Temat lekcji
Ocena dopuszczająca
Ocena dostateczna
Ocena dobra
Ocena bardzo dobra
wyjaśnia różnicę pomiędzy
odmianami izotopowymi
i alotropowymi
pierwiastków;
potrafi wskazać właściwości
wynikające z budowy
odmian alotropowych węgla,
decydujące o ich
zastosowaniu;
porównuje budowę kwarcu i
szkła;
wyjaśnia, co wspólnego ma
piasek z elektroniką;
opisuje proces produkcji szkła,
posługuje się przy tym
równaniami reakcji;
przewiduje zachowanie się
hydratów podczas
ogrzewania i weryfikuje
swoje przewidywania
poprzez doświadczenie;
wymienia zastosowania skał
gipsowych;
porównuje procesy
twardnienia zaprawy
wapiennej i gipsowej;
wyjaśnia sposób powstawania
zjawisk krasowych;
Zasoby Ziemi
Zasoby Ziemi –
pierwiastki
występujące w
stanie wolnym
podaje przykłady pierwiastków wyjaśnia pojęcie alotropii
występujących
pierwiastków;
w stanie wolnym, opisuje ich porównuje budowę i
właściwości
właściwości odmian
i najważniejsze
alotropowych węgla; opisuje
zastosowanie;
ich zastosowanie;
wyjaśnia pojęcie alotropii
pierwiastków;
porównuje budowę odmian
alotropowych pierwiastków;
Zasoby Ziemi –
tlenki
wymienia najważniejsze tlenki
występujące w przyrodzie;
wymienia rodzaje szkła i
wskazuje ich zastosowanie;
wymienia rodzaje wyrobów
ceramicznych;
podaje przykłady minerałów
zawierających tlenek
krzemu(IV) oraz wskazuje
ich zastosowanie;
opisuje właściwości tlenku
krzemu(IV);
porównuje wyroby
ceramiczne;
opisuje proces produkcji szkła;
Zasoby Ziemi –
ważne sole
wyjaśnia kryterium podziału
na sole kwasów tlenowych i
beztlenowych;
opisuje rodzaje skał
wapiennych (wapień,
marmur, kreda), ich
właściwości i zastosowanie;
wymienia surowce do
produkcji wyrobów
cementu, betonu;
projektuje sposób wykrywania
skał wapiennych wśród
innych skał i minerałów;
zapisuje równania reakcji;
wyjaśnia proces twardnienia
zaprawy gipsowej (zapisuje
odpowiednie równanie
reakcji);
wymienia zastosowania skał
gipsowych;
opisuje różnice we
właściwościach hydratów i
substancji bezwodnych;
zapisuje wzory hydratów i soli
bezwodnych (CaSO4,
(CaSO4)2 · H2O i CaSO4 ·
2H2O); podaje ich nazwy;
porównuje materiały
stosowane w budownictwie
Gleba –
życiodajne
źródło
podaje przykłady nawozów
naturalnych i sztucznych,
uzasadnia potrzebę ich
stosowania;
wymienia pierwiastki, których
obecność w glebie czyni ją
pełnowartościową dla roślin;
tłumaczy, na czym polegają
sorpcyjne właściwości
gleby;
opisuje wpływ pH gleby na
wzrost wybranych roślin;
Zasoby Ziemi –
tradycyjnie
stosowane
surowce
energetyczne
podaje przykłady surowców
naturalnych
wykorzystywanych do
uzyskiwania energii
(bezpośrednio i po
przetworzeniu);
wyjaśnia pojęcie liczby
oktanowej (LO) i podaje
sposoby zwiększania LO
benzyny;
wymienia nazwy produktów
porównuje pojęcia: surowce
odnawialne i nieodnawialne;
wyjaśnia przebieg procesu
uwęglania;
opisuje przebieg destylacji
ropy naftowej i węgla
kamiennego i uzasadnia
zastosowanie produktów
tych procesów;
tłumaczy, na czym polegają
kraking oraz reforming;
Zasoby Ziemi –
alternatywne
sposoby
pozyskiwania
energii
proponuje alternatywne źródła
energii – analizuje
możliwości ich zastosowania
(biopaliwa, wodór, energia
słoneczna, energia wodna,
energia jądrowa, energia
geotermalna itd.);
analizuje wpływ różnorodnych
sposobów uzyskiwania
energii na stan środowiska
przyrodniczego –
kontynuacja.
