Pedagogika ogólna

Semestr
Przedmiot
Punkty ECTS
Kod przedmiotu
Forma zajęć/
Liczba godzin
Skrócony opis
przedmiotu
Wymagania
wstępne
Efekty kształcenia
Wiedza
I
Pedagogika ogólna
4
LLA115
Wykład kursowy ćwiczenia konwersatoryjne – typ 1
45 (15 w. + 30 ćw. kon.)
Ogólne cele realizacji przedmiotu Pedagogika ogólna:
 Zapoznanie studentów z podstawowymi pojęciami, problemami i
przedmiotem badań pedagogiki;
 Rozwijanie umiejętności kognitywnych (wykorzystujących myślenie
logiczne, intuicyjne i kreatywne) i praktycznych w realizacji
oczekiwanego dziś, wielowymiarowego procesu kształcenia i
wychowania;
Nabywanie przez studentów, jako przyszłych pedagogów, kompetencji
personalnych i społecznych odwołujących się do rozbudowanej w toku
kształcenia świadomości odpowiedzialności za swoje decyzje i czyny oraz do
możliwej i oczekiwanej autonomii twórczego pedagoga podmiotowo
kierującego rozwojem swoich wychowanków/podopiecznych.
wiedza i umiejętności na poziomie maturalnym
Student:
e. 1. definiuje i tłumaczy pojęcia: pedagogika, edukacja, wychowanie,
kształcenie, nauczanie, uczenie się, edukacja całożyciowa, dokształcanie i
doskonalenie zawodowe, metody ilościowe i jakościowe w pedagogice, szkoła
jako instytucja wychowawcza, komunikacja werbalna i niewerbalna, diagnoza
pedagogiczna, awans zawodowy nauczyciela. (L1A_W02)
e. 2. wyjaśnia podstawowe modele komunikacyjne i omawia sposoby
komunikacji niewerbalnej. (L1A_W10)
e. 3. przedstawia: wybrane teorie wychowania (koncepcja behawiorystyczna,
humanistyczna), pedagogiczne wzory uczenia się (behawioryzm, uczenie się
procesualno-poznawcze, synergia, całościowe uczenie się) i style nauczania: styl
kierowniczy, zindywidualizowany, wyzwalający. Opisuje etapy diagnozy
pedagogicznej.(L1A_W01)
e. 4. interpretuje współczesną rzeczywistość szkolną (między szkołą tradycyjną
a emancypacyjną) wskazując na elementy tradycji herbartowskiej i
progresywistycznej, występujące w obecnej szkole. Student odnosi się do
wymagań edukacyjnych wstawianych przez UE. Zna podstawowe raporty
edukacyjne.(L1A_W20)
e. 5. objaśnia zasady awansu i doskonalenia zawodowego
nauczycieli.(L1A_W20)
Umiejętności
Student:
e. 6. zdobywa wiedzę z różnorodnych źródeł informacji i następnie
przygotowuje zadane prace, w miarę potrzeb opracowuje je w programie
tekstowym i w formie prezentacji PPT.(L1A_U06)
e. 7. dowodzi, prowadzi dialog i uzasadnia własną argumentację na podstawie
poznanych treści podczas zajęć i przeczytanej lektury.(L1A_U05, L1P_U05)
e. 8. buduje narzędzie socjometryczne.(L1A_U11)
Kompetencje
Student:
społeczne
Treści kształcenia
e. 9. dokonuje autoewaluacji pod kątem poznanej wiedzy i zdobytych
umiejętności, tworzy hipotetyczny plan własnego rozwoju zawodowego.
(L1A_K01, L1P_K01 )
e. 10. pracuje indywidualnie i zespołowo. (L1A_K02, L1P_K02)

Pedagogika jako dyscyplina naukowa. Podstawowe pojęcia: edukacja,
wychowanie, kształcenie, nauczanie, uczenie się. Przedmiot badań
pedagogicznych (praktyka edukacyjna). Metody badań w pedagogice
(metody ilościowe i jakościowe).

Miejsce pedagogiki wśród nauk o człowieku, subdyscypliny pedagogiki.
Związek pedagogiki z innymi dyscyplinami naukowymi (filozofia,
socjologia, medycyna). Edukacja a przeobrażenia cywilizacyjne i
kulturowe w Europie. Podstawy nowego kształcenia w oparciu o
raporty edukacyjne, europejski system kształcenia i proces boloński.

