+ folder informacyjny o ścieżce edukacyjnej

REZERWAT PRZYRODY NIEOŻYWIONEJ
www.kajasowka.czernichow.pl
K A JA S ÓW K A
Rezerwat Przyrody Nieożywionej
R
ezerwat
przyrody
„Kajasówka” jest rezerwatem przyrody
nieożywionej. Utworzony
został w 1962 roku. Znajduje się na terenie gminy Czernichów w województwie małopolskim.
Jest częścią Rudniańskiego Parku Krajobrazowego. Jego obszar ograniczają wsie Przeginia Duchowna i Czułówek. Powierzchnia rezerwatu to ok. 12 ha.
Głównym celem utworzenia rezerwatu Kajasówka
Wzgórze zrębowe Kajasówki
była ochrona unikatowego
zrębu tektonicznego, który
budują wapienie jurajskie i pokrywa roślinność kserotermiczna. Zrąb określa się kształtem wąskiego garbu długości około 2,5 kilometra, szerokości do 0,7 km. Jego obszar odseparowują dwa zapadliska (rowy) tektoniczne: od północy jest to zapadlisko Rybnej, od południa zapadlisko Cholerzyn-Półwieś. Grzbiet wzgórza od strony zachodniej jest szeroki i łagodny, a od
wschodniej - wąski, ze stromymi stokami. Zrąb budują górnojurajskie wapienie odsłaniające
się w skałkach, ścianach skalnych, opuszczonych kamieniołomach i wyrobiskach pozostałych
po eksploatacji skał.
Szczególną wartością przyrodniczą w rezerwacie Kajasówka są murawy kserotermiczne Inuletum ensifoliae, które kiedyś dominowały w obszarze, a obecnie zajmują jedynie niewielką powierzchnię. Murawy mają charakter półnaturalny i wymagają prowadzenia czynnych działań
ochronnych, w celu ich zachowania. W rezerwacie rosną m.in. dziewięćsił bezłodygowy, rojnik
pospolity, kruszczyk szerokolistny, pierwiosnka wyniosła i kalina koralowa.
Przez rezerwat biegnie ścieżka dydaktyczno - turystyczna o
tematyce geologiczno - geomorfologicznej, a obok rezerwatu przebiegają szlaki turystyczne.
Szanowny Turysto, zachęcamy do obserwacji walorów przyrodniczych rezerwatu,
prosząc jednocześnie o ich uszanowanie oraz przestrzeganie zasad obowiązujących
na jego terenie.
Murawa kserotermiczna
1
ŚCIEŻKA DYDAKTYCZNA
W roku 1986 prof. Ryszard Gradziński z inicjatywy Zespołu Jurajskich Parków Krajobrazowych
opracował ścieżkę dydaktyczno - turystyczną o tematyce geologiczno - geomorfologicznej.
Oznaczona została kolorem czerwonym (szlak główny o długości ok. 5 km) . Szlak pieszy został
wytyczony w taki sposób, aby na jego trasie znalazło się jak najwięcej interesujących obiektów przyrodniczych - umiejscowiono osiem punktów dydaktycznych, które pomogą w samodzielnej obserwacji przyrody, zwłaszcza rzadkich gatunków roślin występujących na terenie
rezerwatu. Wąska ścieżka wijąca się pomiędzy zaroślami tarniny, grzbietem zrębu tektonicznego schodząca łagodnie w kierunku wschodnim przedstawia najbardziej charakterystyczne
elementy budowy geologicznej zrębu tektonicznego wraz z elementami przyrody ożywionej
i nieożywionej. Wyznaczona trasa pozwala również na bezpieczną regulację ruchu turystycznego. W szczególności dotyczy to tych odcinków szlaku, który biegnie wąską ścieżką prowadzącą grzbietem zrębu czy też we wschodniej części ścieżki, wąskim klinem po obu stronach
którego znajdują się zapadliska tektoniczne. Miejsca te są szczególnie niebezpieczne i należy
zachować ostrożność - a przede wszystkim trzymać się wyznaczonej trasy. Zbocza Kajasówki
wyglądają na łagodne, ale w wielu miejscach kończą się gwałtownymi uskokami.
