Dziecko z padaczką w szkole

Dziecko z padaczką w szkole
Patrycja Harat-Smętek
Definicja padaczki
 Padaczka
jest zaburzeniem
czynności mózgu, które cechuje
się trwałą skłonnością do
napadów padaczkowych wraz z
neurobiologicznymi, poznawczymi,
psychologicznymi i społecznymi
następstwami tego stanu
Definicja operacyjna

o
o
o
Padaczka jest chorobą mózgu, rozpoznawaną
gdy:
wystąpiły przynajmniej dwa nieprowokowane
lub odruchowe napady w czasie dłuższym niż
24 godziny
wystąpił jeden nieprowokowany lub odruchowy
napad u osoby z dużym ryzykiem wystąpienia
kolejnych napadów – powyżej 60% w ciągu 10
lat
rozpoznajemy zespół padaczkowy
Ustąpienie padaczki


U pacjentów, u których występował zespół
padaczkowy związany z konkretnym
wiekiem – po przekroczeniu tego wieku
U pacjentów, którzy nie mieli napadów od
10 lat i nie przyjmują leków
przeciwpadaczkowych minimum 5 lat
Epidemiologia



Na świecie choruje na padaczkę ponad 70
milionów ludzi; szacowana zachorowalność
wynosi 50-100/100000 rocznie
W 30% przypadków padaczki pierwszy napad
występuje przed ukończeniem czwartego roku
życia, w 50% przed jedenastym rokiem życia i w
70% przed ukończeniem czternastego roku
życia
Częstość występowania padaczki w populacji
dziecięcej: 0,5-1%
Rodzaje padaczek



Padaczka uwarunkowana genetycznie –
bezpośredni wynik znanego lub przypuszczalnego
defektu genetycznego, przejawiającego się klinicznie
głównie pod postacią napadów padaczkowych
Padaczka uwarunkowana strukturalnie lub
metabolicznie - np. następstwo udaru, urazu lub
zakażenia; także malformacje rozwojowe kory
mózgowej o podłożu genetycznym
Padaczka o nieznanej przyczynie – może być
następstwem nieznanego defektu genetycznego lub
innego nieokreślonego dotychczas stanu
patologicznego
Rodzaje napadów – napady uogólnione


Z objawami ruchowymi:
 toniczno-kloniczne
 kloniczne
 toniczne
 miokloniczne
 miokloniczne atoniczne
 miokloniczne toniczno-kloniczne
 atoniczne
 zgięciowe
Bez napadów ruchowych: napady
nieświadomości
Rodzaje napadów – napady ogniskowe

Z objawami ruchowymi
Bez objawów ruchowych
ze świadomością / bez świadomości / z
zaburzoną świadomością

Rodzaje napadów – napady o nieznanym
początku



Z objawami ruchowymi
Bez objawów ruchowych
Niesklasyfikowane
Napady ogniskowe - lokalizacja




Płat czołowy- napady ruchowe
Płat ciemieniowy- napady czuciowe
Płat skroniowy- automatyzmy, omamy
słuchowe / wzrokowe / węchowe /
smakowe, zaburzenia pamięci lub
zaburzenia psychiczne
Płat potyliczny- zaburzenia widzenia
Rozpoznanie padaczki


Wywiad (w tym nagrania video)
Badania dodatkowe: EEG,
neuroobrazowanie, badania metaboliczne,
genetyczne, inne
Rozpoznanie zespołu padaczkowegoprzykłady


Padaczka rolandyczna: wiek 7-10 r.ż.; napady
ogniskowe ruchowe i czuciowe (gł. twarz), też
uogólnione toniczno-kloniczne; często napady w
trakcie snu; uwarunkowana genetycznie; rozwój
intelektualny raczej prawidłowy; czasem opóźnienie
mowy, upośledzenie pamięci i deficyt uwagi;
rokowanie: ustępuje samoistnie do 16 r.ż.
Dziecięca padaczka z napadami nieświadomości:
4-10 r.ż.; częstsza u dziewczynek; rozwój
prawidłowy, czasem zab. zachowania, trudności w
nauce, problemy społeczne; napady nieświadomości
(do 200/dobę) ustępują do 18 r.ż. lub pojawiają się
napady uogólnione toniczno-kloniczne
Leczenie padaczki


Leki przeciwpadaczkowe (mono- i politerpia)
– obecnie mamy ponad 20 leków; u 1/3
pacjentów leki przeciwpadaczkowe są
nieskuteczne
Leczenie niefarmakologiczne: chirurgiczne,
stymulacja nerwu błędnego, dieta ketogenna
Postępowanie w czasie napadu






