„Każdy inny, wszyscy równi” Ta różnorodność to siła. – o zaspokajaniu potrzeb i możliwości każdego ucznia. III sesja godz.17.30 – 19.00 Zacznijmy od anegdoty… …za Małgorzatą Taraszkiewicz i… Mowlanem Jalaluddinem Rumii, XIII-wiecznym sufickim (czyli muzułmańskim) mędrcem i poetą O pięciu ślepcach… 4 Który z nich miał rację? 5 Wprowadzenie… „Nauczanie zindywidualizowane to edukacja nastawiona na każde dziecko. Edukacja ta w swoich założeniach opiera się na dwóch konstytutywnych elementach: diagnozie potencjału i potrzeb dziecka oraz na optymalnym dostosowaniu opieki i wsparcia”* *M. Lorek, K. Sośniak, Ja i my. Program nauczania wraz z indywidualizacją kształcenia i wychowania uczniów klas I-III. Katowice 2010. Jak działa nasz umysł? Lewa półkula odpowiada za: Prawa półkula odpowiada za: Czytanie Pisanie Uczenie Podział czasu Rozumowanie logiczne Rytm Obrazy Kolory Muzyka Plastyka Wyobraźnia Pomysłowość STYLE UCZENIA SIĘ patrzy i czyta dotyka i działa słucha i mówi WZROKOWIEC SŁUCHOWIEC KINESTETYK/DOTYKOWIEC • Mówi szybko i rytmicznie. • Mówi melodyjnie. • Mówi wolno, czasem z trudem. • Lubi wykresy, tabele, • Najlepiej przyswaja ustne • Lubi się uczyć poprzez mapy, plakaty. • Lubi się uczyć poprzez relacje; lubi nagrania na wykonywanie. Lubi zabawy kasetach/płytach, radio. ruchowe, aktywności manualne. patrzenie lub obserwację • Uczy się na głos. • Lubi emocje, zapachy, smaki. pokazu. • Lubi słuchać i mówić. • Nie lubi czytać; lubi wartką akcję. • Czyta powoli. • Pisze chaotycznie, ma kłopoty • Lubi opisy, pamięta twarze, zapomina imiona. • Pisze jak słyszy. • Lubi robić notatki i uczy się • Dobrze pamięta imiona, z nich. • Jest dobry z ortografii. • Dekoncentruje go nieporządek i ruch. zapomina twarze. z ortografią. • Podskakuje z zadowolenia, gestykuluje. • „Głośno myśli”, lubi nucić, • Lubi pracę w grupie. rozmawia ze sobą. • Rozprasza go hałas. • Aby się skoncentrować musi się ruszać. „Różnorodność jest skarbem ludzkości” A.Toffler Źródło: C. Rose, G. Drynden, Zabawy fundamentalne. Zabawa jest nauką, Transfer Learning, Gdańsk 2006, s. 11. „Niech ścieżki edukacyjne zmienią się w szerokopasmowe edustrady, na których mieści się każdy profil uczenia się. Każdy uczeń!” C. Rose, M. Taraszkiewicz Ćwiczenie 1 Indywidualizacja – czyli co? Dokończ zdanie: Indywidualizacja polega na… Kluczem w podejściu jest poszanowanie różnic indywidualnych różnorodn e zadania uwzględnianie różnego tempa pracy zróżnicowane zadania możliwość różnych sposobów wykonania przez ucznia zadania INDYWIDUALIZACJA praca dodatkowa z dzieckiem różna praca domowa różnicowana praca na lekcji różne sposoby sprawdzania osiągnięć INDYWIDUALIZACJA PODSTAWY PRAWNE WYMAGANIA PAŃSTWA Wg R. Więckowskiego „Indywidualizacja w nauczaniu jest to organizowanie nauczania, które już w założeniu uwzględnia zróżnicowanie klasy szkolnej”* * R. Więckowski, Problemy indywidualizacji w nauczaniu, ZN im. Ossolińskich, Wrocław 1973. Wg T. Lewowickiego Indywidualizacja to „uwzględnienie w systemie dydaktycznowychowawczym różnic indywidualnych między uczniami i stosowanie takich zabiegów pedagogicznych, które (przy uwzględnieniu owych różnic) sprzyjają maksymalnemu rozwojowi osobowości uczących się”* * T. Lewowicki, Indywidualizacja kształcenia. Dydaktyka różnicowa. Warszawa 1997. Wg W. Okoń „indywidualizacja w nauczaniu to uwzględnienie w systemie dydaktycznowychowawczym różnic w rozwoju poszczególnych uczniów oraz dostosowanie treści, metod i organizacji działań pedagogicznych do tych różnic”. W. Okoń, Słownik pedagogiczny, Wydawnictwo PWN, Warszawa 1998. Podstawy prawne