Temat 1: Wprowadzenie do polityki ekonomicznej

Wprowadzenie do polityki ekonomicznej.
1. Istota polityki ekonomicznej jako nauki i działalności praktycznej.
Polityka ekonomiczna1) działalność państwa wykorzystująca znajomość ekonomii do korzystania z zasobów z uwzględnieniem
czasu, miejsca;
2) jako działalność- świadome oddziaływanie władz państwowych na gospodarkę narodową (jej
dynamikę, strukturę, funkcjonowanie) i stosunki społeczno- ekonomiczne w państwie mające na celu
podniesienie poziomu życia części lub całości społeczeństwa. Powinna być dostosowywana do
poziomu rozwoju gospodarczego i do zmieniających się warunków społeczno- gospodarczych;
zajmuje się praktycznym wykorzystaniem tej wiedzy do zaspokajania potrzeb
3) jako nauka- dyscyplina naukowa zajmująca się badaniem form i celów, narzędzi i sposobów
oddziaływania państwa na stosunki społeczno- gospodarcze. Tworzy ona podstawy teoretyczne, buduje
modele, bada uwarunkowania i skutki zjawisk gospodarczych i w oparciu o teorię opracowuje
metodologię działania, zmierzającego do jak najpełniejszego zaspokojenia potrzeb społecznych;
zajmuje się obserwacją zjawisk społecznych i gospodarczych, zbieraniem wiedzy, opracowywaniem
metodologii, rozwiązywaniem problemów w obrębie gospodarki
NOTATKI
Ingerencja władz państwowych powinna odbywać się w imię dobra wspólnego. Działania polityki
ekonomicznej są motywowane zwykle troską o dobro publiczne i stawianie ponad interesami jednostek, grup i
warstw społecznych.
Według Oskara Lange’go jako działalność państwa jest wyrazem praktycznego zastosowania ekonomii
politycznej. Jest nauką normatywną, stosowaną- czyli zajmuje się wykrywaniem sposobów praktycznego
wykorzystania poznanych praw naukowych.
Według Tinbergena- ma służyć wskazywaniu zasad doboru środków właściwych do osiągania zamierzonych
celów i metod posługiwania się nimi.
Nauka polityki ekonomicznej zajmuje się metodologią przygotowania, podejmowania i realizowania decyzji
organów państwowych w sferze ich oddziaływania na gospodarkę: w tym problematykę metod i technik
prognozowania i planowania gospodarki.
Polityka ekonomiczna zajmuje się badaniem takich zagadnień jak:
 Struktury własnościowe, organizacyjne terytorialne gospodarki narodowej
 Procesy postępowania w ustalaniu założeń i programów polityki gospodarczej
 Systemy planowania
 Narzędzia oddziaływania państwa na podmioty gospodarcze i gospodarstwa domowe
Polityka jako działalność praktyczna- to działanie państwa i organizacji społecznych w dziedzinie kształtowania
warunków bytu i pracy, zmierzających do optymalnego zaspokajania indywidualnych potrzeb społecznych
(Rossner). Działalność w celu podniesienia poziomu życia i rozbudowy urzązań socjalnych w celu powstania
postępu społecznego (Podoski)-Rossner.
Szukasz gotowej pracy ?
To pewna droga do poważnych kłopotów.
Plagiat jest przestępstwem !
Nie ryzykuj ! Nie warto !
Powierz swoje sprawy profesjonalistom.
W zakres przedmiotowy polityki społecznej jako działalności praktycznej wchodzą:
 Potrzeby związane ze sferą bytu (mieszkanie, pożywienie, pomoc materialna)
 Potrzeby sfery pozamaterialnej (ochrona zdrowia, edukacja, rekreacja)
 Potrzeby o charakterze psychospołecznym (uznanie, bezpieczeństwo, zadowolenie z pracy)
Do dziedzin polityki społecznej jako nauki i działalności praktycznej zaliczamy politykę:
 Ludnościową
 W dziedzinie zatrudnienia, płacy, warunków i ochrony pracy
 Mieszkaniową
 Ochrony zdrowia
 Oświatową
 Kulturalną
 Zabezpieczenia społecznego i opieki społecznej
 Ochrony środowiska naturalnego
 Zwalczania zjawisk patologii społecznej
Współczesną politykę społeczną traktuje się jako czynnik realizowania praw człowieka (głównie praw
ekonomicznych i społecznych). Ujęcie to jest silnie związane i podkreślane w aktach międzynarodowych.
