praca magisterska
advertisement
x60 Wg. Ireny Obuchowskiej „ Dziecko niepełnosprawne w rodzinie’’.Dziecko chore z padaczk±. Dzieci chore z padaczk± Padaczka kojarzy się z objawami chorobowymi polegaj±cymi na wyst±pieniu drgawek poł±czonych z utrat± przytomno¶ci i upadkiem .Obecnie wiemy ,że padaczka obejmuje znacznie szerszy zakres objawów . Padaczkę najczę¶ciej definiuje się jako zespół objawów somatycznych , wegetatywnych i psychicznych , który może występować na podłożu zmian morfologicznych i metabolicznych w mózgu .Istotn± cech± padaczki jest napadowo¶ć objawów .Napad padaczkowy jest nadmiernym , nagłym wyładowaniem komórek nerwowych , spowodowanym depolaryzacj± błony komórkowej .Wyładowania te uaktywniaj± obwód składaj±cy się z komórek nerwowych , a wyrazem aktywacji jest zaburzenie funkcjonowania tych komórek .Zmiany te manifestuj± się na zewn±trz klinicznymi objawami w postaci zaburzeń, ruchowych , zmysłowych ,¶wiadomo¶ci , emocjonalnych , wegetatywnych ,poznawczych . Neurofizjologicznym podłożem napadu jest ognisko padaczkorodne .Przy przekroczeniu progu krytycznego , ognisko to wyładowuje się jako pierwotne Ľródło napadu Padaczka wieku dziecięcego Charakterystyczne objawy padaczki dziecięcej to napady dziecięce ( zespół Westa) , zespół Lennoxa ,napady nie¶wiadomo¶ci , napady miokloniczne ,oraz duże napady toniczno – kloniczne .Napady dziecięce ( zespół Westa ) charakteryzuj± się skurczami zgięciowymi pojawiaj±cymi się w wieku od kilku tygodni do 3-4 r. życia. Rozwój psycho-ruchowy ulega zachamowaniu lub nawet cofnięciu. Ta grupa napadów padaczkowych występuje w przebiegu niektórych chorób mózgowych np. kiła wrodzona. U dzieci rozwijaj±cych się prawidłowo przed zachorowaniem wczesne opanowanie napadów umożliwia uniknięcie degradacji psychorucho-wej. Około 4-5 roku życia napady samoistnie ustępuj±. Przeważnie pozostaje upo¶ledzenie umysłowe z zaburzeniami psychoruchowymi. ¦miertelno¶ć w tym typie padaczki jest wysoka. Zespół Lennoxa – dominuj± napady miokloniczno – atoniczne. Napady z utrat± ¶wiadomo¶ci i obniżeniem napięcia mię¶niowego. Mog± wyst±pić napady toniczne oraz kloniczne. Napady toniczne pojawiaj± się we ¶nie, towarzyszy im napięcie mię¶niowe, które kończy się nieznacznymi drgawkami lub zwiotczeniem mię¶ni. W napadzie klonicznym obserwuje się rytmiczne skurcze i rozkurcze, mog± wyst±pić inne napady drgawkowe. Zespół Lennoxa pojawia się zwykle między 2 a 6 r. życia. Rozwój psychoruchowy zostaje zahamowany. Gdy choroba zaczyna się w póĽniejszym okresie, nie obserwuje się upo¶ledzenia umysłowego. Napady nie¶wiadomo¶ci – mog± występować od 4 do 14 r. życia. Najczę¶ciej pojawiaj± się około 7 r. życia. Charakteryzuj± się kilkusekundow± utrat± ¶wiadomo¶ci bez upadku. Ruchy gałek ocznych skierowane s± ku górze, głowa uniesiona, mruganie powiekami. Niekiedy występuj± automatyzmy polegaj±ce na ruchach ust i żuchwy, oblizywaniu, cmokaniu, mlaskaniu. Dziecko sprawia wrażenie nieobecnego. Po napadzie dziecko powraca do swoich czynno¶ci. Rozwój umysłowy na ogół jest w normie. Padaczka miokloniczna – pojawia się między 13 a 20 r. życia. Polega na krótkich, mimowolnych skurczach mię¶ni. Najczę¶ciej obejmuj± kończyny górne i barki. Występuj± seriami po 3,4 skurcze co kilka sekund. Przytomno¶ć jest zachowana. W około połowie przypadków doł±czaj± się napady toniczno – kloniczne. Przebieg jest łagodny, objawy ustępuj± całkowicie. W nielicznych przypadkach napady zwiększaj± się pogarszaj±c stan chorego. Duże napady toniczno – kloniczne – występuj± dwa główne objawy:utrata ¶wiadomo¶ci i kurcz toniczny. Dzieli się je na fazę przeddrgawkow± (okres zwiastunów) i fazę drgawkow±. W fazie przeddrgawkowej występuje zmiana nastroju. Chorzy s± drażliwi, przygnębieni. Może pojawić się aura (iluzje, halucynacje), spowolnienie lub przyspieszenie toku