Przebieg ścieżki dydaktycznej zaplanowano tak, by ingerencja w środowisko naturalne była
jak najmniejsza. Na wyznaczonym szlaku ustawione są tablice informacyjne a także ławki.
Wycieczkę możemy rozpocząć od miejsca parkingowego przy drodze powiatowej Rybna Czernichów w miejscowości Przeginia Duchowna. Dojazd do parkingu jest bardzo wygodny od strony Krakowa lub Oświęcimia dojeżdżamy drogą wojewódzką 780 - w miejscowości Przeginia Duchowna skręcamy w kierunku Czernichowa. Parking przygotowany jest na 10 aut. Do
Kajasówki możemy również dojechać komunikacją podmiejską - z Krakowa linią aglomeracyjną MPK 269 lub 249. Wysiadamy na przystanku w Przegini Duchownej - dojście do rezerwatu
zajmie nam ok. 10 min. Obok ścieżki przebiegają również szlaki turystyczne - w tym czerwony
Czernichów-Krzeszowice, którym docieramy do podnóża Kajasówki od strony południowej.
Rezerwat Przyrody Nieożywionej Kajasówka znajduje się na terenie Rudniańskiego Parku Krajobrazowego a od roku 2008 również na terenie obszaru Natura 2000 (Dyrektywa Siedliskowa)
„Rudniańskie modraszki i Kajasówka”, rozciągającego się od rezerwatu przyrody Kajasówka po
północne granice lasu Żakowiec koło Czernichowa. Obejmuje obszar pól uprawnych, łąk i pastwisk stanowiących ostoję motyli modraszków i skalnika driady.
2
Przykład zrębu tektonicznego w Rudniańskim Parku Krajobrazowym między Podłężem a Kamieniem, w całości zalesiony (304 m).
Stroma zerwa skalna Wzgórza Zajazia stanowiąca przełom zrębu tektonicznego Kajasówki nad potokiem Rudno.
Zrąb Kajasówka jest klasycznym przykładem trzeciorzędowej tektoniki uskokowej, która w wyniku procesów geologicznych doprowadziła do bezpośredniego
kontaktowania się ze sobą miękkich iłów i wapieni jurajskich. Duże różnice odporności tych skał były przyczyną tego, że podczas późniejszych procesów wyrównywania i stopniowego obniżenia powierzchni Ziemi
trzon zrębów tektonicznych został uwypuklony, a w
niewielkim tylko stopniu zniszczony.
W okresie trzeciorzędu zniszczeniu uległ wyższy poziom Jury Krakowsko-Częstochowskiej, pozostały jako
bardziej odporne wapienie skaliste w postaci ostańców. W tym okresie miały też miejsce silne ruchy górotwórcze, w wyniku których sztywna masa wapieni jurajskich uległa popękaniu, wytworzyły się liczne zapadliska tektoniczne i zrębowe wzgórza. Zapadliska tektoniczne zostały z kolei wypełnione grubymi pokładami
iłów, powstałych w morzu mioceńskim.
Na proces tworzenia się zrębu tektonicznego miały
również wpływ procesy wietrzenia i erozji twardych wapieni jurajskich oraz miękkich utworów trzeciorzędowych. Znacznie rozwinęły się rozpoczęte już wcześniej
procesy krasowe, które miały duże znaczenie w ukształtowaniu obecnej rzeźby terenu (ostańce, doliny krasowe, jaskinie itp.). zjawiska te zachodziły po opuszczeniu
wyżyny przez morze górnojurajskie. Dzięki temu uskoki trzeciorzędowe zaznaczają się wyraźnie w dzisiejszej
rzeźbie.
TEKTONIKA I RZEŹBA TERENU
Zrąb tektoniczny Kajasówka ma kształt wielkiego klina, który rozpoczyna się charakterystyczną ostrogą skalną w pobliżu Czułówka, poszerza
się w kierunku zachodnim (ok. 2,5 km), wznosi do wysokości ok. 50 m i kulminuje wzniesieniem Bystrzyk (312 m) w pobliżu Przegini Duchownej. W okolicy Zajazia rozcina go skalisty
przełom potoku Rudno. Dodatkowo stoki Kajasówki porozrywane są kilkunastoma kamieniołomami.
