MATERIAŁY Z WARSZTATÓW ,,JAK REAGOWAĆ NA AGRESJĘ
advertisement
MATERIAŁY Z WARSZTATÓW ,,JAK REAGOWAĆ NA AGRESJĘ ? ” Najważniejsze pojęcia ZŁOŚĆ uczucie nie mam wpływu na to czy się pojawi, czy nie nie podlega cenie nie ma obiektu przynosi różne skutki w zależności od podjętego pod jej wpływem zachowania, które może być agresywne lub nie AGRESJA zachowanie zamiar skrzywdzenia, wyrządzenia szkody skierowania przeciwko komuś lub czemuś równowaga sił robiona przez jedną lub więcej osób Każde zamierzone działanie (w formie otwartej lub symbolicznej) mające na celu wyrządzenie komuś krzywdy lub czemuś, straty, bólu. Kryteria podziału agresji: moralna treść zachowania agresja niszcząca /destruktywna (występująca przeciw społeczności) agresja prospołeczna (służąca interesom jednostki i społeczeństwa np.. bicie było oceniane pozytywnie w latach 20-tych, rywalizacja itp.). sposób wykorzystania: agresja afektywna ( stanowi cel sam w sobie, zamierza do wyładowania niezadowolenia lub gniewu na osobach lub rzeczach). agresja instrumentalna ( jest sposobem osiągnięcia jakiegoś celu ). charakter: agresja atakująca agresja obronna PRZEMOC zachowanie zamiar skrzywdzenia, wyrządzenie szkody skierowana przeciw komuś lub czemuś robiona przez jedną lub więcej osób nierównowaga sił ofiara i sprawca Przemoc jest częściom agresji, charakterystyczna dla niej jest nierównowaga sił. Sprawca (sprawcy) są w jakiś sposób (emocjonalnie, fizycznie, społecznie) silniejszy, ma przewagę nad ofiarą (ofiarami). Sprawcy i ofiary są w utrwalonych rolach, nie zamieniają się rolami. Przy PRZEMOCY jeszcze mówić o ZNĘCNIU – jest długotrwałe, powtarzające się, przybierające różne formy, nasilone nękaniem ofiary/ ofiar przez sprawcę/ sprwców. KLASYFIKACJA FORM AGRESJI I PRZEMOCY W szkole można spotykać agresję fizyczną, słowną i najtrudniejszą do zauważenia agresję bez słów i kontaktu fizycznego. FIZYCZNA SŁOWNA Bicie Kopanie Popychanie Plucie Zabieranie rzeczy Niszczenie rzeczy Wyśmiewanie Przezywanie Ośmieszanie Przekręcanie nazwisk Obrażanie rodziny Grożenie NIEWERBALNA IZOLOWANIE Odsuwanie od grupy Miny Gesty Manipulowanie przyjaźniami Wymienione zachowania mogą występować w formie bezpośredniej (np. uczeń przezywa , bije drugą osobę) lub w formie pośredniej ( np. uczeń namawia drugą osobę do zachowań agresywnych manipuluje związkami). Chłopcy częściej niż dziewczynki stosują przemoc w postaci otwartej, bezpośredniej. Swoje konflikty rozwiązują często za pomocą agresji fizycznej. Dziewczynki odwołują się częściej do społecznych form krzywdzenia werbalnego – wybierają obgadywane, plotkowanie, manipulowanie przyjaźniami. W ostatnich latach obserwuje się u dziewcząt wzrost agresji fizycznej. Uważa się, że mężczyźni wskazują wyższy poziom agresywnego zachowania niż kobiety. Przyjmuje się trzy główne linie wyjaśnienia tego zjawiska: hormonalną, socjobiologiczną i modeli ról społecznych. Wyjaśnienie hormonalne związane jest z męskim hormonem – testosteronem. Nie potwierdzają jednak tego badania na chłopcach w okresie dojrzewania, gdzie gwałtowny wzrost wydzielania tego hormonu powinien spowodować równie gwałtowny wzrost agresji. Powinny dać się również zidentyfikować różnice pomiędzy poszczególnymi osobami, gdzie wysoki poziom testosteronu byłby wzrost proporcjonalny do ilości występowania zachowań agresywnych ( Halpern, Udry, Campbell, Suchindran 1993). Wyjaśnienie socjobiologiczne podaje, że wysoki poziom agresji jest gwarantem przetrwania gatunku ze względu na możliwości ,,wywalczenia” sobie partnerek. Wg tej teorii