Przyczyny agresji Agresja z frustracji

Przyczyny agresji
Dlaczego dzieci są agresywne?
Ważne!!!
Prawie w każdym przypadku
zachowanie agresywne
jest wołaniem dziecka o pomoc w
sytuacji, w której
samo nie może sobie poradzić.
Co to jest agresja?
Agresja
 Zachowanie się zmierzające do wyładowania
niezadowolenia lub gniewu na osobach lub
rzeczach; wroga, napastliwa postawa wobec kogoś
(Słownik Wyrazów Obcych PWN)
 Działanie zamierzone, które ma na celu
wyrządzenie komuś lub czemuś krzywdy lub
szkody.
Co to jest przemoc?
Przemoc to działanie długofalowe,
w którym nie występuje równowaga sił.
Zamiennie stosuje się słowo mobbing
lub bulling, które dotyczy przemocy
wśród uczniów.
Przyczyny agresji
Agresja z frustracji – to wynik wychowania w domu
w atmosferze nadopiekuńczości i zbyt dużych
ograniczeń.
Zachowania agresywne tych dzieci są formą
zwrócenia na siebie uwagi dla zaspokojenia ważnych
własnych potrzeb i tylko w ten sposób potrafi te
potrzeby komunikować.
Lęk - to uczucie napięcia emocjonalnego, poczucie
bezradności i niepokoju związane z utratą poczucia
bezpieczeństwa w kontakcie z najbliższymi osobami.










Dziecko porzucone uczuciowo przez matkę, ojca lub oboje rodziców (rozwód,
śmierć jednego z rodziców, rozstanie z matką lub ojcem na jakiś czas);
Narodziny dziecka;
Negatywna ocena osiągnięć rozwojowych, naśmiewanie się z nieudolności
dziecka w jego obecności;
Niedostrzeganie dziecka. Bo „jest grzeczne”:
Zjawisko etykietowania – raz wydana opinia na temat dziecka i jego zachowań
może być przyczyną, że dziecko będzie się wręcz starało zachowywać tak, jak
o nim mówią inni;
Nie rozwiązywane konflikty;
Sprzeczne zachowania rodziców, wychowawców, opiekunów;
Zbyt sztywne i niejednoznaczne reguły (zbyt słabe lub zbyt ostre);
Programy telewizyjne nasycone agresją;
Brak czasu na swobodną zabawę.
Rodzaje zachowań agresywnych
Agresja
werbalna
niewerbalna
Agresja werbalna
 przezywanie, skarżenie, aroganckie
odzywanie się do dorosłych lub
rówieśników, wyśmiewania, czynienie
złośliwych uwag mających na celu
zrobienie komuś przykrości.
Agresja niewerbalna
Występuje pod dwoma postaciami:


Agresji fizycznej
Agresji niefizycznej
Agresja fizyczna
 to bezpośrednie zadawanie bólu innym osobom.
W momencie wybuchu złości dziecko rzuca się
z pięściami, bije inne dzieci, gryzie, drapie. Atak
często skierowany jest na osobę, która tę agresję
wywołała. Może być również tak, że atak złości
wywoła osoba dorosła, a dziecko odreaguje na
koledze, jakimś przedmiocie itp. Ta forma agresji
nazywa się agresją z przeniesieniem, jest bowiem
przeniesiona z osoby, która ją wywołała, na inną
osobę lub przedmiot.
Agresja niefizyczna
To forma agresji bardzo często występująca u dzieci
w wieku przedszkolnym. Wyraża się poprzez:




Przedrzeźnianie
Robienie min
Pokazywanie języka innemu dziecku z zamiarem
zrobienie mu przykrości
Różnego rodzaju gesty mające zranić inną osobę
Agresja niefizyczna
Do agresji niefizycznej zalicza się również:
 agresję instrumentalną, która polega na wyborze
przez dziecko takiego sposobu zachowania, które
może przynieść mu jakąś korzyść,
 agresję naśladowczą – polegającą na modelowaniu
zachowań zgodnie z obserwowanym wzorcem.
Zachowania agresywne obserwowane przez
dziecko u dorosłych (rodziców, nauczycieli,
starszego rodzeństwa) są często przejmowane
i prezentowane przez nie w stosunku do osób
dorosłych i rówieśników.
Treści realizowane w pracy z dziećmi
agresywnymi
1. Uczenie się lepszego rozumienia siebie samych
i innych ludzi:
 integracja grupy,
 Kształtowanie umiejętności wykazywania
zrozumienia dla innych,
 Rozwijanie sfery emocjonalnej dziecka
(empatia),
 Budowanie atmosfery wzajemnego zaufania,
 Tworzenie pozytywnych kontaktów społecznych
w grupie,
 Budowanie poczucia bezpieczeństwa,
przynależności do rodziny.
2. Budowanie poczucia własnej wartości i
silnej tożsamości:




