Przez stany nadzwyczajne
advertisement
C4 STANY NADZWYCZAJNE W POLSCE Magdalena Wąsowicz Współpraca Leszek Baran POJĘCIE STANU NADZWYCZAJNEGO 1. 2. Przez stany nadzwyczajne rozumie się instytucje prawa wewnętrznego, które polegają na ograniczeniu realizacji wolności i praw jednostki oraz na odstąpieniu od przyjętego w Konstytucji systemu sprawowania władzy z powodu wystąpienia stanu szczególnego zagrożenia, w celu przeciwstawienia się temu zagrożeniu. Instytucje te mają za zadanie ochronę najwyższych konstytucyjnych wartości, tj. niepodległości państwa, nienaruszalności terytorium, ciągłości władzy, wolności i praw człowieka i obywatela oraz bezpieczeństwa obywateli. RODZAJE STANÓW NADZWYCZAJNYCH W POLSCE Wyróżniamy trzy stany nadzwyczajne: - stan wyjątkowy, - stan wojenny i… - stan klęski żywiołowej. Istnieją dwa warunki ogólne, które muszą zaistnieć dla wprowadzenia któregokolwiek z trzech stanów nadzwyczajnych. Należą do nich: 1. zaistnienie sytuacji szczególnego zagrożenia. 2. niemożność przeciwstawienia się temu szczególnemu zagrożeniu za pomocą zwykłych środków konstytucyjnych Czym są te stany i kiedy się je wprowadza zob. slajdy: 4-6; 13-15; 17-18. STAN WYJĄTKOWY 1. - - Stan wyjątkowy podlega ogólnym reżimom zawartym w art. 228 Konstytucji, natomiast jego uszczegółowienie stanowią art. 230 Konstytucji oraz ustawa z dnia 21 czerwca 2002 r. o stanie wyjątkowym, która określa: tryb wprowadzenia i zniesienia stanu wyjątkowego, a także… zasady działania organów władzy publicznej oraz… zakres, w jakim mogą być ograniczone wolności i prawa człowieka i obywatela w czasie stanu wyjątkowego. TRYB WPROWADZENIA STANU WYJĄTKOWEGO Prawo wprowadzenia stanu wyjątkowego posiada prezydent RP i czyni to – na wniosek Rady Ministrów i na podstawie jej uchwały - w formie rozporządzenia W rozporządzeniu o wprowadzeniu stanu wyjątkowego prezydent określa przyczyny wprowadzenia, czas trwania i obszar, na jakim wprowadza się stan wyjątkowy, oraz rodzaje ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela. Rozporządzenie prezydenta musi posiadać kontrasygnatę premiera (prezesa Rady Ministrów). Prezydent musi następnie w ciągu 48 godzin od jego podpisania przedstawić je Sejmowi, a Sejm ma obowiązek rozpatrzyć to rozporządzenie niezwłocznie, czyli w możliwie najkrótszym terminie. PRZESŁANKI WPROWADZENIA STANU WYJĄTKOWEGO o o Stan wyjątkowy można wprowadzić w razie: zagrożenia konstytucyjnego ustroju państwa, tj. prawnego określenia podstawowych instytucji ustroju państwa oraz zasad ich organizacji i funkcjonowania; zagrożenie to ma mieć źródło w czynnikach natury wewnętrznej (np. groźba zamachu stanu i usunięcia siłą konstytucyjnych władz państwa), a nie zewnętrznej. zagrożenia bezpieczeństwa obywateli - przez tę przesłankę rozumie się stan, w którym życie, zdrowie i mienie obywateli są zagrożone w stopniu uniemożliwiającym zwykłą egzystencję ogółu mieszkańców. do wydarzeń warunkujących wystąpienie tej przesłanki zaliczyć można np. zamieszki i zjawiska destabilizujące państwo. zagrożenia porządku publicznego CO OZNACZA ZAGROŻENIE PORZĄDKU PUBLICZNEGO… K. Wojtyczka określa porządek publiczny jako stan normalnego funkcjonowania