praca magisterska
advertisement
Prawo Europejskie Podstawowe elementy prawa europejskiego, Unia Europejska. Wprowadzenie... Na przełomie lat 50-tych i 60-tych XX wieku powstały w Europie trzy ważne organizacje międzynarodowe. Były to; Europejska Wspólnota Węgla i Stali (EWWiS, powstała na mocy traktatu paryskiego pomiędzy Francją a Niemcami w kwietniu 1951 roku), Europejska Wspólnota Gospodarcza(EWG) i Europejska Wspólnota Energii Atomowej(EUROATOM, obie powołane na mocy traktatu rzymskiego, lata 1957/58). Ich utworzenie odbiło się na stosunkach między państwami europejskimi, a w końcu przyczyniło się do powstania Unii Europejskiej i prawa europejskiego. Powołanie tych trzech Wspólnot, tworów, było wynikiem idei wspólnoty europejskiej. Ową ideę zapoczątkował w maju 1951 roku Robert Schuman, który w imieniu rządu Francji zaproponował Niemcom współpracę przy wydobyciu węgla i stali. I tak na mocy traktatu paryskiego w 1951roku, powstała organizacja EWWiS. Ważne jest, że miała ona charakter otwarty dla innych państw europejskich. Następnie powstały EWG i EUROATOM. Wkrótce do tych organizacji doszły kolejne państwa; Dania, Irlandia, Wielka Brytania, Portugalia, Hiszpania, Grecja, Szwecja, Austria. Wszystkim państwom przyświecał jeden cel: polityczne i gospodarcze zjednoczenie EUROPY. 17 lutego 1986 roku, w Luksemburgu dokonano rewizji trzech powyżej wymienionych traktatów w tzw. Jednolitym Akcie Europejskim i tym samym powstały prawne podwaliny Unii Europejskiej. Unia Europejska... Unia Europejska powstała na bazie trzech wcześniej wymienionych traktatów Wspólnot Europejskich( EWWiS, EWG i EUROATOM-u). Podstawą prawną był Traktat z Maastricht (Traktat o Unii Europ.), który wszedł w życie 01.11.1993 roku. Obecnie członkami Unii jest 15 państw europejskich; Austria, Dania, Belgia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Niemcy, Szwecja, Portugalia, Wielka Brytania, Włochy. Siedziba Unii Europejskiej jest w Brukseli. Głównym celem Europejskiej Wspólnoty jest organizacja stosunków między państwami członkowskimi, stworzenie obszaru pozbawionego wewnętrznych granic, rozszerzenie Unii na wschód. Polska ubiega się o członkostwo we Wspólnocie od 8 kwietnia 1994 roku. Jej przystąpienie do organizacji jest datowane na 01.06.2004 rok. Główne instytucje, organy UE... Unia Europejska posiada osobowość prawną jak również własne władze. Organy Wspólnoty możemy podzielić na prawodawcze, wykonawcze, oraz jurysdykcyjne. I tak głównymi organami Unii są: Rada Unii Europejskiej, Komisja Europejska, Trybunał Sprawiedliwości, Trybunał Obrachunkowy. Istnieją także organy pomocnicze; Komitet Ekonomiczno- Społeczny i Komitet Regionalny. Obok powyższych instrumentów działają również takie instytucje jak; Europejski Bank Inwestycyjny, Urząd Statystyczny, Europ. Instytut Walutowy. Wszystkie główne organy UE są równoważne względem siebie (tzw. zasada równowagi instytucjonalnej). Parlament Europejski- pełni funkcję doradczą i kontrolną. Nie posiada kompetencji stanowiących. Liczy sobie 626 deputowanych, których kadencja trwa 5 lat. Są oni wybierani bezpośrednio przez społeczeństwa państw-członków. Parlament sprawuje kontrolę nad Komisją Europejską, współdziała przy ustalaniu planu budżetu Unii, ma prawo wnosić skargi do Trybunału Sprawiedliwości, przyjmowania nowych członków. Rada UE- stanowi prawo w Unii, a więc ma charakter prawodawczy. Wypracowuje ona i koordynuje wewnętrzną i zagraniczną politykę Wspólnoty. W skład Rady wchodzą przedstawiciele rządów państw członkowskich. Komisja Europejska- nazywana „strażnikiem traktatów”. Posiada prawo do inicjatywy ustawodawczej, jak również kontroluje stosowanie prawa europejskiego (wspólnotowego), reprezentuje unijne interesy. Obecnie składa się z 20 członków powoływanych na 5 lat. Decyzje są podejmowanie większością głosów. Trybunał Sprawiedliwości- zapewnia przestrzeganie prawa europejskiego. Dba o zgodność aktów prawnych wydawanych przez organy Unii z traktatami Wspólnoty. Składa się z 15 sędziów. Ich kadencja trwa 6 lat. Są wybierani spośród kandydatów państw członkowskich. Rozpoznaje spory pomiędzy państwami europejskimi, wynikające ze stosowania prawa. Trybunał Obrachunkowy- powołany do kontroli finansów Wspólnoty. Składa się z 14 członków powoływanych przez Radę UE. Bada czy finansami zarządzano właściwie i zgodnie z prawem. Komitet Ekonomiczno-Społeczny- składa się z 222 reprezentantów środowisk gospodarczych oraz społecznych (producentów, rolników, kupców, itp.) Jest organem pomocniczym Wspólnoty. Jego funkcja polega na wydawaniu opinii doradczych dla Rady UE i Komisji. Komitet Regionów- jest również instytucją pomocniczą, doradczą Wspólnoty. Wydaje opinie doradcze dotyczące polityki regionalnej UE. Składa się z 222 przedstawicieli regionalnych i lokalnych jednostek samorządowych. Prawo Europejskie, źródła... Głównymi źródłami