Wykład 6 - Epidemiologia - agachowaniec

Wykład 6.doc
(119 KB) Pobierz
EPIDEMIOLOGIA VI
POSTACIE KLINICZNE ZAKAŻEŃ SZPITALNYCH
Do najczęstszych postaci zakażeń szpitalnych należą zakażenia:
ukł moczowego (ZUM)
dróg oddechowych (PNEU)
miejsca operowanego (ZMO)
zakażenia krwi (KREW)
Zakażenia te stanowią do 80% wszystkich infekcji rejestrowanych w szpitalu.
Zakażenia układu moczowego
Należą do najczęstszych zakażeń występujących u osób hospitalizowanych i stanowią ok. 40% wszystkich zakażeń
szpitalnych.
Ukł moczowy, z wyjątkiem dystalnej części cewki moczowej, jest pozbawiony flory bakteryjnej. Drobnoustroje
kolonizujące ujście cewki moczowej pochodzą z krocza, odbytu lub pochwy i w warunkach fizjologicznych są
„spłukiwane” strumieniem moczu. Inne z mechanizmów obronnych to:
kwaśny odczyn moczu,
wysokie stężenie mocznika w moczu,
obecność białek odpornościowych w moczu,
ochronne właściwości nabłonka dróg moczowych,
regularne opróżnianie pęcherza podczas mikcji,
zwieracze zamykające światło cewki,
mechanizm zastawkowy zapobiegający cofaniu się moczu z pęcherza moczowego do nerek.
Mocz zdrowego człowieka jest jałowy, stanowi jednak doskonałą pożywkę dla bakterii. Wszelkie czynniki
odpowiedzialne za zaleganie moczu sprzyjają namnażaniu się patogenów i prowadzą do rozwoju zakażenia.
Problem infekcji dróg moczowych częściej dotyczy kobiet, co wynika z budowy anatomicznej żeńskich dróg
moczowych: żeńska cewka moczowa jest znacznie krótsza od męskiej ( ok. 3-4 cm wobec ok. 18-20 cm), dlatego też
bakterie mają do przebycia krótszy dystans. Poza tym ujście zewnętrzne cewki znajduje się blisko odbytu, co sprzyja
przenoszeniu bakterii na skutek braku należytej higieny.
Głównym czynnikiem predysponującym do ZUM jest cewnikowanie dróg moczowych. Ryzyko wystąpienia szpitalnego
zakażenia ukł moczowego zależy od metody i czasu cewnikowania, jakości opieki nad cewnikiem oraz ogólnego stanu
pacjenta.
Ocenia się, że drenaż dróg moczowych wykonywany jest podczas hospitalizacji u ok. 15-25% chorych. Częstość
zakażeń waha się od 1-5% po pojedynczym krótkim epizodzie cewnikowania, do blisko 100% pacjentów z cewnikiem
założonym na stałe przy otwartym systemie odpływu moczu po upływie co najmniej 4 dni. Codziennie u 3-10%
cewnikowanych pacjentów stwierdza się bakteriurię. U 10-25% chorych występują objawy miejscowego zakażenia ukł
moczowego.
Częstość zakażeń jest większa na bardziej obłożonych oddziałach, spowodowane są one głównie błędami w utrzymaniu
sterylności drenażu zamkniętego i częściej dotyczą pacjentów predysponowanych do zakażeń.
Uropatogenami dominującymi w zakażeniach (ZUM) szpitalnych są Gram-ujemne pałeczki z rodziny
Enterobacteriaceae (najczęściej izolowane należą do gatunku Escherichia coli). W grupie pałeczek niefermentujących
ważnymi patogenami są bakterie z rodzajów Pseudomonas i Acinetobacter.
Patogeny zakażające ukł moczowy są najczęściej wprowadzane do dróg moczowych w czasie zakładania cewnika, gdy
jego szczyt przechodzi przez skolonizowaną część cewki moczowej. W trakcie cewnikowania bakterie mogą
przemieszczać się w górę do pęcherza i nerek wzdłuż zewnętrznej powierzchni cewnika lub w świetle cewnika. Proces
ten przyśpieszają drobne przesunięcia cewnika spowodowane aktywnością pacjenta, stąd cewnik musi być
stabilizowany balonem kotwiczącym w pęcherzu.
