MINISTERSTWO SPRAWIEDLIWOŚCI. PROKURATURA KRAJOWA
advertisement
MINISTERSTWO SPRAWIEDLIWOŚCI. Warszawa, dnia / 22 / maja 2007 rok P R O K U R AT U R A K R AJ O W A 00-950 Warszawa, Al. Ujazdowskie 11 PR1122-32/07 Pani Grażyna GÓRKA Przewodnicząca Prezydium Rady Głównej ZZPiPP RP Prokuratura Apelacyjna w Katowicach ul. Wita Stwosza 31 / S zanowna Pani Prokurator / W związku z prośbą skierowaną przez Panią do Ministra SprawiedliwościProkuratora Generalnego pismem z dnia 2 maja 2007 r. o rozstrzygnięcie problemów i wątpliwości dot. wymiaru czasu pracy prokuratorów i wynagrodzenia za okres efektywnie przepracowanego dyżuru, uprzejmie informuję, że o zajęcie stanowiska w tej sprawie zwrócono się do Departamentu Kadr Ministerstwa Sprawiedliwości. Nadesłaną pismem Zastępcy Dyrektora Departamentu Kadr opinię z dnia 16 maja 2007 roku nr DK-II-078-72/07 przekazano, przy piśmie z dnia 22 maja 2007 roku nr jak wyżej, wszystkim prokuratorom apelacyjnym przypominając jednocześnie o obowiązku kierowników jednostek wprowadzenia w podległych prokuraturach takich rozwiązań organizacyjnych, które zapewniłyby prawidłową realizację ich ustawowych zadań przy bezwzględnym poszanowaniu praw pracowniczych wykonujących je prokuratorów. / Z poważaniem / TjLt^+&*4e^^ delegowany do Ministerstwa Sprawiedliwości Departament Kadr Warszawa, / 16 / maja 2007 r. DK-11-078-72/07 /Prokuratura Krajowa/ /Biuro Prezydialne/ /Otrzymano dn. 2007 – 05 – 16/ Pan Dariusz KUBEŁKI Dyrektor Biura Prezydialnego Prokuratury Krajowej W nawiązaniu do pisma z dnia 10 maja 2007 r. sygn. PR.1.122-32/07, przesyłającego pismo Przewodniczącego Prezydium Rady Głównej ZZPiPPRP z dnia 2 maja 2007 r. dotyczące wymiaru czasu pracy prokuratorów i wynagrodzenia za okres efektywnie przepracowanego przez nich dyżuru, uprzejmie informuję co następuje. Rada Główna Związku Zawodowego Prokuratorów i Pracowników Prokuratury Rzeczpospolitej Polskiej pismem z dnia 2 maja 2007 r. nr RG 18/07 zwróciła się do Ministra Sprawiedliwości z prośbą o rozstrzygnięcie problemów dotyczących wymiaru czasu pracy prokuratorów i wynagrodzenia za okres efektywnie przepracowanego przez nich dyżuru. Ponadto w ocenie RG ZZPiPPRP rozstrzygnięcia wymaga problem dojazdów przez prokuratorów na miejsce czynności służbowych wykonywanych w ramach dyżurów. Odnośnie wynagradzania pracowników za gotowość do wykonywania pracy poza normalnymi godzinami - za pełnione dyżury - to istnieją stosowne regulacje. Prawa i obowiązki pracowników prokuratury określa ustawa z dnia 18 grudnia 1998 r. o pracownikach sądów i prokuratury (Dz.U. Nr 162, poz. 1125 z późn. zm.). Ustawa ta nie reguluje czasu pracy pracowników prokuratury. W sprawach nie uregulowanych, odsyła do odpowiedniego stosowania przepisów ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (tekst jednolity Dz.U. z 2001 r. Nr 86, poz. 953 z późn. zm.), a w sprawach nieuregulowanych również w tych przepisach - do ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jednolity Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm.). Zgodnie z treścią art. 29 ust. 1 cytowanych przepisów, czas pracy urzędników nie może przekraczać 8 godzin na dobę i średnio 40 godzin tygodniowo w przyjętym okresie rozliczeniowym nie dłuższym niż 8 tygodni. W przypadkach uzasadnionych rodzajem pracy i jej organizacją mogą być stosowane rozkłady czasu pracy, w których jest dopuszczalne przedłużenie czasu