ewidencja, rozliczanie i kalkulacja kosztów

EWIDENCJA, ROZLICZANIE I KALKULACJA KOSZTÓW
Zag.
Wprowadzenie
Ewidencja i rozliczanie kosztów
Kalkulacja kosztów
Koszty
Poziom kosztów
Struktura kosztów
Kalkulacja kosztów (koszty jednostkowe)
W obecnej strukturze kosztów dominują koszty osobowe (bo droga robocizna, droga
wartość dóbr intelektualnych etc.)
Ewidencja - określa i wychwytuje wartość majątku
Rachunek kosztów - zespół czynności zmierzających do ustalenia, wyrażonej w
pieniądzu wysokości nakładów pracy i dóbr.
Koszt - to wyrażona w pieniądzu wartość pracy żywej i uprzedmiotowionej, zużytej
na wytworzenie wyrobu lub świadczenie usługi.
Istota kosztu - jest to stały wybór pomiędzy różnymi działaniami lub rzeczami.
Nakłady – zużycie czynników produkcji wyrażone w jednostkach naturalnych.
Wyróżnia się nakłady pracy uprzedmiotowionej oraz nakłady pracy żywej. Nakłady i
koszty mogą różnić się od siebie zakresem czasowym, zasięgiem przedmiotowym
oraz podstawą wyceny.
Koszty – wycenione w cenach nabycia lub zakupu celowe zużycie środków produkcji,
płace pracowników i inne elementy kosztów związane z prowadzeniem działalności
j.g.
Wydatki - pieniądze zapłacone (lub zobowiązania firmy do zapłacenia) za otrzymane
przez firmę dobra lub usługi
Majątek, elementy materialne i niematerialne
Tereny (grunty)
Budynki i budowle (wraz z uzbrojeniem)
Wyposażenie techniczne

Elementy niematerialne (inne niż rzeczowe składniki majątku trwałego)
Projekty wynalazcze, patenty
Znaki towarowe
Programy komputerowe
Inne
Majątek obrotowy (zapasy)
1) zapasy materiałowe
materiały podstawowe
materiały pomocnicze
paliwo
opakowania
części zapasowe maszyn i urządzeń
przedmioty nietrwałe
2) zapasy produkcyjne
produkcja w toku
półfabrykaty
wyroby gotowe
Klasyfikacja kosztów
Ponoszone przez j.g. koszty mogą być klasyfikowane w różnych przekrojach w celu
określenia ich poziomu struktury i dynamiki
Do podstawowych przekrojów klasyfikacji kosztów można zaliczyć:
Układ rodzajowy
Wg miejsc powstawania
układ kalkulacyjny
koszty zgrupowane
rodzaje kosztów:
zużycie materiałów i energii
usługi obce
podatki i opłaty
wynagrodzenia
świadczenia na rzecz pracowników
amortyzacja (umorzenie)
pozostałe koszty
Koszty wg miejsc powstawania
Pozycje kosztów wg miejsc powstawania:
Koszty wydziałów podstawowych (produkcyjne)
Koszty wydziałów pomocniczych
Koszty ogólne zarządu
Koszty zakupu materiałów
Koszty sprzedaży produktów
Z uwagi na zakres pracy koszty możemy podzielić na:
Koszty bezpośrednie - to pozycja kosztów wyodrębniona ze względu na możliwość ich
przyporządkowania określonym obiektom (wyrobom, usługom)
Koszty pośrednie - to pozycje kosztów, których nie można wprost odnieść do
jednostki kalkulacyjnej (np. koszty wyrobu)
2. Ewidencja kosztów
Ewidencję kosztów prowadzi się na kontach:
Zużycie materiałów i energii
Usługi obce
Wynagrodzenia
Podatki i opłaty
Amortyzacja
Pozostałe koszty
Świadczenia na rzecz pracowników
EWIDENCJA, ROZLICZANIE I KALKULACJA KOSZTÓW
Podstawowy układ kosztów to:
rodzajowy układ kosztów
Poniesione koszty ujmowane są w układzie kont, które korespondują z innymi
kontami:
umorzenie
amortyzacja
materiały
zużycie materiałów i energii
zobowiązania-kasa
usługi obce
rozrachunki z pracownikami
wynagrodzenia
3. Kalkulacja kosztów
Zadaniem
kalkulacji
jest
obliczyć
za
pomocą
odpowiednich
metod
koszty
przedmiotów kalkulacji, czyli tzw. jednostki kalkulacyjnej.