instytucji państwowych, społeczeństwa i gospodarki narodowej. K. Prokop uważa, że porządek publiczny należy traktować jako element wewnętrznej polityki państwa prowadzonej przez rząd. L. W. Mażewski za porządek publiczny przyjmuje „istniejący w państwie stan stosunków społeczno - gospodarczo - politycznych oraz odpowiadających im instytucji prawnych zapewniających spokój w zakresie współżycia zbiorowego, co jest jedną z gwarancji bezpieczeństwa obywateli”. Skorzystanie z przesłanki zagrożenia porządku publ. powinno znajdować uzasadnienie w szczególnym charakterze niebezpieczeństw bądź w masowości naruszeń tegoż porządku. przykładem może być powszechne blokowanie dróg. Postuluje się, by powoływanie się na tę przesłankę było ostatecznością z uwagi na ogólny i niedookreślony charakter pojęcia porządku publicznego ZAKRES TERYTORIALNY I CZAS OBOWIĄZYWANIA STANU WYJĄTKOWEGO Stan wyjątkowy może być wprowadzony na części lub na całym terytorium państwa Może zostać wprowadzony na czas oznaczony, nie dłuższy niż 90 dni. Oznaczony czas obowiązywania oznacza powinność wskazania przez prezydenta w rozporządzeniu okresu obowiązywania, najlepiej za pomocą daty początkowej i daty końcowej. Stan wyjątkowy obowiązuje od dnia ogłoszenia rozporządzenia w Dzienniku Ustaw. Stan ten może zostać jednokrotnie przedłużony na czas nie dłuższy niż 60 dni. Może to nastąpić, jeżeli pomimo zbliżającego się upływu czasu, na jaki został wprowadzony, nie ustały przyczyny wprowadzenia tego stanu oraz nie zostało przywrócone normalne funkcjonowanie państwa ŚRODKI NADZWYCZAJNE MOŻLIWE DO UŻYCIA W TRAKCIE STANU NADZWYCZAJNEGO Ograniczenia wolności i praw powinny odpowiadać charakterowi oraz intensywności zagrożeń stanowiących przyczyny wprowadzenia stanu wyjątkowego, a także zapewniać skuteczne przywrócenie normalnego funkcjonowania państwa Ustawa przewiduje zawieszenie prawa do organizowania i przeprowadzania jakichkolwiek zgromadzeń, imprez masowych, strajków pracowniczych oraz innych form protestu, akcji protestacyjnych czy zrzeszania się. Zakaz ten nie dotyczy zgromadzeń organizowanych przez kościoły, związki wyznaniowe oraz organizacje religijne działające w obrębie świątyń i budynków kościelnych Ustawa nakłada obowiązek posiadania przy sobie w miejscach publicznych dowodu osobistego lub innego dokumentu potwierdzającego tożsamość osób, które ukończyły 18 lat, oraz legitymacji szkolnej niepełnoletnich osób uczących się ŚRODKI NADZWYCZAJNE MOŻLIWE DO UŻYCIA W TRAKCIE STANU NADZWYCZAJNEGO - - Ustawa zawiera dwa środki, które mogą być stosowane podczas stanu wyjątkowego: pierwszym jest odosobnienie. Można je zastosować wobec osób, w stosunku do których zachodzi podejrzenie, że jeśli pozostaną na wolności, będą prowadziły działalność zagrażającą konstytucyjnemu ustrojowi państwa, bezpieczeństwu obywateli lub porządkowi publicznemu, a także gdy odosobnienie jest konieczne dla zapobieżenia popełnieniu czynu karalnego lub uniemożliwienia ucieczki po jego popełnieniu. drugim jest rozmowa ostrzegawcza. Odnosi się do osoby mającej ukończone 17 lat (jeśli nie ma, rozmowę przeprowadza się z rodzicami lub opiekunem prawnym), wobec której zachodzi uzasadnione