą prawo do emerytury, zakaz zwalniania w czasie urlopu i innej usprawiedliwionej obecności. Strona Okresy wypowiedzeń •2 tygodnie (zatrudnienie do 6 miesięcy) •1 miesiąc (zatrudnienie co najmniej 6 miesięcy a mniej niż 3 lata) • 3 miesiące (zatrudnienie umowa na co najmniej 3 lata) •3 dni robocze •można przewidzieć okres wypowiedzenia 2 tygodniowy, jeśli umowa jest dłuższa niż 6 miesięcy czas nie określony umowa na czas określony Umowa na zastępstwo umowa na okres próbny •3 dni (zatrudnienie do 2 tygodni) •1 tydzeń (zatrudnienie co najmniej 2 tygodnie i niej ni z 3 miesiące) •2 tygodnie (zatrudnienie3 miesiące) Pamiętaj. Umowa na czas określony może określać okres wypowiedzenia, jeśli jest dłuższa niż 6 miesięcy. Jak liczyć okres wypowiedzenia? Art.. 30 par. 2 KP Okres wypowiedzenia umowy o pracę obejmujący tydzień lub miesiąc albo ich wielokrotność kończy się odpowiednio w sobotę lub w ostatnim dniu miesiąca. Np. Wypowiedzenie dziś, okres wypowiedzenia miesiąc, kończy się z upływem następnego miesiąca. Ćwiczenia z nawiązania i rozwiązania stosunku pracy. 1. Dokończ zdania. A. Stosunek pracy nawiązuje się na podstawie mianowania, powołania, wyboru, spółdzielczej umowy o pracę i ……………………………. B. Na podstawie mianowania nawiązuje pracę ………………………………… C. Na podstawie wyboru zatrudnia się………………………………….. D. Źródłem prawa pracy jest kodeks……………………… E. Stronami stosunku pracy są pracodawca i…………………………………………………………… F. Młodocianym jest osoba od 16 lat do……………………. G. Pracownikiem jest……………………………………….. Podkreśl rodzaje umów o pracę. A. umowa na czas określony B. umowa na czas nie określony C. umowa na zastępstwo D. umowa zlecenie E. umowa na czas wykonywania określonej pracy F. umowa na okres próbny G. umowa o dzieło Strona 7 2. Projekt edukacyjny realizowany pod kierunkiem Aneta Nartowicz 3. 4. Określ, czy zdanie jest prawdziwe, czy fałszywe. L.p. Zdanie Prawda/Fałsz A. Kodeks pracy przewiduje 4 rodzaje umów o pracę. B. Umową o pracę nie jest umowa zlecenie. C. Umowa na okres próbny może być zawarta maksymalnie na 3 miesiące. D. Pracownikiem może być osoba prawna. E. Młodocianym jest osoba, która ukończyła 15 lat. F. Głównym źródłem prawa pracy jest kodeks cywilny. G. Pracodawca musi pracownikowi zapewnić minimalne wynagrodzenie. H. Zasadą prawa pracy jest wolność pracy. Określ, jak można rozwiązać stosunek pracy na czas określony. 5. Uzupełnij tekst. A. Okres wypowiedzenia umowy na czas nie określony jest zależny od czasu zatrudnienie. Jeśli pracownik był zatrudniony do 6 miesięcy to okres wypowiedzenia……………… Jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy to okres wypowiedzenia trwa……………… Jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata to okres wypowiedzenia trwa……………………. B. Umowa na czas określony dłuższa niż 6 miesięcy może przewidywać okres wypowiedzenia …………..tyg. C. Umowa na okres próbny trwająca 1 miesiąc ma okres wypowiedzenia…………….. 6. Policz, kiedy upływa okres wypowiedzenia na dzień dzisiejszy: A. Jan K. zatrudniony 1 stycznia 2010 roku, na umowę na czas nie określony. B. Janina L. zatrudniona 1 kwietnia 2013 roku na czas określony. C. Janusz O. zatrudniony 1 października 2012 na umowę na czas nie określony D. Joanna W. zatrudniona 1 maj 2013 roku, na umowę na czas nie określony E. Jakub G. zatrudniony na umowę na okres próbny 1 stycznia 2014 roku . 