Zarządzenie Nr

OPIS PRZEDMIOTU
Nazwa przedmiotu
Psychologia ogólna – uczenie się, pamięć, myślenie
Kod przedmiotu
Wydział
Instytut/Katedra
Kierunek
Pedagogiki i Psychologii
Instytut Psychologii
psychologia
Specjalizacja/specjalność
Poziom organizacyjny
jednolite studia magisterskie
studiów
niestacjonarne
System studiów
Rok/semestr
I
2
Tytuł i/lub stopień
dr Marta Kosiol
naukowy/tytuł
zawodowy, imię i
mgr Dominik Bernatowicz
nazwisko prowadzącego/
mgr Kristina Hryncewicz
prowadzących przedmiot
Liczba godzin
dydaktycznych
Liczba punktów ECTS
Opisywana forma zajęć
Rygor
Typ przedmiotu
Język wykładowy
15 godzin wykładów, 15 godzin konwersatoriów
wykłady, konwersatoria
egzamin
przedmioty podstawowe
polski
Przedmioty
wprowadzające i
wymagania wstępne
brak
Założenia i cele
przedmiotu (w formie
efektów kształcenia)
Wiedza
 (OS_W06_11): Absolwent psychologii zna klasyczne teorie uczenia się
(warunkowanie klasyczne i instrumentalne) oraz podstawowe pojęcia i kierunki badań
nad pamięcią.
 (OS_W06_12): Zna bezpośrednie i pośrednie metody badania pamięci.
 (OS_W06_13): Zna neurobiologiczne mechanizmy i struktury mózgu zaangażowane
w procesy pamięciowe oraz procesy fizjologiczne i biochemiczne leżące u podłoża
pamięci.
 (OS_W0614): Zna założenia wielomagazynowego modelu pamięci Atkinsona i
Shiffrina oraz koncepcji poziomów przetwarzania informacji Craika i Lockharta.
 (OS_W06_15): Rozróżnia systemy pamięci krótkotrwałej (pamięć sensoryczna,
pamięć krótkotrwała i model pamięci operacyjnej Baddeleya) oraz długotrwałej
(pamięć proceduralna i deklaratywna, pamięć semantyczna, epizodyczna,
autobiograficzna).
 (OS_W06_16): Zna podstawowe funkcje pamięci i wyjaśniające je modele
teoretyczne (kodowanie, przechowywanie, wydobywanie i zapominanie informacji).
 (OS_W06_17): Zna metody badania pamięci utajonej oraz umie dokonać porównania
przejawów pamięci jawnej i utajonej.
 (OS_W06_18): Potrafi scharakteryzować dynamikę zmian w zakresie funkcjonowania
pamięci w różnych etapach rozwoju, od dzieciństwa do dorosłości.
(OS_W06_19): Zna najczęstsze formy zaburzeń pamięci.
(OS_W06_27): Absolwent psychologii zna strukturę procesu myślenia oraz umie
wyodrębnić operacje, strategie i reguły myślenia.
 (OS_W06_28): Zna rodzaje myślenia (autystyczne i realistyczne, produktywne i
reproduktywne, twórcze i odtwórcze, krytyczne, sensoryczno-motoryczne i
postformalne) oraz podstawowe teorie myślenia (Berlyne'a i Barona).
 (OS_W06_29): Poprawnie rozróżnia rozumowanie dedukcyjne, indukcyjne i
warunkowe oraz zna psychologiczne uwarunkowania rozumowania dedukcyjnego i
warunkowego (zwłaszcza wpływu wiedzy i kontekstu).
 (OS_W06_30): Zna teorie rozumowania dedukcyjnego (abstrakcyjnych reguł i modeli
umysłowych) i indukcyjnego (testowanie hipotez i wnioskowanie przez analogię).
 (OS_W06_31): Zna trójpoziomowy model rozumienia tekstu van Dijka i Kintscha
 (OS_W06_32): Absolwent psychologii zna cechy i rodzaje sytuacji problemowych
(otwarte, zamknięte, dywergencyjne, konwergencyjne).