podejrzenie, że nie będzie przestrzegać porządku prawnego. ŚRODKI NADZWYCZAJNE W TRAKCIE STANU WYJĄTKOWEGO o o o W okresie stanu wyjątkowego istnieje także możliwość wprowadzenia: cenzury prewencyjnej środków społecznego przekazu, kontroli zawartości przesyłek, listów, paczek i przekazów, kontroli treści korespondencji telekomunikacyjnej i rozmów telefonicznych lub sygnałów przesyłanych w sieciach telekomunikacyjnych, emisji sygnałów uniemożliwiających nadawanie lub odbiór przekazów radiowych, telewizyjnych lub dokonywanych poprzez urządzenia i sieci telekomunikacyjne, których treść może zwiększyć zagrożenie konstytucyjnego ustroju państwa, bezpieczeństwa obywateli lub porządku publicznego. Art. 21 ustawy wskazuje na możliwość ograniczeń w dostępie do towarów konsumpcyjnych, w zakresie działalności gospodarczej, edukacyjnej, w obrocie krajowymi środkami płatniczymi, w sferze transportu drogowego, kolejowego i lotniczego, w zakresie funkcjonowania systemów łączności, w prawie posiadania broni palnej, amunicji i materiałów wybuch. SZCZEGÓLNE KOMPETENCJE ORGANÓW WŁADZY PUBLICZNEJ W CZASIE STANU WYJĄTKOWEGO Do szczególnych kompetencji organów w trakcie trwania stanu wyjątkowego należą kompetencje: Prezydenta, który może, na wniosek Rady Ministrów, użyć wojska w celu przywrócenia normalnego funkcjonowania państwa, jeżeli dotychczas zastosowane siły i środki zostały wyczerpane, zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów określającym szczegółowe zasady użycia oddziałów i pododdziałów Sił Zbrojnych RP w czasie stanu wyjątkowego, Prezesa RM, który może, na wniosek właściwego wojewody, zawiesić organy gminy, powiatu lub samorządu województwa do czasu zniesienia stanu wyjątkowego lub na czas określony, jeśli nie wykazują one dostatecznej skuteczności w wykonywaniu zadań publicznych lub w realizacji działań wynikających z przepisów o wprowadzeniu stanu wyjątkowego. W ich miejsce Prezes RM ustanawia zarząd komisaryczny sprawowany przez komisarza rządowego STAN WOJENNY Do stanu wojennego mają zastosowanie artykuły Konstytucji traktujące o wszystkich stanach nadzwyczajnych. Sam stan wojenny znajduje się w art. 229, 231 i 234 Konstytucji. Jego rozwinięcie i uszczegółowienie stanowi ustawa z 29 sierpnia 2002 r. o stanie wojennym oraz o kompetencjach Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych i zasadach jego podległości konstytucyjnym organom Rzeczypospolitej Polskiej Stan wojenny należy odróżnić od stanu wojny. Stan wojenny może zostać wprowadzony już wtedy, gdy państwo jest zewnętrznie zagrożone, ale nie podjęto jeszcze decyzji o stanie wojny. Natomiast stan wojny nie oznacza zarazem stanu wojennego, bo państwo może prowadzić wojnę i nie będzie to zagrażać jej terytorium, więc nie będzie przesłanki do wprowadzenia stanu wojennego STAN WOJENNY – TRYB WPROWADZENIA Prawo wprowadzenia stanu wojennego (i zniesienia) przysługuje prezydentowi działającemu na wniosek Rady Ministrów. Wniosek powinien obejmować: okoliczności uzasadniające wprowadzenie stanu wojennego, zasięg terytorialny oraz zakres koniecznych ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela. Prezydent nie jest związany wnioskiem Rady Ministrów, co