p s Z.C Z E L N I C Z E ZESZYTY NAUKOWE NEKTAROWANIE I

p
s
Z.C Z E L N I C Z E
ZESZYTY
NAUKOWE
ROK XXIII
1979
NEKTAROWANIE I WYDAJNOSĆ MIODOWA WAZNIEJSZYCH
ROSLIN RUNA LASU LISCIASTEGO
Kazimiera
Szklanowska
Zakład Botaniki AR w Lublinie
WPROW ADZENIE
Las był zawsze ważnym naturalnym skupiskiem roślin nektarodajnych i pyłkodajnych. W miarę ingerencji człowieka zmalało stopniowo
jego znaczenie dla pszczół, głównie wskutek sadzenia gęstych, jednogatunkowych drzewostanów sosnowych i świerkowych. Jednak w dalszym
ciągu lasy corocznie dostarczają wiele pyłku, nektaru i spadzi. Bliższe
poznanie wartości pszczelarskiej terenów lesistych może przyczynić się
do zwiększenia zbiorów miodu. Dotychczas opracowano ogólnie wydajność miodową najważniejszych roślin pożytkowych boru suchego, świeżego, mieszanego, bagiennego i jodłowego oraz lasu bukowego i zbiorowiska torfowiskowego w warunkach okolic Zwierzyńca i Kraśnika na
Lubelszczyźnie (S z k l a n o w s k a 1973, 1977).
Lasy liściaste zajmują w Polsce prawie 1,5 miliona ha, co stanowi
około 16% ogólnej powierzchni liscistej. Obejmują one trzy większe
grupy zbiorowisk: łęgi, grądy i buczyny. Lasy łęgowe najczęściej uległy
znacznemu zniszczeniu na skutek regulacji rzek i przeprowadzonych
melioracji.
Roślinność łęgów wykazuje wyraźne podobieństwc -do wilgotnych
grądów. Zbiorowiska grądowe według T r a c z y k a 1(1965) są w Polsce
najbardziej rozpowszechnione. Ze względu na to, że nie wykazują dużych
różnic w składzie gatunkowym i mają podobne wymagania siedliskowe,
zaliczane są do jednego tylko zespołu, określonego nazwą lasu dębowo-grabowego. W obrębie lasów bukowych naszego kraju najczęściej występują dwa zespoły, to jest buczyna karpacka i buczyna pomorska.
Lasy liściaste składają się przeważnie z wiatropylnych
gatunków
drzew i mają zazwyczaj budowę wielowarstwową, o silnym zwarciu koron. Z braku dostatecznej ilości światła po rozwinięciu się liści warstwa
krzewów wykazuje słaby wzrost. Najbardziej jednak zacienione jest dno
lasu. W zależności od pór roku zmieniają się znacznie warunki siedliskowe.
Dlatego roślinność runa wykazuje wyraźną periodyczność w rozwoju.
Wiosną, jeszcze przed rozwinięciem się liści w warstwie, drzew i krze-
123
wów, zielne rośliny zaczynają nagle i masowo kwitnąć, dostarczając
najwcześniejszego pożytku pyłkowego i nektarowego dla pszczół.
Spośród cieniolubnych miododajnych roślin runa na uwagę zasługują: kokorycz pełna (Corydalis solida Sm.), miodunka ćma (Pul monaria obscura Dum.), fiołek leśny (Viola silvestris Rchb.), groszek wiosenny (Lathyrus vernus (L.) Bernh.), gajowiec żółty (Galeobdolon luteum Huds.), dąbrówka rozłogowa (Ajuga reptans L.) i czosnek niedżwiedzi (Allium ursinum L.). Wymienione gatunki roślin bardzo często nie
występują pojedynczo, ale w mniej lub bardziej zwartych płatach i wyraźnie dominują nad innymi w runie cienistych lasów liściastych. Spotykane są one w tych lasach na terenie całego kraju, zarówno na niżu,
jak i w górach. Ich' licznie odwiedzane przez pszczoły kwiaty wskazują
na dużą atrakcyjność i ważność pożytku w wiosennej taśmie pokarmowej.
Celem niniejszej pracy było poznanie wartości pszczelarskiej wymienionych gatunków roślin runa lasu liściastego.
TEREN BADAŃ
Materiał do opracowania zbierano przez kilka sezonów wegetacyjnych,
w latach 1966-1975, zasadniczo w trzech zbiorowiskach.