Wzdłuż dłuższej osi wzgórza, oprócz głównego uskoku, istnieją jeszcze podłużne, równoległe do niego uskoki, które czynią wrażenie schodów, opadających obustronnie ku rozpadliskom
Rybnej.
Na terenie Rudniańskiego Parku Krajobrazowego istnieją również inne malownicze zręby tektoniczne, skupione na pn. od linii Wisły - np.
między Podłężem a Kamieniem ze wzgórzem
Ratowa (304 m), wzgórze zrębowe Sokola (324
m) opadające stromym, skalnym obrywem nad
Rusocicami.
3
Kwiaty, liście, owoce i korzenie tarniny
od niepamiętnych czasów stanowiły ceniony surowiec leczniczy. Kwiaty i liście zbieramy wiosną, korę i korzenie od początku jesieni,
owoce zaś, zwane tarkami, jesienią. Owoce zawierają dość dużo węglowodanów (fruktozy
i glukozy), kwasy organiczne, garbniki, pektyny, sole mineralne.
ZAROŚLA TARNINOWE
GATUNKI ZAROŚLI CIEPŁOLUBNYCH WYSTĘPUJĄCYCH W REZERWACIE KAJASÓWKA:
- ZAROŚLA TARNINOWE
- KRUSZYNA
- GŁÓG JEDNOSZYJKOWY
- GŁÓG DWUSZYJKOWY
- LESZCZYNA
- DEREŃ ŚWIDWY
- DZIKA RÓŻA
- KŁOSOWNICA LEŚNA
- PERŁÓWKA ZWISŁA
- RZEPIK POSPOLITY
- CIECIORKA PTSRA
- KLINOPODIUM POSPOLITE
4
Zarośla tarniny na południowym zboczu zrębu Kajasówka.
Na południowym zboczu Rezerwatu Przyrody Nieożywionej Kajasówka występują zarośla ciepłolubne o charakterze otulinowym, tworząc pas zarośli przylegających bezpośrednio do lasu. Mają one charakter zwartego zakrzewienia tworzącego trudny do przebycia
gąszcz. Charakterystycznym elementem rezerwatu są
tunele wycięte w gęstych zaroślach tarniny i głogów
przez które musimy przejść wędrując ścieżką edukacyjną.
Na obszarze rezerwatu można te zarośla traktować jako
forma częściowej degeneracji obszaru. Jeszcze na początku lat 60 - tych XX - wieku prowadzony był tutaj wypas bydła. W ten sposób chroniono m.in. murawy kserotermiczne porastające zbocza rezerwatu. Niestety,
z czasem ekspansywne zarośla tarniny zaczęły dominować na obszarach, na których do niedawna rosły trawy.
W chwili obecnej obserwuje się dynamiczny rozrost
zbiorowisk krzewów wielogatunkowych z dominującą przewagą tarniny, kruszyny i głogów oraz sporym
udziałem leszczyny, derenia świdwy i dzikiej róży. Dodatkowo zarośla tarniny tzw. CZYŻNIE, stały się wymarzonym rajem dla drobnych zwierząt pragnących się w
nim bezpiecznie ukryć - od zajęcy po różne gatunki ptaków, które tutaj żerują i tutaj wiją pośród cierniowych
gałęzi swoje gniazda lęgowe.
Warto zaplanować wycieczkę w czasie kwitnienia tarniny (kwitnie zaledwie dwa-trzy dni w kwietniu) - naszej wędrówce będzie wtedy towarzyszył słodki zapach kwiatów krzewu. Kolejną wycieczkę ze względu
na owoce tarniny możemy zaplanować na jesień (październik). Granatowe śliwki zamieniają się wtedy w wyborny przysmak.
Modraszek telejus zaobserwowany w rezerwacie
Kajsówka dla którego murawy kserotermiczne są
jednymi z nielicznych w Polsce naturalnych siedlisk.
Murawy kserotermiczne na zboczu Kajasówki.