7. Wyjaśnij, czy można rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia, na jakiej podstawie. A. sędzia podejrzany o korupcję, B. zawiniona utrata przez kierowcę prawa jazdy C. urzędnik państwowy skazany prawomocnym wyrokiem sądu za ujawnienie tajemnicy państwowej D. spożywanie alkoholu w miejscu pracy E. księgowy został oskarżony prawomocnym wyrokiem sądu za fałszowanie dokumentacji księgowej, F. nauczyciel nieumyślnie spowodował wypadek drogowy, G. pracownik dokonał kradzieży mienia pracodawcy, H. pracodawca nie wypłacił pracownikowi dwukrotnie na czas wynagrodzenia za pracę 8. Przeczytaj fragment KP i odpowiedź na pytanie. Ilość dni zwolnienia na poszukiwanie pracy zależą od: (0-1p) Art. 37. § 1. W okresie co najmniej dwutygodniowego wypowiedzenia umowy o pracę dokonanego przez pracodawcę pracownikowi przysługuje zwolnienie na poszukiwanie pracy, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. § 2. Wymiar zwolnienia wynosi: 1) 2 dni robocze – w okresie dwutygodniowego i jednomiesięcznego wypowiedzenia, 2) 3 dni robocze – w okresie trzymiesięcznego wypowiedzenia, także w przypadku jego skrócenia na podstawie art. 361 § 1. A. od długości zatrudnienia u danego pracodawcy B. od rodzaju umowy o pracę C. od długości okresu wypowiedzenia D. od długości okresu zatrudnienia Strona 8 9. Wymień 3 różnice między umową o pracę a umową cywilnoprawną. Projekt edukacyjny realizowany pod kierunkiem Aneta Nartowicz Urlopy pracownicze i uprawnienia rodzicielskie. urlop wypoczynkowy wymiar : -20 dni (do 10 lat stażu pracy i okres nauki) -26 dni (powyżej 10 lat stażu pracy i okres nauki) urlop macierzyński wymiar: 1 dziecko w porodzie- 20 tyg, 2 dzieci w porodzie- 31 tyg. 3 dzieci w porodzie-33 tyg. 4 dzieci w porodzie-35 tyg. 5 i więcej czieci-37 tyg. Okres nauki z tytułu ukończenia : zasadniczej szkoły zawodowej (3 lata), średniej szkoły zawodowej (5 lat), średniej szkoły ogólnokształcącej (4 lata), szkoły policealnej (6 lat), szkoły wyższej (8 lat), urlop macierzyści dodatkowy: wymiar: 6 tyg. lub 8 tyg. urlop na żądanie wymiar: 4 dni urlop wychowawczy wymiar: 3 lata do ukończenia przez dziecko 5 lat urlop okolicznościowy wymiar : 1 lub 2 dni urlop ojcowski wymiar: 2 tygodnie do ukończenia przez dziecko 12 miesięcy urlop bezpłatny wymiar: nie ma określonego urlop rodzicielski wymiar 26 tyg. Pamiętaj! Młodociany uzyskuje z upływem 6 miesięcy od rozpoczęcia pierwszej pracy prawo do urlopu w wymiarze 12 dni roboczych. Po roku uzyskuje 26 dni urlopu. Art. 205 KP. Pamiętaj! Długość urlopu macierzyńskiego zależy od ilości dzieci w jednym porodzie. Uprawnienia rodzicielskie. 1. urlop macierzyński, wychowawczy, ojcowski, macierzyński dodatkowy i rodzicielski, 2. zakaz zwalniania kobiety w ciąży (ochrona nie dotyczy kobiet zatrudnionych na zastępstwo i na umowę na czas określony do 1 miesiąca), 3. zakaz pracy kobiet w ciąży w porze nocnej i godzinach nadliczbowych, 4. dwa dni płatne na opiekę na dziecko do lat 14 lat (uwaga dwa dni bez względu na ilość dzieci), 5. przerwa na karminie dziecka piersią, Kolejność wykorzystania urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego. urlop macierzyński urlop rodzicielski dodatkowy 26 tygodni 6 tygodni lub (dla matki i ojca) 8 tygodni, gdy więcej niż 1 dziecko w porodzie (dla matki lub ojca dziecka) Strona Pamiętaj! Chęć skorzystania z urlopu rodzicielskiego należy zgłosić 14 dni po porodzie. 