Bakterie, które dotrą do pęcherza moczowego namnażają się, co prowadzi najczęściej do rozwoju bezobjawowej
bakteriurii utrzymującej się aż do usunięcia cewnika. Stan ten jest wskazaniem do usunięcia cewnika lub rozpoczęcia
antybiotykoterapii.
Ryzyko wystąpienia egzogennego zakażenia u pacjentów cewnikowanych związane jest z wnikaniem patogenów do
układu drenującego przez:
cewnik w okolicy zewn. ujścia cewki moczowej
połączenie cewnika z przewodem odprowadzającym mocz
zbiornik na mocz i kranik do jego opróżniania
miejsce pobierania moczu do badania.
Profilaktyka szpitalnych zakażeń ukł moczowego obejmuje:
1. Prawidłowe założenie cewnika z zachowaniem zasad aseptyki przez osobę przeszkoloną. Aseptyka obejmuje
osobę zakładającą cewnik jak też chorego.
2. Ryzyko zakażenia w czasie wprowadzania cewnika do cewki moczowej można zmniejszyć stosując środek
antyseptyczny (Ocenisept, żel do miejscowego znieczulenia błon śluzowych z dodatkiem preparatu
antyseptycznego – Instillagel)
3. Właściwe umieszczenie zbiornika na mocz – poniżej pęcherza chorego, aby nie dochodziło do wstecznego
dopływu moczu.
4. Właściwe opróżnianie zbiornika na mocz przez kran umieszczony na dnie lub całkowite usunięcie zbiornika i
zastąpienie go nowym. Nie należy odłączać zbiornika, opróżniać i podłączać ponownie.
5. Stosowanie odpowiedniego cewnika – o jak najmniejszej średnicy (14F, 16F) oraz z jak najmniejszym
balonem (5ml). Cewnik powinien być jałowy.
6. Użycie cewnika o możliwie małym przekroju zmniejsza prawdopodobieństwo powstania urazu i zapalenia
cewki moczowej oraz gruczołu krokowego.
7. W przypadku cewnika założonego na stałe cewnik zaleca się wymieniać co 4-6 tyg., natomiast mocz opróżniać
3x dziennie.
8. W celu zapobiegania zakażeniom stosuje się cewniki powlekane substancją nitrofurazonową. W przypadku
mikroorganizmów wrażliwych na nitrofurany w 100% spełnia ona swoje zadanie ochronne.
9. Chorzy z długotrwałym drenażem powinni zostać przeszkoleni w zakresie właściwej higieny, mycia rąk oraz
okolicy okołoodbytniczej i szybkiego rozpoznawania objawów zakażenia.
-
Szpitalne zapalenie płuc
Przez ukł oddechowy przepływa dziennie ok. 10 000 l powietrza zawierającego drobnoustroje, cząstki kurzu i związki
chemiczne. Przed inwazją potencjalnie chorobotwórczych czynników chronią organizm mechanizmy obronne m.in. ruch
rzęsek nabłonka migawkowego, obecne w ślinie i wydzielinie dróg oddechowych czynniki p/bakteryjne (lizozym, IgA),
odruch kichania czy odkrztuszania. Proces zapalny zlokalizowany w ukł oddechowym jest następstwem osłabienia
mechanizmów obronnych z jednoczesną kolonizacją ukł oddechowego przez potencjalnie chorobotwórcze
drobnoustroje. Zaburzenia mechanizmów obronnych może być spowodowane także podeszłym wiekiem, paleniem
tytoniu, chorobą podstawową.
Najczęściej występującą postacią zakażenia ukł oddechowego jest szpitalne zapalenie płuc. Jest to druga co do
częstości występowania infekcja (po zakażeniu ukł moczowego) u pacjentów hospitalizowanych i stanowi ok. 15%
wszystkich zakażeń szpitalnych. Ocenia się, że szpitalne zapalenie płuc występuje u 0,5-1,7% osób hospitalizowanych.