wyjaśnia proces powstawania
gleby ze specjalnym
uwzględnianiem wietrzenia
chemicznego;
planuje i przeprowadza
badanie kwasowości gleby
oraz badanie właściwości
sorpcyjnych gleby;
analizuje wpływ różnorodnych
sposobów uzyskiwania
energii na stan środowiska
przyrodniczego;
analizuje skutki spalania
surowców energetycznych w
aspektach ekologicznym i
ekonomicznym;
uzasadnia konieczność
stosowania procesów
krakingu i reformingu;
opisuje możliwości
wykorzystania biomasy do
produkcji energii;
analizuje i ocenia możliwości
stosowania alternatywnych
paliw
do napędu środków
transportu.
porównuje sorpcję chemiczną
gleby do innych rodzajów
sorpcji;
wyjaśnia znaczenie
właściwości sorpcyjnych
gleby;
wyjaśnia powody erozji gleby;
porównuje znaczenie
nieodnawialnych surowców
energetycznych;
przewiduje i analizuje skutki
stosowania paliw kopalnych;
wyjaśnia, dlaczego bardziej
opłacalne jest przetwarzanie
ropy naftowej i węgla
kamiennego niż ich spalanie;
omawia zobowiązania Polski
wobec Unii Europejskiej
dotyczące ograniczenia
emisji dwutlenku węgla;
wyjaśnia, na czym polega
eksploatacja gazu
łupkowego;
analizuje wpływ warunków
geograficznych na sposób
pozyskiwania energii;
analizuje − przedstawia zalety
i wady pozyskiwania energii
jądrowej;
Chemia a żywność
Żywność to
substancje
chemiczne
Sposób
odżywiania –
decyzja, którą
można oprzeć
na wiedzy
chemicznej
Używki,
dopalacze
i narkotyki –
substancje
chemiczne,
których należy
unikać
Produkcja
żywności to
procesy
fizyczne
i reakcje
chemiczne
wyszukuje informacje na temat
składników napojów
spożywanych codziennie
(mleka, wody mineralnej) w
aspekcie ich działania na
organizm ludzki;
wyszukuje informacje na temat
składników napojów
spożywanych codziennie
(mleka, wody mineralnej) w
aspekcie ich działania na
organizm ludzki;
wskazuje substancje, których
spożywanie jest zakazane
prawem;
opisuje procesy fermentacyjne
zachodzące podczas
wyrabiania ciasta i pieczenia
chleba, produkcji wina,
otrzymywania kwaśnego
mleka, jogurtów, serów;
opisuje występowanie oraz
funkcje, jakie spełnią w
codziennej diecie białka,
węglowodany, tłuszcze, sole
mineralne, woda i witaminy;
podaje przykłady substancji,
które nie mają walorów
odżywczych, a są
spożywane przez człowieka;
wyszukuje informacje na temat
składników napojów
spożywanych codziennie
(kawa, herbata, napoje typu
cola) w aspekcie ich
działania na organizm
ludzki;
wskazuje miejsce lub numer
telefonu, pod którym mogą
uzyskać pomoc osoby
uzależnione lub poszukujące
informacji na temat
uzależnień;
zapisuje równania reakcji
fermentacji alkoholowej i
octowej;
interpretuje piramidę
żywności, omawia zasady
zdrowego odżywiania;
wyjaśnia pojęcia: wartość
energetyczna, wartość
odżywcza pokarmu;
interpretuje piramidę
żywności, omawia zasady
zdrowego odżywiania;
na podstawie wzorów
szkieletowych zapisuje
wzory sumaryczne
pochodnych węglowodorów
przygotowuje plakat, gazetkę,
prezentację
upowszechniające
informacje na temat
niebezpiecznych substancji,
po które sięgają młodzi
ludzie;
projektuje doświadczenie
potwierdzające szkodliwy
wpływ alkoholu i tytoniu na
organizm ludzki;
opisuje konsekwencje
stosowania różnego rodzaju
używek, dopalaczy i
narkotyków na organizm
ludzki;
opisuje powody i
konsekwencje dodawania
substancji chemicznych w
trakcie produkcji żywności;
analizuje informacje na temat
żywności genetycznie
modyfikowanej;
Konserwacja
żywności to
również
procesy
fizyczne i
reakcje
chemiczne
wyjaśnia przyczyny psucia się
żywności;
proponuje sposoby
zapobiegania temu
procesowi;
przedstawia znaczenie i
konsekwencje stosowania
dodatków do żywności, w
tym konserwantów.