9 urlop macierzyński 20 tygodni (matka ma obowiązek wykorzystać 14 tygodni) Projekt edukacyjny realizowany pod kierunkiem Aneta Nartowicz Czas pracy. Ar. 128 KP. „Czasem pracy jest czas, w którym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy.” Do czasu pracy oprócz wykonywania pracy zaliczamy także: 1. czas, gdy pracownik był gotów do pracy, a doznał przeszkód z przyczyn dotyczących pracodawcy (przestój), 2. Okres odpoczynku: a. Przerwy w pracy na posiłek i regeneracje sił, trwające nieprzerwanie 15 minut bądź dłużej, jeżeli przepisy wewnątrzzakładowe tak przewidują, warunek jest co najmniej 6-godzinny dobowy wymiar czasu pracy (art..134 K.p.), młodociany, jeżeli pracuje dłużej niż 4,5 godziny, to przysługuje 30 minut przerwy (art. 202 K.p.), b. Przerwy na karmienie dziecka piersią, gdy dobowy wymiar czasu pracy wynosi nie mniej niż 4 godziny dziennie, c. Przerwy z tytułu pracy w warunkach szczególnie uciążliwych, szkodliwych dla zdrowia bądź monotonnych, d. Czas nauki pracownika młodocianego e. Czas szkolenia BHP, przeprowadzania badań okresowych i kontrolnych w godzinach pracy, f. Co najmniej 5-minutowe przerwy w pracy po każdej nieprzerwanej pracy przy obsłudze komputera Wymiar czasu pracy: W myśl art. 129 KP. „czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym, który co do zasady nie może przekraczać 4 miesięcy” Niektóre zawody mają inne zasady, np. niepełnosprawni, nauczyciele, lekarze…. Systemy czasu pracy: System podstawowy (ogólny) System równoważny System przerywanego czasu pracy Praca w ruchu ciągłym System skróconego tygodnia czasu pracy System pracy weekendowej System zadaniowy Indywidualny rozkład czasu pracy Wymiar czasu pracy: - 8 godzin na dobę, -40 godzin tygodniowo, - 5 dni w tygodniu. Czas odpoczynku: -11 godzin na dobę, -35 godzin na tydzień Nadgodziny: dla poszczególnego pracownika 48 godzin w tygodniu i 150 godzin w roku kalendarzowym. Pora nocna obejmuje 8 godzin między godzinami 21.00 a 7.00 Jednakże w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy albo w umowie o pracę jest dopuszczalne ustalenie innej liczby godzin nadliczbowych w roku kalendarzowym niż 150 godzin. Obliczenie czasu pracy. Wymiar czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym oblicza się: a. mnożąc 40 godzin przez liczbę tygodni przypadających w okresie rozliczeniowym a następnie b. dodając do otrzymanej liczby godzin iloczyn 8 godzin i liczby dni pozostałych do końca okresu rozliczeniowego, przypadających od poniedziałku do piątku (tzw. wystające), c. każde święto występujące w okresie rozliczeniowym i przypadające w innym dniu niż niedziela obniża wymiar czasu pracy o 8 godzin. 160 godz. -2x 8=160 godz. – 16 godz. =144 godz. Projekt edukacyjny realizowany pod kierunkiem Aneta Nartowicz 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 Strona 4 x 40+0= 160 godzin. Pn Wt Śr Cz Pt Sb Nd 10 Listopad 2014 roku Odpowiedzialność pracownicza. Pracownik ponosi odpowiedzialność: -porządkową, -materialną, -dyscyplinarną. Odpowiedzialność porządkowa. to ogół sankcji nakładanych na pracownika w związku z nieprzestrzeganiem ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisów przeciwpożarowych, a także innych obowiązków o charakterze porządkowym. Kary porządkowe: -upomnienie, -nagana, -kara pieniężna. Art. 108. § 1. Za nieprzestrzeganie przez pracownika ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów