Jakie skutki spowoduje odmowa pełnienia dyżuru

Jakie skutki spowoduje odmowa pełnienia dyżuru medycznego
Szef ratownika medycznego zlecił mu pracę na dyżurze. Pracownik odmówił wykonania tego
polecenia. Jakie może ponieść z tego powodu konsekwencje?
Nieuzasadniona odmowa pracy w ramach dyżuru medycznego albo niestawienie się na dyżur
stanowią poważne naruszenie obowiązku pracowniczego i mogą uzasadniać wypowiedzenie
umowy o pracę, a nawet jej rozwiązanie z winy podwładnego.
Szef ratownika mógł go zobowiązać do świadczenia pracy w ramach dyżuru medycznego, a
podwładny miał obowiązek polecenie zrealizować. Wynika to z treści art. 100 par. 1 k.p., zgodnie z
którym pracownik jest obowiązany wykonywać pracę sumiennie i starannie oraz stosować się do
poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub z
umową o pracę.
Należy jednak pamiętać, że ustawa z 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (dalej: ustawa)
wprowadza ograniczenie podmiotowe w stosunku do osób, które mogą świadczyć pracę na
dyżurze medycznym. Pracodawca może zobowiązać do dyżurowania wyłącznie pracownika
wykonującego zawód medyczny i jednocześnie mającego wyższe wykształcenie.
Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy osobą wykonującą zawód medyczny jest osoba uprawniona
na podstawie odrębnych przepisów do udzielania świadczeń zdrowotnych oraz osoba legitymująca
się nabyciem fachowych kwalifikacji do udzielania świadczeń zdrowotnych w określonym zakresie
lub w określonej dziedzinie medycyny. Dyżur medyczny mogą pełnić więc np. lekarze oraz mający
wyższe wykształcenie: pielęgniarki, położne, farmaceuci, diagności laboratoryjni, ratownicy
medyczni. Taki obowiązek nie dotyczy natomiast osób, które np. mają średnie wykształcenie –
pielęgniarek albo techników fizjoterapii.
Dyżur medyczny jest dodatkowym zadaniem roboczym, zleconym do wykonania poza normalnymi
godzinami pracy. Ustawa nie limituje dyżurów medycznych przez wskazanie ich maksymalnej
dopuszczalnej liczby w okresie rozliczeniowym. Czas jego pełnienia wlicza się do czasu pracy.
Treść art. 95 ust. 4 ustawy pozwala na planowanie pracy w ramach dyżuru medycznego ponad
podstawową normę czasu pracy, a więc ponad 37 godzin i 55 minut na tydzień w przyjętym okresie
rozliczeniowym. Dodatkowo do pracy w ramach pełnienia dyżuru nie stosuje się art. 151 par. 3
k.p., co powoduje, że praca ta może przekroczyć 150 godzin w roku kalendarzowym.
Oznacza to, że maksymalnie praca w ramach pełnienia dyżuru medycznego może być planowana
jedynie w zakresie, w jakim nie będzie przekraczać 48 godzin na tydzień w przyjętym okresie
rozliczeniowym. Praca w ramach dyżuru medycznego ponad te normy będzie uzależniona od
uzyskania uprzedniej pisemnej zgody podwładnego. Wynagrodzenie za pracę w ramach pełnienia
dyżuru ustala się zgodnie z art. 1511 par. 1–3 k.p.
Leszek Jaworski
Podstawa prawna

Art. 95 ustawy z 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (t.j. Dz.U. z 2013 r., poz. 217).