porównuje procesy służące
konserwacji żywności,
używa argumentów i
słownictwa opartych na
wiedzy chemicznej.
we wzorach złożonych
związków organicznych
wskazuje grupy funkcyjne;
Chemia wokół nas
Chemia
zapobiega
chorobom i
leczy
tłumaczy, na czym mogą
polegać i od czego zależeć
lecznicze oraz toksyczne
właściwości substancji
chemicznych;
wyjaśnia pojęcia: dawka
dopuszczalna, lecznicza,
letalna;
Chemia
pomaga umyć,
uprać,
wyczyścić
opisuje proces zmydlania
tłuszczów; zapisuje
(słownie) przebieg tej
reakcji;
wymienia związki chemiczne,
które powodują twardość
wody;
stosuje powszechnie dostępne
środki chemiczne z
uwzględnieniem zasad
bezpieczeństwa;
tłumaczy, używając
słownictwa chemicznego,
sposób działania węgla
aktywowanego, środków
neutralizujących nadmiar
kwasów
w żołądku;
porównuje działanie środków
przeciwzapalnych:
paracetamolu i aspiryny
ze względu na różnicę w
budowie chemicznej
(obecność lub brak grupy
karboksylowej);
zaznacza fragmenty
hydrofobowe i hydrofilowe
we wzorach cząsteczek
substancji powierzchniowo
czynnych;
tłumaczy przyczynę
eliminowania fosforanów(V)
ze składu proszków (proces
eutrofizacji);
wskazuje na charakter
chemiczny składników
argumentuje konieczność
analizowania ulotek
informacyjnych dołączanych
do leków przed ich
zażywaniem;
wyjaśnia zależności dotyczące
sposobu podawania leków
oraz ich postaci;
wyszukuje informacje na temat
działania składników, innych
niż wymienione,
popularnych leków;
wyjaśnia, na czym polega
proces usuwania brudu;
wyjaśnia, na czym polega
proces usuwania
zanieczyszczeń za pomocą
środków do mycia szkła,
przetykania rur, czyszczenia
metali i biżuterii;
bada wpływ twardości wody
na powstawanie związków
trudno rozpuszczalnych;
wymienia substancje, które
poprawiają skuteczność
prania;
Chemia dba
o urodę
wymienia składniki emulsji,
opisuje tworzenie się emulsji
i ich zastosowanie;
określa formy
fizykochemiczne najczęściej
stosowanych kosmetyków;
Chemia
opakowań
podaje przykłady opakowań
(celulozowych, szklanych,
metalowych, sztucznych)
stosowanych w życiu
codziennym; opisuje ich
funkcje, wady i zalety;
uzasadnia potrzebę
zagospodarowania odpadów
pochodzących z różnych
opakowań;
opisuje wady i zalety tych
włókien; uzasadnia potrzebę
ich stosowania;
Chemia ubiera
środków do mycia szkła,
przetykania rur, czyszczenia
metali i biżuterii pod kątem
zastosowania tych
produktów;
analizuje skład kosmetyków
(na podstawie etykiet kremu,
balsamu, pasty do zębów
itd.)