Jednym z cenniejszych składników szaty roślinnej rezerwatu Kajasówka są ciepłolubne murawy i zarośla
kserotermiczne. Mają one charakter wtórny, tnz. powstały na skutek działalności gospodarczej człowieka - wylesienia, a następnie wypasania. Wtórne murawy kserotermiczne zajmują największe powierzchnie w
środkowej i południowej części rezerwatu. Są one bardzo kwieciste i bogate w gatunki roślin naczyniowych
(na obszarze ok. 200m2 murawy przypada tu przeciętnie 70 do 80 gatunków). Najliczniej występują: cieciorka pstra i ciemiężyk białokwiatowy.
We wschodniej części Kajasówki na skutek utworzenia
rezerwatu zaprzestano pasterstwa, co spowodowało
zarastanie muraw przez ciepłe zarośla i zubożenie składu gatunkowego o około dwie trzecie. Wśród gęstych
krzewów różnych gatunków jeżyn oraz śliwy tarniny,
na bardziej skalistych, odsłoniętych miejscach, liczne są
kserotermiczne gatunki trawy, chabry, pięciornik piaskowy itd.
Murawy kserotermiczne są także miejscem żerowania
wielu zagrożonych i rzadkich gatunków motyli mających tu jedno z nielicznych stanowisk w kraju. Motylem
takim jest Modraszek telejus (Phengaris teleius), który
zasiedla przede wszystkim tradycyjnie zagospodarowane ekosystemy łąkowe. Gatunek ginący w Europie,
w Unii Europejskiej stanowi przedmiot ochrony w sieci
Natura 2000 na mocy Dyrektywy Siedliskowej. W Polsce
podlega prawnej ochronie gatunkowej.
MURAWY KSEROTERMICZNE
Murawy kserotermiczne to ciepłolubne zbiorowiska trawiaste o charakterze stepowym, których występowanie uwarunkowane jest warunkami klimatycznymi, glebowymi i formą powierzchnią ziemi.
ROŚLINNOŚĆ NACZYNIOWA:
- CIECIORKA PSTRA
- CIEMIĘŻYK BIAŁOKWIATOWY
- KRWIŚCIĄG MNIEJSZY
- CZYŚCIEC PROSTY
- CHABER NADREŃSKI
- GOŹDZIK KARTUZEK
- ŻMIJOWIEC ZWYCZAJNY
- JASKIER BULKOWATY
- BYLICA POLNA
KSEROTERMICZNE GATUNKI TRAW:
- TYMOTEK BOEHMERA
- KOSTRZEWA OWCZA
- KOSTRZEWA BRUSTKOWANA
- PRZETACZNIK KŁOSOWY
5
Rojnik pospolity - najczęściej spotykana
odmiana roślinności naskalnej występująca w Kajsówce.
Fragmentaryczne murawy naskalne
MURAWY NASKALNE
Murawy naskalne są nieleśnymi zbiorowiskami
roślinnymi, o charakterze murawowym lub murawowo-ziołoroślowym. Dogodnymi miejscami
muraw są stoki pagórków, wąwozów, strome
zbocza w dolinach rzecznych, utrwalone piarżyska u podnóża skał wapiennych. Rośliny tworzące tego typu fitocenozy są światłolubne i wapieniolubne. Przystosowały się do życia na suchym podłożu o odczynie zasadowym lub obojętnym, bogatym w węglan wapnia a ubogim
w związki organiczne i wodę.
GATUNKI ROŚLINNOŚCI:
- ROJNIK POSPOLITY
- WIECHLINA SPŁASZCZONA
- ROZCHODNIK OSTRY
- ROZCHODNIK SZEŚCIORZĘDOWY
- PIĘCIORNIK PIASKOWY
8
W rezerwacie Kajasówka występują fragmentarycznie
murawy naskalne. Roślinność rozwija się na półkach
skalnych i stromych ścianach skał wapiennych. Murawy
naskalne tworzą najczęściej niewielkich rozmiarów trawy kępowe, rosnące w bardzo niskim zwarciu, co jest
spowodowane specyfiką siedliska.