 (OS_W06_33): Zna fazy rozwiązywania problemów (identyfikacji, definiowania,
doboru strategii, zdobywania informacji, alokacji zasobów, monitorowania postępu i
oceny poprawności rozwiązania) i teorie rozwiązywania problemów, a zwłaszcza
koncepcję Newella i Simona.
 (OS_W06_34): Zna osobliwości i przeszkody w procesie rozwiązywania problemów
(sztywność myślenia, efekt pierwszeństwa, nastawienie, fiksacja funkcjonalna) oraz
czynniki wspomagające rozwiązywanie problemów (transfer pozytywny i transfer
przez analogię, inkubację i wgląd).
Umiejętności
 (OS_U06_05): Absolwent psychologii posiada umiejętności innowacyjnego
rozwiązywania problemów badawczych i diagnostycznych, wymagających
psychologicznej i interdyscyplinarnej wiedzy w zakresie mechanizmów uczenia się i
funkcjonowania.
 (OS_U06_06): W swojej pracy zawodowej jest nastawiony na poszukiwanie
niestandardowych metod badania i diagnostyki osób lub zjawisk społecznych, w
których istotną rolę odgrywają mechanizmy uwagi (np. rozwijanie u ludzi umiejętności
uczenia się przez całe życie (lifelong learning) lub diagnostyka dynamiki procesów
pamięciowych u osób starszych oraz badania nad hamowaniem destrukcyjnych
efektów pamięciowych).
 (OS_U06_09): Absolwent psychologii posiada umiejętności innowacyjnego
rozwiązywania problemów badawczych i diagnostycznych, wymagających
psychologicznej i interdyscyplinarnej wiedzy w zakresie różnych przejawów myślenia,
w tym rozumienia, rozumowania i wnioskowania.
 (OS_U06_10): W swojej pracy zawodowej jest nastawiony na poszukiwanie
niestandardowych metod badania i diagnostyki osób lub zjawisk społecznych, w
których istotną rolę odgrywają różne formy myślenia (np. diagnostyka zakresu i
głębokości rozumienia tekstu lub przekazu wizualnego przez młodzież maturalną lub
badania nad optymalizacją treningów twórczości).
 (OS_U06_11): Absolwent psychologii posiada umiejętności innowacyjnego
rozwiązywania problemów badawczych i diagnostycznych, wymagających
psychologicznej i interdyscyplinarnej wiedzy w zakresie rozwiązywania problemów.
 (OS_U06_12): W swojej pracy zawodowej jest nastawiony na poszukiwanie
niestandardowych metod badania i diagnostyki osób lub zjawisk społecznych, w
których istotną rolę odgrywa maksymalizacja skutecznego i efektywnego
rozwiązywania problemów (np. prowadzenie szkoleń w zakresie stosowania technik
brainstormingu lub badania nad metodami hamowania czynników, które
przeszkadzają w skutecznym i efektywnym rozwiązywaniu problemów w
przedsiębiorstwie).
Kompetencje
 (OS_K06_06): Absolwent psychologii zna i rozumie teorie i wyniki najważniejszych
badań w zakresie mechanizmów uczenia się i funkcjonowania pamięci oraz potrafi je
przedstawić w przystępnej i zrozumiałej formie szerszemu gronu odbiorcówniespecjalistów.
 (OS_K06_07): Kompetencja ta dotyczy również umiejętności skutecznego





Treści programowe
przedmiotu
Metody dydaktyczne
Forma i warunki
zaliczenia przedmiotu –
wymagania i system
oceniania
Literatura podstawowa
Literatura uzupełniająca
(w tym portale
internetowe)
porozumiewania się ze specjalistami w zakresie innych dziedzin, niż psychologia
poznawcza. Jest przygotowany do dyskusji w zakresie problematyki uczenia się i
pamięci oraz do podejmowania odpowiedzialnej aktywności zawodowej, która
wymaga rozwiązywania problemów nawiązujących do tej dziedziny wiedzy.
(OS_K06_10): Absolwent psychologii zna i rozumie teorie i wyniki najważniejszych
badań w zakresie problematyki myślenia oraz potrafi je przedstawić w przystępnej i
zrozumiałej formie szerszemu gronu odbiorców-niespecjalistów. Kompetencja ta
dotyczy również umiejętności skutecznego porozumiewania się ze specjalistami w
zakresie innych dziedzin, niż psychologia poznawcza.