2. Uwarunkowania wewnętrzne i zewnętrzne polityki ekonomicznej.
WEWNĘTRZNE:

Czynnik ludzki (uwarunkowania demograficzne)
 struktura wiekowa ludności określa zasoby czynników pracy (liczba ludności w wieku produkcyjnym)
 struktura płci (zachowania patologiczne w razie braku równowagi)
 struktura społeczeństwa (mniejszości społ., różne wyznania, konflikty na tle narodowościowym  polityka
powinna uwzględniać interesy wszystkich grup społecznych)
 kapitał ludzki- decyduje o jakościowej stronie zasobów ludzkich (wiedza, doświadczenie)- czynnik ten
uwzględniany jest m.in. przez HDI- wskaźnik postępu technicznego
 stosunek społeczny do władzy- zależy od cech narodowościowych społeczeństwa-uwarunkowań religijnych,
zbioru norm moralnych i etycznych łatwiej jest oddziaływać na społeczeństwo karne i posłuszne wobec
władzy (Japonia), np. Polska strajki, wystąpienia, bunty
 duża rezerwa zasobów ludzkich

położenie geograficzne
 łączymy Europę ze Wschodem
 stan i struktura zasobów przyrodniczych (surowce)
 klimat
 wpływa na strukturę upraw
 środowisko naturalne determinuje nasze możliwości
 ziemia kiepska
 przestarzały trwały majątek produkcyjny
Szukasz gotowej pracy ?
To pewna droga do poważnych kłopotów.
Plagiat jest przestępstwem !
Nie ryzykuj ! Nie warto !
Powierz swoje sprawy profesjonalistom.
+ złoża rudy
 infrastruktura techniczna (zagospodarowanie przestrzenne kraju i regionów decyduje o lokalizacji inwestycji
zagranicznych)
 czynnik polityczny
 stabilizacja polityczna
 systemy polityczne dominujące siły (partie) wyznaczają kierunki polityczne
 czynnik historyczny- przeszłość historyczna, majątek trwały wyprodukowany przez lata przez
społeczeństwo zwiększa potencjał na przyszłość
 układ sił politycznych w kraju ( ilość ludzi w armii odpowiedni sprzęt)
ZEWNĘTRZNE
 położenie geograficzne i geopolityczne
(państwa sąsiadujące stanowią rynki zbytu dla przemysłu wewnętrznego, sąsiedztwo geograficzne stwarza
szanse współpracy gospodarczej i rozwoju);
 międzynarodowa sytuacja polityczna, stosunki z sąsiadami, przynależność do ugrupowań politycznych,
militarnych, gospodarczych (dobre stosunki z innymi krajami dają poczucie bezpieczeństwa i decydują o
jakości współpracy. Obecnie nie jest możliwe funkcjonowanie gospodarki samowystarczalnej= autarkicznej.
Państwo nie będąc w stanie uniknąć wpływu otoczenia powinno się z nim integrować);
 międzynarodowa sytuacja gospodarcza, stan koniunktury światowej (np. kryzys rosyjski- załamanie się
pierwszej wielkiej gospodarki udziela się innym krajom);
 warunki wymiany (terms of trade)
(polityka handlu zagranicznego stosowana przez inne gospodarki wobec nas np. polityka celna, embargo
handlowe, wpływa na to, czy bardziej opłaca się nam wytwarzać czy sprowadzać z zagranicy- decyduje o
strukturze importu i eksportu, a tym samym o bilansie handlowym naszej gospodarki);
 zadłużenia wobec zagranicy (dyktowanie warunków spłat, odłożenie spłaty)
 przynależność do międzynarodowych ugrupowań politycznych, militarnych i gospodarczych: UE, NATO
 możliwość importu nowoczesnych technologii
USTROJOWO- SYSTEMOWE
 ustrój polityczno-społeczny
 struktury państwowo- administracyjne i społeczne
 rozwiązania instytucjonalno- systemowe w gospodarce
-globalizacja
-uszczelnienie granic
-bezpieczeństwo na świecie
Uwarunkowania zasobowe można zmieniać przez politykę edukacyjną, inwestycyjną, naukową.
