Stereotypy Opracowała: HO Sylwia Michoń 1.Rozpoczęcie 2. Zad. 1. Stereotypowe myślenie (Patrz załącznik nr 1.) Celem zadania jest pokazanie młodym ludziom mechanizmów stereotypowego myślenia o różnych kategoriach społecznych. Człowiek postrzegając innych ludzi, klasyfikuje ich jako członków określonych grup osób, którym przypisuje pewne cechy. Uczestnicy wypisują skojarzenia dotyczące osób posiadających określone cechy, czy reprezentujących różne kategorie społeczne. Ludzie starzy są…………………………………………………………………….. Kobiety są…………………………………………………………………………... Mężczyźni są……………………………………………………………………….. Niemcy są…………………………………………………………………………... Polacy są……………………………………………………………………………. Osoba, która nie chce mieć dziecka jest……………………………………………. Otyli ludzie są………………………………………………………………………. Ludzie urodzeni w bogatych rodzinach są………………………………………….. Osoby, które wybierają życie w pojedynkę są……………………………………… Zagadnienia do dyskusji: Czy było to trudne zadanie? Dlaczego takie zadanie nie sprawia nam trudności? Co to znaczy myśleć stereotypowo? Co to jest stereotyp? – wspólne tworzenie definicji w mniejszych grupach Jakich kategorii społecznych, jakich osób mogą dotyczyć stereotypy? Dlaczego posługujemy się stereotypami? Zalety i wady stereotypowego myślenia. Czy stereotyp zawsze jest negatywny? Odwołując się do wykonanego zadania uczniowie podają przykłady stereotypów negatywnych i pozytywnych. Psychologowie społeczni definiują stereotyp jako „schemat reprezentujący grupę lub rodzaj osób wyodrębnionych z uwagi na jakąś łatwo zauważalną cechę określającą ich społeczną tożsamość, jak płeć, rasa, narodowość, religia, pochodzenie społeczne, zawód. Schemat taki jest zwykle nadmiernie uproszczony, nadogólny (wszyscy członkowie grupy tacy sami), niepodatny na zmiany w wyniku nowych informacji oraz społecznie podzielany, stanowiąc element kultury jakiejś społeczności” (Wojciszke 2003: 68). Badacze zwracają uwagę na przydatność i funkcjonalność stereotypów, które dają jednostce poczucie bezpieczeństwa, pomagają przetwarzać informacje, stanowią „przystosowawczą, uproszczoną metodę radzenia sobie ze złożonymi zjawiskami” (Aronson 1998: 544). Z drugiej jednak strony, podkreśla się ich negatywne skutki – niedostrzeganie różnic między osobami należącymi do stereotypizowanej grupy, ograniczanie indywidualnego rozwoju człowieka, odporność na zmiany i z związku z tym pozostawanie w sprzeczności z rzeczywistością (Aronson 1998). 3. Uczestnicy siadają w kręgu. Wyjaśnij, że każdemu uczestnikowi założysz na głowę opaskę, na której znajduje się etykieta będąca instrukcją, jak pozostali uczestnicy mają go traktować. Instrukcje będą w postaci hasła określającego dana osobę. Osoba nosząca opaskę nie wie, co jest na niej napisane. Z zachowań innych osób wobec niej ma odgadnąć, jaką ma etykietę. 2. Poproś uczestników, aby w ciągu 5-10 minut znaleźli sobie temat do dyskusji (lub wymyśl jakiś określony temat np. zorganizowanie wycieczki lub zorganizowanie jakiejś kampanii społecznej). Zadaniem uczestników będzie odnoszenie się do siebie zgodnie z instrukcjami umieszczonymi na opaskach. 3. Po dziesięciu minutach przerwij dyskusję. Uczestnicy noszący opaski odgadują kim są w zabawie. Zagadnienia do dyskusji: w jaki sposób udało się uczestnikom odgadnąć, co znajduje się na ich opaskach? Co czuli podczas zabawy? Jak oceniliby zachowanie innych wobec siebie (pozytywne/negatywne)? Czy wcześniej zdarzały im się sytuacje, w których z zachowania drugiej osoby mogli wywnioskować, jakie jest jej nastawienie do nich? W jaki sposób ludzie przekazują takie informacje? Czy przekazują je innym w sposób świadomy? Przykładowe etykiety: Jestem głupią blondynką Jestem ekspertem Jestem szefem Jestem nieśmiała Jestem gejem Jestem staruszką / staruszkiem Jestem chory psychicznie Jestem niepełnosprawny Jestem tu jedynym Murzynem Jestem alkoholikiem 4. Celem zadania jest zdefiniowanie tolerancji, zachowań tolerancyjnych i nietolerancyjnych oraz uświadomienie sobie wartości i znaczenia tolerancji w życiu społecznym. Podziel grupę na kilkuosobowe zespoły, każdy z nich na dużym arkuszu papieru wypisuje określenia związane z pojęciem „tolerancja”. Uczestnicy porównują wypisane określenia. Zagadnienia do dyskusji: Co to znaczy być tolerancyjnym? W czym przejawia się bycie nietolerancyjnym? Wobec jakich osób, jakich poglądów, zachowań jesteśmy nietolerancyjni? Dlaczego? Czy sami doświadczamy nietolerancji? W jakich sytuacjach? Kto jest wobec nas nietolerancyjny? Zad. 8. Szacunek dla odmienności Celem zadania jest uświadomienie sobie wartości różnorodności życia społecznego oraz znaczenia otwartości, tolerancji, szacunku dla odmienności. Uczestnicy dzielą się na cztery grupy. Każda z nich wyobraża sobie ólnie zastanawiają się i wypisują zalety i wady życia w takim społeczeństwie. Zagadnienia do dyskusji: Jakie korzyści dla jednostki i całego społeczeństwa płyną z tego, że ludzie różnią się między sobą pod wieloma względami? 5.Filmik 6.Długa podróż, zadanie 7.zadania zespolowe