(OS_K06_11): Jest przygotowany do dyskusji w zakresie problematyki myślenia oraz
do podejmowania odpowiedzialnej aktywności zawodowej, która wymaga
rozwiązywania problemów nawiązujących do tej dziedziny wiedzy.
(OS_K06_13): Jest przygotowany do dyskusji w zakresie problematyki rozwiązywania
problemów oraz do podejmowania odpowiedzialnej aktywności zawodowej, która
wymaga rozwiązywania problemów nawiązujących do tej dziedziny wiedzy.
1. Badania nad pamięcią i uczeniem się w przeszłości i obecnie.
2. Metody badań pamięci.
3. Warunkowanie klasyczne.
4. Warunkowanie instrumentalne.
5. Uczenie się poznawcze i społeczne.
6. Neurobiologiczne podłoże pamięci.
7. Modele umysłu i modele pamięci.
8. Pamięć ultrakrótkotrwała.
9. Pamięć krótkotrwała.
10. Pamięć długotrwała.
11. Przebieg aktu pamięciowego.
12. Pamięć utajona.
13. Pamięć w ciągu życia.
14. Zaburzenia pamięci.
15. Psychologiczne koncepcje myślenia i rozwiązywania problemów
wykład, dyskusja
- uzyskanie pozytywnej oceny z konwersatoriów (obecność, aktywność,
kolokwium)
- uzyskanie pozytywnej oceny z egzaminu pisemnego
Anderson, J. (1998). Uczenie się i pamięć. Warszawa: Wyd. S.iP.
Jagodzińska, M. (2008). Psychologia pamięci. Badania, teorie
zastosowania. Wyd. One Press.
Strelau, J. (2000). Psychologia. Podręcznik akademicki. Gdańsk: GWP.
Zimbardo, P., Ruch, F. (1994). Psychologia i życie. Warszawa: PWN
Kozielecki, J., (1992). Myślenie. W: T. Tomaszewski (red.), Psychologia
ogólna. Warszawa: PWN.
Maruszewski, T., (2000). Psychologia poznania. Gdańsk: GWP.
Anastasi, A., Urbina, S. (1999). Testy psychologiczne. Warszawa:
Pracownia Testów Psychologicznych PTP (s. 18-50).
Baer, D.M. (2002). Stosowana analiza behawioralna. W: N.J. Mackintosh
i A.M. Dolman (red.), Zdolności a proces uczenia się (s. 37-58). Poznań:
Wydawnictwo Zysk i S-ka.
Buzan, T. (2005). Pamięć na zawołanie. Łódź: Wydawnictwo Ravi (str.
52-86).
Carson, R.C., Butcher, J.N., Mineka, S. (2003). Psychologia zaburzeń.
Człowiek we współczesnym świecie. Vol. 2. Gdańsk: Gdańskie
Wydawnictwo Psychologiczne (s. 952-964).
Esveldt-Dawson, K., Kazdin, A. E. (2000). Jak utrwalać wyuczone
zachowanie. Gdańsk: Stowarzyszenie Pomocy Osobom Autystycznym.
Eysenck, H. (2002). Zmierzch i upadek imperium Freuda. Kraków: WiR
Partner (s. 89-98).
Falkowski, A., Tyszka, T. (2001). Psychologia zachowań konsumenckich.
Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne (s. 29-33).
Hall, R. V., Hall, M. L. (2000). Jak stosować wzmocnienia. Gdańsk:
Stowarzyszenie Pomocy Osobom Autystycznym.
Hall,C.S., Lindzey,G., Campbell, J.B. (2004). Teorie osobowości. Nowe
wydanie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN (s. 482-492).
Ledzińska, M. (1984). Znaczenie treningu w organizowaniu treści i
determinanty jego skutecznoci. Psychologia Wychowawcza, 2, 231-243.
Ledzińska, M. (1986).Wydobywanie informacji przechowywanych w
pamięci W: Materiały do nauczania psychologii. seria 1, t. 5. Warszawa:
PWN.
