Dziecięce zabawy z wykorzystaniem metod aktywizujących

Dziecięce zabawy z wykorzystaniem metod aktywizujących.
Współpraca przedszkola ze szkołą.
Elżbieta Jankowska
Szkoła stawia wobec wstępującego do niej dziecka określone wymagania. Bierze się pod
uwagę dojrzałość szkolną, na którą składają się różnorodne doświadczenia dziecka w sferze
motorycznej, umysłowej, emocjonalnej i społecznej. Równie ważne są jego myśli i uczucia,
czego oczekuje od szkoły, jakie nadzieje i obawy pojawiają się przed podjęciem obowiązków
szkolnych. Każde dziecko ma jakieś wyobrażenie o szkole. Na jego obraz składają się
wcześniejsze świadome lub nie świadome nastawienia dorosłych, starszego rodzeństwa lub
kontakty w zróżnicowanych wiekowo grupach zabawowych. Od charakteru tych nastawień
zależy, czy obraz szkoły jest pogodny , czy ponury. Dlatego w swojej pracy z dziećmi podjęłam
kroki, które moim zdaniem mogą zapobiec silnym negatywnym przeżyciom związanym z
przejściem dziecka ze środowiska przedszkolnego do szkoły. Będąc wychowawcą dzieci 5letnich, zorganizowałam wspólne zabawy z uczniami I klasy Szkoły Podstawowej. Spotkania z
pierwszoklasistami, uczestniczenie we wspólnych przeżyciach, osiągnięciach i trudnościach,
przysłuchiwanie się opowiadaniom o różnych zdarzeniach – wydają się być źródłem takiego
obrazu szkoły, do jakiej dziecko na ogół nie lęka się chodzić. Zajęcia odbywały się na terenie
przedszkola . Przedszkolaki uczestniczyły również czynnie w lekcji , zorganizowanej przez
nauczycielkę w gmachu szkoły. Ciekawość nowych sytuacji, chęć poznawania nowych rzeczy i
silna potrzeba aktywności wywoływały radość w dzieciach. Zastosowane przeze mnie
ćwiczenia aktywizujące poznałam na warsztatach z pedagogiki zabawy i technik twórczego
myślenia. Z pewnością będę je stosować w następnych latach mojej pracy pedagogicznej.
To czy radość i ufne spojrzenie zostaną podtrzymane czy zgaszone u progu szkoły – w
wielkim stopniu zależy od samych nauczycieli i metod przez nich stosowanych na lekcjach.
Cele ogólne:
- Integracja dzieci poprzez zabawę, tworzenie atmosfery życzliwości, współpracy i
współdziałania.
- Tworzenie sytuacji zachęcających do swobodnych wypowiedzi oraz aktywnego sposobu
myślenia i działania.
Forma pracy: z całą grupą składającą się z dwóch klas, zespołowa, indywidualna.
Metody: słowne, czynne, percepcyjne.
Miejsce zajęć: sala gimnastyczna w Miejskim Przedszkolu nr 144, w Łodzi.
Spotkanie I „Poznajmy się”.
1. Wejście: wizytówka ( cel: podział dzieci na pięć grup, ze względu na kolor).
Każde dziecko zapisuje swoje imię na wizytówce w kształcie serca, wykonanego techniką
origami.
2. Powitanie.
„Uścisk przyjaźni”. Dzieci stoją w kręgu trzymając się za ręce. Wówczas wypowiadam
słowa: ”Iskierkę przyjaźni puszczam w krąg, niech wróci do moich rąk”, i delikatnie
ściskam rękę dziecka np. z prawej strony, które uścisk przekazuje dalej. Gdy „iskierka”
obiegnie krąg, mówię: „Płonę wielką przyjaźnią”. Następnie dzieci wymyślają inne
sposoby trzymania się za ręce.
3. Przedstawienie się.
Na mój sygnał dzieci równocześnie wymawiają swoje imiona, początkowo szeptem,
potem coraz głośniej. Następnie stojąc po środku kręgu mówię: „Zamieniają się
miejscami te dzieci, które lubią..., mają..., robią....
4. Dotykanie się różnymi częściami ciała.
„Krótkie polecenia przy muzyce”. Improwizacje ruchowe przy muzyce przerywam
poleceniami dotyczącymi wykonywania krótkich działań w ruchu, np. „uściśnij jak
najwięcej rąk”, „dotknijcie się plecami, czołami, nosami”, ”pogłaskajcie się po głowie”...