Grąd bukowo-grabowy (Fageto- Carpinetum) wytypowano w rezerwacie leśnym Obrocz na terenie zachodniej części Roztocza Środkowego.
Rezerwat ten należy do nadleśnidwa Zwierzyniec i znajduje się o 0,5 km
na południe od stacji kolejowej. Na glebie brunatnej, poza typową asocjacją buczyny karpackiej (Fagetum carpaticum), rośnie zdegradowane po
wycięciu buka zbiorowisko Fageto- Carpinetum. Tutaj właśnie pod młodszym drzewostanem jodłowo bukowym z domieszką graba i osiki występuje zazwyczaj bujna roślinność grądowa z przewagą kopytnika (Asa rum
europeum L.), miodunki ćmej i żywca (Dentaria bulbifera L.), To zdegradowane zbiorowisko buczyny karpackiej nie odbiega w zasadzie składem
florystycznym runa od Fagetum carpaticum. Różni się jedynie większym
udziałem szczawika (Oxalis acetoseHa L.), słabszym pokryciem i niższym
stopniem żywotności poszczególnych gatunków. Partie zdegradowanej buczyny powstały na skutek zróżnicowania ekologicznego po wycięciu buka.
Leżą one w środkowej, górnej i dolnej części zbocza góry Nart, o ekspozycji NE, SW i N. Gatunki grądowe przeważają tu z reguły nad borowymi. Pod względem geobotanicznym teren ten opracowali I z d e b s k a
i S z y n a l (1961).
Grąd dębowo-grabowy (Querceto-Carpinetum)
był drugim z kolei
badanym zbiorowiskiem. Jest to szczątkowy grąd położony 3 km od
Lublina, blisko szosy warszawskiej i należący do lasu zwanego "Dębówka". Obszar ten został zniszczony w czasie ostatniej wojny talk, że do
dziś są to przeważnie zarośla odroślowe lub młodniaki dębowe z pojedynczo stojącymi starymi sosnami i dębami. Pozostałe do dziś szczątki lasu
124
znajdują się CZęSClOWO
na wierzchowinie, głównie zaś na pochylonym
ku południowi stoku. Gleby są tu pochodzenia lessowego na opoce kredowej. Teren z lekka pofalowany wskutek działalności wód opadowych
i małych potoczków. W dolnej części stoku przeważają szczątki grądu
lecz na wierzchowinie i niewielkich garbach spotyka się fragmenty
lasoboru (Querceto-Betuletum)
w różnych stadiach rozwoju. Z roślinności grądowej większymi płatami występuje miodunka ćma i dąbrówka
rozłogowa zaś groszek wiosenny i fiołek leśny stanowią mniejszy udział.
Fitocenozę tego terenu opracowała M a t u s z k i e w i c z (1953).
Trzecim terenem badań było zubożałe zbiorowisko świetlistej dąbrowy
(Querceto-Potentilletum
albae) należące do nadleśnictwa Parćzew na
Pojezi.erzu Łęczyńsko-Włodafskim.
Niewielkie płaty świetlistej dąbrowy
z udziałem gatunków acidofilnych występują na glebie piaszczysto-gliniastej, na południe poza granicami rezerwatu na Jeziorem Czarnym
Sosnowieckim. Badane rośliny tworzą tutaj małe zwarcia. Kokorycz
pełna i czosnek niedżwiedzi nie występują wcale, a groszek wiosenny
jest na tym obszarze rzadkim gatunkiem. Roślinność rezerwatu, jak
i najbliższego otoczenia na Pojezierzu, jest szczegółowo opracowana
przez botaników lubelskich, zwłaszcza F i j a ł k o w s k i e g o (1966)
i K o z a k a (1968).
Poza omówionymi zbiorowiskami dodatkowo obserwacje prowadzono
w różnych fragmentach zarośli i lasów w bliskiej okolicy Lublina, które
należą do nadleśnictw Świdnik, Kraśnik i Kozłówka. Głównie liczono
tam rośliny i kwiaty na określonej powierzchni, a często pobierano próby
nektaru dla porównania wyników.
METODYKA
Badania prowadzono przez kilka sezonów wegetacyjnych, w związku
z tym dane pochodzą z okresów o różnym przebiegu pogody. Z lat o bardzo wczesnej wiośnie i przyśpieszonej wegetacji (1966, 1972, 1973, 1974),
z lat o średnio wczesnej wiośnie sprzyjającej zatem normalnemu wzrostowi i rozwojowi roślin (1967, 1968, 1971) oraz z lat o opóźnionej o 2-3
tygodnie wiośnie (1969, 1970, 1975).