pracy do 12 godzin na dobę, z tym że czas pracy w tych rozkładach nie może przekraczać średnio 40 godzin na tydzień, w przyjętym okresie rozliczeniowym nie dłuższym niż 12 tygodni (art. 29 ust. 1a cytowanej ustawy). Jeżeli wymagają tego potrzeby urzędu, urzędnik państwowy może być zatrudniony poza normalnymi godzinami pracy, a w wyjątkowych wypadkach także w nocy oraz niedziele i święta (art. 29 ust. 2 ustawy o pracownikach urzędów państwowych). Przepisów ust. 1a i 2 art. 29 ustawy o pracownikach urzędów państwowych nie stosuje się do kobiet w ciąży, kobiet opiekujących się dziećmi w wieku do ośmiu lat oraz w innych wypadkach określonych w odrębnych przepisach. Rozkład czasu pracy w tygodniu oraz jego wymiar w poszczególnych dniach tygodnia ustala kierownik urzędu, zgodnie z zasadami określonymi w drodze rozporządzenia przez Prezesa Rady Ministrów (art. 30 ust. 1 cytowanej ustawy). Urzędnikowi państwowemu za pracę wykonywaną na polecenie przełożonego poza normalnymi godzinami pracy przysługuje - według jego wyboru - wynagrodzenie lub wolny czas, z tym, że wolny czas może być udzielony w okresie bezpośrednio poprzedzającym urlop wypoczynkowy lub po jego zakończeniu. Prawa i obowiązki prokuratorów określone są w ustawie z dnia 20 czerwca 1985 r. o prokuraturze (Dz.U. z 2002 r. Nr 21, poz. 206 z późn. zm.). Zgodnie z art. 46 cytowanej ustawy czas pracy prokuratora jest określony wymiarem jego zadań. Art. 118 ustawy o prokuraturze stanowi, iż w sprawach nieuregulowanych w tej ustawie stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych, a w sprawach nieuregulowanych, także w przepisach tej ustawy - przepisy Kodeksu pracy. Prokurator okręgowy określa rozkład czasu pracy w prokuraturze i prokuraturach rejonowych, uwzględniając zasady przyjęte w terenowych organach administracji rządowej i innych urzędach państwowych. Rozkład czasu pracy w prokuraturze apelacyjnej określa prokurator apelacyjny. (§ 30 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 11 kwietnia 1992 r. Regulamin wewnętrznego urzędowania powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury - Dz.U. Nr 38, poz. 163 z późn. zm.). Prokurator przełożony może zarządzić pełnienie przez prokuratorów dyżurów po godzinach pracy, w dni robocze, soboty i dni wolne od pracy (§ 31 ust. 1 wskazanego wyżej rozporządzenia). W związku z rozpoznawaniem spraw w postępowaniu przyspieszonym prokurator przełożony zarządza pełnienie dyżurów przez prokuratorów we właściwych sądach rejonowych w godzinach ich urzędowania. Podczas dyżuru prokuratorzy przebywają w siedzibie właściwego sądu rejonowego, z zastrzeżeniem, iż w wypadku gdy prezes sądu rejonowego lub okręgowego zarządzi przebywanie wyznaczonego sędziego i pracownika sądu poza siedzibą właściwego sądu, prokurator przełożony zezwala na pełnienie dyżuru przez prokuratorów także poza siedzibą sądu, w warunkach stałego kontaktu telefonicznego (§ 31 ust. 6 i 7 rozporządzenia). Kodeks pracy w art. 140 stanowi, iż w przypadkach uzasadnionych rodzajem pracy lub jej organizacją albo miejscem wykonywania pracy może być stosowany system zadaniowego czasu pracy, jednakże pracodawca ustala czas niezbędny do wykonywania powierzonych zadań uwzględniając wymiar czasu pracy wynikający z norm określonych w art. 129 k.p. (czyli 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy). System zadaniowego czasu pracy stosuje się w sytuacjach