my¶lowego, napięcie emocjonalne z poczuciem lęku. Faza drgawkowa zaczyna się skurczem tonicznym a następnie zaczynaj± się skurcze kloniczne. Głowa jest odgięta, gałki skierowane do góry, występuje zanik odruchu Ľrenicowego, zaburzenia kr±żenia, chory ¶lini się, oddaje kał, mocz. Po okresie drgawek zapada w ¶pi±czkę. Jeżeli napady następuj± jeden po drugim, gdy chory nie może odzyskać przytomno¶ci mówimy o stanie padaczkowym. Wymaga on natychmiastowej pomocy lekarskiej. Pozostawia rozległe uszkodzenia mózgu. Pogl±dy na osobowo¶ć chorych z padaczk±. Jest wiele teorii na zmianę osobowo¶ci dziecka z padaczk±. Padaczka występuje we wszystkich ¶rodowiskach społecznych. Jedni opiekunowie zgłosz± się do lekarza natychmiast po zauważeniu niepokoj±cych objawów, inni po latach. W efekcie u jednego dziecka napady mog± zostać opanowane, a u drugiego nasilać się i powodować wtórne uszkodzenia mózgu. Jedni rodzice zaakceptuj± dziecko chore, inni będ± się go wstydzić. Czę¶ć rodziców potrafi rzeczowo pomóc swoim dzieciom, inni s± bezradni. To wszystko powoduje, że współdziałanie czynników biologicznych i społecznych daje bardzo różnorodne obrazy osobowo¶ci chorych z padaczk±. Zachowania społeczne dzieci z padaczk±. Z badań wynika , że czę¶ć dzieci chorych z padaczk± nie jest przystosowana społecznie . Rozpowszechniony jest pogl±d o tzw. charakteropatii padaczkowej Charakteropatia ogólnie oznacza zaburzenia osobowo¶ci typu psychopatycznego wyrażaj±ce się zmianami charakterologicznymi .Pojęcie charakteropatii padaczkowej oznacza zmiany charakterologiczne przejawiaj±ce się w zaleganiu my¶li i emocji ,nadmiernej drobiazgowo¶ci w mówieniu i działaniu , dysfori± skłonno¶ci± do gniewu , agresji .Dzieci charakteropatyczne to takie , które sprawiaj± duże trudno¶ci wychowawcze zbliżone do typu zachowań opisanych wyżej .Patomechanizm charakteropatii padaczkowej nie jest do końca poznany .Istnieje pogl±d , że narastanie zaburzeń zachowania wi±że się z uszkodzeniami drgawkowymi . Istotn± rolę w narastaniu zaburzeń charakteropatycznych odgrywa stosunek otoczenia do chorego . Inteligencja chorych z padaczk± . Analiza sprawno¶ci intelektualnej wykazuje , że dzieci różni± się od zdrowych dlatego , że w¶ród chorych istotnie czę¶ciej występuje upo¶ledzenie umysłowe . Lecz ani wielko¶ć , ani kierunek różnic między inteligencj± słown± a bezsłown± nie s± charakterystyczne dla dzieci z rozpoznaniem padaczki . Z badań wynika , że współistnienie z padaczk± zmian psychicznych , głównie wyrażaj±cych się ubytkiem intelektualnym wi±że się z częstymi napadami , które z kolei pogarszaj± sprawno¶ć umysłow± , bowiem skutkiem dużych napadów s± drgawkowe uszkodzenia mózgu . U dzieci nawet jednorazowa seria napadów może wywołać rozległe uszkodzenie tkanki mózgowej . Zmiany intelektualne chorych z padaczk± wi±ż± się z procesami inercji , w niektórych przypadkach obniżaj± zdolno¶ć abstrahowania .Obecna wiedza z zakresu padaczki pozwala na wydzielenie niektórych czynników stwarzaj±cych niekorzystne rokowanie dla czynno¶ci intelektualnych . Zalicza się do nich obecno¶ć małych i dużych napadów u tego samego chorego , częste napady i seryjne występowanie .Kocielska ( 1976 ) analizuj±c wpływ padaczki na rozwój dzieci ,stwierdziła istnienie tzw. Procesu epileptycznego . Wyróżniła jego stadia : Pierwsze stadium – pojawienie się zaburzeń neurodynamicznych polegaj±cych na zmianie aktywno¶ci życiowej , zmiana pobudliwo¶ci emocjonalnej i sensorycznej , braku plastyczno¶ci zachowania , braku zdolno¶ci kontroli reakcji.Drugie stadium – nasilenie się tych zaburzeń , wybiórcza regresja .Trzecie stadium – charakteropatyzacja , lub zahamowanie rozwoju społecznego . Następuje spowolnienie , brak plastyczno¶ci , lepko¶ć my¶lenia , skłonno¶ć do niepohamowanych reakcji . Podsumowuj±c badania nad inteligencj± chorych