Roślinność wkracza i utrzymuje się jedynie w miejscach
zagłębionych i spękaniach skały macierzystej, pozostałe fragmenty murawy pozostają pozbawione roślinności. Rosnące tutaj rośliny przystosowały się do specyficznych warunków klimatycznych. Posiadają silnie rozwinięte systemy korzeniowe umożliwiające przytwierdzanie się do skalnego podłoża. Występują na zboczach o różnej wystawie, co wpływa na udział gatunków kserotermicznych w roślinności tych zbiorowisk.
Występujące na terenie Kajasówki murawy to siedliska
półnaturalne, które powstały dzięki specyficznej gospodarce rolnej. Przez kilkaset lat ich powstawanie i zachowanie w krajobrazie powiązane było z wypasem zwierząt czy wypalaniem. Dzisiaj są to nieużytki. Należy tu
podkreślić, że na tle sukcesji ekologicznej, murawy stanowią krótkotrwały etap, na drodze do bardziej złożonych układów roślinnych, takich jak lasy i zarośla. Obecnie dla ich zachowania potrzebna jest rozważna ingerencja człowieka np. w postaci ekstensywnego wypasu.
Przykład wykształcenia wykazującego cechy uławicenia wapienia.
Przykład wapienia skalistego występującego w rezerwacie.
Wapienie skaliste (biały wapień górnojurajski), które
budują Kajasówkę, są jedną z trzech - obok wapieni płytowych i uławicowych - odmian wapieni tworzących w
przeważającej części Wyżynę Krakowsko-Częstochowską. Utworzyły się ok. 150 mln lat temu, na dnie ciepłego, niezbyt głębokiego morza, jako nagromadzenia
szczątków gąbek i mikroorganizmów. Wapień skalisty
jest istotnie w dużej mierze dziełem istot żyjących. Rolę
budowniczych wapieni skalistych przypisuje się krzemionkowym gąbkom. Zwapniałe skamieniałości tych
zwierząt w postaci kielichów i talerzy są często widoczne na zwietrzałych powierzchniach wapieni, a nawet
bez trudu dostrzegalne na świeżym przełomie skały.
Wapienie skaliste są najbardziej odporne na wietrzenie.
Drugą odmianą wapienia, którą można zaobserwować
na terenie Kajasówki jest wapień uławicowany, który
tworzył się jako muł wapienny pokrywający dno jurajskiego morza pomiędzy organicznymi wzgórkami. Najlepiej widoczna ekspozycja wapienia uławiconego jest
w dawnym kamieniołomie (eksploatowano ten teren
jeszcze w latach 70-tych XX wieku) - na samym krańcu
wzgórza Kajasówka. W kamieniołomie występują wapienie typu uławiconego z licznymi śladami sinic i rzadkimi skamieniałościami gąbek. Miejscami widoczne są
tzw. brekcje tektoniczne - ostrokrawędziste fragmenty skał i minerałów, a także dobrze rozwinięte pionowe szczeliny, które są efektem ruchów górotwórczych.
WYKSZTAŁCENIE SKAŁ
CHARAKTERYSTYKA WYKSZTAŁCEŃ DLA
JURY KRAKOWSKO-CZĘSTOCHOWSKIEJ:
- WAPIEŃ SKALISTY: nieuwarstwione lub gruboławicowe wapienie o jasnej barwie, o płaskomuszlowym lub zadzierzystym przełamie, pozbawione na ogół minerałów krzemionkowych.
Występują w przyrodzie pod postacią skałek.
- WAPIEŃ PŁYTOWY: dobrze uwarstwione wapienie, barwy jasnej lub szarej, często o przełamie ziemistym. Skały te pod wpływem wietrzenia lub uderzeń mechanicznych rozpadają
się zwykle płytowo. Mogą tworzyć wierzchowiny, lecz jeśli występują w towarzystwie wapieni
skalistych tworzą depresję morfologiczną.
- WAPIEŃ UŁAWICONY: grubo-uławicone lub
dobrze warstwowane wapienie jasnej barwy
o przełamie płasko-muszlowym lub zadzierżystym, obfitujące w krzemionkę. W krajobrazie
skały te tworzą stromościenne najwyższe części gór.