Zbiorowiska leśne, w których prowadzono obserwacje i zbierano
materiał, są bardzo szczegółowo opisane pod względem fitosocjologicznym
przez wielu autorów, stąd też nie uwzględniano w niniejszym opracowaniu żadnych badań geobotanicznych. W oparciu o charakterystykę
fitocenoz, opracowaną w tych samych latach badań, zajęto się tylko określeniem pory kwitnienia oraz wartości pożytkowej najważniejszych gatunków runa .
. W poszczególnych zbiorowiskach wybierano reprezentatywne
dla
danego typu lasu płaty runa o powierzchni 100 m", na których liczono
rośliny i kwiaty oraz pobierano nektar do analiz.
W okresie pełni kwitnienia, najczęściej przez 6 dni, badano nektarowanie metodą pipetową (D e m i a n o w i c z i inni 1960). Dziennie dla
125
poszczególnego
gatunku popierano 3 próby nektaru,
każdą z 10 kwiatów
izolowanych
1 dobę. Jeżeli nektarawanie
była słabsze, wówczas na jedną
próbę brana nektar
z 30 lub nawet z 50 kwiatów.
Obserwowano
też
długaść życia kwiatów, zaznaczając
je kolorową włóczką. Na padstawie
uzyskanych
wyników określono przeciętną
wydajność
cukrową oraz miodową dla 10 kwiatów,
a także 1 ha powierzchni
lasu. Przy obliczaniu
wydajności
miodowej
przyjęta,
że dojrzały
miód zawiera
80%
cukrów
i 20% wady.
Dane a pogodzie
pochodzą
częściowa
z obserwacji
własnych
oraz
z opracowań stacji PIMiGW położonych najb1iżej terenu badań.
WYNIKI
Faza pełni kwitnienia
u większości
badanych
roślin przypada
na
pierwszą dekadę maja (ryc. l). Najwcześniej
razpaczyna
kwitnienie
kokorycz pełna. Gatunek ten kwitnie obficie rozkrocznie.
ale w niektóre lata
GATUNEK
SPECIES
KWIECIE Ń
APRIL
MARZEC
MARCH
II
I
III
I
I
II
I
MAJ
MAY
III
I
i
II
I
CZERWIEC
JUNE
I
I
I
i
III
I
II
I
I
III
Corydalis
solida Sm.
I
~
,I
Pulmonaria
obscura Dum.
~
Viola
silvestris
Rchb.
~
,
i
Lathyrus
vernus L
~
Galeob dolon
luteum Huds.
~
Ajuga
reptans
L
Allium
ursinum
L
.«(13
I
V/////1
I
2. __
I
3.1L.--_~
Ryc. 1. Pora i długość kwitnienia ważniejszych roślin miododajnych runa
liściastych
Length of blooming period of important honey plants in forest associations
1. Srednia z lat o wczesnej wiośnie (1966, 1972, 1973, 1974)
Averagę of the years wit h early spring
2. Średnia z lat o przeciętnie wczesnej wiośnie (1967, ]968, 1971)
Aver.age of the years with norrnal spring
3. Średnia z lat o późnej wiośnie (1969, 1970, 1975)
Average of the years wit h late spring
126
lasów
w tym okresie utrzymuje się jeszcze miejscami warstwa topniejącego
śniegu. Najdłuższym okresem kwitnienia charakteryzuje się dąbrówka
rozłogowa, zwłaszcza okazy rosnące na polanach, gdzie drzewostan tworzy
mniejsze zwarcie. Zauważono, że długość kwitnienia badanych roślin jest
wyraźnie uzależniona od stopnia ocienienia dna lasu. Im intensywniejszy
i bujniejszy jest wzrost i rozwój liści
warstwie drzew, tym szybciej
zachodzi przekwitanie.
Na płatach runa dłużej i silniej w ciągu dnia oświetlonych wszystkie
badane gatunki roślin wykazywały bujniejszy wzrost i obficiej kwitły.
Ponadto ich zagęszczenie przypadające na jednostkę powierzchni było
zawsze znacznie wyższe niż w miejscach bardziej ocienionych. Rokrocznie
najwięcej kwiatów na 1 m2 wytwarzały w kolejności: dąbrówka rozłogowa, czosnek niedźwiedzi, kokorycz pełna, miodunka ćma i gajowiec żółty.
Najmniej na jednostkę powierzchni przypadało kwiatów fiołka leśnego
i groszku wiosennego (tab.l ).