oznacza, że może on odmówić wydania rozporządzenia wprowadzającego stan wojenny. Może również wskazać inne przyczyny uzasadniające wprowadzenie stanu wojennego niż uczyniła to Rada Ministrów w swoim wniosku. Prezydent wprowadza stan wojenny w formie rozporządzenia, które wymaga kontrasygnaty premiera. Wtedy rozporządzenie jest publikowane niezwłocznie w Dzienniku Ustaw, podane do publicznej wiadomości i wówczas nabiera mocy. Następnie, w ciągu 48 godzin, prezydent musi przedstawić je Sejmowi do podpisania. Sejm ma obowiązek rozpatrzyć je niezwłocznie, czyli w najkrótszym możliwym terminie. STAN WOJENNY – PRZESŁANKI ZASTOSOWANIA, ZAKRES ZASTOSOWANIA I CZAS OBOWIĄZYWANIA - - - Istnieją trzy przesłanki uzasadniające wprowadzenie stanu wojennego: zewnętrzne zagrożenie państwa, co musi znajdować podstawę w istniejącej sytuacji międzynarodowej i wynikającym stąd realnym zagrożeniu. zbrojna napaść na terytorium RP. Może ona mieć postać naruszenia granic na lądzie, wodzie lub w powietrzu. zobowiązanie Polski, na mocy umowy międzynarodowej, do wspólnej obrony przeciwko agresji. Stan wojenny może zostać wprowadzony na części lub na całym terytorium państwa. Brak jest ograniczeń czasu obowiązywania stanu wojennego ponieważ okoliczności i przyczyny towarzyszące temu stanowi nie pozwalają precyzyjnie określić, kiedy może się on zakończyć STAN WOJENNY – ŚRODKI NADZWYCZAJNE o - Konstytucyjną regulację środków nadzwyczajnych stanu wojennego można podzielić na: postanowienia zakazujące jakiegokolwiek ograniczania wymienionych w Konstytucji wolności i praw człowieka i obywatela, a to: godności człowieka, obywatelstwa, ochrony życia, humanitarnego traktowania, ponoszenia odpowiedzialności karnej, dostępu do sądu, dóbr osobistych, sumienia i religii, petycji oraz rodziny i dziecka. Na mocy ustawy o stanie wojennym katalog ten może zostać rozszerzony, ale nie może zostać zawężony (bo to uprawnienia podstawowe). prawa i wolności, które można ograniczać, tj. wszystkie wolności i prawa nienależące do części pierwszej. należą tu zarówno wolności konstytucyjne, jak i określone w ustawach zwykłych: prawa ograniczone (zakazy, nakazy, obowiązki, reglamentacje) prawa zawieszone (należą tu: prawo do strajków i akcji protestacyjnych oraz prawo zgromadzeń i zrzeszania się) STAN KLĘSKI ŻYWIOŁOWEJ – TRYB WPROWADZENIA Przyjmuje się, że stan klęski żywiołowej nie jest stanem wywołanym wskutek działania człowieka lecz tzw. sił wyższych, np. przyrody, choć nie tylko… Stan klęski żywiołowej wprowadza Rada Ministrów, z własnej inicjatywy lub na wniosek właściwego wojewody. Czyni to na podstawie samodzielnie przeprowadzonej oceny sytuacji Zaistnienie klęski żywiołowej nie oznacza obowiązku wprowadzenia stanu nadzwyczajnego w postaci stanu klęski żywiołowej. Wprowadza się go, gdy klęska powoduje sytuację szczególnego zagrożenia na części lub całości terytorium państwa Rozporządzenie o wprowadzeniu stanu klęski żywiołowej nie podlega kontroli Sejmu. Wprowadzenie stanu następuje w drodze rozporządzenia, które powinno zawierać: przyczyny, datę wprowadzenia, obszar, czas trwania, a także rodzaje zastosowanych ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela. Jest