Teorie uczenia się – nauczania. Pedagogiczne wzory uczenia się
(behawioryzm, uczenie się procesualno-poznawcze, synergia,
całościowe uczenie się). Style nauczania: styl kierowniczy,
zindywidualizowany, wyzwalający.

Wychowanie jako wspomaganie rozwoju wychowanków. Pojęcie
wartości, systemy wartości, przekonań i postaw. Klasyfikacja wartości.
Aksjologiczne podstawy współczesnej edukacji a główne środowiska
wychowawcze (rodzina, szkoła, kościół, media). Obywatel UE –
reprezentant systemu wartości w świetle potrzeb ekonomicznogospodarczych Europy, potrzeb społecznych, kulturowych, duchowych,
etycznych.

Filozoficzne i ideologiczne podstawy edukacji. Wybrane nurty i systemy
pedagogiczne
(herbartyzm,
naturalizm,
progresywizm,
rekonstrukcjonizm). Pedagogika pozytywistyczna a humanistyczna.
Szkoła tradycyjna a szkoły Nowego Wychowania. Szkoły alternatywne
w Polsce i na świecie.

Komunikowanie się w klasie szkolnej. Proces komunikowania się i
bariery w komunikacji (prawidłowości i zakłócenia komunikacyjne).
Komunikacja werbalna i niewerbalna. Modele komunikacji werbalnej.

Diagnoza pedagogiczna – pojęcie diagnozy, pojęcie i przedmiot
diagnozy pedagogicznej, etapy diagnozy, diagnoza sytuacji szkolnej
(diagnoza środowiska wychowawczego i diagnoza funkcjonowania
dziecka w rolach szkolnych). Metodologiczny warsztat środowiska
wychowawczego szkoły (obserwacje, wywiady, analizy wytworów
uczniów i dokumentów, techniki socjometryczne, testy szkolne, skale
pomiaru).

