1 Przepisy prawne dotyczące wykorzystania

Przepisy prawne dotyczące wykorzystania geotermii niskotemperaturowej
– tzw. pomp ciepła w Polsce
dr Małgorzata Ziółkowska-Kozdrój*
*Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, Oddział Dolnośląski
Streszczenie
Pompa ciepła jako urządzenie grzewcze została sklasyfikowana w Dzienniku Ustaw Nr 75
z 15.06.2002 ( Dział IV, rozdział 4, §133.1) jako urządzenie wykorzystujące odnawialne źródła
energii. Pobiera ona energię z ziemi, a uzyskana energia zostaje wykorzystana na potrzeby
ogrzewania/chłodzenia budynku. Pompa ciepła dla której dolnym źródłem ciepła jest grunt może
czerpać ciepło z:
• dolnych warstw gleby (kolektor poziomy i spiralny)
• głębokich warstw (odwierty pionowe).
Projekt TransGeoTherm – „Energia geotermalna dla transgranicznego rozwoju regionu Nysy.
Projekt pilotażowy” dotyczy instalacji pomp ciepła w systemach zamkniętych z wykorzystaniem
odwiertów pionowych.
Przy wykonywaniu tego typu projektów należy zwrócić uwagę na postępowanie zgodne
z wymogami następujących przepisów prawnych:
• prawo geologiczne i górnicze;
• prawo wodne;
• prawo ochrony środowiska;
• prawo budowlane;
• ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
Prawo geologiczne i górnicze:
Ustawy nie stosuje się jeśli wykonuje się wkopy i otwory wiertnicze o głębokości do 30m
w celu wykorzystania ciepła Ziemi, poza obszarami górniczymi (Art.3, pkt.2)
Ustawa obowiązuje przy odwiertach pow.30m, a przy odwiertach pow. 100m dodatkowo
wykonuje się plan ruchu.
TransGeoTherm - Energia geotermalna dla transgranicznego rozwoju regionu Nysy. Projekt pilotażowy. POWT SN-PL 2007-2013, Projekt no. 100114097
1
Przy odwiertach o głębokości 30 - 100 m koniecznym jest:
• wykonanie projektu robót geologicznych i zatwierdzenie go w Starostwie Powiatowym.
Jeśli w terminie 30 dni od złożenia projektu Starosta w drodze decyzji nie zgłosi
sprzeciwu można rozpocząć prace. Jeżeli roboty geologiczne obejmują wyłącznie
wiercenia w celu wykorzystania ciepła Ziemi projekt robót geologicznych nie wymaga
zatwierdzenia, a jedynie podlega zgłoszeniu (Art.85). Starosta może zgłosić sprzeciw
jeśli sposób wykonania robót zagraża środowisku oraz jeśli projekt robót geologicznych
nie odpowiada wymaganiom prawa.
Przy odwiertach przekraczających 100m do projektu robót geologicznych należy dołączyć plan
ruchu zatwierdzony w Okręgowym Urzędzie Górniczym. Plan ruchu sporządza się z uwzględnieniem
warunków określonych w projekcie robót geologicznych. Zamiar rozpoczęcia prac wiertniczych
powinien zostać zgłoszony właściwemu organowi administracji geologicznej, organowi nadzoru
górniczego, wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi właściwemu ze względu na miejsce
prowadzenia prac najpóźniej na 2 tygodnie przed planowanym terminem rozpoczęcia wierceń. Prace
mogą być prowadzone jedynie przez osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje i potwierdzone
uprawnienia. Po wykonaniu prac wiertniczych i badań w otworze wykonuje się dokumentację
geologiczną tzw. inną (Art.88, pkt 2.4, Art.92, pkt3).
Dokumentacja geologiczna nie wymaga uzyskania zatwierdzenia w drodze decyzji. Sporządza
się ją w 3 egz. w terminie do 6 miesięcy od dnia zakończenia prac i przekazuje się odpowiedniemu
organowi administracji geologicznej, któremu zgłoszono projekt robót geologicznych lub który
zatwierdził projekt robót geologicznych (Art.93, pkt 7 i 8). Dokumentacja ta stanowi jedynie
zgłoszenie wykonanych prac do celów ewidencyjnych i nie podlega zatwierdzeniu.
Prawo wodne:
Odwierty dla pomp ciepła nie podlegają przepisom prawa wodnego. Jeśli jednak inwestycja
zostanie umiejscowiona w strefie ochrony pośredniej ujęcia wody i jeśli w decyzji ustanawiającej tę
strefę jest zakaz tego typu prac jako „czynności powodujących zmniejszenie przydatności ujmowanej
wody lub wydajności ujęcia”, to przepisy prawa wodnego mają zastosowanie (Art.54.1).
Prawo ochrony środowiska
Brak jest bezpośrednich wymogów prawnych w tej dziedzinie – przepisy mogą dotyczyć
odpowiedzialności właściciela lub osoby wykonującej instalacje pomp ciepła w zakresie
zanieczyszczenia gruntów i wód gruntowych podczas wykonywania prac ziemnych oraz podczas
użytkowania systemu, np. wycieki z gruntowego wymiennika ciepła. Zgodnie z art.7.1: „kto
powoduje zanieczyszczenie środowiska, ponosi koszty usunięcia skutków tego zanieczyszczenia”.
Prawo budowlane
Może być wymagane zgłoszenie naziemnej obudowy odwiertów (Art. 29 pkt.12, Art.30).
Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
W miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego może być zapisany zakaz prowadzenia
jakichkolwiek prac ziemnych dla niektórych obszarów, np. obszarów chronionych.
TransGeoTherm - Energia geotermalna dla transgranicznego rozwoju regionu Nysy. Projekt pilotażowy. POWT SN-PL 2007-2013, Projekt no. 100114097
2