Biologia medyczna – program ramowy

Biologia medyczna – program ramowy

Rezerwuary chorobotwórczych czynników
w środowisku człowieka:
udział biosfery w przenoszeniu czynników
zakaźnych,
hydrosfera jako źródło zakażeń,
znaczenie litosfery w przenoszeniu infekcji.

Składniki ontocenoz narządowych człowieka
w różnych okresach rozwoju osobniczego:
pojęcie ontogenezy,
podział na utajoną i jawną.

Zakażenia charakterystyczne dla ontogenezy
utajonej i ujawnionej

Układ żywiciel – pasożyt:
rodzaje interakcji biocenotycznych,
mechanizm działania chorobotwórczych
pasożytów,
przystosowanie pasożytów do żywiciela,
udział wektorów zwierzęcych
w przenoszeniu zakażeń pasożytniczych.

Zatrucia jadami i toksynami pochodzenia
zwierzęcego i roślinnego –
objawy, zapobieganie i pierwsza pomoc.

Rośliny trujące i lecznicze – substancje
toksyczne roślin wyższych;
rośliny trujące dziko rosnące, uprawiane
oraz nasadzane w miejscach użyteczności
publicznej. Grzyby trujące.
PODSTAWOWE POJĘCIA
BIOLOGIA – nauka o organizmach
żywych – roślinnych ( botanika ),
zwierzęcych – zoologia, ich
pochodzeniu i rozwoju,
współzależnościach między nimi
i środowiskiem.
W zależności od kierunku badań
wyróżnia się:
SYSTEMATYKĘ – uporządkowanie
organizmów w grupy na podstawie ich
pokrewieństwa.
PALEONTOLOGIĘ – badanie kopalnych
szczątków świata organicznego.
BIOGEOGRAFIĘ – rozmieszczenie roślin
i zwierząt na kuli ziemskiej.
EKOLOGIĘ – nazwa z gr. oikos – dom, logos –
nauka o miejscu życia organizmów, oraz o
zależnościach pomiędzy organizmami i ich
nieożywionym środowiskiem i o wzajemnych
uwarunkowaniach między poszczególnymi
organizmami.
EWOLUCJONIZM – przekształcanie się
organizmów w czasie
MIKROBIOLOGIĘ – biologia
drobnoustrojów.
FIZJOLOGIĘ – badanie procesów
życiowych komórek, tkanek, układów
i całych organizmów.
CYTOLOGIĘ – nauka o komórce.
HISTOLOGIĘ – nauka o tkankach.
ANTROPOLOGIĘ – ( gr. anthropos =
człowiek, logos = nauka, słowo,) – nauka
o człowieku jako o gatunku biologicznym.
Współczesna antropologia zajmuje się
głównie problemami antropogenezy –
czyli powstawania człowieka,
zróżnicowaniem ras ludzkich oraz
zmiennością indywidualną i rozwojem
osobniczym człowieka,
MEDYCYNA
– nauka o zdrowiu i chorobie człowieka –
to nie tylko nauka ale obejmuje wachlarz
działań i umiejętności praktycznych,
mających na celu zapobieganie chorobom
i leczenie chorych ludzi, dlatego w wielu
kulturach np. europejskiej medycyna jest
uważana także za sztukę. Tradycyjny
podział na dyscypliny podstawowe
i kliniczne.
PODSTAWOWE ZAKRESY
DZIAŁANIA MEDYCYNY to:
PROFILAKTYKA – zapobieganie chorobom,
DIAGNOSTYKA – rozpoznawanie chorób,
TERAPIA – leczenie,
REHABILITACJA – usuwanie skutków
choroby, następstw wypadków itp.
PODSTAWOWE POJĘCIA
EKOLOGICZNE
GATUNEK – zbiór osobników o bardzo
zbliżonych cechach anatomicznych,
morfologicznych i fizjologicznych, które
mogą się w naturalnym środowisku
swobodnie krzyżować, dając w pełni
płodne potomstwo.
POPULACJA – zespół organizmów tego
samego gatunku, zajmujących określone
środowisko, powierzchnię, siedlisko.
BIOCENOZA – zespół populacji
organizmów różnych gatunków, żyjących
na tym samym obszarze, powiązanych ze
sobą wzajemnymi zależnościami przede
wszystkim pokarmowymi. .
BIOTOP – jednorodny obszar środowiska życia
danej biocenozy lub osobnika, zasiedlony
przez określone gatunki roślin i zwierząt, np.
torfowisko wysokie, staw, brzeg morza.
EKOSYSTEM – to złożona struktura biocenozy
nierozerwalnie związana z biotopem,
wzajemnie na siebie wpływając. Każdy
ekosystem dąży do zachowania wewnętrznej
równowagi i opierania się zmianom, czyli do
homeostazy. Niemniej pod wpływem zmian w
biocenozie i biotopie, dochodzi do stopniowego
rozwoju ekosystemu, zwanego sukcesją.
KLIMAX to ustabilizowany ekosystem.
CZYNNIKI ABIOTYCZNE EKOSYSTEMU
to podłoże, w którym organizmy bytują,
powietrze i światło.
NISZA EKOLOGICZNA – całokształt
potrzeb życiowych danego organizmu.
BIOMY – całe zespoły ekosystemów, łatwo
rozróżnialne, np. las tropikalny, sawanna,
pustynia, tundra, tajga i inne.
BIOSFERA = EKOSFERA – zbiór
wszystkich ekosystemów ( biomów )
znajdujących się na Ziemi.
HYDROSFERA – powłoka wodna Ziemi.
Stanowią ją : oceany, morza, rzeki, jeziora,
bagna, lodowce, lód gruntowy, pokrywa
śnieżna, wody podziemne i para wodna
w atmosferze.
HYDROLOGIA – nauka zajmująca się
badaniem zjawisk i procesów związanych
z rodzajem wód, ich rozmieszczeniem,
krążeniem w hydrosferze oraz
oddziaływaniem na środowisko.
LITOSFERA – zewnętrzna warstwa kuli
ziemskiej.
GLEBOZNAWSTWO – nauka zajmująca
się badaniem gleby, czyli wierzchniej,
bardzo cienkiej warstwy skorupy
ziemskiej ( litosfery ) nadającej się do
uprawy roślin.