5. Rozwiązywanie zagadek „Kim jestem?”
Zapraszam dzieci do stworzenia koła mówiąc:
„Hej dzieciaki stwórzmy koło, zabawimy się wesoło”.
Kieruję do dzieci pytanie: „Gdybyś mógł przez chwilę być kimś lub czymś innym, to w co
byś chciał się zmienić i dlaczego?” Po wysłuchaniu wypowiedzi dzieci przystępujemy do
rozwiązywania zagadek.
Wybranemu dziecku przypinam do pleców obrazek przedstawiający np. zwierzę, roślinę,
warzywo, lub jakiś przedmiot, tak żeby tylko ono nie wiedziało co znajduje się na
obrazku. Zadaniem dziecka posiadającego obrazek na plecach jest zadawanie pozostałym
dzieciom pytań formułowanych w pierwszej osobie, np. „czy jestem rośliną?”, „czy rosnę
w ogrodzie?” itp. Dzieci odpowiadają na pytania „tak” lub „nie”. Na tej podstawie
dziecko odgaduje kim jest. Rozwiązanie zagadki nagradzane jest brawami.
Materiały: dowolne , duże obrazki, agrafka.
6. Pląs przy piosence „Tańczymy labado”.
7. Utworzenie grup zgodnie z kolorami swoich wizytówek. Każda grupa losuje dwie lub
trzy pary obrazków.
Materiały: piętnaście par dowolnych obrazków.
8. Wyszukiwanie podobieństw między obiektami znajdującymi się na obrazkach.
Dzieci mają za zadanie, wykorzystując wszystko co widzą i wiedzą o tych przedmiotach,
znaleźć coś w czym są one do siebie podobne, w czym są takie same.., np.. banan i deszcz
–deszcz spada z góry na dół a skórkę z banana też zdejmuje się z góry do dołu. Każda
grupa podaje jak najwięcej propozycji, które nagradzane są brawami.
9. Taniec – „Zaproszenie do tańca”.
10. „Nagła bajka”.
Każda grupa ma za zadanie opowiedzieć bajkę, rozpoczynającą się od sceny na
wylosowanym obrazku. Każdy uczestnik, gdy zbliża się do końca swojej wypowiedzi,
daje znak dziecku siedzącemu po jego prawej stronie wypowiadając słowo: „NAGLE”.
Wtedy wywołany kolega kontynuuje opowieść dodając własny wątek i bohaterów
wspólnej baśni. Zabawa trwa, aż wypowiedzą się wszystkie grupy. Brawa dla wszystkich
są nagrodą.
Materiały: pięć dowolnych ilustracji.
11. Ekspresja plastyczna.
Każde dziecko wykonuje ilustrację do swojej wypowiedzi.
Materiały: kolorowe brystole formatu A4,
kredki pastelowe.
12. Pląs przy muzyce „Korowód”.
Ostatnie dziecko w rzędzie zaprasza do tańca następne, przez podanie ręki.
13. Tworzenie książeczek.
W grupach dzieci łączą rysunki, mogą wykonać również krótkie podpisy, nadają tytuły.
Materiały: dziurkacze, tasiemki, mazaki.
14. Oglądanie książeczek.
Dzielenie się spostrzeżeniami.
15. Pożegnanie.
W kręgu, dzieci „przybijają” po kolei swoją dłoń do dłoni kolegi z okrzykiem „hej”.
Spotkanie II „Wyspa z moimi marzeniami”.
1. Wejście – Wizytówka.
„Odrysuj z szablonu łódkę, wytnij i ozdób następująco:
naklej kolorowy żagiel, wpisz swoje imię i napisz o czym marzysz”.
2. Powitanie.
„Gili, gili”. Dzieci stoją w kręgu i rytmicznie skandują razem, ze mną:
„Ta – ram – tam - tam”/ uderzając dłońmi o uda.
„Ta – ram – tam – tam /
j. w.
„O – gili – gili – gili – gili” / łaskocząc partnerów.
„O – gili – gili – gili – gili”/
j. w.
„O – jej! O – jej! /unosząc ręce do góry.
„O – gili – gili – gili – gili”/ łaskocząc partnerów.