Powikłanie to przedłuża pobyt chorego w szpitalu o 7-13 dni, znacząco podnosi koszty leczenia, jest obarczone wysoką
śmiertelnością i stanowi przyczynę ok. 60% zgonów spowodowanych przez zakażenia szpitalne.
Czynnikami ryzyka są:
operacje przebiegające z otwarciem kl piersiowej, jamy brzusznej lub obejmującym szyję lub głowę,
intubacja,
wentylacja mechaniczna,
zaburzenia świadomości,
antybiotykoterapia,
choroba podstawowa przebiegająca z immunosupresją,
wiek chorego (częściej u dzieci poniżej 2 r.ż. i osób starszych)
Szczególnie istotnym czynnikiem ryzyka jest intubacja, która wprowadza wdychane powietrze z pominięciem jamy
nosowo-gardłowej, gdzie w warunkach fizjologicznych usuwanych jest ponad 90% drobnoustrojów, a powietrze ulega
nawilżaniu i ogrzaniu. Obecność rurki dotchawiczej w drogach oddechowych jest bardzo obciążająca dla pacjenta. Po
kilku godzinach od zaintubowania rurka jest kolonizowana przez drobnoustroje obecne w gardle. Wiele z nich posiada
zdolność tworzenia biofilmu na powierzchni rurki. Intubacja sprzyja aspiracji wydzieliny dróg oddechowych, zaburza
odruch połykania, kaszlu i odksztuszania, uszkadza śluzówkę oraz upośledza oczyszczanie śluzowo-rzęskowe.
Niedokładne oczyszczanie j ustnej i gardła z obecnej tam wydzieliny sprzyja translokacji drobnoustrojów w głąb ukł
oddechowego. W zdecydowanej większości (70%) etiologia szpitalnego zapalenia płuc jest monobakteryjna ,w
pozostałych 30% za zakażenie odpowiedzialnych jest więcej niż jeden drobnoustrój.
We wczesnym szpitalnym zapaleniu płuc (pierwsze 4 doby hospitalizacji) za zakażenie często odpowiedzialne są
drobnoustroje kolonizujące górne drogi oddechowe ( m.in. Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influezae).
U chorych z późnym szpitalnym zapaleniem płuc odpowiedzialne za zakażenie są zwykle pałeczki Gram(-) lub
Staphylococcus aureus.
Wirusy np. grypy, RS mogą powodować wczesne i późne zapalenia płuc.
Grzyby Candida, Aspergillus są głównie przyczyną późnego zapalenia płuc.
Drobnoustroje mogą pochodzić ze źródeł endogennych (flora kolonizująca pacjenta) lub egzogennych (aparatura, inny
chory, personel).
Profilaktyka szpitalnych zapaleń płuc
Ochrona pacjenta przed szpitalnym zapaleniem płuc polega na kompleksowych działaniach obejmujących:
zapobieganie gromadzeniu się w płucach wydzieliny oskrzelowej u chorych unieruchomionych,
zapobieganie zakażeniom krzyżowym między pacjentami oraz przenoszeniu drobnoustrojów poprzez ręce
personelu,
kontrolę skuteczności dezynfekcji i sterylizacji oraz prowadzenie szkoleń personelu.
Identyfikacja chorych szczególnie narażonych na zakażenie.
Prowadzeniu ćwiczeń oddechowych i szybkim przywracaniu odruchu kaszlu (drenaż ułożeniowy,
oklepywanie, ćwiczenia oddechowe).
Właściwe odsysanie wydzieliny oddechowej u osób podłączonych do respiratora.
Przestrzeganiu zasad higieny szpitalnej (mycie rąk przed i po kontakcie z chorym, dekontaminacja sprzętu,
wymiana filtrów, stosowanie jałowej wody destylowanej w nawilżaczach i nebulizatorach).
Wymiana osprzętu respiratora u chorych przewlekle wentylowanych powinna odbywać się w cyklu nie
krótszym niż 72 godz.