niemożności, czy znacznych trudności w ewidencjonowaniu przepracowanych godzin. Zakres zadań powinien być tak wyznaczony, aby przy dołożeniu zwykłej staranności pracownik mógł je zrealizować w granicach norm ustalonych przepisem art. 129 k.p. Czas pracy pracowników prokuratury wiąże się z ustalonym czasem urzędowania prokuratury. Jeżeli pracownik prokuratury, bądź prokurator pełniący dyżur („zdarzeniowy", „aresztowy", lub związany z trybem przyspieszonym) pozostaje w gotowości do wykonywania pracy w czasie normalnych godzin pracy, to jest to czas pracy, za który nie należy się odrębne wynagrodzenie lub czas wolny. Analizy wymaga problem związany z pełnieniem dyżurów przez pracowników, czyli pozostawanie w gotowości do pracy - poza normalnym czasem pracy. Kwestie dyżurów nie są uregulowane w ustawie o pracownikach urzędów państwowych, a zatem mają tu zastosowanie przepisy Kodeksu pracy. Zgodnie z art. 1515 § 1 k.p. pracodawca może zobowiązać pracownika do pozostawania poza normalnymi godzinami pracy w gotowości do wykonywania pracy wynikającej z umowy o pracę w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę. Zgodnie z § 2 art. 1515 § 1 k.p. czasu dyżuru nie wlicza się do czasu pracy, jeżeli podczas dyżuru pracownik nie wykonywał pracy, przy czym czas pełnienia dyżuru nie może naruszać prawa pracownika do odpoczynku. Art. 1515 § 3 k.p. stanowi, iż za czas dyżuru, z wyjątkiem dyżuru pełnionego w domu, pracownikowi przysługuje czas wolny od pracy w wymiarze odpowiadającym długości dyżuru, a w razie braku możliwości udzielenia czasu wolnego wynagrodzenie. Z treści tych przepisów wynika, iż dyżurem jest pozostawanie pracownika w gotowości do pracy w zakładzie lub innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę poza normalnymi godzinami pracy. Dyżur pełniony w domu jest sposobem przejawiania gotowości do podjęcia pracy w niewielkim stopniu ograniczającym pracownika w dysponowaniu swoim czasem - dlatego też Kodeks pracy nie przyznaje pracownikowi za taki dyżur żadnej rekompensaty. W przypadku, gdy podczas dyżuru pełnionego w zakładzie pracy, innym wyznaczonym przez pracodawcę miejscu lub w domu pracownik otrzyma polecenie wykonywania pracy, to czas tej efektywnej pracy (wykonywania czynności na rzecz i w interesie pracodawcy) podlega wliczeniu do czasu pracy (a contrario do art. 151 5 § 2 k.p.). Jeżeli doliczenie czasu przepracowanego podczas dyżuru do czasu pracy spowoduje przekroczenie dobowej normy czasu pracy lub przedłużonego wymiaru dobowego, a więc spełnione zostaną przesłanki z art. 151 k.p., to pracownik którego to dotyczy, nabędzie prawo do dodatkowego wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych ze wszystkimi tego konsekwencjami. Określa to art. 1511 § 1 k.p., zgodnie z którym za pracę w godzinach nadliczbowych pracownikowi należy się, oprócz normalnego wynagrodzenia, dodatek w wysokości 100% wynagrodzenia - za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających w nocy, w niedziele i święta nie będące dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, a także w dniu wolnym od pracy udzielonym pracownikowi w zamian za pracę w niedziele lub święto, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy; albo 50% wynagrodzenia - za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających w każdym innym dniu niż wcześniej określone. Dodatek w wysokości 100% wynagrodzenia przysługuje