PROGRAM KSZTAŁCENIA NA ROK AKADEMICKI ……………

PROGRAM KSZTAŁCENIA NA ROK AKADEMICKI 2012/2013
Przedmiot: Zróżnicowanie społeczne i zmiana społeczna
Poziom kształcenia: studia I stopnia/forma studiów: stacjonarne
Kierunek/rok studiów/semestr: Praca Socjalna III/5
Forma zajęć: wykład
Liczba godzin: 30
Punkty ECTS: 3
Prowadzący: prof. UŁ dr hab. Jolanta Grotowska-Leder
I. WYMAGANIA/PREFERENCJE WSTĘPNE (dotyczy studentów II stopnia): Nie dotyczy
II. EFEKTY KSZTAŁCENIA:
1. WIEDZA: Student powinien zdefiniować podstawowe pojęcia służące analizie podziałów
społecznych i ich dynamiki (struktura społeczna, zróżnicowanie społeczne, nierówności
społeczne, stratyfikacja społeczna, pozycja społeczna, ruchliwość społeczna); objaśnić złożoność
i wielowymiarowość współczesnego społeczeństwa polskiego oraz opisać mechanizmy
strukturacji i przekształceń współczesnych społeczeństw wg różnych kryteriów;
2. UMIEJĘTNOŚCI: Student potrafi wykorzystać wiedzę z zakresu zróżnicowania społecznego
do analizy podziałów społecznych we współczesnych społeczeństwach, w tym w społeczeństwie
polskim, oraz umie analizować związki pomiędzy różnymi segmentami struktury społecznej,
wskazywać obszary nierówności społecznych, ich przyczyny i konsekwencje dla funkcjonowania
społeczeństwa. Ma przygotowanie do prowadzenia badań i analiz związanych ze
zróżnicowaniem i nierównościami społecznymi, ich przejawami i aspektami, potrafi stosować
techniki zbierania i interpretowania danych dotyczących różnic i nierówności społecznych.
3. KOMPETENCJE SPOŁECZNE (POSTAWY): Student nabędzie kompetencje do krytycznej oceny
istniejących w społeczeństwie podziałów społecznych; zyska świadomość, iż występujące w
społeczeństwie nierówności społeczne powodują, że część członków społeczeństwa zajmuje
pozycje dominujące a część marginalne, a występujące podziały społeczne nie zawsze są
sprawiedliwe, ponieważ naruszają podstawowe prawa i wolności człowieka.
III. TREŚCI KSZTAŁCENIA: 1. Socjologiczna charakterystyka zróżnicowania społecznego i
nierówności społecznych. Legitymizacja nierówności społecznych. 2. Zróżnicowanie klasowe –
podstawowe teorie (Marks, Weber, Wright). 3. Stratyfikacja społeczna – podstawowe teorie
(Weber, Davis/Moore, Warner). Teorie elitystyczne. 4. Współczesne teorie zróżnicowania i
nierówności społecznych (teoria trwałości klasowego podziału, teoria równowagi interesów,
teoria dekompozycji struktury klasowej i instytucjonalizacji konfliktu, teoria nieadekwatności
koncepcji klas). 5. Empiryczne analizy struktury klasowej (pomiar, wskaźniki pozycji społecznej;
klasyfikacje i skale zawodów). EGP. 6. Mechanizmy strukturacji w społeczeństwach
współczesnych (zmiany na rynku pracy, w sferze własności, stylu życia, zachowań politycznych).
7. Nowe klasy średnie i nowa klasa robotnicza. 8. Wykluczenie społeczne. Bieda i jej
dziedziczenie. Koncepcje "podklasy". 9. "Społeczeństwo wiedzy" i nowe podziały społeczne. 11.
Struktura społeczna współczesnego społeczeństwa polskiego - tendencje zmian. 12. Ruchliwość
społeczna, typy i funkcje ruchliwości społecznej. 13. Obszary konfliktów społecznych (pojęcie
konfliktu, rodzaje). 14. Ekonomia, polityka, kultura, religia - obszary zróżnicowania społecznego.
15. Zmiana społeczna - model analizy, źródła i determinanty. Transformacja postkomunistyczna
jako przykład globalnej zmiany społecznej.
IV. KONTROLA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA: Sprawdzian pisemny testowo – opisowy.
V. AKTUALNA LITERATURA: Podstawowa: 1. Domański H. (2007), Struktura społeczna,
Warszawa: Scholar, Rozdziały 2, 3, 4, 8.3., 8.4., 10.1, 14; 2. Giddens A. (2004), Socjologia,
Warszawa: PWN, Rozdziały 2; 5; 9-13; 3. Kęska Adam (2008), Stare i nowe podziały społeczne w
Polsce (w:) M. Jarosz, Wykluczeni. Wymiar społeczny, materialny i etniczny, Warszawa: ISP PAN,
Warszawa; 4. Kojder A. (red.) (2007), Jedna Polska? Dawne i nowe zróżnicowania społeczne,
Wydawnictwo WAM, PAN; 5. Sztompka P. (2003), Socjologia. Analiza społeczeństwa, Kraków:
Wydawnictwo Znak, Rozdziały: 14, 15, 19.
1