UKŁAD ODPORNOŚCIOWY Co to jest odporność ? Odporność to

1. Co to jest odporność ?
Odporność to zdolność organizmu do przeciwdziałania niekorzystnemu wpływowi ciał
obcych przedostających się do jego wnętrza.
Podstawowe zadania mechanizmów obronnych to uniemożliwienie wniknięcia
antygenów, a kiedy to nastąpi to ich unieczynnienie (usunięcie), aby nie mogły szkodzić
naszemu organizmowi. Układ immunologiczny ma też eliminować komórki uszkodzone,
stare, martwe lub zmienione genetycznie (potencjalnie nowotworowe).
Zespół procesów fizjologicznych.
2. Jakie znasz patogeny?
Patogen, czynnik chorobotwórczy – ciało obce, twór biologiczny lub mikroorganizm
wywołujący chorobę u danego organizmu. Wyróżnia się następujące typy patogenów:
ożywione (bakterie, wirusy, robaki pasożytnicze)
nieożywione
chemiczne (substancje żrące, toksyczne),
niedobory pokarmowe.
fizyczne (światło lasera, promieniowanie jonizujące, silne pole magnetyczne,
mechaniczne).
3. Porównaj odporność swoistą od nieswoistej.
Odporność nieswoista -
zdolność do obrony przed każdym typem ciała obcego,
uwarunkowana genetycznie - odporność dziedziczna
Odporność swoista - zdolność do obrony z każdym antygenem z osobna, zwykle
nabywana w czasie życia osobniczego – odporność nabyta.
Ze względu na różnice w sposobie unieczynniania antygenu obcego odporność swoistą
dzieli się na:
a) Komórkową – realizowaną przez limfocyty Tc, komórki K i NK, immonofagocytozy
b) Humoralną – główną role odgrywają plazmocyty (komórki potomne limfocytów B)
Podstawą jej są immunoglobuliny powstające w plazmocytach. W każdej sekundzie
przekazuje do krwi 2000 identycznych immunoglobulin. Przeciwciało składa się z jednej
do kilku jednostek podstawowych. Jednostka podstawowa zbudowana jest z 4
łańcuchów: 2 ciężkich i 2 lekkich.
Odporność nieswoista
Odporność swoista
-bardzo szybka
-rozwija się powoli
-nie wymaga wstępnej aktywacji
-wymaga kontaktu z antygenem
-receptory rozpoznające antygen są
są dziedziczone z pokolenia na pokolenie
-nie są dziedziczone
-celem ataku nie są własne struktury organizmu
-może dojść do autoagresji
-nie pozostawia trwałej pamięci immunologicznej
-pozostawia trwałą pamięć
immunologiczną
4. Porównaj odporność czynną od biernej.
-odporność czynna-to odporność, która rozwija się w zetknięciu z antygenem. Organizm
"uczy się" rozpoznawać antygen. Wyróżnia się
odporność czynną naturalną - nabytą dzięki temu, że organizm został zakażony i
samodzielnie się z tym uporał, oraz
odporność czynną sztuczną, nabytą dzięki podaniu szczepionki.
-odporność bierna-jest to odporność osiągana dzięki podaniu gotowych przeciwciał.
Wyróżnia się
odporność bierną naturalną, występującą u dzieci i związaną z faktem, że organizm
matki przekazuje płodowi swoje przeciwciała, które pozostają w nim aktywne przez
jakiś czas, oraz
odporność bierną sztuczną osiąganą dzięki podaniu surowicy odpornościowej.
5. Porównaj odporność komórkową od humoralnej.
W odpowiedzi humoralnej antygen łączy się z receptorem błonowym limfocytu B. Do
aktywacji limfocytu B potrzebna jest na ogół obecność limfocytów Th, które same
zostały pobudzone po rozpoznaniu i związaniu antygenu. Limfocyty Th produkują
cytokiny (interleukiny), pobudzające limfocyty B do podziałów i różnicowania się.
Powstaje bardzo duża liczba komórek, z których większość to komórki plazmatyczne,
produkujące przeciwciała. Pozostałe stają się komórkami pamięci, zapamiętują
strukturę antygenu. Wytworzone przeciwciała łączą się z antygenami i unieczynniają je,
np. poprzez ułatwienie fagocytozy komórek z antygenami lub perforację ich błony.
Odporność komórkowa uzupełnia odporność humoralną, przy czym biorą w niej udział
wyłącznie komórki, które zostały uczulone przez antygen. Limfocyty Tc pobudzone też
przez limfocyty za pośrednictwem cytokin Th rozpoznają komórki z określonym
antygenem i zabijają je, pobudzając do apoptozy. Do bezpośredniego zniszczenia
antygenu mogą być zaangażowane makrofagi, które zostają pobudzone przez limfocyty
Th poprzez cytokiny. Podczas odpowiedzi komórkowej także powstają komórki pamięci
immunologicznej.
6. Przedstaw w punktach mechanizm odpowiedzi swoistej.
Etapy odporności swoistej:
-Monocyty (makrofagi) – fagocytują drobnoustroje i ich fragmenty, prezentują na swojej
powierzchni limfocyty T sprawdzają prezentowany fragment i gdy białka nie są zgodne
z białkami układu HLA organizmu to limfocyt T wydziela substancję (interleukinę),
która pobudza odpowiednie limfocyty B.
-Uaktywniony limfocyt B przechodzi wielokrotne podziały w wyniku których powstają
tzw. komórki plazmatyczne i limfocyty pamięci.
-Komórki plazmatyczne produkują i wydzielają do osocza ogromną liczbę przeciwciał,
które niszczą konkretny rodzaj drobnoustroju.