Zakażenia miejsca operowanego
Dotyczy rany powstałej w następstwie cięcia chirurgicznego, która obejmuje nie tylko okolicę nacięcia, ale również
narząd lub przestrzeń – jamę ciała, które zostały naruszone w trakcie zabiegu operacyjnego.
Klinicznie ZMO rozpoznaje się, gdy dochodzi do rozejścia się brzegów rany i wycieku z niej treści ropnej. Dodatkowo
obserwuje się miejscowe objawy zakażenia, takie jak:
ból
tkliwość palpacyjna,
obrzęk
zaczerwienienie wokół rany,
nadmierne ucieplenie tkanek oraz
objawy uogólnione w postaci gorączki, leukocytozy, wysokiego stężenia białka C-reaktywnego (CRP).
Zakażenia miejsca operowanego to najczęstsza infekcja po zabiegach operacyjnych i trzecie, co do częstości zakażenie
wśród osób hospitalizowanych. Szacuje się, że w operacjach czystych (np. operacja przepukliny, operacja na gruczole
piersiowym) ZMO występuje w ok. 1% w operacjach czysto-skażonych np. w operacjach na jelicie grubym w ok. 11%
przypadków.
Najczęściej do ZMO dochodzi po operacjach w obrębie przewodu pokarmowego ( jelito cienkie i grube) oraz po
zabiegach ortopedycznych połączonych z wszczepieniem implantu.
Zakażenia miejsca operowanego dzielimy na:
powierzchniowe
głębokie
narządowe (odległe od miejsca operacji)
Zakażenie powierzchniowe miejsca operowanego rozwija się w okresie do 30 dni od zabiegu chirurgicznego, stan
zapalny obejmuje tylko skórę lub tkankę podskórną w miejscu nacięcia.
Zakażenie głębokie miejsca operowanego rozwija się w okresie do 30 dni od zabiegu chirurgicznego – jeśli nie
stosowano implantów lub w okresie do 1 roku – jeśli wszczepiono implant i wszczep jest nadal utrzymywany, a stan
zapalny dotyczy głębiej położonych tkanek miękkich w okolicy nacięcia (powięzi i mięśni).
Zakażenie narządowe, odległe od miejsca operacji rozwija się w okresie do 30 dni od zabiegu chirurgicznego – jeśli
nie zastosowano implantów, lub w okresie 1 roku – jeżeli podczas zabiegu wszczepiono implant. Proces zapalny może
dotyczyć każdego miejsca anatomicznego w ustroju niż miejsce operowane lub otwierane podczas pierwotnego zabiegu
chirurgicznego z wykluczeniem skóry, tkanki podskórnej, powięzi, i mięśni w okolicy nacięcia.
W przypadku większości ZMO czynnikami zakażającymi są drobnoustroje tworzące fizjologiczną florę skóry i błon
śluzowych górnych dróg oddechowych, przewodu pokarmowego oraz ukł moczowo płciowego – chirurgicznemu
otwarciu tkanek sprzyja translokacja drobnoustrojów z pierwotnego miejsca ich występowania do miejsc poddawanych
operacji.
Z danych CDC wynika, że profil drobnoustrojów izolowanych z ZMO w ostatnich latach nie zmienia się i są to
najczęściej: Staphylococcus aureus, gronkowce koagulazo-ujemne, bakterie z rodzaju Enterococcus (Enterococcus
faecalis), pałeczki Gram-ujemne z rodziny Enterobacteriaceae (Escherichia coli) oraz pałeczki niefermentujące
(Pseudomonas aeruginosa, Acinetobacter spp.). Obecnie obserwuje się wzrost udziału w ZMO patogenów
wieloopornych oraz grzybów z rodzaju Candida (gł. Candida albicans).
Gatunki drobnoustrojów odpowiedzialnych za ZMO różnią się w zależności od anatomicznej lokalizacji operacji.