ono ogłaszane w Dzienniku Ustaw oraz podawane do publicznej wiadomości poprzez rozplakatowanie. STAN KLĘSKI ŻYWIOŁOWEJ – PRZESŁANKI WPROWADZENIA - - - Istnieją dwie przyczyny, dla których konieczne jest wprowadzenie stanu klęski żywiołowej: działania prewencyjne, czyli działania mające na celu zapobieżenie skutkom katastrofy lub awarii mających cechy klęski żywiołowej, działania ratownicze, czyli działania mające usunąć skutki tych katastrof i awarii. Za klęskę żywiołową uważa się: katastrofę naturalną lub awarię techniczną, których skutki zagrażają życiu lub zdrowiu dużej liczby osób, mieniu w wielkich rozmiarach albo środowisku na znacznych obszarach, a pomoc i ochrona mogą być skutecznie podjęte tylko przy zastosowaniu nadzwyczajnych środków, we współdziałaniu różnych organów i instytucji oraz specjalistycznych służb i formacji działających pod jednolitym kierownictwem. STAN KLĘSKI ŻYWIOŁOWEJ – ZAKRES TERYTORIALNY I CZAS OBOWIĄZYWANIA Stan klęski żywiołowej może obowiązywać na części lub na całym terytorium państwa… Wprowadza się go z oznaczoną datą, tj. na czas niezbędny dla zapobieżenia skutkom klęski żywiołowej lub ich usunięcia, nie dłuższy jednak niż 30 dni. Rozporządzenie Rady Ministrów przedłużające stan klęski żywiołowej może być wydane po uprzednim wyrażeniu zgody na to przedłużenie przez Sejm w drodze odpowiedniej uchwały. Ani Konstytucja, ani ustawa o stanie klęski żywiołowej nie wprowadzają ograniczenia co do możliwości jego dalszego przedłużania. Ze względu na to, że w okresie obowiązywania stanu klęski żywiołowej może dojść do poważnego ograniczenia praw i wolności człowieka i obywatela, należy dążyć do maksymalnego ograniczania czasu jego obowiązywania. STAN KLĘSKI ŻYWIOŁOWEJ – ŚRODKI NADZWYCZAJNE • • • • • • Ograniczenia mogą polegać na: zawieszeniu działalności określonych przedsiębiorców, nakazie lub zakazie prowadzenia działalności gospodarczej określonego rodzaju, nakazaniu pracodawcy oddelegowania pracowników do dyspozycji organu kierującego działaniami prowadzonymi w celu zapobieżenia skutkom klęski żywiołowej lub ich usunięcia, całkowitej lub częściowej reglamentacji zaopatrzenia w określonego rodzaju artykuły, obowiązku poddania się badaniom lekarskim, leczeniu, szczepieniom ochronnym oraz stosowaniu innych środków profilaktycznych i zabiegów, niezbędnych do zwalczania chorób zakaźnych oraz skutków skażeń chemicznych i promieniotwórczych, obowiązku poddania się kwarantannie, STAN KLĘSKI ŻYWIOŁOWEJ – ŚRODKI NADZWYCZAJNE • • • • • • • obowiązku stosowania środków ochrony roślin lub innych środków zapobiegawczych niezbędnych do zwalczania organizmów szkodliwych dla ludzi, zwierząt lub roślin, obowiązku stosowania określonych środków zapewniających ochronę środowiska, obowiązku stosowania środków lub zabiegów niezbędnych do zwalczania chorób zakaźnych zwierząt, obowiązku opróżnienia lub zabezpieczenia lokali mieszkalnych bądź innych pomieszczeń, dokonaniu przymusowych rozbiórek i wyburzeń budynków lub innych obiektów budowlanych albo ich części, nakazie ewakuacji w ustalonym czasie z określonych miejsc, obszarów i obiektów, nakazie lub zakazie przebywania w określonych miejscach