i wyszukuje w dostępnych
źródłach informacje na temat
ich działania;
klasyfikuje tworzywa sztuczne
w zależności od ich
właściwości (termoplasty i
duroplasty);
zapisuje równania reakcji
otrzymywania PVC;
wskazuje na zagrożenia
związane z gazami
powstającymi w wyniku
spalania PVC;
klasyfikuje włókna na
naturalne (białkowe
i celulozowe), sztuczne i
syntetyczne; wskazuje ich
zastosowanie;
projektuje doświadczenie
pozwalające zidentyfikować
włókna białkowe i
celulozowe, sztuczne i
syntetyczne.
wyjaśnia sposób działania
emulgatora;
poszukuje i prezentuje
informacje na temat
składników kosmetyków
nowej generacji;
porównuje funkcjonalność,
koszty oraz wpływ na
środowisko naturalne
różnego rodzaju opakowań;
na podstawie właściwości
surowców, z których
wykonane są opakowania,
wskazuje ich zastosowanie;
na podstawie wzoru polimeru
przewiduje wzór monomeru;
opisuje sposób identyfikacji
niektórych tworzyw
sztucznych;
opisuje wpływ składu
chemicznego na sposób
czyszczenia i prania różnego
rodzaju tkanin.
porównuje włókna ze względu
na ich właściwości i
wynikające z nich
zastosowanie;
opisuje wpływ składu
chemicznego na sposób
czyszczenia i prania różnego
rodzaju tkanin.
Ratujmy naszą planetę
Powietrze
atmosferyczne i
jego ochrona
wymienia czynniki
wpływające na
zanieczyszczenia powietrza,
dokonuje ich podziału na
naturalne i antropogeniczne;
wymienia związki chemiczne
zanieczyszczające powietrze
oraz opisuje ich działanie na
organizmy żywe;
analizuje wpływ pory roku,
dnia, zaludnienia oraz
zakładów przemysłowych na
zanieczyszczenie powietrza;
wyjaśnia proces powstawania i
zanikania ozonu w
stratosferze;
projektuje działania mające na
celu ochronę powietrza;
Zasoby wodne
i ich ochrona
opisuje źródła
zanieczyszczenia wody;
opisuje sposoby badania
czystości wód;
projektuje działania mające na
celu ochronę wód;
Gleba i jej
ochrona
wymienia źródła chemicznego
zanieczyszczenia gleb oraz
podstawowe rodzaje
zanieczyszczeń (metale
ciężkie, węglowodory,
pestycydy, azotany);
wyjaśnia, jak należy
segregować odpady;
uzasadnia potrzebę
zagospodarowania odpadów
pochodzących z różnych
opakowań;
wyjaśnia, w jaki sposób
określa się stan czystości
wód;
podaje kryteria podziału
zanieczyszczeń wód;
wymienia przyczyny i skutki
degradacji gleby;
proponuje sposoby ochrony
gleby przed degradacją;
opisuje wpływ biosfery,
atmosfery i hydrosfery oraz
działania człowieka na stan
pedosfery;
projektuje działania mające na
celu ochronę gleby przed
zanieczyszczeniami;
opisuje sposoby klasyfikacji
odpadów;
podaje przykłady sposobu
wykorzystania różnego
rodzaju odpadów.
analizuje wpływ pory roku,
dnia, zaludnienia oraz
zakładów przemysłowych na
zanieczyszczenie powietrza
wyjaśnia proces powstawania i
zanikania ozonu w
stratosferze;
projektuje działania mające na
celu ochronę powietrza;
Odpady i ich
zagospodarowa
nie
SZCZEGÓŁOWE WYMAGANIA EDUKACYJNE
NA OCENĘ SZKOLNĄ Z CHEMII
PROGRAM
„ŚWIAT CHEMII”
ZAKRES PODSTAWOWY