prawa europejskiego są przede wszystkim traktaty na mocy których powstawały kolejno EWWiS, EWG i EUROATOM, oraz Jednolity Akt Europejski i ten z Maastricht. Jest to tzw. pisane pierwotne prawo wspólnotowe. Są w nich zawarte podstawy prawa europejskiego. Kolejnymi pisanymi źródłami prawa europejskiego są wszystkie traktaty wydawane przez organy UE(akty prawne Wspólnoty). Źródłem tego prawa jest również zwyczaj i ogólne zasady prawa uznawane przez państwa(niepisane prawo pierwotne). Chodzi tu głównie o praktykę w stosunkach międzynarodowych. Istnieją również pochodne źródła prawa europejskiego. Są to normy prawne tworzone przez instytucje UE, lub też powstałe w wyniku zawierania umów międzynarodowych(wewnętrznych jak i zawieranych z państwami trzecimi). Jak już wcześniej wspomniałem prawo mogą stanowić organy Wspólnoty, które mają charakter prawodawczy. Są to Rada i Komisja . Mogą one stanowić prawo tylko zgodnie z postanowieniami traktatu(np. traktatu rzymskiego). Rada i Komisja mogą wydawać akty prawne w formie rozporządzenia, dyrektywy, decyzji, zalecenia i opinii (są to również pochodne źródła prawa). Wybór formy aktu prawnego należy do organów prawodawczych Wspólnoty, aczkolwiek muszą one postępować zgodnie z zasadą subsydiarności. Mówi ona, że nie można wydać rozporządzenia, jeśli ten sam cel można osiągnąć dzięki dyrektywie. Rozporządzenie- obowiązuje bezpośrednio, jest „ustawą” Wspólnoty, jest wiążące we wszystkich swych kwestiach. Musi być opublikowane w Dzienniku Urzędowym Wspólnot Europejskich. Dyrektywy- są wiążące tylko co do celu. Są kierowane do państw członkowskich. Państwo, którego dotyka dyrektywa, ma obowiązek wydać w określonym terminie przepisy krajowe(transformacja do prawa wewnętrznego), odpowiadające dyrektywie. Dyrektywa zawiera cel jaki państwo ma osiągnąć, a wybór środka w jego osiągnięciu pozostawia państwu. Dana dyrektywa jest skuteczna dopiero po upływie terminu realizacji(bowiem do tego czasu nie wiąże ona państwa, do którego jest skierowana). Decyzje- są kierowane do osób fizycznych i prawnych, oraz do państw Wspólnoty. Regulują przypadki indywidualne i konkretne. Można je porównać do decyzji administracyjnych jeśli odnoszą się do podmiotów indywidualnych(nie podlegają transformacji do prawa wewnętrznego). Odwrotnie jest z decyzjami skierowanymi do państw unijnych- wymagają transformacji do prawa wewnętrznego podobnie jak dyrektywy. Zalecenia i opinie- zalecenia i opinie Komisji nie wymagają upoważnienia, mogą być wydawane zawsze wtedy, gdy komisja uzna to za stosowne. Natomiast zalecenia i opinie Rady Unii Europejskiej muszą być wydawane na podstawie Traktatu Rzymskiego. Prawo Europejskie a prawo krajowe... Prawo wspólnotowe jest stanowione przez traktaty(paryski, rzymski), akty prawne wydawane przez organy prawodawcze Wspólnoty. Natomiast prawo krajowe jest stanowione przez uprawnione do tego organy wewnątrzpaństwowe (Sejm). Jednakże prawo europejskie jest stosowane wewnętrznie. Istnieje tzw. zasada prymatu prawa europejskiego( gdy dochodzi do kolizji prawa wewnętrznego ze wspólnotowym). Mówi ona, iż żaden przepis prawa wewnętrznego nie ma pierwszeństwa przed prawem wspólnotowym. Wynika to z potrzeby jego jednolitego stosowania w całej Wspólnocie. Wiąże się to z tym, że żaden urząd nie może stosować przepisu krajowego, który mógłby kolidować z przepisem, aktem prawa europejskiego. Problem ważności przepisów prawnych krajowych a europejskich rozwiązuje również rozgraniczenie kompetencji prawodawczej Wspólnoty i państw członkowskich. I tak UE ma wyłączną kompetencję prawodawczą w dziedzinie polityki celnej i handlowej. Prawodawcze kompetencje równoległe dotyczą; prawa naukowego, polityki regionalnej, prawa konkurencji. Kompetencja konkurencyjna polega na tym, że państwo może ustanawiać prawo wewnętrzne i postępować według niego dopóki Wspólnota Europejska wyczerpująco nie ureguluje dziedziny, której prawo krajowe dotychczas dotyczyło. Prawo europejskie... Prawo europejskie reguluje stosunki pomiędzy państwami członkowskimi na arenie europejskiej, jak również między organizacjami międzynarodowymi. Ustanawia współpracę między swoimi podmiotami w dziedzinie gospodarczej, społecznej. Można je podzielić na prawo instytucjonalne i materialne, Prawo instytucjonalne określa kompetencje i możliwości instytucji Wspólnoty, ich pozycję prawną, zależności pomiędzy prawem wspólnoty a prawem państw członkowskich. Prawo materialne-dotyczy aktów prawnych, przez które Unia Europejska realizuje swoją działalność. Ponadto reguluje cztery podstawowe swobody; swobodny przepływ towarów, osób, kapitału, usług). Dotyczy również funkcjonowania gospodarki, rolnictwa, wpływa na politykę gospodarczą państw Unii. Kreuje tzw. „rynek wewnętrzny”. „My nie tworzymy koalicji państw, my jednoczymy ludzi” Jean Monnet (ojciec integracji europejskiej) x60