i obiektach oraz na określonych obszarach, STAN KLĘSKI ŻYWIOŁOWEJ – ŚRODKI NADZWYCZAJNE • • • • • zakazie organizowania lub przeprowadzania imprez masowych, nakazie lub zakazie określonego sposobu przemieszczania się, wykorzystaniu, bez zgody właściciela lub innej osoby uprawnionej, nieruchomości i rzeczy ruchomych, zakazie prowadzenia strajku w odniesieniu do określonych kategorii pracowników lub w określonych dziedzinach, ograniczeniu lub odstąpieniu od określonych zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, jednakże niepowodującym bezpośredniego narażenia życia lub zdrowia pracownika, Mieszkańców można również zobowiązać do świadczeń osobistych i rzeczowych polegających na: udzielaniu pierwszej pomocy osobom, które uległy nieszczęśliwym wypadkom, czynnym udziale w działaniu ratowniczym lub wykonywaniu innych zadań wyznaczonych przez kierującego akcją ratowniczą, wykonywaniu określonych prac, STAN KLĘSKI ŻYWIOŁOWEJ – ŚRODKI NADZWYCZAJNE oddaniu do używania posiadanych nieruchomości lub rzeczy ruchomych, udostępnieniu pomieszczeń osobom ewakuowanym, użytkowaniu nieruchomości w określony sposób lub w określonym zakresie, przyjęciu na przechowanie i pilnowaniu mienia osób poszkodowanych lub ewakuowanych, zabezpieczeniu zagrożonych zwierząt, a w szczególności dostarczaniu paszy i schronienia, zabezpieczeniu zagrożonych roślin lub nasion, pełnieniu wart, zabezpieczeniu własnych źródeł wody pitnej i środków spożywczych przed ich zanieczyszczeniem, skażeniem lub zakażeniem, a także udostępnianiu ich dla potrzeb osób ewakuowanych lub poszkodowanych, zabezpieczeniu zagrożonych dóbr kultury STAN KLĘSKI ŻYWIOŁOWEJ – ŚRODKI NADZWYCZAJNE CD. ORAZ ZNIESIENIE Obowiązek wykonywania określonych świadczeń osobistych i rzeczowych może zostać wprowadzony jedynie w sytuacji, gdy siły i środki, jakimi dysponuje wójt (burmistrz, prezydent miasta), starosta, wojewoda albo pełnomocnik, okażą się niewystarczające. przyjmuje się, że prawo zniesienia przysługuje temu organowi, który go wprowadza, czyli Radzie Ministrów. Oprócz tego, stan ten może przestać obowiązywać z mocy prawa, gdy upłynął termin, na jaki został wprowadzony, a także, gdy Sejm nie zgodzi się na jego przedłużenie Ćw. 4 cd.: ZARZĄDZANIE KRYZYSOWE na podstawie Ustawy z 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym Ewa Wolska-Liśkiewicz; współpraca Leszek Baran KRYZYS Termin „kryzys” pochodzi z jęz. greckiego („krino”) i oznacza wybór, decydowanie, zmaganie się, walkę, w której konieczne jest działanie pod presją czasu „Kryzys” („crisis” w jęz. Ang.) poszerza znaczenie o takie cechy, jak: nagłość, urazowość i subiektywne konsekwencje urazu w postaci przeżyć negatywnych CECHY KRYZYSU 1. ZASKOCZENIE. 2. DEFICYT INFORMACJI. 3. SPÓŹNIONE REAKCJE. 4. WZRASTAJĄCA LICZBA ZDARZEŃ. 5. UTRATA KONTROLI. 6. ZAGROŻENIE WAŻNYCH INTERESÓW. 7. WZROST NAPIĘCIA PSYCHICZNEGO. 