Temat lekcji Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra

Temat lekcji
Ocena dopuszczająca
Ocena dostateczna
Ocena dobra
Ocena bardzo dobra
 wyjaśnia różnicę pomiędzy
odmianami izotopowymi
i alotropowymi
pierwiastków;
 potrafi wskazać właściwości
wynikające z budowy
odmian alotropowych węgla,
decydujące o ich
zastosowaniu;
 porównuje budowę kwarcu i
szkła;
 wyjaśnia, co wspólnego ma
piasek z elektroniką;
 opisuje proces produkcji szkła,
posługuje się przy tym
równaniami reakcji;
 przewiduje zachowanie się
hydratów podczas
ogrzewania i weryfikuje
swoje przewidywania
poprzez doświadczenie;
 wymienia zastosowania skał
gipsowych;
 porównuje procesy
twardnienia zaprawy
wapiennej i gipsowej;
 wyjaśnia sposób powstawania
zjawisk krasowych;
Zasoby Ziemi
Zasoby Ziemi –
pierwiastki
występujące w
stanie wolnym
 podaje przykłady pierwiastków  wyjaśnia pojęcie alotropii
występujących
pierwiastków;
w stanie wolnym, opisuje ich  porównuje budowę i
właściwości
właściwości odmian
i najważniejsze
alotropowych węgla; opisuje
zastosowanie;
ich zastosowanie;
 wyjaśnia pojęcie alotropii
pierwiastków;
 porównuje budowę odmian
alotropowych pierwiastków;
Zasoby Ziemi –
tlenki
 wymienia najważniejsze tlenki
występujące w przyrodzie;
 wymienia rodzaje szkła i
wskazuje ich zastosowanie;
 wymienia rodzaje wyrobów
ceramicznych;
 podaje przykłady minerałów
zawierających tlenek
krzemu(IV) oraz wskazuje
ich zastosowanie;
 opisuje właściwości tlenku
krzemu(IV);
 porównuje wyroby
ceramiczne;
 opisuje proces produkcji szkła;
Zasoby Ziemi –
ważne sole
 wyjaśnia kryterium podziału
na sole kwasów tlenowych i
beztlenowych;
 opisuje rodzaje skał
wapiennych (wapień,
marmur, kreda), ich
właściwości i zastosowanie;
 wymienia surowce do
produkcji wyrobów
cementu, betonu;
 projektuje sposób wykrywania
skał wapiennych wśród
innych skał i minerałów;
zapisuje równania reakcji;
 wyjaśnia proces twardnienia
zaprawy gipsowej (zapisuje
odpowiednie równanie
reakcji);
 wymienia zastosowania skał
gipsowych;
 opisuje różnice we
właściwościach hydratów i
substancji bezwodnych;
 zapisuje wzory hydratów i soli
bezwodnych (CaSO4,
(CaSO4)2 · H2O i CaSO4 ·
2H2O); podaje ich nazwy;
 porównuje materiały
stosowane w budownictwie
Gleba –
życiodajne
źródło
 podaje przykłady nawozów
naturalnych i sztucznych,
uzasadnia potrzebę ich
stosowania;
 wymienia pierwiastki, których
obecność w glebie czyni ją
pełnowartościową dla roślin;
 tłumaczy, na czym polegają
sorpcyjne właściwości
gleby;
 opisuje wpływ pH gleby na
wzrost wybranych roślin;
Zasoby Ziemi –
tradycyjnie
stosowane
surowce
energetyczne
 podaje przykłady surowców
naturalnych
wykorzystywanych do
uzyskiwania energii
(bezpośrednio i po
przetworzeniu);
 wyjaśnia pojęcie liczby
oktanowej (LO) i podaje
sposoby zwiększania LO
benzyny;
 wymienia nazwy produktów
 porównuje pojęcia: surowce
odnawialne i nieodnawialne;
 wyjaśnia przebieg procesu
uwęglania;
 opisuje przebieg destylacji
ropy naftowej i węgla
kamiennego i uzasadnia
zastosowanie produktów
tych procesów;
 tłumaczy, na czym polegają
kraking oraz reforming;
Zasoby Ziemi –
alternatywne
sposoby
pozyskiwania
energii
 proponuje alternatywne źródła
energii – analizuje
możliwości ich zastosowania
(biopaliwa, wodór, energia
słoneczna, energia wodna,
energia jądrowa, energia
geotermalna itd.);
 analizuje wpływ różnorodnych
sposobów uzyskiwania
energii na stan środowiska
przyrodniczego –
kontynuacja.
 wyjaśnia proces powstawania
gleby ze specjalnym
uwzględnianiem wietrzenia
chemicznego;
 planuje i przeprowadza
badanie kwasowości gleby
oraz badanie właściwości
sorpcyjnych gleby;
 analizuje wpływ różnorodnych
sposobów uzyskiwania
energii na stan środowiska
przyrodniczego;
 analizuje skutki spalania
surowców energetycznych w
aspektach ekologicznym i
ekonomicznym;
 uzasadnia konieczność
stosowania procesów
krakingu i reformingu;