przeciwpożarowych, a także przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy, pracodawca może stosować: 1) karę upomnienia, 2) karę nagany. § 2. Za nieprzestrzeganie przez pracownika przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy lub przepisów przeciwpożarowych, opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia, stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości lub spożywanie alkoholu w czasie pracy - pracodawca może również stosować karę pieniężną Pamiętaj! Karę pieniężną może pracodawca nałożyć tylko za: nieprzestrzeganie przez pracownika przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy lub przepisów przeciwpożarowych, opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia, stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości lub spożywanie alkoholu w czasie pracy. Wysokość kary pieniężnej. Art. 108 § 3. KP. Kara pieniężna za jedno przekroczenie, jak i za każdy dzień nieusprawiedliwionej nieobecności, nie może być wyższa od jednodniowego wynagrodzenia pracownika, a łącznie kary pieniężne nie mogą przewyższać dziesiątej części wynagrodzenia przypadającego pracownikowi do wypłaty, po dokonaniu potrąceń, o których mowa w art. 87 § 1 pkt 1-3. łącznie kary pieniężne nie mogą przewyższać dziesiątej części wynagrodzenia za jedno przekroczenie, jak i za każdy dzień nieusprawiedliwionej nieobecności, nie może być wyższa od jednodniowego wynagrodzenia pracownika Np. pracownik zarabia 2100 zł, dni pracy 21 w miesiącu, kara za jedno przewinienie nie może być wyższa niż 100 zł, za kilka przewinień nie więcej niż 1/10 wynagrodzenia, czyli 210 zł. Pamiętaj! Kara nie może być zastosowana po upływie 2 tygodni od powzięcia wiadomości o naruszeniu obowiązku pracowniczego i po upływie 3 miesięcy od dopuszczenia się tego naruszenia. dowiedzenie się przez pracodawcę wysłuchanie pracownika zawiadomienie na piśmie o karze wniesienie sprzeciwu w terminie 7 dni odrzucenie sprzeciwu wystśpienie do sądu usunięcie kary z akt pracowniczych po roku Strona przewinienie 11 Od przewinienia do ukarania pracownika. Projekt edukacyjny realizowany pod kierunkiem Aneta Nartowicz Odpowiedzialność materialna. Art. 114. KP. Pracownik, który wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych ze swej winy wyrządził pracodawcy szkodę, ponosi odpowiedzialność materialną według zasad określonych w przepisach niniejszego rozdziału. Przesłanki odpowiedzialności. bezprawność działania pracownika polegająca na niewykonaniu lub nienależytym wykonaniu obowiązków pracowniczych, szkoda, czyli uszczerbek w mieniu pracodawcy, wina, związek przyczynowy pomiędzy bezprawnym działaniem a szkodą Jeżeli jedna z tych przesłanek nie zaistnieje pracownik odpowiedzialności nie poniesie. Zasady odpowiedzialności: Obowiązek udowodnienia przesłanek ciąży na pracodawcy. To on więc musi wykazać, że szkoda zaistniała w wyniku zawinionego działania pracownika nie wykonującego lub nienależycie wykonującego swoje obowiązki. Pewne wyjątki od tej zasady dotyczą szkody w mieniu powierzonym. Pamiętać należy ponadto, iż pracownik nie ponosi odpowiedzialności za szkodę w takim zakresie, w jakim pracodawca lub inna osoba przyczyniły się do jej powstania albo zwiększenia. Rodzaje odpowiedzialności materialnej: odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną pracodawcy z winy