również za każdą godzinę pracy nadliczbowej w przypadku przekroczenia przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym, za wyjątkiem sytuacji, gdy przekroczenie tej normy nastąpiło w wyniku pracy w godzinach nadliczbowych, za które pracownikowi przysługuje prawo do dodatku w wysokości określonej w § 1 art. 151 1 (art. 151 1 § 2 k.p.). Podstawę obliczenia dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych stanowi wynagrodzenie obejmujące płacę pracownika wynikającą z jego osobistego zaszeregowania określonego stawką godzinową lub miesięczną, a w przypadku jeśli taki składnik, przy określaniu warunków wynagradzania pracownika, nie został wyodrębniony - 60% jego wynagrodzenia (§ 3 ust. 1511 k.p.). Zgodnie z art. 151 2 § 1 kodeksu pracy, pracownikowi - na jego wniosek można udzielić czasu wolnego za czas przepracowany w godzinach nadliczbowych (w takim samym wymiarze). Może to również nastąpić bez wniosku pracownika z tym, że należy tego dokonać najpóźniej do końca okresu rozliczeniowego i w takim przypadku pracownikowi należy się czas wolny w wymiarze o połowę wyższym, niż liczba przepracowanych godzin nadliczbowych, bez jednoczesnego obniżenia wynagrodzenia należnego pracownikowi za pełny miesięczny wymiar czasu pracy (art. 1512 § 2 k.p.). W przypadku udzielenia dnia wolnego za pracę w godzinach nadliczbowych, pracownikowi nie przysługuje już dodatek za taką pracą (art. 1512 § 3 k.p.). Podkreślić należy, że regulacja dotycząca pracowników prokuratury jest jednak o tyle odmienna, że stosując odpowiednio przepisy ustawy o pracownikach urzędów państwowych (do których odsyła ustawa o pracownikach s ądów i prokuratury) należy przyjąć, że prawo wyboru - między uzyskaniem czasu wolnego a wynagrodzeniem za czas pracy przepracowany w godzinach nadliczbowych należy do pracownika. Wymiar dyżuru nie może naruszać prawa pracownika do dobowego i tygodniowego wypoczynku. Zgodnie z art. 132 § 1 k.p. pracownikowi przysługuje w każdej dobie prawo do co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku, zaś w każdym tygodniu prawo do co najmniej 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku. Ponadto ustalając plan dyżurów należy mieć na uwadze treść art. 29 ust. 3 ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych, który stanowi, iż przedłużony czas pracy oraz zatrudnienie poza normalnymi godzinami pracy, a także w nocy, w niedziele i święta nie stosuje się do kobiet w ciąży, kobiet opiekujących się dziećmi w wieku do 8 lat oraz innych wypadkach określonych w odrębnych przepisach. Organizacja pracy w prokuraturach a w szczególności rozplanowanie ewentualnych dyżurów powinna być dokonana w oparciu o obowiązujące przepisy. Stosowanie wyżej opisanych regulacji pozwoli na dochowanie praw pracowniczych. Odnośnie kwestii dojazdów przez prokuratorów na miejsce czynności służbowych wykonywanych w ramach dyżurów - to zgodnie z §361 Regulaminu wewnętrznego urzędowania powszechnych jednostek prokuratury -do obowiązków kierownika jednostki organizacyjnej, w zakresie posiadanych przez niego uprawnień, należy w szczególności m.in. usprawnienie organizacji i techniki pracy prokuratora. Z treści tego przepisu wynika, iż to do kierownika jednostki należy takie zorganizowanie pracy podległych mu pracowników, aby mogli efektywnie wykonywać czynności służbowe. ZASTĘPCA DYREKTORA Departamentu Kadr /podpis nieczytelny / Leszek Drwęski \