Dowartościowanie dzieci o niskiej samoocenie,
Kształtowanie umiejętności asertywnych,
Pobudzanie do minimalizowania u siebie
negatywnych cech i zachowań,
Wdrażanie do wyboru zachowań społecznie
akceptowanych.
3. Nawiązywanie pozytywnych
interakcji


Rozwój umiejętności nawiązywania i
utrzymywania pozytywnych interakcji z innymi
dziećmi,
Kształtowanie poczucia przynależności do danej
grupy
4. Dostrzeganie, rozpoznawanie i nazywanie
własnych cudzych uczuć. Rozpoznawanie
zachowań agresywnych



Kształtowanie umiejętności rozpoznawania
zachowań sygnalizujących agresję,
Kształtowanie postaw prospołecznych,
Kształtowanie umiejętności rozpoznawania
i nazywania uczuć.
5. Rozpoznawanie przyczyn agresji



Minimalizowanie stanów napięcia w grupie,
Kształtowanie umiejętności poznawania
i oszacowania własnych wpływów na środowisko
społeczne,
Uświadamianie dzieciom konsekwencji zachowań
agresywnych.
6. Pokojowe rozwiązywanie konfliktów



Kształtowanie umiejętności opanowania złości
i agresji oraz ich przezwyciężania,
Kształtowanie umiejętności radzenia sobie
z problemami,
Próby rozwiązywania konfliktów.
7. Opanowanie i przezwyciężanie zachowań
agresywnych





Przeciwdziałanie zachowaniom agresywnym,
Kształtowanie nawyków zgodnego zachowania,
Kształtowanie postaw prospołecznych,
Rozwijanie zdolności empatycznych,
Rozwój postawy solidarności w grupie
Metody wykorzystywane w pracy z dziećmi
agresywnymi



Słowne: pogadanka, rozmowa, opowiadanie,
dyskusja
Eksponujące: odgrywanie ról i scenek,
inscenizacje
Aktywne:
Krąg uczestników – polega na utworzeniu kręgu.
Sprzyja rozwijaniu umiejętności wyrażania uczuć,
słuchania odczuć innych oraz zapamiętywania tego co
zostało powiedziane. Umożliwia nawiązanie dobrego
kontaktu wzrokowego i emocjonalnego. Możliwe jest
wprowadzenie elementów kontaktu fizycznego
(dotykanie, głaskanie). Daje dzieciom więcej ciepła
i ułatwia kontakty.
d.c. metod………..

Burza mózgów- to metoda polegająca na
generowaniu pomysłów niezależnie od ich
jakości i trafności. Ma nauczyć dzieci szacunku
dla pomysłów innych, a także twórczego
rozwiązywania problemów. Pozwala przełamywać
schematy myślowe. Pobudza aktywność
w zajęciach. Może być stosowana w całej grupie
lub podgrupach. Należy przedstawić cel
i poprosić o podanie jak największej liczby
pomysłów dotyczących rozwiązania określonego
problemu.
d.c. metod………..
 Uzupełnianie zdań – celem tej metody jest uzewnętrznienie
reakcji, ułatwianie samodzielnej wypowiedzi i porozumienia
się z innymi. Dokończenie zdań pozwala dostrzec uczniom
podobieństwa i różnice między nimi.
 Gry i zabawy – technika ta jest używana, gdy w grupie
panuje duże napięcie utrudniające realizację zadania.
 Psychodrama – polega na odgrywaniu krótkich scenek na
wybrane tematy. Powierzając dzieciom role należy
poinformować, że mają odegrać scenkę w sposób zbliżony do
własnych zachowań i oczekiwań w danej sytuacji. Trzeba dać
czas grupie na przygotowanie się, przekazać więcej
informacji o roli. Dzieci powinny mieć swobodę reakcji,
ale jeśli to konieczne to należy zastosować „STOP” np. aby
przedyskutować zaistniałą sytuację.
d.c. metod………..
 Muzyka i piosenki – jest to metoda, którą można
zastosować, gdy istnieje potrzeba wyciszenia grupy lub jej
pobudzenia (w zależności od celu stosuje się inny rodzaj
muzyki). Dzieci mogą poprzez piosenkę wyrażać swoje
uczucia i myśli.
 Rysunki – jest to metoda bardzo chętnie stosowana przez
wszystkie dzieci. Należy zachęcać dzieci do samodzielnego
wykonania pracy i doprowadzić ją do końca.
Skuteczne zasady przeciwdziałania zachowaniom
agresywnym