Wzór osobowy współczesnego nauczyciela. Rozwój zawodowy
nauczyciela (dokształcanie i doskonalenie zawodowe). Uczenie się w
miejscu pracy. Stopnie awansu zawodowego.
Metody i kryteria
oceniania
Zaliczenie przedmiotu:
1. Wykład/egzamin (50% ostatecznej oceny)
Egzamin: test weryfikujący efekty kształcenia z kategorii wiedza (e.3., e.1., e.4.),
z kategorii umiejętności (e.7.) oraz z kategorii kompetencje (e.10.).
Kryteria oceniania:
11 – 12 pkt. – dostateczny
13 – 14 pkt. – dostateczny plus
15 – 16 pkt. – dobry
17 – 18 pkt. – dobry plus
19 – 20 pkt. – bardzo dobry
2. Ćwiczenia konwersatoryjne (50% ostatecznej oceny)
aktywność studenta w zajęciach oraz prace pisemne w oparciu o literaturę
przedmiotu w ramach pracy własnej studenta weryfikujące efekty kształcenia z
kategorii wiedza (e.3., e.1., e.2., e.4.), z kategorii umiejętności (e.6., e.7., e.8.)
oraz z kategorii kompetencje (e.9., e.10.).
Metody
dydaktyczne
Literatura
Wykład problemowy/wykład konwersatoryjny, dyskusja (seminaryjna),
korzystanie ze źródeł informacji, metoda problemowa sytuacyjna, ćwiczenia
praktyczne.
Literatura podstawowa
 Bereźnicki F., Dydaktyka kształcenia ogólnego, Kraków 2007,
 Cresson E., Flynn P., Biała księga kształcenia i doskonalenia. Nauczanie i
uczenie się. Na drodze do uczącego się społeczeństwa, Komisja
Europejska, Bruksela 1995/Wyższa Szkoła Pedagogiczna TWP,
Warszawa 1997,
 Delorse D., Edukacja. Jest w niej ukryty skarb, Raport UNESCO
Międzynarodowej Komisji do spraw Edukacji dla XXI wieku, Warszawa
1998,
 Dobek-Ostrowska B., Podstawy komunikowania społecznego, Wrocław
2007,
 Gutek G., Filozoficzne i ideologiczne podstawy edukacji, Gdańsk 2003,
 Hejnicka-Bezwińska T., Pedagogika ogólna, Warszawa 2008,
 Jarosz E., Wybrane obszary diagnozowania pedagogicznego, Katowice
2002 i nast.,
 Konarzewski K. (red.), Sztuka nauczania - Szkoła. Podręcznik
akademicki, Warszawa 2004,
 Kupisiewicz C., Szkoła w XX wieku, Warszawa 2006,
 Kwieciński Z., Śliwerski B. (red.), Pedagogika. Podręcznik akademicki, t.
1 i t. 2, Warszawa 2003 – 2004,
 Łobocki M., Teoria wychowania w zarysie, Kraków 2007,
 Podstawa programowa wychowania przedszkolnego oraz kształcenia
ogólnego z 15 stycznia 2009, załącznik nr 1, 2i 4,
www2.reformaprogramowa.men.gov.pl/rozporzadzenie/,
[dostęp: 16.02.2009],
 Program: System doskonalenia nauczycieli oparty na ogólnodostępnym
kompleksowym wspieraniu szkół, http://www.ore.edu.pl/stronaore/index.php?option=com_content&view=article&id=394&Itemid=10
15, [dostęp: 15.09.2013],
 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dn. 1 marca 2013 w
sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli,
http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20130000393, [dostęp:
18.09.2013].
Literatura uzupełniająca
 Bliskie i dalekie cele wychowania, tłum. Irena Wojnar, Warszawa 1987,
 Day Ch., Od teorii do praktyki: rozwój zawodowy nauczyciela, tłum.
Joanna Michalak, Gdańsk 2008,
 Denek K., Aksjologiczne aspekty edukacji szkolnej, Toruń 1999,
 Dudzikowa M., Czerepaniak-Walczak M. (red.), Wychowanie. Pojęcia,
procesy, konteksty, t 1: Istota i sens wychowania – wokół kontekstów i
znaczeń, Gdańsk 2007,
 Duraj-Nowakowa K., Nauczyciel: kultura-osoba-zawód, Kielce 2002,
 Duraj-Nowakowa K., Kształtowanie profesjonalnej gotowości
pedagogów, Kraków 2010,
 Educating Teachers for Diversity. Meeting the Challenge, OECD 2010,
 Gajdamowicz H., Aksjologiczne inspiracje angielskiej filozofii
oświecenia, Łódź 1996,
 Goban-Klas T., Media i komunikowanie masowe, Warszawa-Kraków
2002,
 Griffin E., Podstawy komunikacji społecznej, Gdańsk 2003,
 Grzesiak E., Janicka-Szyszko R., Steblecka M., Komunikacja w szkole:
scenariusze godzin wychowawczych, Gdańsk 2005,
 Kwiatkowska H., Pedeutologia, Warszawa 2008,
 Nawroczyński B., Przymuszać czy wyzwalać?, [w:] tegoż: Dzieła
wybrane, t 1, Warszawa 1987, s. 269 – 286,
 Nęcki Z., Komunikacja międzyludzka, Kraków 1996,
 Okoń W., Dziesięć szkół alternatywnych, Warszawa 1997,
 Rogalska-Marasińska A., Poszukiwanie prawdy o człowieku poprzez
edukację międzykulturową. Ku profesjonalizacji zawodu nauczyciela,
[w:] Kość I., Murawska A. (red.), Pedagogika szkoły wyższej, nr 2,
Szczecin 2010
 Rogalska-Marasińska A., Humanizm – dialog – tożsamość. Edukacja
europejska na tle wyzwań globalnych, Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego,
Łódź 2010,
 Rogalska-Marasińska A., Edukacja multikulturowa w warunkach
globalizacji, [w:] I. Surina, Wieloaspektowość przemian współczesnej
edukacji wyższej. Wybrane ujęcia, Wydawnictwo Naukowe „Contact”,
Poznań 2013, s. 185 – 210,
 Suchodolski B., Wychowanie mimo wszystko, Warszawa 1990,
 Szempruch J., Pedeutologia. Studium teoretyczno-praktyczne, Kraków
2013,
 Śliwerski B., Edukacja (w) polityce. Polityka (w) edukacji. Inspiracje do
badań polityki oświatowej, Kraków 2015,
 Ziemski S., Problemy dobrej diagnozy, Wiedza Powszechna, Warszawa
1973,
 Materiały
internetowe:
Ośrodek
Rozwoju
Edukacji
http://www.ore.edu.pl/
 Materiały internetowe z Wojewódzkich Ośrodków Doskonalenia
Nauczycieli, np. WODN w Zgierzu - http://www.wodn.get.edu.pl/
Informacje
dodatkowe