Ledzińska, M. (1998). Zależność przebiegu i efektywność uczenia się od
wcześniejszej aktywności podmiotu i od poprzedzających czynników
sytuacyjnych. W: Z. Włodarski (red.), Psychologia uczenia się. Warszawa:
PWN.
Ledzińska, M. (1994). Ja i moja pamięć. O użytecznych strategiach
uczenia się. (we współpracy z E. Czerniawską) Warszawa: WSiP.
Kozłowski, J. (2003). Zastosowanie teorii uczenia się w terapii małych
dzieci z autyzmem na przykładzie projektu wczesnej interwencji O.I.
Lovaasa. W D. Danielewicz i E. Pisula (red.), Terapia i edukacja osób z
autyzmem. Wybrane zagadnienia (s. 49-74). Warszawa: Wydawnictwo
Akademii Pedagogiki Specjalnej.
Kurcz, I. (1992). Pamięć. Uczenie się. Język. W: T. Tomaszewski (red.),
Psychologia ogólna. Warszawa: PWN.
Loftus, E.F. (1987). Fabrykowanie wspomnień. Świat Nauki, nr 11
(listopad), 52-57.
Memon, A., Vrij, A., Bull, R. (2003). Prawo i psychologia. Gdańsk: GWP
(s. 209-230).
Niedźwieńska, A. (1999). Rodzaje testów do badania pamięci. Przegląd
Psychologiczny, 42, 69-90.
Ostaszewski, P. (2000). Procesy warunkowania. W: J. Strelau (red.),
Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 2: Psychologia ogólna (s. 97104). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Ostaszewski, P. (2001). ABC analizy behawioralnej. Charaktery, 3
(marzec), 58-59.
.....................................................
data
.........................................................................................................................................
podpis prowadzącego przedmiot/ koordynatora przedmiotu*
PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU
Psychologia ogólna – uczenie się, pamięć, myślenie
Opisywana forma zajęć wykład
Nazwa przedmiotu
Liczba godzin
dydaktycznych
15
Tytuł i/lub stopień
naukowy/tytuł
zawodowy, imię i
nazwisko
prowadzącego/
prowadzącego dana
formę zajęć
dr Marta Kosiol
Szczegółowa tematyka zajęć
1. Badania nad pamięcią i uczeniem się w przeszłości i obecnie. Pionierzy badań,
asocjacjonizm, behawioryzm, podejście poznawcze, ekologiczne, neuropsychologiczne.
2. Metody badań pamięci. Test, eksperyment i inne metody.
3. Warunkowanie klasyczne. Badania, terminy, znaczenie.
4. Warunkowanie instrumentalne. Badania, terminy, znaczenie.
5. Uczenie się poznawcze i społeczne. Badania, terminy, znaczenie.
6. Neurobiologiczne podłoże pamięci. Mózgowa lokalizacja pamięci. Przewodzenie
informacji w układzie nerwowym.
7. Modele umysłu i modele pamięci. Sieciowe, asocjacyjne, poznawcze. Systemy pamięci
8. Pamięć ultrakrótkotrwała. Ikoniczna i echoiczna.
9. Pamięć krótkotrwała. Cechy, teorie, badania.
10. Pamięć długotrwała. Cechy, rodzaje, badania.
11. Przebieg aktu pamięciowego. Kodowanie, przechowywanie i odtwarzanie informacji.
12. Pamięć utajona. Badania, przejawy, znaczenie.
13. Pamięć w ciągu życia. Rozwój pamięci, cechy. Pamięć autobiograficzna. Możliwości
pamięci na różnych etapach życia.
14. Zaburzenia pamięci. Lokalizacja, rodzaje.
15. Psychologiczne koncepcje myślenia
Forma i warunki
zaliczenia przedmiotu
– wymagania i system
oceniania
- uzyskanie pozytywnej oceny z konwersatoriów
- uzyskanie pozytywnej oceny z egzaminu pisemnego
Anderson, J. (1998). Uczenie się i pamięć. Warszawa: Wyd. S.iP.
Jagodzińska, M. (2008). Psychologia pamięci. Badania, teorie zastosowania.
Wyd. One Press.
Strelau, J. (2000). Psychologia. Podręcznik akademicki. Gdańsk: GWP.
