Wydział Prawa i Administracji US Jednostka organizacyjna US: Katedra Prawa Konstytucyjnego i Integracji Europejskiej Kierunek/Specjalność: Administracja/Bezpieczeństwo publiczne Rodzaj studiów: studia II stopnia KOD Przedmiotu: 10.5-V26-B04 Nazwa przedmiotu: Aspekty prawne stanów nadzwyczajnych Tryb studiów Rok Semestr Rodzaj zajęć: Liczba godzin Punkty ECTS: Typ przedmiotu Język wykładowy niestacjonarne II III wykład 20 3 B obowiązkowy polski Prowadzący przedmiot: prof. zw. dr hab. Andrzej Bałaban Wymagania wstępne: podstawowa wiedza z zakresu zasad ustroju państwa Cele przedmiotu: Student powinien zdobyć usystematyzowaną wiedzę o przesłankach i trybach wprowadzania oraz znoszenia poszczególnych stanów nadzwyczajnych. Student powinien zostać zaznajomiony z regulacjami dotyczącymi zakresu ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela w czasie stanów nadzwyczajnych oraz środków ich ochrony. Student powinien potrafić wskazać adekwatny środek zmierzający do wyrównania start majątkowych, powstałych w następstwie ograniczenia wolności i praw w czasie stanów nadzwyczajnych. Metody dydaktyczne: wykład w miarę możliwości z aktywnym udziałem słuchaczy Treści merytoryczne przedmiotu: 1. Pojęcie i definicja stanu nadzwyczajnego. 2. Zasady ogólne stanów nadzwyczajnych: zasada wyjątkowości, zasada legalności, zasada proporcjonalności, zasada celowości, zasada ochrony podstaw systemu prawnego, zasada ochrony organów przedstawicielskich. 3. Stan wojny a stan wojenny. 4. Przesłanki decyzji o stanie wojny i o zawarciu pokoju. 5. Tryb podjęcia decyzji o stanie wojny. 6. Przesłanki wprowadzenia stanu wojennego. 7. Tryb wprowadzenia stanu wojennego. 8. Zasięg terytorialny i czas trwania stanu wojennego. 9. Zasady działania organów władzy publicznej podczas stanu wojennego. 10. Kompetencje Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych. 11. Tryb zniesienia stanu wojennego. 12. Rodzaje i zakres ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela podczas stanu wojennego. 13. Rozporządzenia z mocą ustawy jako źródło prawa powszechnie obowiązującego. 14. Formalne przesłanki wydawania rozporządzeń z mocą ustawy. 15. Obowiązywanie rozporządzenia z mocą ustawy i konsekwencje utraty mocy obowiązującej. 16. Kontrola rozporządzeń z mocą ustawy. 17. Przesłanki wprowadzenia stanu wyjątkowego 18. Tryb wprowadzenia stanu wyjątkowego. 19. Zasięg terytorialny i czas trwania stanu wyjątkowego. 20. Zasady działania organów władzy publicznej podczas stanu wyjątkowego. 21. Tryb zniesienia stanu wyjątkowego. 22. Rodzaje i zakres ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela podczas stanu wyjątkowego. 23. Przesłanki wprowadzenia stanu klęski żywiołowej. 24. Tryb wprowadzenia stanu klęski żywiołowej. 25. Zasięg terytorialny i czas trwania stanu klęski żywiołowej. 26. Tryb zniesienia stanu klęski żywiołowej. 27. Rodzaje i zakres ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela podczas stanu klęski żywiołowej. 28. Zasady wyrównywania strat majątkowych, powstałych w następstwie ograniczenia wolności i praw człowieka i obywatela w czasie stanów nadzwyczajnych. 29. Tryb dochodzenia i realizacji roszczeń odszkodowawczych. Forma i warunki zaliczenia: zaliczenie pisemne lub ustne (wyboru formy dokonuje student) – trzy pytania opisowe Literatura podstawowa: M. Brzeziński, Stany nadzwyczajne w polskich konstytucjach, Wyd. Sejmowe, Warszawa 2007; K. Prokop, Stany nadzwyczajne w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Wyd. Temida2, Białystok 2005; L. Garlicki, Prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, Liber Warszawa 2008. Literatura uzupełniająca: R. Socha, Stany szczególnego zagrożenia państwa w polskim prawodawstwie, Bielsko-Biała 2004; W.J. Wołpiuk, Państwo wobec szczególnych zagrożeń. Komentarz wybranych przepisów Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Wyd. Naukowe Scholar, Warszawa 2002. Sporządził: