ŻYĆ Z PADACZKĄ Co to jest padaczka? Padaczka (epilepsja) to przewlekła choroba ośrodkowego układu nerwowego charakteryzująca się skłonnością komórek nerwowych mózgu do nadmiernych, nieprawidłowych, napadowo występujących zaburzeń w ich normalnej czynności elektrycznej. Objawia się to wystąpieniem napadu padaczkowego – nagle pojawiających się doznań lub czynności ruchowych, które nie występują u zdrowych osób. Objawy napadu zależą od umiejscowienia nieprawidłowo działających komórek nerwowych w mózgu. Mogą mieć postać: zaburzeń czucia na skórze, mrowienia i drętwienia kończyn, odczuwania dziwnych zapachów, zaburzeń widzenia, niekontrolowanych ruchów rąk, nóg, głowy, drgawek całego ciała, utraty przytomności. Napady padaczkowe mogą występować w każdym wieku, zarówno u dzieci, jak i u dorosłych. Czy każdy napad drgawek oznacza padaczkę? Nie zawsze. Są przypadki, w których komórki nerwowe mózgu są „podrażnione” i skłonne do nieprawidłowych wyładowań elektrycznych, np. w czasie gorączki lub na skutek zatrucia substancjami chemicznymi czy lekami. Wystąpienie napadu nie oznacza, że cierpisz na padaczkę. Jeżeli napady powtarzają się bez uchwytnej przyczyny (np. gorączka), może to oznaczać, że komórki nerwowe mają trwałą skłonność do nadmiernej aktywności elektrycznej i wymaga to wówczas diagnostyki w kierunku padaczki. Czy napady są groźne? Niektóre napady, szczególnie te, które przebiegają z utratą przytomności, mogą prowadzić do upadków i urazów. Choć groźne dla życia powikłania po napadzie są rzadkie, to w przypadku częstych, powtarzających się napadów mogą wystąpić trwałe uszkodzenia mózgu. Jeżeli napady padaczkowe występują jeden po drugim przez ponad 30 minut, nawet jeżeli przebiegają bez zaburzeń świadomości, są szczególnie groźne dla zdrowia, a nawet życia. Taki stan, zwany stanem padaczkowym, wymaga leczenia szpitalnego. Co powoduje padaczkę? Padaczka może mieć wiele przyczyn. Należą do nich: przebyte urazy głowy, przebyte zapalenia mózgu, wady rozwojowe mózgu, choroby metaboliczne, choroby uwarunkowane genetyczne. Często jednak nie udaje się znaleźć przyczyny choroby. Skąd lekarz będzie wiedział, że mam padaczkę? Najczęściej pacjent lub jego rodzina zgłaszają się do lekarza po przebytym pierwszym w życiu napadzie. Lekarz zapyta Cię lub świadków napadu o jego przebieg. Następnie skieruje Cię na kilka badań dodatkowych, takich jak: EEG, badania biochemiczne krwi lub badanie metodą tomografii komputerowej. Może skierować Cię na konsultację do neurologa, a nawet do szpitala na dokładną diagnostykę. Diagnostyka padaczki jest bardzo istotna: rozpoznanie musi być pewne, ponieważ łączy się z rozpoczęciem kilkuletniego leczenia. Jak leczy się padaczkę? Padaczka wymaga systematycznego i wieloletniego stosowania leków wpływających na czynność komórek nerwowych mózgu. Nie zawsze wystarcza jeden lek, nie zawsze lek jest odpowiedni – czasem trzeba go zastąpić innym. Skuteczność leku można ocenić dopiero po kilku tygodniach jego stosowania. Miarą skuteczności jest ustąpienie napadów i brak objawów niepożądanych. Do właściwego leczenia konieczny jest również odpowiedni tryb życia sprzyjający systematycznemu zażywaniu leków. Ważny jest dostatecznie długi sen, ćwiczenia odprężające, spacery, turystyka piesza. Głównym zaleceniem dietetycznym jest odstawienie alkoholu. Należy unikać zbyt obfitych posiłków i potraw ciężkostrawnych spożywanych przed snem. Jakie są najczęstsze objawy niepożądane leków przeciwpadaczkowych? Zmęczenie lub nadmierne pobudzenie, niepokój ruchowy Nudności, wymioty Zaburzenia układu krzepnięcia krwi Odczyny uczuleniowe Przerost dziąseł Nadmierne owłosienie (głównie u kobiet) Trądzik Przyrost masy ciała Niekiedy zaburzenia hormonalne Czy chorując na padaczkę mogę urodzić zdrowe dziecko? Chociaż u kobiet chorujących na padaczkę powikłania ciąży występują częściej niż u kobiet zdrowych, to w ponad 90% przypadków ciąża kobiety chorej na padaczkę kończy się pomyślnie. Jeżeli planujesz ciążę, zgłoś się do swojego lekarza. Odpowie na niepokojące Cię pytania dotyczące napadów, stosowanych leków, poinformuje Cię o ewentualnych zagrożeniach dla rozwijającego się płodu, zapozna Cię z możliwością przeprowadzenia badań prenatalnych i genetycznych. Jeżeli nie planujesz jeszcze założenia rodziny, pomyśl o zapobieganiu ciąży. Dla kobiet chorujących na padaczkę dostępne są praktycznie wszystkie środki antykoncepcyjne, ale ich skuteczność jest różna. W doborze odpowiedniego sposobu antykoncepcji pomoże Ci Twój lekarz, a także współpracujący z nim ginekolog i neurolog.