Literatura podstawowa
Zimbardo, P., Ruch, F. (1994). Psychologia i życie. Warszawa: PWN
Kozielecki, J., (1992). Myślenie. W: T. Tomaszewski (red.), Psychologia
ogólna. Warszawa: PWN.
Maruszewski, T., (2000). Psychologia poznania. Gdańsk: GWP.
Anastasi, A., Urbina, S. (1999). Testy psychologiczne. Warszawa: Pracownia
Testów Psychologicznych PTP (s. 18-50).
Baer, D.M. (2002). Stosowana analiza behawioralna. W: N.J. Mackintosh i
Literatura
A.M. Dolman (red.), Zdolności a proces uczenia się (s. 37-58). Poznań:
uzupełniająca (w tym
portale internetowe)
Wydawnictwo Zysk i S-ka.
Buzan, T. (2005). Pamięć na zawołanie. Łódź: Wydawnictwo Ravi (str. 5286).
Carson, R.C., Butcher, J.N., Mineka, S. (2003). Psychologia zaburzeń.
Człowiek we współczesnym świecie. Vol. 2. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo
Psychologiczne (s. 952-964).
Esveldt-Dawson, K., Kazdin, A. E. (2000). Jak utrwalać wyuczone
zachowanie. Gdańsk: Stowarzyszenie Pomocy Osobom Autystycznym.
Eysenck, H. (2002). Zmierzch i upadek imperium Freuda. Kraków: WiR
Partner (s. 89-98).
Falkowski, A., Tyszka, T. (2001). Psychologia zachowań konsumenckich.
Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne (s. 29-33).
Hall, R. V., Hall, M. L. (2000). Jak stosować wzmocnienia. Gdańsk:
Stowarzyszenie Pomocy Osobom Autystycznym.
Hall,C.S., Lindzey,G., Campbell, J.B. (2004). Teorie osobowości. Nowe
wydanie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN (s. 482-492). Ledzińska,
M. (1984). Znaczenie treningu w organizowaniu treści i determinanty jego
skutecznoci. Psychologia Wychowawcza, 2, 231-243. Ledzińska, M.
(1986).Wydobywanie informacji przechowywanych w pamięci W: Materiały
do nauczania psychologii. seria 1, t. 5. Warszawa: PWN.
Ledzińska, M. (1998). Zależność przebiegu i efektywność uczenia się od
wcześniejszej aktywności podmiotu i od poprzedzających czynników
sytuacyjnych. W: Z. Włodarski (red.), Psychologia uczenia się. Warszawa:
PWN.
Ledzińska, M. (1994). Ja i moja pamięć. O użytecznych strategiach uczenia
się. (we współpracy z E. Czerniawską) Warszawa: WSiP.
Kozłowski, J. (2003). Zastosowanie teorii uczenia się w terapii małych dzieci
z autyzmem na przykładzie projektu wczesnej interwencji O.I. Lovaasa. W
D. Danielewicz i E. Pisula (red.), Terapia i edukacja osób z autyzmem.
Wybrane zagadnienia (s. 49-74). Warszawa: Wydawnictwo Akademii
Pedagogiki Specjalnej.
Kurcz, I. (1992). Pamięć. Uczenie się. Język. W: T. Tomaszewski (red.),
Psychologia ogólna. Warszawa: PWN.
Loftus, E.F. (1987). Fabrykowanie wspomnień. Świat Nauki, nr 11 (listopad),
52-57.
Memon, A., Vrij, A., Bull, R. (2003). Prawo i psychologia. Gdańsk: GWP (s.
209-230).
Niedźwieńska, A. (1999). Rodzaje testów do badania pamięci. Przegląd
Psychologiczny, 42, 69-90.
Ostaszewski, P. (2000). Procesy warunkowania. W: J. Strelau (red.),
Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 2: Psychologia ogólna (s. 97104). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Ostaszewski, P. (2001). ABC analizy behawioralnej. Charaktery, 3 (marzec),
58-59.
.....................................................
data
......................................................................................................................................
podpis prowadzącego daną formę zajęć
.....................................................
data
......................................................................................................................................
podpis koordynatora przedmiotu