AUTOREFERAT DO PRACY DYPLOMOWEJ

BEZPIECZEŃSTWO W WYMIARZE
INTERPERSONALNYM
Nieskończona jest lista problemów, przed
którymi żyje nasze społeczeństwo.
Otacza nas zapach śmiertelnej zgnilizny,
który roztacza wokół siebie umierająca
cywilizacja industrialna; widzimy, jak na
skutek nieefektywności i korupcji jedna
po drugiej walą się najróżniejsze
szacowne instytucje.
Alvin i Heidi Toffler, Budowa nowej
cywilizacji. Polityka trzeciej fali, s. 70.
BEZPIECZEŃSTWO – PODEJŚCIE PODMIOTOWE
WYMIAR MIĘDZYNARODOWY
WYMIAR
NARODOWY
WYMIAR
NARODOWY
WYMIAR
GRUPOWY
WYMIAR
INDYWIDUALNY
Rys. Podmiotowy model analizy bezpieczeństwa.
Źródło: M. Cieślarczyk, Współczesne wyzwania edukacyjne w sferze bezpieczeństwa i obronności, Siedlce 1999, s.191.
BEZPIECZEŃSTWO W UJĘCIU PODMIOTOWO PRZEDMIOTOWYM
SYSTEMY MIĘDZYNARODOWE –
GLOBALNY ŚWIAT
BEZPIECZEŃSTWO:
PSYCHOSPOŁECZNE
EKONOMICZNE
EKOLOGICZNE
CZŁOWIEK
KULTUROWE
POLITYCZNE
MILITARNE
GRUPA SPOŁECZNA - NARÓD
INNE
Rys. Podmiotowo- przedmiotowy wymiar bezpieczeństwa personalnego i strukturalnego.
Źródło: M. Cieślarczyk, dz. cyt., s. 192.
BEZPIECZEŃSTWO – PODEJŚCIE PODMIOTOWE
POTRZEBY
SAMOREALIZACJI
METAPOTRZEBY
POTRZEBY WYŻSZE
P. ESTETYCZNE
P. POZNAWCZE
P. UZNANIA I SZACUNKU
P. MIŁOŚCI I PRZYNALEŻNOŚCI
P. BEZPIECZEŃSTWA
POTRZEBY
NIŻSZE
PODSTAWOWE
P. ORGANICZNE
Rys. Hierarchia potrzeb według A. Maslowa.
Źródło: A. Wadley, A. Birch, T. Malim, Wprowadzenie do psychologii, Warszawa 2000, s.52.
AGRESJA - ZACHOWANIE CZŁOWIEKA
UKIERUNKOWANE NA ZADANIE CIERPIENIA INNEMU
CZŁOWIEKOWI,KTÓRY JEST MOTYWOWANY
DO UNIKNIĘCIA TEGO CIERPIENIA
AGRESJA WROGA –GNIEWNA, W
KTÓREJ GŁÓWNYM CELEM SPRAWCY
JEST ZADANIE BÓLU LUB ZRANIENIE
AGRESJA INSTRUMENTALNA –
ZACHOWANIE CZŁOWIEKA SŁUŻĄCE
OSIĄGNIĘCIU INNEGO CELU POZA
ZRANIENIEM LUB ZADANIEM BÓLU
TEORIE AGRESJI – WYJAŚNIANIE PODŁOŻA ZACHOWAŃ AGRESYWNYCH
AGRESJA JAKO INSTYNKT –
charakter spontaniczny, wrodzony
wzorzec zachowania, wzbudzony „wyzwalaczem”, hamowany „inhibitorem”; agresja jest gromadzona
samoistnie wewnątrz organizmu i
permanentnie wytwarzana, w
konsekwencji człowiek musi ją rozładować
AGRESJA JAKO POPĘD –
wynik frustracji, którą stanowi
zablokowanie skierowanej na cel
aktywności organizmu, bądź też stan
wynikający z napotkania takiej
przeszkody – agresja przemieszcza się –
człowiek kieruje swoje działania
agresywne na obiekt zagrożony mniejszą
karą
AGRESJA JAKO
WYNIK UCZENIA SIĘ –
Skutek procesów warunkowania
instrumentalnego i modelowania –
człowiek uczy się agresji nie tylko na
podstawie własnych doświadczeń, ale i
obserwując zachowania innych oraz
skutki, do jakich ono prowadzi
Rys. Agresja, jej rodzaje i determinanty.
Źródło: opracowano na podstawie: J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki, T. 3, Gdańsk 2000,
s. 147 – 163.
PRZEJAWY ZACHOWAŃ AGRESYWNYCH
W ŻYCIU SPOŁECZNYM
JĘZYKOWE
POZAJĘZYKOWE
WSZELKIEGO RODZAJU AKTY WYPOWIEDZI
ZAWIERAJĄCE FRAZY ŚWIADCZĄCE O CHĘCI
ZADANIA BÓLU (FIZYCZNEGO I - LUB
PSYCHICZNEGO) DRUGIEJ OSOBIE,
ZMIERZAJĄCE DO DOMINACJI I ULEGŁOŚCI
ZACHOWANIA CZYNNOŚCIOWE LUDZI, W
KTÓRYCH ZAWARTA JEST PRZEMOC FIZYCZNA –
REALIZOWEANA POPRZEZ UŻYCIE WSZELKIEGO
RODZAJU SIŁ I ŚRODKÓW
POZIOMY WYSTĘPOWANIA AGRESJI W KOMUNIKOWANIU SIĘ LUDZI:
INTRAPERSONALNY, W KTÓRYM CZŁOWIEK PRZEJAWIA ZACHOWANIA
AUTOAGRESYWNE, AUTODESTRUKCYJNE.