Metody kalkulacji kosztów:
1.
Podziałowa
(gdy produkcja jest prosta)
www.wkuwanko.pl
5
EWIDENCJA, ROZLICZANIE I KALKULACJA KOSZTÓW
 kosztów
ilosc produktów
2.
 koszt jednostkow y
M/t kalkulacji doliczeniowej
zlecenia na określone prace
oblicza się koszty bezpośrednie zleceń (koszty materiałów, koszty robocizny)
dodaje się koszty pośrednie rozliczone wg narzutu procentowego
i oblicza się koszt jednostkowy
ad.1 m/t podziałowa
Koszty produkcji
Ilość produkcji
Koszt jednostki
2500
100
25
Płace bezpośrednie
1000
100
10
Koszty wydziału
1500
100
15
razem:
5000
100
50
Materiały
bezpośrednie
Kj 
Ko
;
Wi
Kj 
5000
 50
100
kalkulacja:
w jednostce gospodarczej odnotowane są koszty
materiały bezpośrednie
500.000
płace bezpośrednie z narzutami 200.000
koszty wydziału
100.000
800.000
Wykonano 900 szt. produktów gotowych i 400 szt. produktów nie zakończonych
(przerobione w 25%). Produkty nie zakończone przelicza się na produkty gotowe wg
wskaźników procentowych.
www.wkuwanko.pl
6
EWIDENCJA, ROZLICZANIE I KALKULACJA KOSZTÓW
Obliczyć koszt jednostkowy produktu gotowego i produktu nie zakończonego.
ad.2 m/t kalkulacji doliczeniowej ( zleceniowa)
W m-cu listopadzie wykonano produkty wg zlecenia:
Zlecenie nr. 1
-
5 szt. wyrobu A
Zlecenie nr. 2
-
10 szt. wyrobu B
Koszty produkcji są następujące:
ogółem
zlecenie 1
zlecenie 2
Materiały bezpośrednie
2000
800
1200
Place bezpośrednie
800
300
500
Koszty wydziału
1200
?
?
Sporządzić kalkulację produkowanych wyrobów (A i B) wiedząc, że koszty
wydziałowe są rozliczane w stosunku do płac bezpośrednich.
PRZYKŁAD.
Wpływ rozmiarów produkcji na jednostkę kosztu i zysk:
W danej jednostce gospodarczej:
Zdolność produkcyjna
10.000 jednostek
Cena sprzedaży
5.000 zł/jedn.
Koszty zmienne
3.000 zł/jedn
Koszty stałe (za okres) 12.000.000 zł
Liczba jednostek
3000 5000 8000 10000
Cena sprzedaży
5000 5000 5000 5000
Koszty
zmienne
na 3000 3000 3000 3000
jednostkę
Koszty stałe na jednostkę
4000 2400 1500 1200
Koszt jednostki
7000 5400 4500 4200
www.wkuwanko.pl
Koszty stałe na
jednostkę produkcji:
np.:
12.000.000 : 3.000 =
4.000
7
EWIDENCJA, ROZLICZANIE I KALKULACJA KOSZTÓW
Zysk (strata) na jednostkę -
-400 +500 +800
2000
Wniosek: zależność efektu od skali produkcji
Koszty stałe i zmienne
Koszty zmienne
– zmieniają się wraz ze zmianą wielkości produkcji
Koszty stałe – nie reagują na te zmiany
koszty
koszty
produkcja
produkcja
www.wkuwanko.pl
8
EWIDENCJA, ROZLICZANIE I KALKULACJA KOSZTÓW
Koszty zmienne proporcjonalne
Koszty
zmienne
degresywne
koszty
koszty
produkcja
produkcja
Koszty o wielkość produkcji
Koszty względnie stałe
koszty
K’
K’
’
X’
X’
’
produkcj
a
Zwiększenie produkcji o ΔX = X’’ – X’
www.wkuwanko.pl
9
EWIDENCJA, ROZLICZANIE I KALKULACJA KOSZTÓW
Powoduje zmniejszenie kosztu jednostkowego o ΔK = K’ – K’’
***
www.wkuwanko.pl
10