Sprawozdanie z Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej pod

Sprawozdanie z Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej
pod patronatem Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego
prof. Barbary Kudryckiej
Płeć na uniwersytecie – przeszłość, teraźniejszość...
i co dalej?
W dniu 6 września 2010 roku w kampusie uniwersyteckim Kortowo odbyła się konferencja,
której celem było przedstawienie obecnego stanu badań dotyczących płci społeczno-kulturowej
w kontekście funkcjonowania wyższej edukacji w Polsce, jak również dyskusja wokół kwestii
dotyczących (nie)równości szans zawodowych kobiet i mężczyzn pracujących na polskich
uniwersytetach.
W czasie konferencji przedstawiono ponad dwadzieścia wystąpień, których tematyka
koncentrowała się wokół sytuacji kobiet i mężczyzn w polskim szkolnictwie wyższym, na
wszystkich jego poziomach. Poruszano między innymi problem barier awansu zawodowego i
uczestnictwa kobiet w gremiach decyzyjnych funkcjonujących w systemie szkolnictwa
wyższego, przy jednoczesnym zarysowaniu zakresu proponowanych rozwiązań owych
problemów w planowanej reformie szkolnictwa wyższego. Nie zabrakło dyskusji wokół kwestii
związanych z przeszkodami natury mentalnej i organizacyjnej, jakie stają przed osobami
chcącymi prowadzić w ramach uniwersytetu badania genderowe.
Omawiano także szeroko temat, często zapomnianej i przemilczanej, roli kobiet w historii
uniwersytetów. Pojawiły się tematy związane bezpośrednio z dydaktyką: jak uczyć gender?, jak
też zagadnienia z zakresu patologii społecznych, do których należy coraz powszechniejsze
zjawisko prostytucji na uczelniach wyższych. Dyskusji poddano również problem braku
żeńskich odpowiedników dla nazw zawodów, czy stanowisk piastowanych na uczelniach przez
kobiety („rektorka”, „adiunktka”), jak również procesy ich tworzenia.
Zastanawiano się nad realnością perspektywy równości płci na uczelniach wyższych w
przyszłości i nad warunkami, jakie musiałyby zaistnieć, aby ten postulat spełnić. Poszukiwano
również odpowiedzi na pytanie: czy mężczyźni naukowcy również odczuwają skutki
stereotypów płciowych? Wnioski są jednoznaczne – mężczyźni mają ułatwioną drogę na
szczyty w hierarchii uniwersyteckiej, natomiast negatywne skutki stereotypizacji dotykają ich
w sferze prywatnej, domowej, uważanej powszechnie za domenę kobiet. Rozważania wokół
tego tematu doprowadziły do konkluzji, iż uwarunkowania pracy naukowej przyczyniają się
często do rozpadu związków uczuciowych.
Podjęto także próby usystematyzowania rodzajów barier jakie napotykają kobiety w pracy
1
naukowej. Jak się okazało, jednym z głównych problemów w tej sferze jest umiejętność
godzenia życia rodzinnego z zawodowym, a raczej ewidentny jej brak, spowodowany w dużej
mierze permanentnym kobiecym poczuciem winy. Zidentyfikowano i scharakteryzowano także
zjawiska takie, jak „szklany sufit”, „lepka podłoga”, „nieszczelny rurociąg”, które stają na drodze
kobiecych karier.
Do
udziału
w
dyskusji
zaproszono
pedagożki/pedagogów,
socjolożki/socjologów,
filozofki/filozofów, historyczki/historyków oraz przedstawicieli innych dyscyplin naukowych,
którym bliska jest problematyka gender, a także działaczki/działaczy społecznych. Po każdej
prelekcji przedstawiano interesujące spostrzeżenia wynikające z wiedzy i doświadczenia
uczestniczek/ków.
Konferencja spełniła swoje cele – poprzez wnikliwe spojrzenie prelegentek/ów na poruszane
w referatach problemy i krytyczne głosy w dyskusji, udało się w dużej mierze odsłonić
mechanizmy funkcjonowania polskich uniwersytetów, które sprawiają, że równość szans
kobiet i mężczyzn wciąż wydaje się mrzonką. Tematyka znaczenia płci społeczno-kulturowej w
środowisku akademickim i w edukacji w ogóle, wydaje się wciąż na tyle słabo rozpoznana i
dostrzegana, iż organizatorzy konferencji obiecali dołożyć wszelkich starań, aby tego typu
spotkania były kontynuowane.
Autorka: dr Monika Grochalska
2