Długość życia kwiatów kokoryczy pełnej, gajowca żółtego, dąbrówki
rozłogowej i czosnku niedźwiedziego przeciętnie wahała się od 3 do 3,5
dnia. Kwiaty natomiast miodunki ćmej, fiołka leśnego i groszku wiosennego żyły dłużej - do 4, a nawet do 4,5 dnia.
Do najlepiej nektarujących, wydzielających od 20 do 30 mg nektaru
z 10 kwiatów na dobę o koncentracji cukrów w granicach 28-35%
należały: kokorycz pełna, miodunka ćma i gajowiec żółty. Niemal o połowę mniej nektaru, 10 - 15 mg z 10 kwiatów na dobę, produkowały pozostałe badane rośliny: fiołek leśny, dąbrówka rozłogowa, czosnek niedźwiedzi i groszek wiosenny. Koncentracja cukrów w ich nektarze
wahała się od 25 do 47%.
Porównując bezwzględną zawartość cukrów VI nektarze 10 kwiatów
stwierdzić należy, że gajowiec żółty wykazał najwyższą wartość cukrową, wynoszącą od 6 do 15 mg. Wartość cukrowa kokoryczy pełnej, miodunki ćmej, czosnku niedźwiedziego i groszku wiosennego mieściła się
w granicach 5-7 mg, zaś dąbrówki rozłogowej i fiołka leśnego - w granicach 2-5 mg. Wyliczona wydajność cukrowa i miodowa dla 10 kwiatów
grupuje badane rośliny zasadniczo podobnie jak ilość cukrów wydzielona
z 10 kwiatów na dobę.
Otrzymane wyniki powinny być w dużym stopniu reprezentatywne
dla tego typu lasów w warunkach całej Lubelszczyzny. Ilość cukrów z 10
kwiatów na dobę nie różni się bowiem w sposób zasadniczy od danych
uzyskanych przez autorkę (S z k l a n o w s k a 1973) dla tych samych
gatunków roślin występujących sporadycznie w borach. Wydajność miodowa miodunki ćmej, groszku wiosennego i fiołka leśnego jest również
taka sama z 1 ha runa lasu bukowego (S z k l a n o w s k a 1977).
Przeciętna wydajność miodowa w przeliczeniu na 1 ha runa grądu
bukowo-grabowego wynosiła około 24 kg, grądu dębowo-bukowego około
9 kg, a świetlistej dąbrowy około 4 kg.
.
w
127
•.....
co
""
Tabel
grąd bukowo-grabowy
Badane gatunki
roślin w zbiorowisku
;:: '"o
••::tJ ._
OJ
;::
OJ
~
••••
tO
tO
'u
-" o
'" '"
Investigations
of plants in fo~
tO
o •..•
re.t associations
k
"
o
<:)
t'l
•••••
CI.l
~~
Corydalis solida
Pul. onaria obscura
Viola siluestris
Lathyrus oernus
Galeobdolon lu eum
Ajuga reptans
Allium ursinum
~
c3,
.,
2
Suma -
total
Pulmonaria obscura
, ~ Viola siluestris
~ ~ Lathyrus uernus
Ajuga reptans
~
o~
Liczba kwiatów
na roślinie
Number of
flowers plant
k
OJ
-S
"8
..s "~
;:s ~8
.-< s::
.-<
s:: ..,
tII)~
:§~ ..." •..;::
o :>
tO
_'"
UJ
-S 6
t: ~ .-<
u
o" .-< =00-
...
OJ OJ
rnin-max I
X
~~ tli) ~
-c:l'" •.. t8
~ ~ <'Cl
o~
tO
"'-1"-:
k
34
.., "
N
~P..
5
7
2
4
6
7
4
•...