9
Jaskinia Przegińska
ZJAWISKA KRASOWE
Zjawiska krasowe to proces rozpuszczania
skał przez wody powierzchniowe i podziemne, występujący w skałach zbudowanych z węglanu wapnia (wapień, dolomit,
kreda, gips). W wyniku procesu krasowienia powstaje zespół form na powierzchni oraz pod powierzchnią ziemi. Nazwa
„kras” pochodzi od chorwackiego słowa
„krš”, które po polsku znaczy: kamień lub
skała.
10
W masywie Kajasówki występują zjawiska krasowe. Procesy krasowe, (krasowienie) polegają na rozpuszczania skał
przez wody powierzchniowe i podziemne. Jest to zatem jeden z procesów wietrzenia chemicznego. Krasowieniu podlegają przede wszystkim wapienie, a także dolomity, margle, gips, anhydryt, halit (potocznie sól kamienna). Mianem
krasu określa się również formy na powierzchni Ziemi powstałe w wyniku powyższych procesów, a także obszar, na
jakim te procesy i formy występują.
Efektem działania procesów krasowych na terenie rezerwatu Kajasówka są systemy podziemnych kanałów. Częścią
tego systemu są dostępne korytarze Jaskini Przegińskiej.
Jaskinia posiada dwa otwory połączone korytarzem długości około 12 m. Pomiędzy tymi otworami znajduje się niewielkie okno skalne z widokiem na południe. Na tym ciągu
wpada do niej światło słoneczne i dlatego jest on dostępny bez dodatkowego źródła światła. Jednak naprzeciwko
otworu, którym można wejść jest niskie przejście do kolejnego korytarza. Można do niego zaglądnąć, ale tylko czołgając się. Łączna długość korytarzy w tej jaskini wynosi 25
metrów. Do jaskini jest dojście wąską ścieżką wzdłuż zbocza (oznakowane) - zejście jest trudne i niezabezpieczone.
Również w efekcie tego samego procesu krasowania powstały leje, którymi woda opadowa dostaje się do wnętrza
masywu. Jeden z takich lejów widoczny jest ze ścieżki - ma
regularny, okrągły kształt - w jego centrum jest niewielki
staw, w którym sporadycznie można zaobserwować stojącą wodę. Woda w tym miejscu gromadzi się dzięki uszczelnieniu dna leja materiałem ilastym, który jest pozostałością
krasowania wapienia.
Dąbrówka rozłogowa
Las z przewagą grabów we wschodniej części Kajasówki
We wschodniej części Kajasówki, na stromym południowym zboczu występują wielogatunkowe i wielowarstwowe lasy liściaste zwane Grądem. W tej części rezerwatu spotykamy małe obszary drzewostanu z przewagą grabów i dębów. Należy zwrócić uwagę na glebę
tej części rezerwatu - jest ona żyzna, brunatna. Ten rodzaj ekosystemu dostarcza więcej ściółki niż lasy iglaste. Powstała pod nimi gleba ma dość grube, stale przyrastające poziomy próchnicze. Grądy były najbardziej
niszczone przez człowieka właśnie ze względu na zajmowane i tworzone gleby, a więc przydatne dla rolnictwa. Tam gdzie kiedyś rosły grądy, teraz z reguły są pola
uprawne. Resztki grądów zachowały się jedynie w miejscach trudnych do zajęcia ich pod uprawy rolne - jak
to mamy w naszym wypadku, na ostrym zboczu zrębu
tektonicznego.
Runo tej części rezerwatu jest dość bogate w różne
gatunki. Możemy zaobserwować wiechlinę gajową,
bluszcz pospolity, dąbrówkę rozłogową, śledziennicę
skrętnolistną, przylaszczkę pospolitą, gajowiec żółty,
gwiazdnicę wielkokwiatową, kokoryczkę wielkokwiatową, fiołka lesnego, kopytnika pospolitego, jastrzębca
baldaszkowatego oraz wiele innych roślin.