Zachować spokój
Przenieść dziecko w bezpieczne miejsce
Jeśli to możliwe ułożyć dziecko w pozycji
bezpiecznej na boku, z twarzą skierowaną lekko
ku podłożu, aby umożliwić swobodny wyciek
śliny
Zabezpieczyć przed możliwością urazu
Asekurować w czasie napadu i pozostać z
chorym do odzyskania pełnej świadomości
Ew. podać diazepam doodbytniczo (Relsed)
Postępowanie w czasie napadu

Nie wolno:




Podnosić i krępować ruchów dziecka
Wkładać choremu czegokolwiek między
zęby lub do ust
Cucić, uderzając po twarzy, lub polewając
wodą
Agresywnie ingerować w zachowanie
chorego w czasie, gdy jest on jeszcze
zdezorientowany po napadzie
Jakość życia dziecka z padaczką






Poczucie niesprawności, świadomość
ograniczeń -> niska samoocena
Lęk przed stygmatyzacją, reakcją otoczenia
Nadopiekuńcza postawa rodziców
Złe samopoczucie związane z napadami
Niepożądane działania leków
przeciwpadaczkowych
Często zaburzenia snu, zachowania, nastroju
Problemy szkolne dzieci z padaczką


Przyczyny medyczne: niepożądane działania
leków przeciwpadaczkowych, nawracające
napady, zmiany organiczne w mózgu zaburzające funkcje pamięci lub mowy,
Przyczyny społeczne: zaniżone oczekiwania,
nadopiekuńczość, zwolnienia z zajęć szkolnych
Dziecko z padaczką w szkole



Realizacja normalnego toku kształcenia,
modyfikacje w razie potrzeby uwarunkowanej
możliwościami dziecka
Duże znaczenie chorób współistniejących:
MPDz, upośledzenia umysłowego, zaburzeń
koordynacji, koncentracji, pamięci, integracji
sensorycznej
W określonych sytuacjach nauczanie
indywidualne całościowe lub częściowe
Dziecko z padaczką w szkole




Nie należy ograniczać uczestnictwa w zajęciach
wychowania fizycznego; możliwe również zajęcia
na basenie
Znajomość czynników prowokujących:
fotostymulacja (komputer, filmy),
hiperwentylacja (wysiłek fizyczny)
Udzielenie pomocy w czasie napadu i po
napadzie
Wyrozumiałość dla przejściowego gorszego
funkcjonowania bez zaniżania oczekiwań
Planowanie zawodu

Przeciwwskazane niektóre rodzaje:
zawodowy kierowca, służby mundurowe,
praca na wysokościach, obsługa urządzeń
mechanicznych


W badaniu z 2007 roku przeprowadzonym w
USA stwierdzono, że nauczyciele oceniali
możliwości dziecka niżej, gdy wiedzieli, że
choruje ono na padaczkę
W 2009 roku przeprowadzono w Polsce
badanie PRO-EPI - wnioski: przede
wszystkim potrzeba zwiększenia wiedzy
wśród nauczycieli i pracodawców w celu
wyeliminowania lęku przed napadem
padaczkowym oraz zachęcenie chorych do
informowania o swojej chorobie
Bibliografia
1.
http://www.ilae.org/Visitors/Centre/Definition_Class.cfm
2.
Singh A., Trevick S.: The Epidemiology of Global Epilepsy. Neurol Clin.
2016; 34(4); 837-847
3.
Domańska-Pakieła D.: Padaczka – aktualne możliwości terapii i zalecenia.
SMP 2014;t.11: 390-395
4.
Dobrzańska A., Ryżko J. (red.): Pediatria. Podręcznik do Państwowego
Egzaminu Lekarskiego i egzaminu specjalizacyjnego. Elsevier Urban &
Partner, Wrocław 2004
5.
Kubicka K., Kawalec W. (red.): Pediatria. PZWL, Warszawa 2010
6.
Kaciński M. (red.): Neuropediatria. PZWL, Warszawa 2007
7.
Jóźwiak S.: One są wśród nas i Dziecko z padaczką w szkole i przedszkolu.
Informacje dla pedagogów i opiekunów. Centrum Metodyczne Pomocy
Psychologiczno-Pedagogicznej, Warszawa 2009
8.
Katzenstein J. M., Fastenau P. S., Dunn D. W., and Austin J. K.: Teachers'
ratings of the academic performance of children with epilepsy. Epilepsy
Behav 10, 426-431