pobierz plik

OPIS PRZEDMIOTU
Nazwa przedmiotu
Psychologia ogólna – uczenie się, pamięć, myślenie
Kod przedmiotu
Wydział
Instytut/Katedra
Kierunek
Pedagogiki i Psychologii
Instytut Psychologii
psychologia
Specjalizacja/specjalność
Poziom organizacyjny
jednolite studia magisterskie
studiów
stacjonarne
System studiów
Rok/semestr
I
2
Tytuł i/lub stopień
naukowy/tytuł
dr Marta Kosiol
zawodowy, imię i
nazwisko prowadzącego/
prowadzących przedmiot
Liczba godzin
dydaktycznych
Liczba punktów ECTS
Opisywana forma zajęć
Rygor
Typ przedmiotu
Język wykładowy
30 godzin wykładów, 15 godzin konwersatoriów
wykłady, konwersatoria
egzamin
przedmioty podstawowe
polski
Przedmioty
wprowadzające i
wymagania wstępne
brak
Założenia i cele
przedmiotu (w formie
efektów kształcenia)
Wiedza
 (OS_W06_11): Absolwent psychologii zna klasyczne teorie uczenia się
(warunkowanie klasyczne i instrumentalne) oraz podstawowe pojęcia i kierunki badań
nad pamięcią.
 (OS_W06_12): Zna bezpośrednie i pośrednie metody badania pamięci.
 (OS_W06_13): Zna neurobiologiczne mechanizmy i struktury mózgu zaangażowane
w procesy pamięciowe oraz procesy fizjologiczne i biochemiczne leżące u podłoża
pamięci.
 (OS_W0614): Zna założenia wielomagazynowego modelu pamięci Atkinsona i
Shiffrina oraz koncepcji poziomów przetwarzania informacji Craika i Lockharta.
 (OS_W06_15): Rozróżnia systemy pamięci krótkotrwałej (pamięć sensoryczna,
pamięć krótkotrwała i model pamięci operacyjnej Baddeleya) oraz długotrwałej
(pamięć proceduralna i deklaratywna, pamięć semantyczna, epizodyczna,
autobiograficzna).
 (OS_W06_16): Zna podstawowe funkcje pamięci i wyjaśniające je modele
teoretyczne (kodowanie, przechowywanie, wydobywanie i zapominanie informacji).
 (OS_W06_17): Zna metody badania pamięci utajonej oraz umie dokonać porównania
przejawów pamięci jawnej i utajonej.
 (OS_W06_18): Potrafi scharakteryzować dynamikę zmian w zakresie funkcjonowania
pamięci w różnych etapach rozwoju, od dzieciństwa do dorosłości.
(OS_W06_19): Zna najczęstsze formy zaburzeń pamięci.
(OS_W06_27): Absolwent psychologii zna strukturę procesu myślenia oraz umie
wyodrębnić operacje, strategie i reguły myślenia.
 (OS_W06_28): Zna rodzaje myślenia (autystyczne i realistyczne, produktywne i
reproduktywne, twórcze i odtwórcze, krytyczne, sensoryczno-motoryczne i
postformalne) oraz podstawowe teorie myślenia (Berlyne'a i Barona).
 (OS_W06_29): Poprawnie rozróżnia rozumowanie dedukcyjne, indukcyjne i
warunkowe oraz zna psychologiczne uwarunkowania rozumowania dedukcyjnego i
warunkowego (zwłaszcza wpływu wiedzy i kontekstu).
 (OS_W06_30): Zna teorie rozumowania dedukcyjnego (abstrakcyjnych reguł i modeli
umysłowych) i indukcyjnego (testowanie hipotez i wnioskowanie przez analogię).
 (OS_W06_31): Zna trójpoziomowy model rozumienia tekstu van Dijka i Kintscha
 (OS_W06_32): Absolwent psychologii zna cechy i rodzaje sytuacji problemowych
(otwarte, zamknięte, dywergencyjne, konwergencyjne).
 (OS_W06_33): Zna fazy rozwiązywania problemów (identyfikacji, definiowania,
doboru strategii, zdobywania informacji, alokacji zasobów, monitorowania postępu i
oceny poprawności rozwiązania) i teorie rozwiązywania problemów, a zwłaszcza
koncepcję Newella i Simona.