 opisuje możliwości
wykorzystania biomasy do
produkcji energii;
 analizuje i ocenia możliwości
stosowania alternatywnych
paliw
do napędu środków
transportu.
 porównuje sorpcję chemiczną
gleby do innych rodzajów
sorpcji;
 wyjaśnia znaczenie
właściwości sorpcyjnych
gleby;
 wyjaśnia powody erozji gleby;
 porównuje znaczenie
nieodnawialnych surowców
energetycznych;
 przewiduje i analizuje skutki
stosowania paliw kopalnych;
 wyjaśnia, dlaczego bardziej
opłacalne jest przetwarzanie
ropy naftowej i węgla
kamiennego niż ich spalanie;
 omawia zobowiązania Polski
wobec Unii Europejskiej
dotyczące ograniczenia
emisji dwutlenku węgla;
 wyjaśnia, na czym polega
eksploatacja gazu
łupkowego;
 analizuje wpływ warunków
geograficznych na sposób
pozyskiwania energii;
 analizuje − przedstawia zalety
i wady pozyskiwania energii
jądrowej;
Chemia a żywność
Żywność to
substancje
chemiczne
Sposób
odżywiania –
decyzja, którą
można oprzeć
na wiedzy
chemicznej
Używki,
dopalacze
i narkotyki –
substancje
chemiczne,
których należy
unikać
Produkcja
żywności to
procesy
fizyczne
i reakcje
chemiczne
 wyszukuje informacje na temat
składników napojów
spożywanych codziennie
(mleka, wody mineralnej) w
aspekcie ich działania na
organizm ludzki;
 wyszukuje informacje na temat
składników napojów
spożywanych codziennie
(mleka, wody mineralnej) w
aspekcie ich działania na
organizm ludzki;
 wskazuje substancje, których
spożywanie jest zakazane
prawem;
 opisuje procesy fermentacyjne
zachodzące podczas
wyrabiania ciasta i pieczenia
chleba, produkcji wina,
otrzymywania kwaśnego
mleka, jogurtów, serów;
 opisuje występowanie oraz
funkcje, jakie spełnią w
codziennej diecie białka,
węglowodany, tłuszcze, sole
mineralne, woda i witaminy;
 podaje przykłady substancji,
które nie mają walorów
odżywczych, a są
spożywane przez człowieka;