przejawienie agresji przez mężczyzn ma na celu zademonstrowanie statusu władzy a przez to zwiększenie szans w rywalizacji z innymi mężczyznami. Z tego względu badano czy sytuacje zagrażające statusowi mężczyzn wyzwalają więcej zachowań agresywnych i czy potwierdzi się założenie, że mężczyźni o zagrożonym lub trwale niskim statusie są bardziej agresywni. Potwierdzenia dla tej tezy uzyskali Archer, Hollway i McLoughlin (1995) stwierdzając, że bezrobotni mężczyźni znacznie częściej wikłali się w bójki, sprzeczki na skutek publicznego upokorzenia niż studenci. Model roli społecznej zakłada, że agresywne zachowanie nabywane jest w procesie socjalizacji jako część męskiej roli płciowej. Potwierdziły to badania Moshera i Sirkina (1989) stwierdzające istnienie pozytywnej korelacji wzorca osobowości ,,macho” z agresją i impulsywnością. Stwierdzono również , że kobiety częściej informują o poczuciu winy i lęku jako uczuciach towarzyszących agresywnym zachowaniom. ZASADY REAGOWNIA NA AGRESJĘ Natychmiast Bez agresji Stanowczo Krótko Na temat ( jeden, a nie kilka) Komunikat o zachowaniu, nie o sobie Zrozumiały język Wszyscy nauczyciele: - w podobny sposób - w tych samych sytuacjach - na każde zachowanie agresywne - do każdego ucznia tak samo REAGOWANIE NA AGRESJĘ – KOMUNIKAT 1. Przerwij sytuację, zwróć uwagę sprawcy. Stop / Dosyć / Koniec / Przestańcie / Słyszałam itp. 2. Opisz co się stało. Nazwij problem. Widziałam uderzenie / Obraziłeś rodziców Ani / Usłyszałam przezwisko. To agresja. 3. Wyraź swój sprzeciw . Nie zgadzam się na to. 4. Powołaj się na normy. Mam w klasie zasadę, że się nie bijemy. / Ustaliliśmy, że w naszej szkole nie używamy agresji. / Zasadą jest, że nie sprawiamy sobie przykrości. 5. Dodaj empatii. Sprawiłeś ból. / Przezywanie jest przykre. 6. Okaż zrozumienie dla dziecka. Widzę, że się zdenerwowałaś. / Wygląda na to, że jesteś zezłoszczona. 7. Powiedz krótko, czego oczekujesz. Oczekuję, że taka sytuacja się nie powtórzy. / Oczekuję, że nie będziesz używał agresji. / Masz przestać. 8. Powiedz, co czujesz. Jest mi przykro, że uczniowie z mojej klasy tak się tratują. / Jestem zezłoszczona, kiedy tak zwracasz się do koleżanki. REAGOWANIE NA AGRESJĘ Przerwij sytuację, zwróć uwagę sprawcy na siebie ..................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... Opisz, co się stało. Nazwij problem ............................................................................................. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Wyraź swój sprzeciw: .................................................................................................................. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Powołuj się na normy: .................................................................................................................. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Dodaj empatii: .............................................................................................................................. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Okaż zrozumienie dla dziecka – sprawcy: ................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Powiedz krótko, czego oczekujesz: ............................................................................................. ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... Powiedz, co czujesz: .................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... opracowanie: Magdalena Sofulak- Skibińska, Ina Pochorecka www.polna,waw.pl