 (OS_W06_34): Zna osobliwości i przeszkody w procesie rozwiązywania problemów
(sztywność myślenia, efekt pierwszeństwa, nastawienie, fiksacja funkcjonalna) oraz
czynniki wspomagające rozwiązywanie problemów (transfer pozytywny i transfer
przez analogię, inkubację i wgląd).
Umiejętności
 (OS_U06_05): Absolwent psychologii posiada umiejętności innowacyjnego
rozwiązywania problemów badawczych i diagnostycznych, wymagających
psychologicznej i interdyscyplinarnej wiedzy w zakresie mechanizmów uczenia się i
funkcjonowania.
 (OS_U06_06): W swojej pracy zawodowej jest nastawiony na poszukiwanie
niestandardowych metod badania i diagnostyki osób lub zjawisk społecznych, w
których istotną rolę odgrywają mechanizmy uwagi (np. rozwijanie u ludzi umiejętności
uczenia się przez całe życie (lifelong learning) lub diagnostyka dynamiki procesów
pamięciowych u osób starszych oraz badania nad hamowaniem destrukcyjnych
efektów pamięciowych).
 (OS_U06_09): Absolwent psychologii posiada umiejętności innowacyjnego
rozwiązywania problemów badawczych i diagnostycznych, wymagających
psychologicznej i interdyscyplinarnej wiedzy w zakresie różnych przejawów myślenia,
w tym rozumienia, rozumowania i wnioskowania.
 (OS_U06_10): W swojej pracy zawodowej jest nastawiony na poszukiwanie
niestandardowych metod badania i diagnostyki osób lub zjawisk społecznych, w
których istotną rolę odgrywają różne formy myślenia (np. diagnostyka zakresu i
głębokości rozumienia tekstu lub przekazu wizualnego przez młodzież maturalną lub
badania nad optymalizacją treningów twórczości).
 (OS_U06_11): Absolwent psychologii posiada umiejętności innowacyjnego
rozwiązywania problemów badawczych i diagnostycznych, wymagających
psychologicznej i interdyscyplinarnej wiedzy w zakresie rozwiązywania problemów.
 (OS_U06_12): W swojej pracy zawodowej jest nastawiony na poszukiwanie
niestandardowych metod badania i diagnostyki osób lub zjawisk społecznych, w
których istotną rolę odgrywa maksymalizacja skutecznego i efektywnego
rozwiązywania problemów (np. prowadzenie szkoleń w zakresie stosowania technik
brainstormingu lub badania nad metodami hamowania czynników, które
przeszkadzają w skutecznym i efektywnym rozwiązywaniu problemów w
przedsiębiorstwie).
Kompetencje
 (OS_K06_06): Absolwent psychologii zna i rozumie teorie i wyniki najważniejszych
badań w zakresie mechanizmów uczenia się i funkcjonowania pamięci oraz potrafi je
przedstawić w przystępnej i zrozumiałej formie szerszemu gronu odbiorcówniespecjalistów.
 (OS_K06_07): Kompetencja ta dotyczy również umiejętności skutecznego





Treści programowe
przedmiotu
Metody dydaktyczne
Forma i warunki
zaliczenia przedmiotu –
wymagania i system
oceniania
Literatura podstawowa
Literatura uzupełniająca
(w tym portale
internetowe)
porozumiewania się ze specjalistami w zakresie innych dziedzin, niż psychologia
poznawcza. Jest przygotowany do dyskusji w zakresie problematyki uczenia się i
pamięci oraz do podejmowania odpowiedzialnej aktywności zawodowej, która
wymaga rozwiązywania problemów nawiązujących do tej dziedziny wiedzy.
(OS_K06_10): Absolwent psychologii zna i rozumie teorie i wyniki najważniejszych
badań w zakresie problematyki myślenia oraz potrafi je przedstawić w przystępnej i
zrozumiałej formie szerszemu gronu odbiorców-niespecjalistów. Kompetencja ta
dotyczy również umiejętności skutecznego porozumiewania się ze specjalistami w
zakresie innych dziedzin, niż psychologia poznawcza.
