Przyczyny agresji Agresja z frustracji

Przyczyny agresji
Dlaczego dzieci są agresywne?
Ważne!!!
Prawie w każdym przypadku
zachowanie agresywne
jest wołaniem dziecka o pomoc w
sytuacji, w której
samo nie może sobie poradzić.
Co to jest agresja?
Agresja
- Zachowanie się zmierzające do wyładowania niezadowolenia
lub gniewu na osobach lub rzeczach; wroga, napastliwa
postawa wobec kogoś (Słownik Wyrazów Obcych PWN)
- Działanie zamierzone, które ma na celu wyrządzenie komuś lub
czemuś krzywdy lub szkody.
Co to jest przemoc?
Przemoc to działanie długofalowe,
w którym nie występuje równowaga sił.
Zamiennie stosuje się słowo mobbing
lub bulling, które dotyczy przemocy
wśród uczniów.
Przyczyny agresji
Agresja z frustracji – to wynik wychowania w domu
w atmosferze nadopiekuńczości i zbyt dużych ograniczeń.
Zachowania agresywne tych dzieci są formą zwrócenia na
siebie
uwagi dla zaspokojenia ważnych własnych potrzeb i tylko w ten
sposób potrafi te potrzeby komunikować.
Lęk- to uczucie napięcia emocjonalnego, poczucie
bezradności i niepokoju związane z utratą poczucia
bezpieczeństwa w kontakcie z najbliższymi osobami.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Dziecko porzucone uczuciowo przez matkę, ojca lub oboje rodziców (rozwód,
śmierć jednego z rodziców, rozstanie z matką lub ojcem na jakiś czas);
Narodziny dziecka;
Negatywna ocena osiągnięć rozwojowych, naśmiewanie się z nieudolności
dziecka w jego obecności;
Niedostrzeganie dziecka. Bo „jest grzeczne”:
Zjawisko etykietowania – raz wydana opinia na temat dziecka i jego zachowań
może być przyczyną, że dziecko będzie się wręcz starało zachowywać tak, jak
o nim mówią inni;
Nie rozwiązywane konflikty;
Sprzeczne zachowania rodziców, wychowawców, opiekunów;
Zbyt sztywne i niejednoznaczne reguły (zbyt słabe lub zbyt ostre);
Programy telewizyjne nasycone agresją;
Brak czasu na swobodną zabawę.
Rodzaje zachowań agresywnych
Agresja
werbalna
niewerbalna
Agresja werbalna
- przezywanie, skarżenie, aroganckie
odzywanie się do dorosłych lub
rówieśników, wyśmiewania, czynienie
złośliwych uwag mających na celu
zrobienie komuś przykrości.
Agresja niewerbalna
Występuje pod dwoma postaciami:
a) Agresji fizycznej
b) Agresji niefizycznej
Agresja fizyczna
- to bezpośrednie zadawanie bólu innym osobom.
W momencie wybuchu złości dziecko rzuca się
z pięściami, bije inne dzieci, gryzie, drapie. Atak
często skierowany jest na osobę, która tę agresję
wywołała. Może być również tak, że atak złości
wywoła osoba dorosła, a dziecko odreaguje na
koledze, jakimś przedmiocie itp. Ta forma agresji
nazywa się agresją z przeniesieniem, jest bowiem
przeniesiona z osoby, która ją wywołała, na inną
osobę lub przedmiot.
Agresja niefizyczna
To forma agresji bardzo często występująca u dzieci
w wieku przedszkolnym. Wyraża się poprzez:
a) Przedrzeźnianie
b) Robienie min
c) Pokazywanie języka innemu dziecku z zamiarem
zrobienie mu przykrości
d) Różnego rodzaju gesty mające zranić inną osobę
Agresja niefizyczna
Do agresji niefizycznej zalicza się również:
-agresję instrumentalną, która polega na wyborze
przez dziecko takiego sposobu zachowania, które
może przynieść mu jakąś korzyść,
- agresję naśladowczą – polegającą na modelowaniu
zachowań zgodnie z obserwowanym wzorcem.
Zachowania agresywne obserwowane przez
dziecko u dorosłych (rodziców, nauczycieli,
starszego rodzeństwa) są często przejmowane
- i prezentowane przez nie w stosunku do osób
dorosłych i rówieśników.
