Warszawa, 24 czerwca 2015 r. Instytut Politologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego Katedra Teorii Polityki i Myśli Politycznej Kościół – Wolność - Pluralizm W pół wieku po II Soborze Watykańskim Konferencja 28 października 2015 r. Szanowni Państwo, mam zaszczyt zaprosić do udziału w konferencji naukowej Kościół – Wolność – Pluralizm. W pół wieku po II Soborze Watykańskim, która odbędzie się 28 października 2015 r. w Domu Arcybiskupów Warszawskich, ul. Miodowa 17/19 Warszawa, sala św. Jana Chrzciciela (oficyna po prawej stronie). 50. rocznica zakończenie II Soboru Watykańskiego stanowi asumpt dla pogłębionej refleksji nad zagadnieniem wolności religijnej i kwestii pluralizmu w perspektywie Kościoła katolickiego. W sposób szczególny pomoce w tym przedsięwzięciu są myśli zawarte w trzech soborowych dokumentach: Nostra Aetate, Dignitas Humanae oraz Gaudium et Spes. W pół wieku po ostatnim Soborze problem wolności religijnej i pluralizmu nie tylko nie stracił na znaczeniu, ale wręcz zyskał na ostrości. Dzieje się to m.in. w skutek postępującej – zarówno w wymiarze społecznym, jak i politycznym – sekularyzacji, ale także procesów imigracyjnych w Europie. Obecność coraz większej i lepiej zorganizowanej mniejszości muzułmańskiej na Starym kontynencie zmusza, aby na nowo stawiać pytanie o rozumienie istoty wolności religijnej, rozdziału państwa i religii oraz pluralizmu. Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego Instytut Politologii ul. Wóycickiego 1/3 tel.: +48 22 569 68 29 01-938 Warszawa e-mail: [email protected] Budynek 23 Warszawa, 24 czerwca 2015 r. Instytut Politologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego Katedra Teorii Polityki i Myśli Politycznej Program konferencji 10.00 Uroczyste otwarcie konferencji Ks. Kardynał Kazimierz Nycz, metropolita warszawski 10.15 Sesja I – Wolność religijna w warunkach laicyzacji Prof. Zbigniew Stawrowski Ks. prof. Andrzej Szostek Prof. Paweł Śpiewak Moderator dyskusji - ks. prof. Piotr Mazurkiewicz 12.45-13.45 - przerwa obiadowa 13.45 Sesja II – Chrześcijaństwo – Żydzi – islam. Wyzwania współczesności Prof. Stanisłąw Krajewski Red. Ryszard Montusiewicz ks. prof. Alfred Wierzbicki Moderator dyskusji - prof. Jan Grosfeld 16.15-16.30 - przerwa kawowa 16.30 Sesja III – Wokół wolności sumienia (2 panele równoległe) 18.00 Zakończenie konferencji Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego Instytut Politologii ul. Wóycickiego 1/3 tel.: +48 22 569 68 29 01-938 Warszawa e-mail: [email protected] Budynek 23 Warszawa, 24 czerwca 2015 r. Instytut Politologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego Katedra Teorii Polityki i Myśli Politycznej Panel I: Wolność religijna w warunkach laicyzacji Sobór w deklaracji o wolności religijnej Dignitatis Humanae uznał, że każda osoba ludzka ma prawo do wolności religijnej, która polega na tym, że ludzie pozostają wolni od przymusu w sprawach religijnych i mają zapewnioną swobodę działania w zakresie tych spraw w sferze prywatnej i publicznej (DWR 2). Sobór podkreślił zwłaszcza prawo do swobody działania wspólnot religijnych w zakresie ich spraw wewnętrznych oraz działalności publicznej (DWR 2), a także prawo do wychowania dzieci zgodnie z przekonaniami religijnymi rodziców (DWR 5). Obecnie wyzwanie dla soborowego ujęcia prawa do wolności religijnej stanowi laicyzm, który podważa kulturowe i polityczne znaczenie wiary oraz usiłuje zdyskredytować wszelkie formy zaangażowania społecznego i politycznego ludzi wierzących. Gdyby miał zdominować społeczeństwa uważane za demokratyczne, skutkiem tego faktu były ucisk słabszych przez silniejszych, czy jak to ujął Jan Paweł II jawny lub zakamuflowany totalitaryzm (CA 46). Powstaje więc pytanie, jak chrześcijaństwo powinno się do tych tendencji odnieść oraz czy soborowa koncepcja wolności religijnej nie wymaga w tej sytuacji zniuansowania. Panel II: Chrześcijaństwo, judaizm, islam – wyzwania współczesności II Sobór Watykański przygotowywał Kościół do podjęcia wyzwań swojego czasu i nawiązania dialogu ze współczesnym światem. Wyraźnym symbolem zmian i otwartości jest Deklaracja Nostra Aetate stanowiąca kamień milowy w kwestii stosunku Kościoła do religii niechrześcijańskich. Po raz pierwszy w swojej historii Kościół tak jasno i stanowczo podkreślił potrzebę i konieczność uznania i współdziałania z wyznawcami innych religii, w tym zwłaszcza Żydów wskazując, że Kościół uznaje, iż początki jego wiary i wybrania znajdują się według Bożej