oD
;..::: tU
"'-I
~
.,
~
~
~u
OJ
k
.s
la
Obfitość kwitnienia i nektarowanie ważniejszych roślin miododajnych runa trzech zbiorowisk lasu liściastego:
(Fagoto-Carpinetumi, grąd będowo-grabowy (Querceto-Carpinetum), świetlista dąbrowa (Querceto-Potentilletum albae)
Abundance of blo ming and nectar sccretion of some the honey plants in the three forest ass ciations:
Fageto-Carpinetum, Querceto-Carpinetum, Querceto-Potentiłletum albae
15-42
12-30
3- 9
9-23
23-48
26-80
14-84
-
19
14
4
13
32
38
54
-
..d
u
.su .a'"
'"
o~
'u
tli)
~
e-
'"
';l
;
o~
;:s
.8
O..-:C1",
165
135
9
44
109
343
204
1009
tO
-c:l
~
~ '9
.a
~
Ilość nektaru
w mg z 10
kwiatów
'"•..g: izol. 1 dobę
Quantity of
••••
nectar from
tli)
.s 10 f'lowers
:> perday in mg
;:::
3,0
3,5
3,8
4,2
3,0
3,5
3,0
-
Ilość cukrów
~
-o
-
••.• o
o"
k
~
v
OJ
o ~ ~
a~
V
Ci
I::
~
QJ
gk
Il-<
22,3
19,0
21,0
18,5
44,2
10,2
11,8
a
QJ
I':
.a
(1i
••••
~
w mg z 10
kwiatów
izoI. dobę
Quantity of
sugars from
10 flowers
per dayinmg
OJ;:s
::: Il-<
28,3
30,2
21,4
30,8
35,0
32,8
47;5
-
Vl
6,3
5,7'
4,5
5,7
15,4
3,3
5,7
-
Wydajność
z 10 kwiatów
w mg
Yield from
10 Ilewers
in mg
,
I
~
8
..s
'ó
..r::: Gl
0
cukrowa
sugar
yield
18,9
19,9
17,1
23,9
46,2
11,5
17,1
-
miodowa
honey
yie1d
24,8
24,9
21,4
29,9
52,7
14,4
21,4
-
'u
-ee
-._
tli)
o
1':"'"
~;..
..s
..d
'~ ~ ~ .:
;..
tO
o ;::
~ ~ :r: o"
3,3
3,3
0,9
1,3
5,7
4,9
4,4
23,8
5
3
1
8
9-24
3- 7
7-19
16-65
14
4
12
42
75
9
15
343
3,2
3,4
3,8
3,0
16,0
5,1
14,0
11,0
33,2
32,6
35,2
45,9
5,3
1,6
4,9
5,0
17,0
5,4
18,6
15,0
21,2
6,8
23,4
18,7
1,6
0,1
0,3
6,4
3
1
5
4
8-19
1- 5
12-22
19-47
12
3
18
29
34
6
74
65
3,1
3,2
3,0
2,9
26,0
10,3
16,6
14,8
27,7
20,6
36,0
40,2
7,2
2,1
5,9
6,0
22,3
6,7
17,7
17,4
27,9
8,4
22,1
21,7
0,9
0,1
1,6
1,4
~ c3~-=~~~--~------~----------------------~~--------~----------~--------~--------~~------~----~------~---Suma - total
17
442
--8,4
Ol
~ ~ Pulmonaria obscura
Viola siluestris
~ i: Galeobdolon luteum
Ajuga reptans
d:: ~
t ~
~::a
Sl1mo
_
tnt~l
1"1
__
-
170
_
_
_
_
_
_
4.0
WNIOSKI
W okresie wiosennym na przełomie kwietnia i maja kwitnące podszycie lasów liściastych zapewnia pszczołom pierwszy i dość dobry pożytek
nektarowy, bowiem wydajność miodowa z 1 ha runa, z udziałem badanych roślin, może wynosić od 4 do 24 kg.
Określona w pracy wydajność miodowa z 10 kwiatów różnych gatunków roślin runa lasu liściastego pozwala każdemu łatwo ustalić wartość
pszczelarską dowolnego zbiorowiska tego typu. Przystępując do oceny
trzeba przede wszystkim oszacować procent powierzchni dna lasu pokrytej roślinnością miododajną oraz określić liczbę kwiatów poszczególnych
gatunków pożytkowych na jednostce powierzchni runa. Następnie należy przemnożyć uzyskane liczby kwiatów przez odpowiednie wydajności
miodowe i otrzymane wyniki zsumować.
LITERATURA
D e m i a n o w i c z Z. i inni: (1960) Wydajność miodowa ważniejszych roślin
miododajnych w warunkach Polski. Pszczelno Zesz. Nauk. 4 (2) s. 87..!...104.
F i j a ł k o w s k i D.: (1966) Zbiorowiska roślinne lewobrzeżnej doliny Bugu
w granicach województwa lubelskiego. Annales UMCS, sectio C, vol. XXI, s.
247-311.
I z d e b s k a M., S z y n a l T.: (1962) Badania geobotaniczne w rezerwacie
leśnym Obrocz na Roztoczu Srodkowym. Ann. UMCS, sec. B, (12), s. 351-386.
