Etyczne problemy zawodu socjologa

PROGRAM KSZTAŁCENIA NA ROK AKADEMICKI 2011/2012
Przedmiot: etyczne problemy zawodu socjologa
Poziom kształcenia: studia niestacjonarne I stopnia
Kierunek/rok studiów/semestr: socjologia/III rok/V semestr
Forma zajęć*: wykład
Liczba godzin: 15
Punkty ECTS: 3
Prowadzący: dr Marcin Kotras
I. WYMAGANIA/PREFERENCJE WSTĘPNE (dotyczy studentów II stopnia):
brak
II. EFEKTY KSZTAŁCENIA:
1. Wiedza:
Definiuje najważniejsze pojęcia, kategorie związane z opisem systemów etycznych. Wymienia
zalecenia związane z zasadami etycznymi zawartymi w kodeksach zawodowych (np. w kodeksie
Polskiego Towarzystwa Socjologicznego). Charakteryzuje podstawowe cechy etyczne dotycząca
zachowania socjologa i badacza społecznego.
2. Umiejętności:
Potrafi wskazać różne perspektywy właściwe do oceny etycznej określonego postępowania badacza.
Dobiera określone koncepcje i modele teoretyczne do etycznej oceny badania i pracy socjologa.
Projektuje proste narzędzie badawcze (kwestionariusz ankiety, dyspozycje do wywiadu) pozwalające
na odniesienie się do problemów etycznych dotyczących pracy socjologa. Potrafi poprzez wypowiedź
ustną i pisemną zinterpretować przykładowe badanie socjologiczne i postępowanie badacza
3. Postawy/Kompetencje:
Wyraża oceny etyczne i jest świadomy problemów etycznych dotyczących określonych
socjologicznych projektów badawczych. Chętny jest do wyrażania swej opinii na temat etycznego
środowiska współczesnej socjologii i roli socjologa w dzisiejszym świecie. Dba o poprawność
wypowiedzi i używania prawidłowych kategorii i pojęć do opisu zagadnień związanych z etycznymi
problemami zawodu socjologa.
III. TREŚCI KSZTAŁCENIA:
1. Podstawowe systemy etyczne. Etyka i moralność współczesnych społeczeństw.
2. Podstawowe problemy etyczne współczesnej nauki- granice badań i eksperymentów
naukowych
3. Istota etycznej odpowiedzialności badacza w perspektywie deontologicznych i tzw.
konsekwencjonalistycznych ( głównie utylitarystycznych) systemów etycznych. Przykłady
socjologicznych badań określanych w literaturze przedmiotu jako kontrowersyjne.
4. Społeczne funkcje socjologii; funkcja czysto naukowa i funkcja związana z krytyką
społeczną. Postulat stosowania w badaniach tzw. współczynnika humanistycznego- jego
podstawowe konsekwencje
5. Wieloparadygmatyczność współczesnej socjologii i jej konsekwencje teoretyczne i
metodologiczne.Wykorzystywanie socjologii w sporach ideologicznych. Socjologia jako
podstawowe narzędzie diagnozowania życia społecznego
6. Sposoby wykorzystywania wyników badań socjologicznych- możliwość kontroli nad
publikowanymi wynikami badań. Społeczne funkcje socjologii „sondażowej”. Rola technik
manipulacyjnych w kształtowaniu opinii publicznej
7. Zawód socjologa – typy ról zawodowych. Etos socjologa. Elementy etyki zawodowej
socjologów – badaczy, komentatorów, dziennikarzy, pracowników służb społecznych,
pracowników socjalnych, administracji, działów marketingowych i personalnych
przedsiębiorstw, działaczy politycznych
IV. KONTROLA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA:
forma zaliczenia: egzamin pisemny i przygotowanie narzędzia badawczego w postaci wzoru
kwestionariusza ankiety
V. AKTUALNA LITERATURA:
Podstawowa:
1. David Silverman, Interpretacja danych jakościowych, PWN, Warszawa 2008
2. Z. Bauman, Szanse etyki w zglobalizowanym świecie, Kraków 2007
3. Anna Wyka, Badacz społeczny wobec doświadczenia, Warszawa 1993
4. Earl Babbie, Badania społeczne w praktyce, Warszawa 2005
Uzupełniająca:
1. P. Sztompka, M. Kucia (red.), Socjologia. Lektury., Kraków 2005
2. P. Sztompka, M. Bogunia – Borowska (red.), Socjologia codzienności, Kraków 2008
3. R. Sennet, Etyka dobrej roboty, Warszawa 2010
10% zajęć studencki opracowują samodzielnie, zgodnie z zaleceniem prowadzącego zajęcia