INTERPERSONALNY, W KTÓRYM POJEDYNCZE OSOBY LUB GRUPY LUDZI,
KOMUNIKUJĄC SIĘ TWARZĄ W TWARZ, INTERAKTYWNIE I TRANSAKCYJNIE,
PREZENTUJĄ WOBEC SIEBIE WROGIE ZACHOWANIA.
GRUPOWY I MIĘDZYGRUPOWY, W KTÓRYM WEWNĄTRZ GRUPY LUB POMIĘDZY
GRUPAMI NASTĘPUJE WYWIERANIE WPŁYWU NA LUDZI POPRZEZ ZACHOWANIA
AGRESYWNE.
ORGANIZACYJNY (INSTYTUCJONALNY), GDZIE POJEDYNCZE OSOBY,
WYKORZYSTUJĄC SWOJĄ POZYCJĘ W HIERARCHI I WŁADZĘ, PRZEZENTUJĄ
ZACHOWANIA AGRESYWNE.
MASOWY, GDZIE LUDZIE WYKORZYSTUJĄ ŚRODKI PRZEKAZU INFORMACJI, DO
PREZENTACJI (MODELOWANIA) ZACHOWAŃ AGRESYWNYCH - ZASTRASZANIA.
Rys. Agresja a komunikowanie się ludzi.
Źródło: opracowanie własne.
WŚCIEKŁOŚĆ –
sytuacja nas
przerasta i emocje górują
nad rozsądkiem
STRACH
I ZAGROŻENIE –
wszelkiego rodzaju lęk może
być powodem frustracji
DEFENSYWNOŚĆ -
brak kontroli nad sytuacją
wywołuje rozpacz lub agresję
przejaw odreagowania
strachu i poczucia zagrożenia
NIEDOSTATEK
INFORMACJI –
przytłoczenie skuteczną
argumentacją drugiej strony
powoduje utratę zimnej krwi i
agresję
POCZUCIE
BEZSILNOŚCI –
SAMOOBRONA –
brak informacji na temat
innych punktów widzenia
wyzwala wrogość
ZAZDROŚĆ –
IZOLACJA –
widok kogoś kto ma więcej
władzy, wpływów i pieniędzy
prowadzi nieraz do wrogości
bunt przeciwko
odrzuceniu przez innych
członków grupy społecznej
może wywołać reakcję
wrogości
Rys. Determinanty agresji w procesie komunikowania się ludzi.
Źródło: opracowanie własne.
ARGUMENTACJA
ROZUMOWA
Perswadowanie w oparciu o zbiór
logicznych, rozsądnych argumentów,
ukazujących niebezpieczeństwo agresji i
szkody wywołane jej przejawami.
KARANIE
AGRESYWNYCH
MODELI
Redukcja agresji może nastąpić w wyniku
ukarania idola (przywódcy) - wzorca
zachowania.
Słuszne
bywa
nie
prezentowanie żadnych negatywnych modeli
agresji.
OBECNOŚĆ
NIEAGRESYWNYCH MODELI
Najskuteczniejsza
jest
wskazówka
społeczna, tzn. obecność w tej samej
sytuacji innych osób, które są opanowane i
zachowują się nieagresywnie.
Rys. Metody redukowania agresji.
STOSOWANIE
KAR
Kara winna być nieuchronna i adekwatnie
surowa, odstraszająca. Czasami jednak
kara surowa i restrykcyjna może być
frustrująca – może być przyczyną agresji.
NAGRADZANIE
ALTERNATYWNYCH WZORCÓW
ZACHOWANIA
Część ludzi przejawia agresję, tylko po
to, by zwrócić na siebie uwagę. Ideą jest
nagradzanie tych, którzy zachowują się
nieagresywnie.
ROZWIJANIE
INTELIGENCJI EMOCJONALNEJ
Rozwój umiejętności społecznych, a w
szczególności empatii, daje gwarancję
rozpoznawania uczuć innych osób – ofiar
agresji.
Źródło: opracowanie własne
AGRESYWNOŚĆ
ZACHOWANIA:
bronimy własnych praw lekceważąc prawa innych;
dominujemy i upokarzamy;
nie słuchamy a krzyczymy;
przyjmujemy postawy wrogie lub obronne.
ULEGŁOŚĆ
ZACHOWANIA:
lekceważymy własne prawa, pozwalamy innym je
naruszać;
nie przedstawiamy własnych potrzeb, poglądów i odczuć;
zachowujemy się nieuczciwie, nasze działania nie idą w
parze ze słowami.
ASERTYWNOŚĆ
ZACHOWANIA:
bronimy własnych praw, uznając jednocześnie prawa
innych;
wyrażamy swoje potrzeby, poglądy i odczucia;
nasze stosunki z innymi ludźmi cechuje wiara w siebie.
Rys. Postawy ludzi i ich zachowania komunikacyjne w aspekcie bezpieczeństwa interpersonalnego.
Źródło opracowanie własne.
SZEŚĆ SPOSOBÓW NA ZROBIENIE
WODY Z MÓZGU - H. A. TOFFLER






OSKARŻENIE O OKRUCIEŃSTWO PRZY UŻYCIU
MEDIÓW
HIPERBOLICZNA INFLACJA STAWEK - WMAWIANIE
WSZYSTKIM, ŻE WOJNA TOCZY SIĘ O RZECZY IM
NAJDROŻSZE
DEMONIZACJA LUB/I DEHUMANIZACJA
PRZECIWNIKA
POLARYZACJA - CI ZA, A CI PRZECIW NAM
ODWOŁYWANIE SIĘ DO NORM I SANKCJI BOSKICH
METAPROPAGANDA - PROPAGANDA
DYSKREDYTUJĄCA PROPAGANDĘ PRZECIWNIKA