Treści realizowane w pracy z dziećmi
agresywnymi
1. Uczenie się lepszego rozumienia siebie samych
i innych ludzi:
a) integracja grupy,
b) Kształtowanie umiejętności wykazywania
zrozumienia dla innych,
c) Rozwijanie sfery emocjonalnej dziecka
(empatia),
d) Budowanie atmosfery wzajemnego zaufania,
e) Tworzenie pozytywnych kontaktów społecznych
w grupie,
f) Budowanie poczucia bezpieczeństwa,
przynależności do rodziny.
2. Budowanie poczucia własnej wartości i
silnej tożsamości:
a)
b)
c)
d)
Dowartościowanie dzieci o niskiej samoocenie,
Kształtowanie umiejętności asertywnych,
Pobudzanie do minimalizowania u siebie
negatywnych cech i zachowań,
Wdrażanie do wyboru zachowań społecznie
akceptowanych.
3. Nawiązywanie pozytywnych interakcji
a)
b)
Rozwój umiejętności nawiązywania i
utrzymywania pozytywnych interakcji z innymi
dziećmi,
Kształtowanie poczucia przynależności do danej
grupy
4. Dostrzeganie, rozpoznawanie i nazywanie
własnych cudzych uczuć. Rozpoznawanie
zachowań agresywnych
a)
b)
c)
Kształtowanie umiejętności rozpoznawania
zachowań sygnalizujących agresję,
Kształtowanie postaw prospołecznych,
Kształtowanie umiejętności rozpoznawania i
nazywania uczuć
5. Rozpoznawanie przyczyn agresji
a)
b)
c)
Minimalizowanie stanów napięcia w grupie,
Kształtowanie umiejętności poznawania i
oszacowania własnych wpływów na środowisko
społeczne,
Uświadamianie dzieciom konsekwencji zachowań
agresywnych.
6. Pokojowe rozwiązywanie konfliktów
a)
b)
c)
Kształtowanie umiejętności opanowania złości
i agresji oraz ich przezwyciężania,
Kształtowanie umiejętności radzenia sobie
z problemami,
Próby rozwiązywania konfliktów.
7. Opanowanie i przezwyciężanie zachowań
agresywnych
a)
b)
c)
d)
e)
Przeciwdziałanie zachowaniom agresywnym,
Kształtowanie nawyków zgodnego zachowania,
Kształtowanie postaw prospołecznych,
Rozwijanie zdolności empatycznych,
Rozwój postawy solidarności w grupie
Metody wykorzystywane w pracy z dziećmi
agresywnymi
1.
Słowne: pogadanka, rozmowa, opowiadanie,
dyskusja
Eksponujące: odgrywanie ról i scenek,
inscenizacje
Aktywne:
2.
3.
–
.
Krąg uczestników – polega na utworzeniu kręgu.
Sprzyja rozwijaniu umiejętności wyrażania uczuć,
słuchania odczuć innych oraz zapamiętywania tego co
zostało powiedziane. Umożliwia nawiązanie dobrego
kontaktu wzrokowego i emocjonalnego. Możliwe jest
wprowadzenie elementów kontaktu fizycznego
(dotykanie, głaskanie). Daje dzieciom więcej ciepła i
ułatwia kontakty.
d.c. metod………..
- Burza mózgów- to metoda polegająca na
generowaniu pomysłów niezależnie od ich
jakości i trafności. Ma nauczyć dzieci szacunku
dla pomysłów innych, a także twórczego
rozwiązywania problemów. Pozwala przełamywać
schematy myślowe. Pobudza aktywność
w zajęciach. Może być stosowana w całej grupie
lub podgrupach. Należy przedstawić cel
i poprosić o podanie jak największej liczby
pomysłów dotyczących rozwiązania określonego
problemu.
d.c. metod………..
- Uzupełnianie zdań – celem tej metody jest uzewnętrznienie
reakcji, ułatwianie samodzielnej wypowiedzi i porozumienia
się z innymi. Dokończenie zdań pozwala dostrzec uczniom
podobieństwa i różnice między nimi.
- Gry i zabawy – technika ta jest używana, gdy w grupie
panuje duże napięcie utrudniające realizację zadania.