nieumyślnej, odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną pracodawcy z winy umyślnej, odpowiedzialność za mienie powierzone. Mienie powierzone: Art. 124. § 1. Pracownik, któremu powierzono z obowiązkiem zwrotu albo do wyliczenia się: 1) pieniądze, papiery wartościowe lub kosztowności, 2) narzędzia i instrumenty lub podobne przedmioty, a także środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze, odpowiada w pełnej wysokości za szkodę powstałą w tym mieniu. Odpowiedzialność za mienie powierzone stanowi najsurowszy rodzaj odpowiedzialności, spoczywającej na pracowniku, który będąc zobowiązanym do pieczy nad mieniem powierzonym, nie zwrócił go lub nie rozliczył się z niego przed pracodawcą. Pracownik odpowiada w pełnej wysokości za szkodę powstałą w tym mieniu. Kodeks pracy uregulował to zagadnienie dosyć ciekawie. W art.124 §1 wskazuje, iż powierzyć można następujące mienie: pieniądze, papiery wartościowe lub kosztowności, narzędzia i instrumenty lub podobne przedmioty, a także środki ochrony indywidualne W art. 124 §2 wskazuje natomiast, iż powierzyć można również inne mienie. Wniosek jest prosty - można powierzyć wszystko byle by to było mieniem. Odpowiedzialność dyscyplinarną: architekt, inżynier budownictwa, urbanista, prokurator, funkcjonariusz straży granicznej, funkcjonariusz straży celnej, funkcjonariusz służby więziennej, sędzia, referendarz sądowy, funkcjonariusz policji, biegły rewident, urzędnik państwowy mianowany, pracownik samorządowy mianowany, kurator zawodowy, nauczyciel akademicki, nauczyciel mianowany i dyplomowany, urzędnik służby cywilnej, pracownik służby cywilnej, radca prawny i aplikant radcowski, adwokat i aplikant adwokacki, komornik sądowy, notariusz i lekarz W jakich granicach odpowiada pracownik? Jakiego odszkodowania maksymalnie może żądać pracodawca ? Na kim spoczywa ciężar dowodu? odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną pracodawcy z winy nieumyślnej za rzeczywiste straty w wysokości trzykrotnego wynagrodzenia pracownika z dnia wyrządzenia szkody na pracodawcy odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną pracodawcy z winy umyślnej za rzeczywiste straty i utracone korzyści (pełna odpowiedzialność) nieokreślone, w zależności od rozmiarów szkody na pracodawcy odpowiedzialność za mienie powierzone za rzeczywiste straty i utracone korzyści (pełna odpowiedzialność) nieokreślone, w zależności od rozmiarów szkody na pracowniku Strona 12 Rodzaj odpowiedzialności Projekt edukacyjny realizowany pod kierunkiem Aneta Nartowicz Ćwiczenia z urlopu i odpowiedzialności porządkowej. 1. A. B. C. D. 2. Określ, ile urlopu przysługuje danej osobie: Jan Kowalski ukończył zasadniczą szkołę zawodową, pracuje od 4 lat. Anna Korbut, ma licencjat z pedagogiki, pracuje od 3 lat, Kamil absolwent techniku ekonomicznego, pracuje od roku. Joachim ukończył LO, pracuje już 8 lat. Urlop w wymiarze………. Urlop w wymiarze……… Urlop w wymiarze……… Urlop w wymiarze……… Określ z jakiego urlopu korzystają poszczególne osoby: A. Pani Y. urodziła miesiąc temu bliźniaki, urlop………………………………. B. Pani D. umarł wczoraj dziadek……………………………………………… C. Pan C. został ojcem Kubusia, który urodził się dwa miesiące temu………………………………………………… D. Pan D, pracownik polskiej firmy, wyjechał na trzy miesiące do Niemiec w celach zarobkowych………………… E. Pan B. po wczorajszych imieninach ma kaca……………………………………………… F. Pan