Powstanie zakażenia miejsca operowanego zależy od wielu czynników przedoperacyjnych, śródoperacyjnych i
pooperacyjnych. Częstość zakażeń ran chirurgicznych wynosi od 1,5% przy braku czynników ryzyka, do 13% u
chorych z trzema czynnikami ryzyka. Ich znajomość jest bardzo przydatna, gdyż umożliwia stratyfikowanie operacji,
tym samym pozwala to na podjęcie celowanych działań zapobiegawczych.
Czynniki przedoperacyjne:
1. wiek chorego – na zakażenie w szczególności podatne są noworodki i osoby powyżej 65 r.ż.
2. stan odżywienia: niedożywienie, otyłość. Szczególnie typowe dla podeszłego wieku niedożywienie białkowoenergetyczne spowalnia syntezę kolagenu oraz immunoglobulin układu odpornościowego.
3. choroby współistniejące np. cukrzyca, niewydolność narządowa, nowotwory
4. palenie tytoniu
5. pierwotne i wtórne zaburzenia immunologiczne
6. długi czas hospitalizacji przed operacją – kolonizacja szczepami szpitalnymi (szczepy te zasiedlają przewód
pokarmowy, górne drogi oddechowe i skórę pacjenta już w pierwszych 5-7 dniach hospitalizacji, stąd o ile to
możliwe, zabieg powinien być wykonany w drugiej, trzeciej dobie po przyjęciu chorego do szpitala.
7. współistniejące zakażenie w miejscu odległym od rany operacyjnej stanowi potencjalne źródło zakażenia rany
operacyjnej
8. nosicielstwo drobnoustrojów, szczególnie S.aureus.
Czynniki okołooperacyjne:
zaniechanie toalety całego ciała przed operacją- przedoperacyjny prysznic lub kąpiel z użyciem preparatów
antyseptycznych są ważnym elementem prewencji ZMO.
2. mechaniczne usuwanie owłosienia przed operacją prowadzi do powstania mikrouszkodzeń – wrót zakażenia,
przez które wnikają drobnoustroje ze skóry pacjenta, rąk personelu oraz niejałowego sprzętu medycznego.
Zalecanym sposobem usuwania owłosienia jest depilacja chemiczna.
3. zaniechanie antyseptyki skóry, zbyt krótki czas trwania mycia chirurgicznego, nieprawidłowa wentylacja sali
operacyjnej, nieprawidłowa sterylizacja narzędzi chirurgicznych, nieprawidłowa okołooperacyjna profilaktyka
p/bakteryjna.
4. długi czas trwania operacji, powyżej 4 godz – znaczny wzrost ryzyka zakażenia związany z dłuższą ekspozycją
rany operacyjnej na kontakt z patogenami.
1.
Czynniki pooperacyjne:
1. stosowanie drenów i nieprawidłowy nadzór nad raną operacyjną
Podstawowym wektorem transmisji zakażeń są ręce personelu medycznego. Przenoszenie patogenów odbywa się
podczas wykonywania przy chorym podstawowych zabiegów diagnostycznych, leczniczych i pielęgnacyjnych.
Zakażenia mogą szerzyć się drogą powietrzną, którą przenoszone są mikroorganizmy ze skóry personelu, w kroplach
śluzu z górnych dróg oddechowych oraz w cząsteczkach kurzu. Ilość drobnoustrojów rozsiewanych z ukł oddechowego
przez personel na bloku operacyjnym zwiększa się podczas kichania, kaszlu czy rozmowy.
Zakażenia miejsca operowanego – profilaktyka
Profilaktyka zakażeń miejsca operowanego powinna obejmować:
1. okres przedoperacyjny
2. okres okołozabiegowy
3. okres pooperacyjny
W okresie przedoperacyjnym – istotne jest skracanie pobytu pacjenta w szpitalu, co chroni go przed kolonizacją
wieloopornymi szczepami szpitalnymi.
2.