(OS_K06_11): Jest przygotowany do dyskusji w zakresie problematyki myślenia oraz
do podejmowania odpowiedzialnej aktywności zawodowej, która wymaga
rozwiązywania problemów nawiązujących do tej dziedziny wiedzy.
(OS_K06_13): Jest przygotowany do dyskusji w zakresie problematyki rozwiązywania
problemów oraz do podejmowania odpowiedzialnej aktywności zawodowej, która
wymaga rozwiązywania problemów nawiązujących do tej dziedziny wiedzy.
1. Badania nad pamięcią i uczeniem się w przeszłości i obecnie.
2. Metody badań pamięci.
3. Warunkowanie klasyczne.
4. Warunkowanie instrumentalne.
5. Uczenie się poznawcze i społeczne.
6. Neurobiologiczne podłoże pamięci.
7. Modele umysłu i modele pamięci.
8. Pamięć ultrakrótkotrwała.
9. Pamięć krótkotrwała.
10. Pamięć długotrwała.
11. Przebieg aktu pamięciowego.
12. Pamięć utajona.
13. Pamięć w ciągu życia.
14. Zaburzenia pamięci.
15. Psychologiczne koncepcje myślenia i rozwiązywania problemów
wykład, dyskusja
- uzyskanie pozytywnej oceny z konwersatoriów (obecność, aktywność)
- uzyskanie pozytywnej oceny z egzaminu pisemnego
Anderson, J. (1998). Uczenie się i pamięć. Warszawa: Wyd. S.iP.
Jagodzińska, M. (2008). Psychologia pamięci. Badania, teorie
zastosowania. Wyd. One Press.
Strelau, J. (2000). Psychologia. Podręcznik akademicki. Gdańsk: GWP.
Zimbardo, P., Ruch, F. (1994). Psychologia i życie. Warszawa: PWN
Kozielecki, J., (1992). Myślenie. W: T. Tomaszewski (red.), Psychologia
ogólna. Warszawa: PWN.
Maruszewski, T., (2000). Psychologia poznania. Gdańsk: GWP.
Anastasi, A., Urbina, S. (1999). Testy psychologiczne. Warszawa:
Pracownia Testów Psychologicznych PTP (s. 18-50).
Baer, D.M. (2002). Stosowana analiza behawioralna. W: N.J. Mackintosh
i A.M. Dolman (red.), Zdolności a proces uczenia się (s. 37-58). Poznań:
Wydawnictwo Zysk i S-ka.
Buzan, T. (2005). Pamięć na zawołanie. Łódź: Wydawnictwo Ravi (str.
52-86).
Carson, R.C., Butcher, J.N., Mineka, S. (2003). Psychologia zaburzeń.
Człowiek we współczesnym świecie. Vol. 2. Gdańsk: Gdańskie
Wydawnictwo Psychologiczne (s. 952-964).
Esveldt-Dawson, K., Kazdin, A. E. (2000). Jak utrwalać wyuczone
zachowanie. Gdańsk: Stowarzyszenie Pomocy Osobom Autystycznym.
Eysenck, H. (2002). Zmierzch i upadek imperium Freuda. Kraków: WiR
Partner (s. 89-98).
Falkowski, A., Tyszka, T. (2001). Psychologia zachowań konsumenckich.
Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne (s. 29-33).
Hall, R. V., Hall, M. L. (2000). Jak stosować wzmocnienia. Gdańsk:
Stowarzyszenie Pomocy Osobom Autystycznym.
Hall,C.S., Lindzey,G., Campbell, J.B. (2004). Teorie osobowości. Nowe
wydanie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN (s. 482-492).
Ledzińska, M. (1984). Znaczenie treningu w organizowaniu treści i
determinanty jego skutecznoci. Psychologia Wychowawcza, 2, 231-243.
Ledzińska, M. (1986).Wydobywanie informacji przechowywanych w
pamięci W: Materiały do nauczania psychologii. seria 1, t. 5. Warszawa:
PWN.