 wyszukuje informacje na temat
składników napojów
spożywanych codziennie
(kawa, herbata, napoje typu
cola) w aspekcie ich
działania na organizm
ludzki;
 wskazuje miejsce lub numer
telefonu, pod którym mogą
uzyskać pomoc osoby
uzależnione lub poszukujące
informacji na temat
uzależnień;
 zapisuje równania reakcji
fermentacji alkoholowej i
octowej;
 interpretuje piramidę
żywności, omawia zasady
zdrowego odżywiania;
 wyjaśnia pojęcia: wartość
energetyczna, wartość
odżywcza pokarmu;
 interpretuje piramidę
żywności, omawia zasady
zdrowego odżywiania;
 na podstawie wzorów
szkieletowych zapisuje
wzory sumaryczne
pochodnych węglowodorów
 przygotowuje plakat, gazetkę,
prezentację
upowszechniające
informacje na temat
niebezpiecznych substancji,
po które sięgają młodzi
ludzie;
 projektuje doświadczenie
potwierdzające szkodliwy
wpływ alkoholu i tytoniu na
organizm ludzki;
 opisuje konsekwencje
stosowania różnego rodzaju
używek, dopalaczy i
narkotyków na organizm
ludzki;
 opisuje powody i
konsekwencje dodawania
substancji chemicznych w
trakcie produkcji żywności;
 analizuje informacje na temat
żywności genetycznie
modyfikowanej;
Konserwacja
żywności to
również
procesy
fizyczne i
reakcje
chemiczne
 wyjaśnia przyczyny psucia się
żywności;
 proponuje sposoby
zapobiegania temu
procesowi;
 przedstawia znaczenie i
konsekwencje stosowania
dodatków do żywności, w
tym konserwantów.
 porównuje procesy służące
konserwacji żywności,
używa argumentów i
słownictwa opartych na
wiedzy chemicznej.
 we wzorach złożonych
związków organicznych
wskazuje grupy funkcyjne;
Chemia wokół nas
Chemia
zapobiega
chorobom i
leczy
 tłumaczy, na czym mogą
polegać i od czego zależeć
lecznicze oraz toksyczne
właściwości substancji
chemicznych;
 wyjaśnia pojęcia: dawka
dopuszczalna, lecznicza,
letalna;
Chemia
pomaga umyć,
uprać,
wyczyścić
 opisuje proces zmydlania
tłuszczów; zapisuje
(słownie) przebieg tej
reakcji;
 wymienia związki chemiczne,
które powodują twardość
wody;
 stosuje powszechnie dostępne
środki chemiczne z
uwzględnieniem zasad
bezpieczeństwa;
 tłumaczy, używając
słownictwa chemicznego,
sposób działania węgla
aktywowanego, środków
neutralizujących nadmiar
kwasów
w żołądku;
 porównuje działanie środków
przeciwzapalnych:
paracetamolu i aspiryny
ze względu na różnicę w
budowie chemicznej
(obecność lub brak grupy
karboksylowej);
 zaznacza fragmenty
hydrofobowe i hydrofilowe
we wzorach cząsteczek
substancji powierzchniowo
czynnych;
 tłumaczy przyczynę
eliminowania fosforanów(V)
ze składu proszków (proces
eutrofizacji);
 wskazuje na charakter
chemiczny składników
 argumentuje konieczność
analizowania ulotek
informacyjnych dołączanych
do leków przed ich
zażywaniem;
 wyjaśnia zależności dotyczące
sposobu podawania leków
oraz ich postaci;
 wyszukuje informacje na temat
działania składników, innych
niż wymienione,
popularnych leków;
 wyjaśnia, na czym polega
proces usuwania brudu;
 wyjaśnia, na czym polega
proces usuwania
zanieczyszczeń za pomocą
środków do mycia szkła,
przetykania rur, czyszczenia
metali i biżuterii;


bada wpływ twardości wody
na powstawanie związków
trudno rozpuszczalnych;
wymienia substancje, które
poprawiają skuteczność
prania;
Chemia dba
o urodę
 wymienia składniki emulsji,
opisuje tworzenie się emulsji
i ich zastosowanie;
 określa formy
fizykochemiczne najczęściej
stosowanych kosmetyków;

Chemia
opakowań
 podaje przykłady opakowań
(celulozowych, szklanych,
metalowych, sztucznych)
stosowanych w życiu
codziennym; opisuje ich
funkcje, wady i zalety;
 uzasadnia potrzebę
zagospodarowania odpadów
pochodzących z różnych
opakowań;
 opisuje wady i zalety tych
włókien; uzasadnia potrzebę
ich stosowania;