pod żadnym pozorem nie stosuj kar fizycznych – nie
wyeliminujesz zachowań agresywnych samemu będąc
agresywnym;
 nie karaj w uniesieniu i zdenerwowaniu, stosuj jedynie
karanie słowne połączone z tłumaczeniem, wyjaśnianiem,
perswazją – manifestowaniem przykrości (kara
psychologiczna);
 jeżeli ukarzesz dziecko, musisz się postarać, aby
wychowanek zrozumiał sens stosowanej kary, należy mu
wyjaśnić za co i dlaczego został ukarany;
karząc za zachowanie agresywne należy jednocześnie
dostrzegać i nagradzać różnorodne zachowania pozytywne
dziecka, zwłaszcza wszelkie przejawy życzliwości wobec
innych, pomoc, dostrzeganie cudzych potrzeb;
c.d. skutecznych zasad…………………..
 gdy nie jesteś akceptowana przez wychowanka (co zdarza
się bardzo rzadko wśród małych dzieci) nie karaj
bezpośrednio sama dziecka, posłuż się opinią tej grupy,
z którą wychowanek się liczy lub rodzicami dziecka;
 powinnaś posiadać umiejętność wczuwania się
w przekazywane przez dziecko informacje i kryjące się za
nimi przeżycia;
 wystrzegaj się bycia słuchaczką z pozoru, powierzchowną,
nie zainteresowaną;
 w momentach napięcia doprowadź do wspólnego śmiechu
w grupie, by utrzymać dobry klimat;
 wszystkie zadania jakie dzieci wykonują w grupie traktuj
z powagą – dzieci nie mogą się lękać, że zostaną negatywnie
ocenione;
c.d. skutecznych zasad…………………..
 Przyjmij postawę życzliwości, zaufania i zrozumienia oraz
indywidualizacji;
 Stwórz dziecku sytuację do osiągnięcia sukcesu poprzez
proponowanie ćwiczeń dostosowanych do jego możliwości;
 Utrzymuj partnerski kontakt z rodzicami lub opiekunami
dziecka;
 Ucz dzieci rozpoznawania uczuć przeżywanych przez siebie
i innych oraz ujawniać uczucia przeżywane w różnych
sytuacjach;
 Ucz, że odmienne poglądy bywają słuszne, a w wypadku
konfliktu należy szukać kompromisu;
 Organizuj zajęcia w zespołach powierzając funkcje
kierownicze tym dzieciom, które zwykle zajmują pozycje
podporządkowane;
c.d. skutecznych zasad…………………..
 Wzmacniaj poczucie własnej wartości w dzieciach
i zainteresowania sobą nawzajem;
 stawiaj dzieciom wysokie wymagania, pamiętaj jednak aby
docenić wysiłek dziecka, zrozumieć go oraz wspólnie
odczuwać jego trudności emocjonalne (możesz powiedzieć:
„Pobiłeś go, bo się zdenerwowałeś. Rozumiem. Przykro mi
z tego powodu, ale wiesz, że bić nie wolno. Za karę….);
 uświadom dzieciom mechanizm konfliktu, ucz alternatywnych
sposobów rozwiązywania problemów.
Opracowała na podstawie literatury
Wiesława Stadnik