Ledzińska, M. (1998). Zależność przebiegu i efektywność uczenia się od
wcześniejszej aktywności podmiotu i od poprzedzających czynników
sytuacyjnych. W: Z. Włodarski (red.), Psychologia uczenia się. Warszawa:
PWN.
Ledzińska, M. (1994). Ja i moja pamięć. O użytecznych strategiach
uczenia się. (we współpracy z E. Czerniawską) Warszawa: WSiP.
Kozłowski, J. (2003). Zastosowanie teorii uczenia się w terapii małych
dzieci z autyzmem na przykładzie projektu wczesnej interwencji O.I.
Lovaasa. W D. Danielewicz i E. Pisula (red.), Terapia i edukacja osób z
autyzmem. Wybrane zagadnienia (s. 49-74). Warszawa: Wydawnictwo
Akademii Pedagogiki Specjalnej.
Kurcz, I. (1992). Pamięć. Uczenie się. Język. W: T. Tomaszewski (red.),
Psychologia ogólna. Warszawa: PWN.
Loftus, E.F. (1987). Fabrykowanie wspomnień. Świat Nauki, nr 11
(listopad), 52-57.
Memon, A., Vrij, A., Bull, R. (2003). Prawo i psychologia. Gdańsk: GWP
(s. 209-230).
Niedźwieńska, A. (1999). Rodzaje testów do badania pamięci. Przegląd
Psychologiczny, 42, 69-90.
Ostaszewski, P. (2000). Procesy warunkowania. W: J. Strelau (red.),
Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 2: Psychologia ogólna (s. 97104). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Ostaszewski, P. (2001). ABC analizy behawioralnej. Charaktery, 3
(marzec), 58-59.
.....................................................
data
.........................................................................................................................................
podpis prowadzącego przedmiot/ koordynatora przedmiotu*
PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU
Psychologia ogólna – uczenie się, pamięć, myślenie
Opisywana forma zajęć wykład
Nazwa przedmiotu
Liczba godzin
dydaktycznych
30
Tytuł i/lub stopień
naukowy/tytuł
zawodowy, imię i
nazwisko
prowadzącego/
prowadzącego dana
formę zajęć
dr Marta Kosiol
Szczegółowa tematyka zajęć
1. Badania nad pamięcią i uczeniem się w przeszłości i obecnie. Pionierzy badań,
asocjacjonizm, behawioryzm, podejście poznawcze, ekologiczne, neuropsychologiczne.
2. Metody badań pamięci. Test, eksperyment i inne metody.
3. Warunkowanie klasyczne. Badania, terminy, znaczenie.
4. Warunkowanie instrumentalne. Badania, terminy, znaczenie.
5. Uczenie się poznawcze i społeczne. Badania, terminy, znaczenie.
6. Neurobiologiczne podłoże pamięci. Mózgowa lokalizacja pamięci. Przewodzenie
informacji w układzie nerwowym.
7. Modele umysłu i modele pamięci. Sieciowe, asocjacyjne, poznawcze. Systemy pamięci
8. Pamięć ultrakrótkotrwała. Ikoniczna i echoiczna.
9. Pamięć krótkotrwała. Cechy, teorie, badania.
10. Pamięć długotrwała. Cechy, rodzaje, badania.
11. Przebieg aktu pamięciowego. Kodowanie, przechowywanie i odtwarzanie informacji.
12. Pamięć utajona. Badania, przejawy, znaczenie.
13. Pamięć w ciągu życia. Rozwój pamięci, cechy. Pamięć autobiograficzna. Możliwości
pamięci na różnych etapach życia.
14. Zaburzenia pamięci. Lokalizacja, rodzaje.
15. Psychologiczne koncepcje myślenia
Forma i warunki
zaliczenia przedmiotu
– wymagania i system
oceniania
- uzyskanie pozytywnej oceny z konwersatoriów (obecność, aktywność)
- uzyskanie pozytywnej oceny z egzaminu pisemnego
Anderson, J. (1998). Uczenie się i pamięć. Warszawa: Wyd. S.iP.
Jagodzińska, M. (2008). Psychologia pamięci. Badania, teorie zastosowania.
Wyd. One Press.
Strelau, J. (2000). Psychologia. Podręcznik akademicki. Gdańsk: GWP.