z padaczk± można powiedzieć , że w miarę trwania padaczki na ogół następuje stopniowe obniżanie się wskaĽnika inteligencji , jednak zwykle spadek ten jest stosunkowo niewielki i nie przekracza dolnej granicy normy . Stosunek otoczenia do dziecka z padaczk± . Społeczeństwo nie ma dostatecznej wiedzy o padaczce i st±d prymitywne reakcje ludzi na widok napadu , czy negatywny stosunek do chorego .Obawy przed dyskryminacj± przyczyniaj± się do ukrywania choroby , narastania poczucia mniejszej warto¶ci . Prowadzi to do napięć emocjonalnych , odreagowywanych często na zewn±trz .Takie reakcje s± z kolei karane przez otoczenie , wytwarzana jest wobec chorego postawa odtr±caj±ca .To wtórnie pogłębia izolację i wzrost napięć . Przyczyn± wykształcenia się niewła¶ciwych zachowań dziecka może być również postawa nadmiernie ochraniaj±ca .Badania Hartlage , Green , Offut , wykazały , że dzieci epileptyczne s± bardziej uzależnione od rodziców , nadmiernie wynagradzane , przesadnie korygowane .Często rodzice nie przejawiaj± odpowiedniej wiedzy na temat choroby .Nieco inna grupa problemów wi±że się z przebywaniem dziecka w ¶rodowisku szerszym niż kr±g rodzinny . widok dziecka w czasie napadu może być przerażaj±cy dla innych . Niewielu nauczycieli jest przygotowanych do wła¶ciwego postępowania w przypadku pojawienia się napadów drgawkowych . Ko¶cielska (1976 ) wyróżnia pięć typów postaw nauczycieli :postawa odrzucaj±ca ,postawa obojętna ,postawa zaangażowana w proces pedagogiczno – wychowawczy ,postawa tolerancyjna ,postawa życzliwa .Z badań Czajkowskiej wynika , że najbardziej nie lubiane s± dzieci agresywne , dysforyczne , natomiast dzieci nie odchylaj±ce się swoim zachowaniem od normy nie s± odtr±cane przez grupę . Postawy otoczenia społecznego w ogromnym stopniu wpływaj± na rozwój dziecka . Dzieci epileptyczne z poważnymi zaburzeniami osobowo¶ci niemal bez wyj±tku maj± zł± atmosferę domu rodzinnego . Propozycje terapeutyczne . Zapobieganie niewła¶ciwym postawom wychowawczym rodziców , lub korygowanie już zaistniałych błędów może odbywać się przez :1. Dostarczanie rodzicom odpowiedniej wiedzy na temat postępowania z dzieckiem . Chodzi tu o to , aby starać się nie wyróżniać dziecka spo¶ród innych dzieci ani w negatywnym , ani w pozytywnym sensie .2. Rodzice powinni akceptować dziecko chore .3. Tendencja do nadmiernej koncentracji na dziecku wynika często z lęku o nie . W takich przypadkach bardzo pomocne mog± się okazać oddziaływania psychoterapeutyczne oparte na dostarczaniu rzeczowych informacji o istocie padaczki .4.Psychoterapia może wł±czać techniki oparte na sugestii czy odreagowuj±ce , które pomog± w zredukowaniu napięcia lękowego dotycz±cego padaczki dziecka .5.Gdy rodzice uważaj± swoje dziecko za nieszczę¶liwe z racji choroby , wówczas zdarzaj± się tendencje do wynagradzania mu „ krzywdy wyrz±dzonej przez los ‘’. Wyręczaj± dziecko w pracach . Korzystniej jest , gdy tendencja do wynagradzania zostanie zast±piona konsekwentnymi wymaganiami , odpowiednimi do jego możliwo¶ci . Problemy wynikaj±ce z uczęszczania do szkoły ł±cz± się z jednej strony z nauk± szkoln± , a z drugiej z reakcj± społeczn± na chorobę .Same napady , bez degradacji intelektualnej , czy niedorozwoju nie s± powodem do podejmowania nauki w szkole specjalnej . Poważnym problemem jest wybór szkoły ponadpodstawowej i przyszłego zawodu . S± zawody całkowicie bezpieczne dla ludzi chorych na epilepsję .Dziecko z padaczk± powinno mieć kontakt z rówie¶nikami , uprawiać sport ( bardzo poż±dane s± ćwiczenia gimnastyczne ) .W postępowaniu z dzieckiem chorym na padaczkę w przypadku konkretnych trudno¶ci wychowawczych niezbędny jest kontakt z psychoterapeut± , który rozpatruj±c indywidualne problemy dziecka , rodziny , rówie¶ników , szkoły – pomoże w ustaleniu optymalnych metod wychowania dziecka.