indywidualizacji Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, ze zm.) Art. 1. System oświaty zapewnia w szczególności: 1) realizację prawa każdego obywatela Rzeczypospolitej Polskiej do kształcenia się oraz prawa dzieci i młodzieży do wychowania i opieki, odpowiednich do wieku i osiągniętego rozwoju; (…) 4) dostosowanie treści, metod i organizacji nauczania do możliwości psychofizycznych uczniów, a także możliwość korzystania z pomocy psychologiczno-pedagogicznej i specjalnych form pracy dydaktycznej; Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, ze zm.) Art. 1. System oświaty zapewnia w szczególności: (…) 5) możliwość pobierania nauki we wszystkich typach szkół przez dzieci i młodzież niepełnosprawną, niedostosowaną społecznie i zagrożoną niedostosowaniem społecznym, zgodnie z indywidualnymi potrzebami rozwojowymi i edukacyjnymi oraz predyspozycjami; 5a) opiekę nad uczniami niepełnosprawnymi przez umożliwianie realizowania zindywidualizowanego procesu kształcenia, form i programów nauczania oraz zajęć rewalidacyjnych; 6) opiekę nad uczniami szczególnie uzdolnionymi poprzez umożliwianie realizowania indywidualnych programów nauczania oraz ukończenia szkoły każdego typu w skróconym czasie; Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, ze zm.) Art. 1. System oświaty zapewnia w szczególności: (…) 15) warunki do rozwoju zainteresowań i uzdolnień uczniów przez organizowanie zajęć pozalekcyjnych i pozaszkolnych oraz kształtowanie aktywności społecznej i umiejętności spędzania czasu wolnego; Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 83, poz. 562, ze zm.). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. z 2013, nr 0, poz. 532) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 17 listopada 2010 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w specjalnych przedszkolach, szkołach i oddziałach oraz ośrodkach (Dz. U. 2010, nr 228, poz. 1489 z późn. zm.) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 17 listopada 2010 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz. U. 2010, nr 228, poz.1490 z późn. zm). ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z 10 maja 2013r. zmieniające rozporządzenie w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz. U.2013, nr 0, poz. 560) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 19 grudnia 2001 r. w sprawie warunków i trybu udzielania zezwoleń na indywidualny program lub tok nauki oraz organizacji indywidualnego programu lub toku nauki (Dz. U. z 2002 r. Nr 3, poz. 28). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 2 stycznia 2015 r. w sprawie warunków i trybu przyjmowania do publicznych przedszkoli, szkół i placówek osób niebędących obywatelami polskimi oraz obywateli polskich, którzy pobierali naukę w szkołach funkcjonujących w systemach oświaty innych państw, a także organizacji dodatkowej nauki języka polskiego, dodatkowych zajęć wyrównawczych oraz nauki języka i kultury kraju pochodzenia (Dz. U. 2015, nr 0, poz. 31). Ćwiczenie 2 Praca zespołowa – sesja plakatowa Analiza przypadków Spotkajmy się dzisiaj z: • • • • • Zuzią Kasią Julką Igorem Jankiem • i… całą klasą 27 Poddaj analizie przykładowy case – study - zaplanuj sposoby/możliwości indywidualizacji w odniesieniu do konkretnego ucznia (wg tabeli). Rekomendacje/sposoby indywidualizacji L.p. Opis problemu/sytuacji/wyzwania. Uwagi obszar dydaktyczny 1. obszar wychowawczy obszar opiekuńczy Podsumowanie Każdy jest inny - ta różnorodność to siła. „Ciągłe podejmowanie wysiłku, a nie siła czy inteligencja, jest kluczem do wyzwolenia naszego potencjału”. Winston Churchill dziękujemy