8. ZBIOROWA PSYCHOZA, TŁUM (PANIKA). SYTUACJA KRYZYSOWA Sytuacja wpływająca negatywnie na poziom bezpieczeństwa ludzi, mienia w znacznych rozmiarach lub środowiska, wywołująca znaczne ograniczenia w działaniu właściwych organów administracji publicznej ze względu na nieadekwatność posiadanych sił i środków ZARZĄDZANIE KRYZYSOWE art. 2: Zarządzanie kryzysowe to działalność organów administracji publicznej będąca elementem kierowania bezpieczeństwem narodowym, która polega na zapobieganiu sytuacjom kryzysowym, przygotowaniu do przejmowania nad nimi kontroli w drodze zaplanowanych działań, reagowaniu w przypadku wystąpienia sytuacji kryzysowych, usuwaniu ich skutków oraz odtwarzaniu zasobów i infrastruktury krytycznej. GŁÓWNE PRZEDSIEWZIĘCIA REAGOWANIA NA SYTUACJĘ KRYZYSOWĄ 1. OCEŃ SYTUACJĘ. 2. PRZEWIDUJ ROZWÓJ SYTUACJI. 3. OKREŚL CELE I ZADANIA. 4. ZIDENTYFIKUJ POTRZEBNE ZASOBY. 5. OKREŚL PLAN I STRUKTURĘ DZIAŁANIA. 6. PODEJMIJ DZIAŁANIA. PLANY ZK Krajowy Plan Zarządzania Kryzysowego Plany zarządzania kryzysowego: wojewódzkie, powiatowe i gminne Plany zarządzania kryzysowego podlegają systematycznej aktualizacji, a cykl planowania nie może być dłuższy niż dwa lata. PLANY ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO OBEJMUJĄ: 1) PLAN GŁÓWNY ZAWIERAJĄCY: a) charakterystykę zagrożeń oraz ocenę ryzyka ich wystąpienia, w tym dotyczących infrastruktury krytycznej, oraz mapy ryzyka i mapy zagrożeń, b) zadania i obowiązki uczestników zarządzania kryzysowego w formie siatki bezpieczeństwa, c) zestawienie sił i środków planowanych do wykorzystania w sytuacjach kryzysowych, d) zadania określone planami działań krótkoterminowych, o których mowa w art. 92 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska 2) ZESPÓŁ PRZEDSIĘWZIĘĆ NA WYPADEK SYTUACJI KRYZYSOWYCH, a w tym: a) zadania w zakresie monitorowania zagrożeń, b) tryb uruchamiania niezbędnych sił i środków, uczestniczących w realizacji planowanych przedsięwzięć na wypadek sytuacji kryzysowej, c) procedury reagowania kryzysowego, określające sposób postępowania w sytuacjach kryzysowych, d) współdziałanie między siłami, o których mowa w lit. b; FAZY ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO 1) ZAPOBIEGANIE 2) PRZYGOTOWANIE 3) REAGOWANIE 4) ODTWARZANIE FAZA 1 - ZAPOBIEGANIE Działania uprzedzające, redukujące lub eliminujące zagrożenie mogące wywołać sytuację kryzysową, bądź zmniejszające jej skutki Zapobieganie obejmuje: - Analizę zagrożeń i ocena wrażliwości; - Wspieranie badań stosowanych i transferu technologii - Uświadamianie społeczeństwa i powszechna edukacja w zakresie przeciwdziałania zagrożeniom - Stworzenie systemu zachęt i restrykcji finansowych oraz właściwe wykorzystanie zasobów - Zapewnienie przywództwa i koordynacji FAZA 2 - PRZYGOTOWANIE opracowanie planów reagowania kryzysowego (kto, co i kiedy będzie robił, za pomocą jakich sił i środków i na jakiej podstawie prawnej przed, w czasie i natychmiast po zdarzeniu kryzysowym) Zadania: monitorowanie stanu organizacji i możliwości rozwinięcia stanowisk pracy organów zarządzania kryzysowego plan reagowania kryzysowego opracowanie rozwiązań organizacyjno-prawnych oraz technicznych z zakresu łączności pomiędzy wszystkimi ogniwami organizacyjnymi systemu zarządzania kryzysowego (system ostrzegania) opracowanie zasad wymiany informacji opracowanie i wdrożenie procedur w zakresie zwracania się o pomoc i wsparcie oraz trybu , zakresu jej udzielania opracowanie baz danych teleadresowych, materiałowo - sprzętowych, medycznych itp. potrzebnych w zk planowanie, koordynowanie i realizacja szkolenia dla podmiotów reagowania kryzysowego organizowanie i prowadzenie gier decyzyjnych i ćwiczeń określanie oraz zabezpieczanie potrzeb materiałowo - technicznych i finansowych FAZA 3 - REAGOWANIE po wystąpieniu realnego zagrożenia, zdarzenia. celem uruchomienie działań prewencyjnych lub zmniejszających ryzyko zniszczeń, zaś po ich wystąpieniu, dotyczy podjęcia akcji ratowniczej celem zapewnienia pomocy poszkodowanym i ograniczenia wtórnych szkód i strat. Faza reagowania obejmuje: Uruchomienie Zespołu Zarządzania Kryzysowego Uruchomienie działań prewencyjnych wszczęcie procedur i skierowanie sił i środków do działań ratowniczych Organizacja pomocy humanitarnej w tym psychologicznej Organizacja ochrony żywności, ujęć wody pitnej, itp. Rozpoczęcie ewakuacji Zbieranie meldunków o przebiegu akcji Profesjonalne informowanie (rzecznik) Przewidywanie skutków decyzji FAZA 4- ODBUDOWA Końcowa faza zarządzania kryzysowego Trwa do przywrócenia wszystkich systemów do stanu pierwotnego Zadania: Szacowanie strat i szkód Uruchomienie pomocy dla poszkodowanych w tym punktów pomocy psychologicznej i punktów doradztwa prawnego Odtworzenie infrastruktury krytycznej Odtworzenie i uzupełnienie zasobów Modyfikacja planów ochrony cywilnej i procedur reagowania ZARZĄDZANIE KRYZYSOWE - ETAPY KRYZYS PRZYGOTOWANIE SYTUACJA KRYZYSOWA REAGOWANIE WSZYSTKIE RODZAJE ZAGROŻEŃ WSZYSTKIE ETAPY WSZYSTKIE POZIOMY ZARZĄDZANIA ZAPOBIEGANIE ODBUDOWA WNIOSKI I KOREKTY PODCYKL PLANOWANIA PODCYKL REALIZACYJNY CENTRA ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO 1) pełnienie całodobowego dyżuru w celu zapewnienia przepływu informacji na potrzeby zarządzania kryzysowego; 2) współdziałanie z centrami zarządzania kryzysowego organów administracji publicznej; 3) nadzór nad funkcjonowaniem systemu wykrywania i alarmowania oraz systemu wczesnego ostrzegania ludności; 4) współpraca z podmiotami realizującymi monitoring środowiska; 5) współdziałanie z podmiotami prowadzącymi akcje ratownicze, poszukiwawcze i humanitarne; 6)dokumentowanie działań podejmowanych przez centrum; 7) realizacja zadań stałego dyżuru na potrzeby podwyższania gotowości obronnej państwa; 8) współdziałanie na wszystkich szczeblach administracji rządowej w zakresie informowania i przekazywania poleceń do wykonania w systemie całodobowym dla jednostek ochrony zdrowia w przypadkach awaryjnych, losowych, jak również zaburzeń funkcjonowania systemu. SIŁY ZBROJNE RP Jeżeli w sytuacji kryzysowej użycie innych sił i środków jest niemożliwe lub może okazać się niewystarczające, o ile inne przepisy nie stanowią inaczej, Minister Obrony Narodowej, na wniosek wojewody, może przekazać do jego dyspozycji pododdziały lub oddziały Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, zwane dalej „oddziałami Sił Zbrojnych”, wraz ze skierowaniem ich do wykonywania zadań z zakresu zarządzania kryzysowego. W realizacji zadań z zakresu zarządzania kryzysowego mogą uczestniczyć oddziały Sił Zbrojnych, stosownie do ich przygotowania specjalistycznego, zgodnie z wojewódzkim planem zarządzania kryzysowego.