„O – gili – gili – gili – gili”/
j. w.
„Ta – ram – tam – tam”/ uderzając dłońmi o uda.
„Ta – ram – tam – tam”/
j. w.
3. Zabawa ruchowa: „Idziemy – stop”.
Cała grupa stoi w kole, Na moje hasło „Idziemy” wszyscy zaczynają iść marszowym
krokiem, demonstrowanym przeze mnie. Gdy powiem „Stop”, dzieci zatrzymują się i
patrzą na dziecko, które wybrałam. Jego zadaniem jest pokazanie nowego sposobu
chodzenia i powiedzenie hasła ”Idziemy”. Wtedy cała grupa idzie, do momentu, aż
wypowiem hasło „Stop” i wskażę następne dziecko, które zmieni sposób poruszania się.
Materiały: tamburin,
4. Dokonywanie skojarzeń.
Dzieci siedzą w kręgu. Zadaniem każdego uczestnika jest powiedzenie z czym kojarzy mu
się słowo „wyspa”( np. z piaskiem, muszlą, wodą, statkiem, samotnością, piratem, itp.)
Następnie zapisują skojarzenia na przygotowanym arkuszu metodą „w gwiazdę”.
Materiały: dwa duże brystole z napisem
po środku każdego „WYSPA”, mazaki,
nagrania muzyczne o tematyce morskiej.
5. Rozmowa o wyspach.
Oglądanie globusów i map. Dzielenie się swoimi wiadomościami i spostrzeżeniami.
6. Zabawa przy muzyce.
Siedząc w kręgu dzieci przekazują sobie z rąk do rąk, w jednym kierunku najpierw jedną
łódkę, potem dwie, trzy, cztery. Na hasło „Stop” następuje zmiana kierunku ruchu.
Następnie następują improwizacje ruchowe z łódkami.
Materiały: gazetowe łódki dla każdego
dziecka , nagrania muzyczne.
7. Słuchanie bajki o wyspach, w celu pobudzenia wyobraźni dzieci.
Dzieci mogą słuchać bajki z zamkniętymi oczami, w wygodnej dla nich pozycji.
Wyobraźcie sobie, że bardzo dawno temu w tym miejscu, gdzie znajduje się nasze
przedszkole stał ogromny, bardzo rozległy dom. Mieszkało w nim dużo dzieci ze swoimi
rodzinami. W domu tym pewnego razu zdarzyło się coś bardzo dziwnego. Dorośli uważali,
że dzieci są niezwykłymi maleństwami, gdyż w przeciwieństwie do innych bardzo chętnie
chodziły spać. Nikt nie wiedział dlaczego. Jednak pewnego razu dziewczynka z sąsiedztwa
zdobyła się na odwagę i zadała dzieciom pytanie:
- Dlaczego lubicie tak wcześnie chodzić spać?
- Bo śnią nam się wyspy z naszymi marzeniami – odpowiedziały dzieci i dodały: Na
wyspach tych mamy wszystko o czym tylko pomyślimy i możemy robić to na co mamy
ochotę.
- A jak wyglądają te wyspy? – zapytała zdumiona dziewczynka.
- Każda wyspa jest inna, gdyż różne mamy pragnienia. Moja na przykład jest porośnięta
bujną roślinnością i pięknymi egzotycznymi kwiatami, bo ja kocham przyrodę. A na mojej
wyspie wszystko co dotknę zamienia się w coś słodkiego, bo ja często marzę o słodyczach.
A moja wyspa – powiedziało trzecie dziecko – wygląda zupełnie jak plac zabaw. Gdzie nie
spojrzę, widzę huśtawkę, zjeżdżalnię, piaskownicę i karuzelę.
Rozmowa dzieci trwała jeszcze bardzo długo, bo każde chciało opowiedzieć o swojej
wyspie. Gdy było już późno i mama zawołała dziewczynkę do domu, ta zapytała dzieci, co
musi zrobić, aby jej również przyśniła się wyspa marzeń. Wtedy jedno z dzieci
odpowiedziało:
- To bardzo proste. Musisz narysować swoją wyspę i wszystkie rzeczy, które pragniesz
aby na niej były, a na pewno za kilka dni przyśni ci się ona.
A czy Wy chcecie aby przyśniła się Wam wspaniała wyspa marzeń? Pomyślcie teraz o
swojej wyspie, jak wygląda, przywołajcie swoje marzenia.