Literatura podstawowa
Zimbardo, P., Ruch, F. (1994). Psychologia i życie. Warszawa: PWN
Kozielecki, J., (1992). Myślenie. W: T. Tomaszewski (red.), Psychologia
ogólna. Warszawa: PWN.
Maruszewski, T., (2000). Psychologia poznania. Gdańsk: GWP.
Anastasi, A., Urbina, S. (1999). Testy psychologiczne. Warszawa: Pracownia
Testów Psychologicznych PTP (s. 18-50).
Baer, D.M. (2002). Stosowana analiza behawioralna. W: N.J. Mackintosh i
Literatura
A.M. Dolman (red.), Zdolności a proces uczenia się (s. 37-58). Poznań:
uzupełniająca (w tym
portale internetowe)
Wydawnictwo Zysk i S-ka.
Buzan, T. (2005). Pamięć na zawołanie. Łódź: Wydawnictwo Ravi (str. 5286).
Carson, R.C., Butcher, J.N., Mineka, S. (2003). Psychologia zaburzeń.
Człowiek we współczesnym świecie. Vol. 2. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo
Psychologiczne (s. 952-964).
Esveldt-Dawson, K., Kazdin, A. E. (2000). Jak utrwalać wyuczone
zachowanie. Gdańsk: Stowarzyszenie Pomocy Osobom Autystycznym.
Eysenck, H. (2002). Zmierzch i upadek imperium Freuda. Kraków: WiR
Partner (s. 89-98).
Falkowski, A., Tyszka, T. (2001). Psychologia zachowań konsumenckich.
Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne (s. 29-33).
Hall, R. V., Hall, M. L. (2000). Jak stosować wzmocnienia. Gdańsk:
Stowarzyszenie Pomocy Osobom Autystycznym.
Hall,C.S., Lindzey,G., Campbell, J.B. (2004). Teorie osobowości. Nowe
wydanie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN (s. 482-492). Ledzińska,
M. (1984). Znaczenie treningu w organizowaniu treści i determinanty jego
skutecznoci. Psychologia Wychowawcza, 2, 231-243. Ledzińska, M.
(1986).Wydobywanie informacji przechowywanych w pamięci W: Materiały
do nauczania psychologii. seria 1, t. 5. Warszawa: PWN.
Ledzińska, M. (1998). Zależność przebiegu i efektywność uczenia się od
wcześniejszej aktywności podmiotu i od poprzedzających czynników
sytuacyjnych. W: Z. Włodarski (red.), Psychologia uczenia się. Warszawa:
PWN.
Ledzińska, M. (1994). Ja i moja pamięć. O użytecznych strategiach uczenia
się. (we współpracy z E. Czerniawską) Warszawa: WSiP.
Kozłowski, J. (2003). Zastosowanie teorii uczenia się w terapii małych dzieci
z autyzmem na przykładzie projektu wczesnej interwencji O.I. Lovaasa. W
D. Danielewicz i E. Pisula (red.), Terapia i edukacja osób z autyzmem.
Wybrane zagadnienia (s. 49-74). Warszawa: Wydawnictwo Akademii
Pedagogiki Specjalnej.
Kurcz, I. (1992). Pamięć. Uczenie się. Język. W: T. Tomaszewski (red.),
Psychologia ogólna. Warszawa: PWN.
Loftus, E.F. (1987). Fabrykowanie wspomnień. Świat Nauki, nr 11 (listopad),
52-57.
Memon, A., Vrij, A., Bull, R. (2003). Prawo i psychologia. Gdańsk: GWP (s.
209-230).
Niedźwieńska, A. (1999). Rodzaje testów do badania pamięci. Przegląd
Psychologiczny, 42, 69-90.
Ostaszewski, P. (2000). Procesy warunkowania. W: J. Strelau (red.),
Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 2: Psychologia ogólna (s. 97104). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Ostaszewski, P. (2001). ABC analizy behawioralnej. Charaktery, 3 (marzec),
58-59.
.....................................................
data
......................................................................................................................................
podpis prowadzącego daną formę zajęć
.....................................................
data
......................................................................................................................................
podpis koordynatora przedmiotu