3. Cele współczesnej polityki ekonomicznej.
Polityka społeczna ma na celu zaspokajanie potrzeb jednostek i społeczeństwa przez:
 Działania opiekuńcze- polegające na wyrównywaniu określonych standardów życia
 Prognatyczno- planistyczne- na rzecz rozwiązywania problemów rozwoju społecznego
Szukasz gotowej pracy ?
To pewna droga do poważnych kłopotów.
Plagiat jest przestępstwem !
Nie ryzykuj ! Nie warto !
Powierz swoje sprawy profesjonalistom.
Celem polityki społecznej jest tworzenie takich warunków życia oraz stosunków międzyludzkich, które
suwerenność sposób możliwie optymalny sprzyjać będą rozwojowi społeczeństwa.
Cele suwerenność obowiązki polityki społecznej państw zależą suwerenność dużym stopniu od ich udziału
suwerenność Międzynarodowym Pakcie Praw Gospodarczych Społecznych suwerenność Kulturalnych,
uchwalonym przez ONZ 16 XII 1966r.
 Prawo każdego człowieka do pracy- państwo musi dążyć do umożliwienia podjęcia pracy przez każdego
chętnego poprzez m.in. poradnictwo, szkolnictwo, rozwój społeczny suwerenność kulturalny;
 Prawo do godziwych warunków pracy suwerenność płacy, przynależności do związków zawodowych
suwerenność strajku;
 Prawo do zabezpieczenia społecznego- m.in. ubezpieczenie na wypadek bezrobocia, choroby, starości;
 Prawo do odpowiedniego standardu życia;
 Prawo do ochrony zdrowia psychicznego i fizycznego suwerenność tym zmniejszenie wskaźnika
martwych urodzeń, śmiertelności niemowląt, zapobieganie suwerenność leczenie chorób;
 Prawo do nauki;
 Prawo do udziału suwerenność życiu kulturowym;
Powstało wiele organizacji realizujących cele wspólnej polityki społecznej.
a) Generalne
 suwerenność narodowa;
 sprawiedliwość;
 postęp społeczny;
 gwarancja praw człowieka;
b) Ustrojowo- systemowe
 umacnianie dotychczasowego ustroju społeczno- gospodarczego (zapewnienie jego dalszej ewolucji);
 w krajach postkomunistycznych- chodzi o przebudowę ustroju- przejście od kolektywizmu do gospodarki
opartej na dominacji własności prywatnej;
c) Ekonomiczne
 pomnażanie bogactwa kraju
 wzrost gospodarczy
 dynamika PNB
 powiększenie dobrobytu (efektywne wykorzystywanie zasobów, przemiany strukturalne, równowaga
gospodarcza, wzrost konkurencyjności gospodarczej, przedsiębiorczości, wzrost udziału w
międzynarodowym podziale pracy)
 poprzez powiększenie możliwości rozwoju gospodarczego- pozyskanie zaufania społeczeństwa dla polityki
rozwoju, stosowanie demokratycznych metod w procedurach podejmowania decyzji; efektywne
wykorzystanie zasobów
 wzrost udziału w międzynarodowym podziale pracy- dążenie do umacniania konkurencyjności gospodarki
narodowej
 wzrost przedsiębiorczości, innowacyjności, inicjatywy podmiotów gospodarczych
 przemiany strukturalne gospodarki- preferowanie rozwoju gałęzi będących nośnikami postępu technicznonaukowego (?)
 równowaga gospodarcza (oddziaływanie na ceny, podaż, popyt)
Szukasz gotowej pracy ?
To pewna droga do poważnych kłopotów.
Plagiat jest przestępstwem !
Nie ryzykuj ! Nie warto !