Materiały: muzyka o charakterze relaksacyjnym.
8. Rysowanie wysp.
Instrukcja: „Żeby sprawdzić czy dzieci miały rację spróbujcie narysować swoją wyspę, ze
swoimi marzeniami i pragnieniami. Może będzie to wyspa pełna dziwów, czarów i
tajemnic, a może śmiesznych rzeczy lub niespodzianek. Pamiętajcie o wyznaczeniu jej
granic, gdyż nie są one tak równe jak boki kartonu. Nadajcie swojej wyspie nazwę.
Materiały: kolorowe kartony,
kredki pastelowe.
9. Tworzenie wspólnoty.
Na pięciu arkuszach papieru, w dowolnym miejscu dzieci przyklejają swoje wyspy i
zagospodarowują przestrzeń wokół nich. Szukają połączeń z innymi wyspami: łodzie,
tratwy, mosty, kładki itp.
Materiały: pięć dużych arkuszy papieru
w kolorze niebieskim, kolorowe paski
papieru, klej, pędzle do kleju, kredki pastelowe,
utwór muzyczny „Na wyspach Bergamutach”.
10. W grupach prezentowanie wysp, szukanie podobieństw, określanie swoich wzajemnych
kontaktów (przyjaźń czy wrogość), wspólnego spędzania czasu.
11. Scenki pantomimiczne oraz nowe zastosowanie przedmiotu.
W grupach dzieci prezentują co robią na wyspach, jak spędzają czas wolny, jak pracują,
jak zdobywają pożywienie. Grupa inscenizuje, a pozostali odgadują. Dzieci wykorzystują
znane im przedmioty do nowego zastosowania na wyspie.
Materiały: przedmioty – kalosze, widelec, sznurek,
worek, pas, chustka, reklamówka, drut, patyk itp..
12. Zagadki umysłowe.
W związku z tym, że na wyspie pracuje się też umysłowo, każde dziecko otrzymuje
zadanie do wykonania ( krzyżówka, rebus, labirynt, przyporządkowanie wyrazów do
obrazków, uzupełnianie wyrazów literami, uzupełnianie zdań wyrazami itp.)
Materiały: karty pracy dla każdego dziecka o
zróżnicowanym stopniu trudności.
13. Pożegnanie.
„Koszyczek” – w kręgu, przekazujemy sobie uścisk przeplecionych dłoni.
Spotkanie III „Międzyplanetarna przygoda”.
1. Wejście.
Rozdanie wizytówek w kształcie pojazdu kosmicznego.
„Pokoloruj pojazd, wpisz swoje imię i napisz jakie jest Twoje hobby”.
2. Powitanie.
Kieruję do dzieci słowa:
- witam te dzieci, które interesują się planetami,
- które lubią przyglądać się gwiazdom,
- które chciałyby spotkać przybysza z innej planety,
- polecieć na inną planetę, itd.
Dzieci, które czują się powitane robią krok do przodu, potem wszyscy obejmujemy się
ramionami.
3. Improwizacje ruchowe na zadany temat.
- lot rakietą,
- taniec nieważkości,
- jestem ludkiem z innej planety,
- błądzę w ciemnościach,
- buty przylepiają się do podłoża,
- trudne lądowanie, itp.
4. Dokonywanie skojarzeń.
Z czym kojarzy się słowo „kosmos”.
5. Wprowadzenie do tematu.
Zwracam się do dzieci:
Często patrzycie na niebo nocą? Co można na nim zobaczyć?
Kosmos jest ogromny i bardzo ciekawy. Być może to właśnie wy będziecie kiedyś
wędrować kosmicznymi szlakami i odkrywać tajniki wielkiej przestrzeni Wszechświata.
Najbliższymi niebieskimi sąsiadami naszej Ziemi są planety układu słonecznego. Planet
tych jest dziewięć. Czy je znacie?...Ziemia, Merkury, Wenus, Mars, Jowisz, Saturn, Uran,
Neptun, Pluton. Gdyby tak można było wznieść się wysoko nad słońce, to nasz układ
planetarny wyglądałby jak olbrzymia karuzela, bowiem wszystkie planety krążą wokół
słońca w jedną stronę po swoich orbitach.