tajemnicy zbawienia już u Patriarchów, Mojżesza i Proroków (DRN 4). Zmiana ta wypływała m.in. z tragedii Szoa, która dotknęła Żydów europejskich w czasie II Wojny Światowej. Sobór odniósł się także do relacji chrześcijan z muzułmanami, tak aby wymazując z pamięci przeszłość szczerze pracowali nad zrozumieniem wzajemnym i w interesie całej ludzkości wspólnie strzegli i rozwijali sprawiedliwość społeczną, dobra moralne oraz pokój i wolność (DRN 3). Co współcześnie rozumiemy pod pojęciem Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego Instytut Politologii ul. Wóycickiego 1/3 tel.: +48 22 569 68 29 01-938 Warszawa e-mail: [email protected] Budynek 23 Warszawa, 24 czerwca 2015 r. Instytut Politologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego Katedra Teorii Polityki i Myśli Politycznej współdziałania między chrześcijaństwem, judaizmem a islamem? Co zrobić w sytuacji, gdy w Deklaracji stwierdzono, że Sobór zaklina chrześcijan, aby "dobrze postępując wśród narodów" (1 P 2,12), jeśli to tylko możliwe i o ile to od nich zależy, zachowywali pokój ze wszystkimi ludźmi (…), natomiast nie ma wątpliwości, że obecnie współdziałanie ze światem islamu staje trudne, a czasem niemożliwe? Jak historia po Soborze wpłynęła na chrześcijańską i żydowską percepcję islamu? Panel III: Wokół wolności sumienia Sobór stwierdził, że nikomu nie wolno przeszkadzać w działaniu według własnego sumienia w wymiarze prywatnym i publicznym (DWR 2). Obecnie istnieje wiele wyzwań, jakie napotyka realizacja prawa do wolności sumienia. Po pierwsze wolność sumienia jest odmiennie rozumiana i interpretowana na gruncie myśli Kościoła i w ramach liberalnej demokracji. Po drugie, w kontekście urzeczywistniania prawa do wolności religijnej pojawia się pytanie o granice posłuszeństwa jednostki wspólnocie religijnej, politycznej, zawodowej, rodzinnej itp. Po trzecie, ponieważ implikacją uznania prawa do wolności sumienia jest pluralizm światopoglądowy, powstaje problem, w jaki sposób należałoby odnieść się do tego faktu (przez Kościół i państwo), a także problem określenia granic tolerancji w warunkach pluralizmu światopoglądowego. Po czwarte, istotną kwestię stanowią konsekwencje obecnego kryzysu kulturowego dla poszanowania wolności sumienia w ramach systemów politycznoprawnych Europy. Z nadzieją na osobiste spotkanie podczas konferencji Prof. dr hab. Jan Grosfeld Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego Instytut Politologii ul. Wóycickiego 1/3 tel.: +48 22 569 68 29 01-938 Warszawa e-mail: [email protected] Budynek 23 Warszawa, 24 czerwca 2015 r. Instytut Politologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego Katedra Teorii Polityki i Myśli Politycznej CALL FOR PAPERS Wszystkich zainteresowanych wygłoszeniem referatu w trzecim panelu zapraszamy do przesyłania propozycji referatów z zakresu: znaczenia i interpretacji idei wolności sumienia w ramach Kościoła i liberalnej demokracji; granic tolerancji; konsekwencji kryzysu kulturowego dla poszanowania wolności sumienia w ramach systemów polityczno-prawnych Europy; stosunku Kościoła i państwa do pluralizmu światopoglądowego; stosunku do wolności sumienia w innych tradycjach kulturowych (islam, hinduizm). Zgłoszenie udziału w konferencji, wraz z tytułem i streszczeniem głównych tez wystąpienia, prosimy nadsyłać na adres e-mail: [email protected] do dnia 30 września 2015 roku na załączonym formularzu. Opłata konferencyjna dla osób wygłaszających referat wynosi 250 PLN (200 PLN dla zgłoszeń do 31 sierpnia). O sposobie i terminie wpłaty powiadomimy Państwa wraz z decyzją o zakwalifikowaniu do udziału w konferencji. Obiad oraz ewentualny nocleg nie jest wliczony w opłatę konferencyjną. Po konferencji przewidujemy wydanie publikacji złożonej z artykułów, które pomyślnie przejdą przez procedurę recenzyjną. Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego Instytut Politologii ul. Wóycickiego 1/3 tel.: +48 22 569 68 29 01-938 Warszawa e-mail: [email protected] Budynek 23 Warszawa, 24 czerwca 2015 r. Instytut Politologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego Katedra Teorii Polityki i Myśli Politycznej FORMULARZ ZGŁOSZENIOWY Imię i nazwisko Tytuł / stopień naukowy Uczelnia (lub inna instytucja) Tytuł referatu Abstrakt (do 300 słów) Dane kontaktowe e-mail: telefon: Dane do faktury VAT Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego Instytut Politologii ul. Wóycickiego 1/3 tel.: +48 22 569 68 29 01-938 Warszawa e-mail: [email protected] Budynek 23