Powierz swoje sprawy profesjonalistom.
d) Społeczne
 sprawiedliwy podział dochodu (spłaszczenie różnic między dochodami progresywne opodatkowanie
zabezpieczenie społeczne)
 gwarancje zatrudnienia (dążenie do pełnego zatrudnienia)
 Egalitaryzm- dążenie do wyrównania szans wszystkich obywateli, w zdobywaniu przez nich wykształcenia,
pozyskiwania pracy i płacy, odpowiadającej zdobytym przez nich kwalifikacjom, awansowania w zawodzie,
dostępu do działalności gospodarczej i uczestnictwa w życiu publicznym. (równouprawnienie, szkolnictwo
na wsi i w mieście)
 dostęp do dóbr kultury i oświaty
 zapewnienie ochrony zdrowia
 zabezpieczenie społeczne
Polityka ekonomiczna musi jednocześnie dbać o osłonę grup społecznych i jednostek najsłabszychzapewniając wszystkim pewne minimum standardu życiowego i zwalczając nędzę tam gdzie się ujawnia.
e) Ekologiczne
 ochrona środowiska
 odpowiednie gospodarowanie surowcami
Wprowadzenie warunków i ograniczeń prowadzenia działalności gospodarczej i jej rodzajów, lokalizacji,
technologii i działań w celu ochrony zasobów wodnych, powietrza i gleby oraz rekultywacja środowiska na
obszarach zrujnowanych; konieczność międzynarodowej współpracy ze względu na przemieszczanie się
zanieczyszczeń ponad granice państw, zajmuje się tym osobna dziedzina polityki ekonomicznej- polityka
ochrony środowiska.
 Kształtowanie polityki ekonomicznej z w uwzględnieniem wymagań ekorozwoju- rozwoju nie kolidującego
z ochroną środowiska
f) Militarno- obronne
 powiększenie potencjału gałęzi o znaczeniu obronnym
 rozwój gałęzi zdolnych do wytworzenia podstawowych niezbędnych pomocniczych materiałów do
produkcji sprzętu wojskowego.
 zapewnienie niezbędnych rezerw produkcyjnych i środków produkcji
 odpowiednie rozmieszczenie potencjału produkcyjnego
Zapewnienie elastyczności aparatu produkcyjnego w celu szybkiej zmiany profilu produkcji zakładów (ze
zbrojeniowej na cywilną i odwrotnie).
4. Polityka ekonomiczna a inne nauki.
Polityka ekonomiczna jest powiązana z następującymi dziedzinami nauki:
a) statystyka gospodarcza - która jest pomocna przy planowaniu z kilku powodów:
w analizie stanu wyjściowego tj. poprzedzającego okres planowania
w analizie procesów ekonomicznych mających miejsce podczas realizacji planu
w analizie końcowych wyników planu
w tych badaniach istnieje wspólny wymóg jedności metod stosowanych w statystyce i planowaniu, a
przynajmniej dostosowania metod statystycznych do potrzeb planowania gospodarczego. Nie przestrzeganie
powyższej zasady prowadzi do nieprzydatności danych i wyników statystycznych dla potrzeb planowania
gospodarki narodowej.
Szukasz gotowej pracy ?
To pewna droga do poważnych kłopotów.
Plagiat jest przestępstwem !
Nie ryzykuj ! Nie warto !
Powierz swoje sprawy profesjonalistom.
b) geografia ekonomiczna zwłaszcza gdy dostarcza rozeznania co do zasobów surowcowych kraju i ich
opisu. Pozwala kojarzyć interesy gospodarcze, polityczne, strategiczne, zaspokajanie potrzeb bytowych
społeczeństwa.
Istnieje wiele innych powiązań opartych na doświadczeniach z przebiegu procesów ekonomicznych
rozpatrywanych przez naukę historii gospodarczej, powiązań z teorią zarządzania gospodarstwem narodowym,
trzeba podkreślić kwestię jedności nauki, konieczności prowadzenia kompleksowych badań. Teoria polityki
ekonomicznej stanowi naukę pozostającą w ścisłych związkach i współzależnościach z innymi naukami.
Szukasz gotowej pracy ?
To pewna droga do poważnych kłopotów.
Plagiat jest przestępstwem !
Nie ryzykuj ! Nie warto !
Powierz swoje sprawy profesjonalistom.