V. ma 3 letnie dziecko pod opieką………………………………………… 3. Dokończ zdania. A. Pracownik ponosi odpowiedzialność porządkową, dyscyplinarną i ………………………… B. Za nieprzestrzeganie zasad organizacji czasu pracy pracownik może ponieść odpowiedzialność………………….. C. KP wyróżnia trzy rodzaje kar od ww. odpowiedzialności: upomnienie, naganę i ………………………………… D. Ostatnią z kar może pracodawca nałożyć, gdy pracownik spożywa alkohol w pracy, nie przestrzegania przepisów bhp i popż., ………………………………………………oraz……………………………………………………….. E. Przed nałożeniem kary pracodawca ma obowiązek………………………………………………………………… F. Odpowiedzialność materialną ponosi pracownik gdy……………………………………………………………… G. Mieniem powierzonym może być…………………………………………. 3. Rozwiąż krzyżówkę i wyjaśnij znaczenie hasła. (0-12p) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Jest wykonywana przez pracownika. Reguła zachowania się. Przed rozpoczęciem pracy pracownik musi je wykonać. Zawiera ją pracownik z pracodawcą. Główne źródło prawa pracy. 6. 7. Jest nim Karta Nauczyciela. Odpowiada za przestrzegania przepisów BHP w zakładzie pracy. 8. Akt prawny uchwalany przez Sejm. 9. Procedura prawna obowiązująca w prawie pracy. 10. Kara nałożona na pracownika za nieprzestrzeganie przepisów BHP. 4. Uszereguj czynności pracownika i pracodawcy. A. Wysłuchanie pracownika B. Wystąpienie pracownika do sądu o uchylenie zastosowanej wobec niego kary C. Wniesienie sprzeciwu od kary w terminie 7 dni. D. Dowiedzenie się przez pracodawcę o naruszenie obowiązków przez pracownika E. Naruszenie obowiązków pracowniczych F. Usunięcie z dokumentacji pracowniczej odpisu o zastosowaniu kary. G. Zawiadomienie pracownika na piśmie o karze 1…… 2……… 3………. 4………… 5……… 6…….. 7…….. Projekt edukacyjny realizowany pod kierunkiem Aneta Nartowicz 13 4. 5. Wskaż jaki rodzaj odpowiedzialności poniesie pracownik w poszczególnych przypadkach. Odpowiedź uzasadnij. Przy odpowiedzialności materialnej i porządkowej określ wielkość odpowiedzialności. A. Pracownik nie nosił kasku pracując na budowie …………………………………….. B. Pracownik nie zwrócił laptopa powierzonego mu z obowiązkiem zwrotu……………………………………. C. Lekarz popełnił błąd w sztuce lekarskiej (pomylił dawkowanie leku, w konsekwencji czego zmarło dziecko)………………………………… D. Stolarz wiercąc na polecenie pracodawcy dziury w blacie zniszczył wiertarkę…………………………………… E. Kierowca służbowego samochodu wybrał się na rajd samochodowy, bez wiedzy pracodawcy, samochód uległ znacznemu zniszczeniu…………………………………………………………………… Strona 1. 2. 3. 4. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Spis treści strona Ogólnie o prawie pracy Prawa i obowiązki pracownika i pracodawcy Nawiązanie i rozwiązanie stosunku pracy Ćwiczenia z nawiązania i rozwiązania stosunku pracy Urlopy pracownicze i uprawnienia rodzicielskie Czas pracy Odpowiedzialność pracownicza Ćwiczenia z urlopów, uprawnień rodzicielskich, czasu pracy i odpowiedzialności Spis treści Bibliografia 2 3 4 7 9 10 11 13 14 14 Bibliografia: Kodeks pracy, http://www.pip.gov.pl/ http://www.prawo-pracy.pl/ M. Olesiak, D. Natkaniec, W pierwszej pracy, ZUS, Warszawa 2013, T. Florek, Prawo pracy, Warszawa 2000, E. Judasz, Prawo pracy-pierwsze kroki, Warszawa 2011 J. Chojnicki, G. Jarosiewicz, ABC, BHP, Warszawa 2012 Strona 14 Projekt wykonała Klaudia, Angelika i Sylwia z semestru 1LO2b Projekt edukacyjny realizowany pod kierunkiem Aneta Nartowicz