W warstwie podszytu rośnie głównie jesion, trzmielina
brodawkowata, głóg jednoszyjkowy, leszczyna i dereń
świdwa.
W tej części drzewostanem dominującym jest grab
i dąb bezszypułkowy.
GRĄD
CHARAKTERYSTYCZNY DRZEWOSTAN:
- GRAB
- DĄB SZYPUŁKOWATY
ROŚLINNOŚĆ PODSZYCIA:
- JESION
- TRZMIELINA BRODAWKOWATA
- GŁÓG JEDNOSZYSZKOWY
- LESZCZYNA
- DEREŃ ŚWIDWA
ROŚLINNOŚĆ RUNA LEŚNEGO:
- WIECHLINA GAJOWA
- BLUSZCZ POSPOLITY
- DĄBRÓWKA ROZŁOGOWA
- ŚLEDZIENNICA SKRĘTNOLISTNA
- PRZYLASZCZKA POSPOLITA
- GAJOWIEC ŻÓŁTY
- GWIEZDNICA WIELKOKWIATOWA
- KOKORYCZKA WIELKOKWIATOWA
- FIOŁEK LEŚNY
- KOPYTNIK POSPOLITY
- JASTRZĘBIEC BALDASZKOWATY
11
Orlica pospolita występująca na obszarze
boru mieszanego.
Bór mieszany z przeważającym drzewostanem sosny.
BÓR MIESZANY
CHARAKTERYSTYCZNY DRZEWOSTAN:
- SOSNA
- DĄB SZYPUŁKOWATY
- BUK POSPOLITY
- MODRZEW EUROPEJSKI
- BRZOZA BRODAWKOWATA
ROŚLINNOŚĆ RUNA LEŚNEGO:
- BORÓWKA CZERNICA
- KONWALIA MAJOWA
- KONWALIJKA DWULISTNA
- MALINA KAMIONKA
- ORLICA POSPOLITA (PAPROĆ)
ROŚLINNOŚĆ PODSZYCIA:
- LESZCZYNA
- JARZĘBINA
- KRUSZYNA
12
Bór mieszany – typ siedliskowy lasu, który występuje poza obszarem rezerwatu i biegnie północną strona ścieżki dydaktycznej. Spotykany zwłaszcza na utworach polodowcowych moreny dennej i czołowej oraz
na przyległych polach sandrowych.
Wędrując leśną drogą można zauważyć charakterystyczny skład gleby borów mieszanych - typu darniowo - bielicowego, czyli pod względem składu są to piaski słabo gliniaste, piaski gliniaste, piaski świeże, głębokie i różnoziarniste.
Uważna obserwacja terenu pozwoli nam na dostrzeżenie charakterystycznej roślinności runa leśnego borów
mieszanych, grubego na kilka centymetrów o kwaśnym
odczyni. W okresie letnim spotkamy borówkę czernicę
- zwyczajowo zwaną jagodą. Duży obszar tego terenu
pokryty jest okazałą orlicą pospolitą (paprocią), które
osiągają zwykle do 1,8 m. wysokości. W okresie wczesnej wiosny możemy zaobserwować kwitnące konwalie majowe.
W ekosystemie leśnym zwanym podszytem, zbudowanym z krzewów możemy zaobserwować: leszczynę, jarzębinę, trzmielinę.
Dominującym gatunkiem w składzie drzewostanu jest
sosna, która posiada na tym siedlisku optymalne warunki rozwoju. Gatunkami domieszkowymi są: dąb,
buk, jodła, modrzew, brzoza, grab, lipa, klon.
Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie.
Publikacja opracowana przez Gminę Czernichów w ramach projektu „Odnowienie znaków turystycznych ścieżki edukacyjnej połączone z wydaniem folderu informacyjnego i utworzeniem strony internetowej Rezerwatu Przyrody Nieożywionej Kajasówka w Przegini Duchownej”.
Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej
w ramach działania 413 „Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju” objętego PROW na lata 2007-2013.
URZĄD GMINY CZERNICHÓW
32-070 CZERNICHÓW 2
tel. 12-270-21-04; fax 12-270-23-24
e-mail: [email protected]
www.czernichow.pl