- Psychodrama – polega na odgrywaniu krótkich scenek na
wybrane tematy. Powierzając dzieciom role należy
poinformować, że mają odegrać scenkę w sposób zbliżony do
własnych zachowań i oczekiwań w danej sytuacji. Trzeba dać
czas grupie na przygotowanie się, przekazać więcej
informacji o roli. Dzieci powinny mieć swobodę reakcji, ale
jeśli to konieczne to należy zastosować „STOP” np. aby
przedyskutować zaistniałą sytuację.
d.c. metod………..
- Muzyka i piosenki – jest to metoda, którą można
zastosować, gdy istnieje potrzeba wyciszenia grupy lub jej
pobudzenia
(w zależności od celu stosuje się inny rodzaj muzyki). Dzieci
mogą poprzez piosenkę wyrażać swoje uczucia i myśli.
- Rysunki – jest to metoda bardzo chętnie stosowana przez
wszystkie dzieci. Należy zachęcać dzieci do samodzielnego
wykonania pracy i doprowadzić ją do końca.
Skuteczne zasady przeciwdziałania zachowaniom
agresywnym
•
pod żadnym pozorem nie stosuj kar fizycznych – nie
wyeliminujesz zachowań agresywnych samemu będąc
agresywnym;
• nie karaj w uniesieniu i zdenerwowaniu, stosuj jedynie
karanie słowne połączone z tłumaczeniem, wyjaśnianiem,
perswazją – manifestowaniem przykrości (kara
psychologiczna);
• jeżeli ukarzesz dziecko, musisz się postarać, aby
wychowanek zrozumiał sens stosowanej kary, należy mu
wyjaśnić za co i dlaczego został ukarany;
• karząc za zachowanie agresywne należy jednocześnie
dostrzegać i nagradzać różnorodne zachowania pozytywne
dziecka, zwłaszcza wszelkie przejawy życzliwości wobec
innych, pomoc, dostrzeganie cudzych potrzeb;
c.d. skutecznych zasad…………………..
•
•
•
•
•
gdy nie jesteś akceptowana przez wychowanka (co zdarza
się bardzo rzadko wśród małych dzieci) nie karaj
bezpośrednio sama dziecka, posłuż się opinią tej grupy,
z którą wychowanek się liczy lub rodzicami dziecka;
powinnaś posiadać umiejętność wczuwania się
w przekazywane przez dziecko informacje i kryjące się za
nimi przeżycia;
wystrzegaj się bycia słuchaczką z pozoru, powierzchowną,
nie zainteresowaną;
w momentach napięcia doprowadź do wspólnego śmiechu
w grupie, by utrzymać dobry klimat;
wszystkie zadania jakie dzieci wykonują w grupie traktuj
z powagą – dzieci nie mogą się lękać, że zostaną negatywnie
ocenione;
c.d. skutecznych zasad…………………..
• Przyjmij postawę życzliwości, zaufania i zrozumienia oraz
indywidualizacji;
• Stwórz dziecku sytuację do osiągnięcia sukcesu poprzez
proponowanie ćwiczeń dostosowanych do jego możliwości;
• Utrzymuj partnerski kontakt z rodzicami lub opiekunami
dziecka;
• Ucz dzieci rozpoznawania uczuć przeżywanych przez siebie
i innych oraz ujawniać uczucia przeżywane w różnych
sytuacjach;
• Ucz, że odmienne poglądy bywają słuszne, a w wypadku
konfliktu należy szukać kompromisu;
• Organizuj zajęcia w zespołach powierzając funkcje
kierownicze tym dzieciom, które zwykle zajmują pozycje
podporządkowane;
c.d. skutecznych zasad…………………..
•
Wzmacniaj poczucie własnej wartości w dzieciach
i zainteresowania sobą nawzajem;
• stawiaj dzieciom wysokie wymagania, pamiętaj jednak aby
docenić wysiłek dziecka, zrozumieć go oraz wspólnie
odczuwać jego trudności emocjonalne (możesz powiedzieć:
„Pobiłeś go, bo się zdenerwowałeś. Rozumiem. Przykro mi
z tego powodu, ale wiesz, że bić nie wolno. Za karę….);
• uświadom dzieciom mechanizm konfliktu, ucz
alternatywnych sposobów rozwiązywania problemów.
Opracowała na podstawie literatury
Wiesława Stadnik