6. Improwizacje ruchowe przy muzyce „Poznajemy obce planety”.
Wyobraźcie sobie, że jest noc. Bardzo ostrożnie poruszacie się w przestrzeni kosmicznej.
Zatrzymujecie się przy nieznanych planetach. Nie widzicie ich. Możecie je poznać tylko
przez dotyk. Wybierzcie jedną z nich, która wydaje się wam najciekawsza, którą
chcielibyście poznać.
Dzieci dochodzą do rozmieszczonych w sali pudełek – planet. Dokonują wyboru. Siadają,
Materiały: pięć dużych pudełek kolejno wypełnionych
kamieniami, włóczką, kostkami lodu, szyszkami,
piaskiem, płyta Jeana Michela Jarra.
7. Lista atrybutów: planeta jest.....
Dzieci uzasadniają swój wybór, próbą powiedzenia co czuły, dotykając wybranej planety.
W ten sposób tworzą się grupy.
8. Ekspresja plastyczna.
W grupach dzieci wykonują swoje planety, wykorzystując duże arkusze szarego papieru
fantazyjnie gniecionego i formowanego ( wzniesienia, kratery) oraz inne materiały.
Nadanie nazw.
Materiały: duże arkusze brystolu, szarego papieru,
kolorowy papier i bibuła, ścinki tekstylne,
papier o różnej fakturze, mazaki, kredki, klej,
srebrny lakier do wykonania gwiezdnego pyłu
(należy rozpylać w innym pomieszczeniu)
9. Lot międzyplanetarny, zabawa przy muzyce „Samolot”.
10. Dokonanie transformacji.
Każde dziecko przekształca narysowaną, pierwszą literę z nazw planet w pojazd
kosmiczny, którym chciałby poruszać się po swojej planecie.
Materiały: kartony z nieco zniekształconymi
literami, mazaki, kredki pastelowe.
11. Charakteryzowanie się na mieszkańca swojej planety (w grupach uzgadniają swoje
charakterystyczne cechy).
Z dostępnych materiałów dzieci przebierają się w kosmitę.
Materiały: kolorowa krepina, tekstylia,
druciki, folia aluminiowa, zszywacze,
taśmy klejące, nożyczki, nieużytki.
12. Taniec „Krąg przyjaźni” / melodia popularna.
„Więc chodź, zawiążmy krąg,
/ dzieci maszerują w kole
Niech przyjaźń złączy nas,
Bo w kręgu przyjaźni najmilej mija czas.”
Dzieci zatrzymują się i zwracają twarzą do środka koła.
Wypowiadam polecenie, które wykonują dzieci.
„Kciuki do góry.”
Następnie wszyscy razem mówią cicho:
„cziku – czaka, cziku – czaka”, kołysząc jednocześnie biodrami i przesuwając z nogi na
nogę. Potem odwracają się w prawo, z wyciągniętymi przed siebie kciukami idą po kole,
śpiewając piosenkę Więc chodź... Po jej zakończeniu znowu zwracają się twarzami do
środka. Wypowiadam poprzednią komendę („Kciuki do góry”), oraz dodaję drugą:
„Łokcie do tyłu”, cofając jednocześnie ręce zgięte w łokciach. Dzieci powtarzają
polecenie i gesty, jak poprzednio dodają „cziku – czaka, cziku – czaka”, a następnie z
kciukami do góry i łokciami do tyłu maszerują po kole śpiewając od początku piosenkę.
Po kolejnych zwrotkach , na tej samej zasadzie przybywają nowe polecenia: „Kolana
ugiąć”, „Stopy do środka”, „Głowa do tyłu”, „Język na brodę”.
13.Rozumowanie dedukcyjne, w pięciu grupach:
- Gdyby na Ziemi wylądował kosmita co pokazałbyś mu najpierw?
- Co najlepiej świadczyłoby o wspaniałości naszej planety?
- A co zademonstrowałbyś gościowi jako negatywne w życiu na Ziemi?
- Jakie pytania zadałbyś gościowi na temat życia na jego planecie?
- Czy gdyby zaproponował ci przelot na jego planetę, poleciałbyś? Dlaczego?
14. Taniec – Syp Simeon.
15. Pożegnanie.
„Uścisk kosmitów”. Dzieci przekazują sobie w kręgu układ trzech różnych uścisków dłoni
i klaśnięcie.