K o z a k K.: (1968) Zbiorowiska roślinne torfowisk przejściowych i wysokich
oraz ich powiązania z lasami nadleśnictwa Parczew. Ann. UMCS, sec. C, vol.
XXIII, s. 215-237.
M a t u s z k i e w i c z A.: (1953) Obserwacje fitosocjologiczne nad lasoborami .
(Quercion roborts) w okol. Lublina. Ekologia Polska., tom I. (4) s. 5-20.
S z k l a n o w s k a K.: (1973 - Bory jako baza pożytkowa pszczół. Pszczelno Zesz.
Nauk .., t.17, s. 51-85.
S z k l a n o w s k aK.:
(1977) - Rendement nectarifere des associations de foret
et de marecage. La flore mellifere - base de l'apiculture. Editions Apimondla
Bucarest. s. 215--219.
T r a c z y k T.: (1965) - Rośliny lasu liściastego. Państwowe Zakł. Wyd. Szkolno
Warszawa.
HEKT APOBblAEJlEHHE
H MEAOnpOAYKTHBHOCTb
TPAB~HHCTOrO
PACTHTEJlbHOrO
nOKPOBA
Ka3HMepa
BA>KHEVlWHX BHAOB
JlHCTBEHHblX
JlECOB.
WKn~HoBcKa
Pe310Me
HccneAoaaHO
Ha Jl106enbLL\HHe B ronex
ilCCOLlHilLlHI1 nHCTaeHHblX necoa.
24
Fageto-Carpinetum
4 xr
Kr, Querceto-Carpinetum
n4enoaoA4ecKylO
CTOHMOCTbrpex
4TO MeAonpoAyKTHBHOCTb
9
l
Kr H Querceto-PotentiHetum
ra
neCOB:
albae
B cpeAHeM.
HccneAoailHHa~
noxpoaa
nerko
MeAonpoAyKTHBHOCTb
ncaaonaer
COLlHilLlHHnoxcseero
9 -
1966-1975
YCTaHoBneHo,
KiIlKAoMy
10
LlBeTKOB pil3HblX
BHAOB pilCTeHHI1 necsorc
yCTiIHoBHTb n'lenoBoA'lecKylO
LleHHOCTb 111060H iIC-
THna,
Pszczelnicze Zeszyty Naukowe
-
XXIIII
129
npHcTynlul
nOKpOBa
c
K O~eHKe,
MeAOHOCaMH
HOCTH nOKpOBa.
'lepe3
~eHHOCTb
CHa'lana
nOAC'lHTaTb
CneAOBaTenbHO,
BblweycTaHoBneHHylO
MO)f(HO n03HaTb
HaAO
H
yCTaHoBHTb
~BeTKH
HaAo
nOAC'lHTaHHble
_ MeAoHOCHOCTb
paCTHTenbHblX
npouear
H
nOBepXHOCTH
MeAOHOCHblX
~leTKH
nOAC'lHTaTb
accO~!oja~!ojH
Anll
BHAOB
Ha
AaHHoro
pe3ynbTaTbl.
n4en
!oj APyrHx
paCTHTenbHOrO
eAHHH~e
noaepx-
BHAa
YMHO)f(HTb
TaKHM
06pa30M
noneaaux
onuns-
IOI1.\HX HaceKOMbIX.
NECTAR SECRETION AND PRODUCTIVENESS OF HONEY OF SOME
MORE IMPORTANT PLANTS OF UNDERGROWTH OF LEAVED FOREST
Kazimiera
Szklanowska
Summary
Investigations
concerning honey productiveness
of three forests leaved assaciation were corrid out in the Lublin district in years 1966-1975. It has been aseertained
that the honey yield from 1 ha undergrowth
of leaved forest type
p'ageto-Carpinetum
was about 24 kg, Querceto-Carpinetum
about 9 kg and
Querceto-Potentilletum
atbae about 4 kg.
Precisely defined honey yield from 10 fl.owers of different species of the plants
of undergrowth
of leaved forests allows everybody to establish honey productiveness of every association of this type, Starting calculating
it is necessary to
estimate the percentagę of the surface of the bottom of the wood covered with
honey yielding plants and to state the num ber of flower s of individual
usful
honey yielding on a unit of the surface of undergrowth. Then ist is necessary to
multiply the obtained numbers of flowers and proper honey yields and than to
add the obtained results.
In this way one can state thei importanceof
plant association forbees
and
other usuful pollinatlng insects.