W okresie okołozabiegowym profilaktyka obejmuje:
1. prawidłowe przygotowanie pacjenta do zabiegu tj.:
kąpiel pacjenta
usuwanie owłosienia w miejscu nacięcia
dezynfekcja skóry i właściwe obłożenie pola operowanego celem odizolowania od skóry nieoperowanej oraz
podanie osłony antybiotykowej
3. odpowiednie przygotowanie do zabiegu zespołu operacyjnego i sali (chirurgiczne mycie rąk, używanie
sterylnego ubioru i rękawiczek, sterylnych narzędzi i sprzętu, właściwe warunki sanitarne i higieniczne w sali
operacyjnej).
4. prawidłowe przeprowadzenie zabiegu (przestrzeganie zasad aseptyki w trakcie zabiegu, zapewnienie
prawidłowego ukrwienia rany oraz właściwe zamknięcie rany).
1.
Profilaktyka w okresie pooperacyjnym obejmuje:
właściwą pielęgnację rany (używanie jałowych opatrunków, odpowiednio częsta zmiana opatrunku w
warunkach aseptycznych)
2. szkolenie pacjenta i jego rodziny nt. zasad prawidłowej pielęgnacji rany w domu
Zakażenia krwi
Obecność we krwi zdolnych do życia patogenów, w tym bakterii (bakteriemia), grzybów (fungemia) lub wirusów
(wiremia) może być wynikiem naruszenia ciągłości tkanek lub rozsiewu drobnoustrojów z istniejących ognisk infekcji.
W przypadku złego stanu pacjenta (ciężka choroba podstawowa, osłabiona odporność) lub wysokiej zjadliwości
patogenu bakteriemia może rozwinąć się w sepsę (zespół kliniczny charakteryzujący się współwystępowaniem
zakażenia i układową odpowiedzią na zakażenie). U prawie 50% pacjentów sepsa przechodzi we wstrząs septyczny
charakteryzujący się:
spadkiem ciśnienia
kwasicą
oligurią
zaburzeniami świadomości
Końcowym etapem zakażenia jest zespół niewydolności wielonarządowj manifestujący cię ograniczeniem funkcji
ważnych dla życia narządów (np. nerek, wątroby, płuc).
W grupie hospitalizowanych pacjentów zakażenia krwi stanowią średnio 7-10% infekcji nabytych w szpitalu, przy czym
odsetek ten w zależności od oddziału wynosi od 2% (oddz. Internistyczne) do 10-20% (oddziały intensywnej terapii).
Zakażenia krwi należą do najcięższych i cechują się wysokim odsetkiem śmiertelności. Przedłużają średnio o 7 dni
pobyt chorego w szpitalu i wymagają zastosowania intensywnej antybiotykoterapii, co wiąże się ze znacznym wzrostem
kosztów leczenia. Szpitalne zakażenia krwi są w ok. 60% następstwem cewnikowania naczyń wykonywanego w celu
podaży płynów, elektrolitów i leków, żywienia pozajelitowego, dializoterapii czy przetaczania krwi i preparatów
krwiopochodnych.
Zakażenia odcewnikowe rozwijają się najczęściej w następstwie skolonizowania cewnika drobnoustrojami
pochodzącymi ze skóry chorego, personelu, skażonych preparatów antyseptycznych, płynów infuzyjnych skażonych w
czasie przygotowywania wlewów.
...
Plik z chomika:
agachowaniec
Inne pliki z tego folderu:
Wykład IV.pdf (14091 KB)
Wykład V.pdf (12291 KB)
PIELEGNIARSTWO EPIDEMIOLOGICZNE 22,02,2011.ppt (5669 KB)
 Wykład II.pdf (7041 KB)
 Wykład VI.pdf (7507 KB)



Inne foldery tego chomika:

Diabetologia
Dydaktyka
Edukacja zdrowotna
 Emisja głosu



Zgłoś jeśli naruszono regulamin







Strona główna
Aktualności
Kontakt
Dla Mediów
Dział Pomocy
Opinie
Program partnerski




Regulamin serwisu
Polityka prywatności
Ochrona praw autorskich
Platforma wydawców
Copyright © 2012 Chomikuj.pl
Farmakologia