Chemia ubiera




środków do mycia szkła,
przetykania rur, czyszczenia
metali i biżuterii pod kątem
zastosowania tych
produktów;
analizuje skład kosmetyków
(na podstawie etykiet kremu,
balsamu, pasty do zębów
itd.)
i wyszukuje w dostępnych
źródłach informacje na temat
ich działania;
klasyfikuje tworzywa sztuczne
w zależności od ich
właściwości (termoplasty i
duroplasty);
zapisuje równania reakcji
otrzymywania PVC;
wskazuje na zagrożenia
związane z gazami
powstającymi w wyniku
spalania PVC;
klasyfikuje włókna na
naturalne (białkowe
i celulozowe), sztuczne i
syntetyczne; wskazuje ich
zastosowanie;
projektuje doświadczenie
pozwalające zidentyfikować
włókna białkowe i
celulozowe, sztuczne i
syntetyczne.
 wyjaśnia sposób działania
emulgatora;
 poszukuje i prezentuje
informacje na temat
składników kosmetyków
nowej generacji;
 porównuje funkcjonalność,
koszty oraz wpływ na
środowisko naturalne
różnego rodzaju opakowań;
 na podstawie właściwości
surowców, z których
wykonane są opakowania,
wskazuje ich zastosowanie;
 na podstawie wzoru polimeru
przewiduje wzór monomeru;
 opisuje sposób identyfikacji
niektórych tworzyw
sztucznych;
 opisuje wpływ składu
chemicznego na sposób
czyszczenia i prania różnego
rodzaju tkanin.
 porównuje włókna ze względu
na ich właściwości i
wynikające z nich
zastosowanie;
 opisuje wpływ składu
chemicznego na sposób
czyszczenia i prania różnego
rodzaju tkanin.
Ratujmy naszą planetę
Powietrze
atmosferyczne i
jego ochrona
 wymienia czynniki
wpływające na
zanieczyszczenia powietrza,
dokonuje ich podziału na
naturalne i antropogeniczne;
 wymienia związki chemiczne
zanieczyszczające powietrze
oraz opisuje ich działanie na
organizmy żywe;
 analizuje wpływ pory roku,
dnia, zaludnienia oraz
zakładów przemysłowych na
zanieczyszczenie powietrza;
 wyjaśnia proces powstawania i
zanikania ozonu w
stratosferze;
 projektuje działania mające na
celu ochronę powietrza;
Zasoby wodne
i ich ochrona
 opisuje źródła
zanieczyszczenia wody;
 opisuje sposoby badania
czystości wód;
 projektuje działania mające na
celu ochronę wód;
Gleba i jej
ochrona
 wymienia źródła chemicznego
zanieczyszczenia gleb oraz
podstawowe rodzaje
zanieczyszczeń (metale
ciężkie, węglowodory,
pestycydy, azotany);
 wyjaśnia, jak należy
segregować odpady;
 uzasadnia potrzebę
zagospodarowania odpadów
pochodzących z różnych
opakowań;
 wyjaśnia, w jaki sposób
określa się stan czystości
wód;
 podaje kryteria podziału
zanieczyszczeń wód;
 wymienia przyczyny i skutki
degradacji gleby;
 proponuje sposoby ochrony
gleby przed degradacją;
 opisuje wpływ biosfery,
atmosfery i hydrosfery oraz
działania człowieka na stan
pedosfery;
 projektuje działania mające na
celu ochronę gleby przed
zanieczyszczeniami;
 opisuje sposoby klasyfikacji
odpadów;
 podaje przykłady sposobu
wykorzystania różnego
rodzaju odpadów.
 analizuje wpływ pory roku,
dnia, zaludnienia oraz
zakładów przemysłowych na
zanieczyszczenie powietrza
 wyjaśnia proces powstawania i
zanikania ozonu w
stratosferze;
 projektuje działania mające na
celu ochronę powietrza;
Odpady i ich
zagospodarowa
nie
SZCZEGÓŁOWE WYMAGANIA EDUKACYJNE
NA OCENĘ SZKOLNĄ Z CHEMII
PROGRAM
„ŚWIAT CHEMII”
ZAKRES PODSTAWOWY