-Limfocyty pamięci - odpowiadają za tzw. pamięć immunologiczną, ,,zapamiętują” rodzaj
drobnoustroju i przy ponownej inwazji tego samego zarazka, limfocyty B od razu dzielą
się i produkują przeciwciała nie dopuszczając do rozwoju choroby.
7. Przedstaw w punktach przykłady odporności nieswoistej.
Odporność nieswoista to wszystkie reakcje organizmu na patogeny, alergeny np.
kichanie, gorączka, wymioty, kwaśne pH skóry, pochwy , lizozym w ślinie, kwasy
tłuszczowe w łoju, kwas mlekowy i sól w pocie, złuszczający się naskórek wraz
z bakteriami,
a swoista odporność jest skierowana konkretnym antygenom, czyli wytwarzanie
przeciwciał np. produkcja przeciwciał przeciwko wirusowy ospy wietrznej, odry, świnki
a także przyjmowanie szczepionek i surowic
1. Podaj rodzaje białych krwinek i ich funkcje.
Podstawowe cechy leukocytów
-ich liczba waha się od 4×109 do 10×109 w litrze krwi (podając inaczej: 4–10 tys./mm³
lub 4–10 G/L)
-są większe od krwinek czerwonych
-w ich komórkach występuje jądro (mają swój własny metabolizm i możliwość
podziału)
-u
dużej
części
krwinek
białych
(granulocyty)
w
cytoplazmie
występuje
charakterystyczna ziarnistość (są to lizosomy, które zawierają enzymy)
Leukocyty są podstawowym elementem układu odpornościowego. Ich funkcja
odpornościowa jest realizowana przez:
fagocytozę (pochłanianie, trawienie komórek drobnoustrojów oraz martwych krwinek
czerwonych przez część krwinek białych)
odporność swoistą (przeciwciała)
Leukocyty dzielą się na:
agranulocyty (Są to komórki które nie zawierają w cytoplazmie granul czyli
ziarnistości.)
– w skład których wchodzą:
-limfocyty ( komórka układu odpornościowego należąca do agranulocytów z grupy
leukocytów uczestnicząca i będąca podstawą odpowiedzi odpornościowej swoistej.)
-monocyty (Są fagocytami , które oczyszczają krew ze skrawków obumarłych tkanek
oraz bakterii. Produkują interferon, leukotrieny i interleukiny.)
granulocyty – w skład których wchodzą:
-neutrofile (neutrofile, czyli granulocyty obojętnochłonne Pełnią zasadniczą rolę w
odpowiedzi odpornościowej przeciwko bakteriom, ale nie pozostają obojętne również
względem innych patogenów. Ich znaczenie wynika głównie z faktu szybkiego
reagowania na obce organizmowi substancje)
-eozynofile ( eozynofile, czyli granulocyty kwasochłonne Granulocyty kwasochłonne
należą do komórek układu odpornościowego, które odgrywają zasadniczą rolę w
zwalczaniu pasożytów oraz reakcjach alergicznych)
-bazofile
( bazofile, czyli granulocyty zasadochłonne Wykazują zdolności do
fagocytozy. Spełniają także ważną funkcję obronną. Magazynują histaminę, którą
wydzielają, kiedy zostają pobudzone do reakcji (co ma znaczenie w reakcji alergicznej))
2. Omów budowę wirusa HIV.
HIV- Humman Immunodeficiency Virus, czyli ludzki wirus nabytego zespołu
upośledzenia odporności. Wirus HIV należy do grupy retrowirusów. Wirusy te nie
posiadają w swoim rdzeniu DNA, a tylko RNA, czyli kwas rybonukleinowy. RNA ulega
najpierw odwrotnej transkrypcji na DNA, który służy do produkcji nowych wirusów.
Jego winiony mają budowę kulistą i otoczone są osłonką białkowo- lipidową. Są one
zapożyczone od komórek gospodarza i trudne do rozpoznania przez układ
odpornościowy. Pod osłonką znajduje się kapsyd, który chroni materiał genetyczny
wirusa.
3.
Co to są szczepienia ochronne?
Szczepienia ochronne, uodpornianie przeciw chorobom zakaźnym przy użyciu
szczepionek, wprowadzanych do ustroju najczęściej podskórnie lub, jak w przypadku
choroby Heinego-Medina, doustnie.
Szczepienia ochronne wywołują odporność czynną (w płynach i tkankach ustroju
powstają pod wpływem ich działania immunoglobuliny) trwającą od kilku miesięcy do
kilku lat.
Szczepienia ochronne dzieli się na podstawowe i powtórne. Podstawowe wykonuje się
w pierwszym roku życia dziecka. Należą do nich szczepienia przeciw gruźlicy oraz
błonicy, krztuścowi (kokluszowi) i tężcowi (szczepionka skojarzona Di-Te-Per),
chorobie Heinego i Medina, odrze oraz w pewnych szczególnych wypadkach przeciw
wirusowemu zapaleniu wątroby typu B.
4.
Co to jest zgodność tkankowa?
Główny układ zgodności tkankowej zespół białek, odpowiedzialnych za prezentację
antygenów limfocytom T. Swoją nazwę zawdzięczają temu, że zostały odkryte jako
pierwsze i najważniejsze białka decydujące o utrzymaniu się lub odrzuceniu
przeszczepu, a zatem odpowiadające za zgodność tkanek dawcy i biorcy. Wyróżnia się
trzy klasy MHC, które różnią się pełnionymi funkcjami:
MHC klasy I znajdują się na wszystkich jądrzastych komórkach organizmu i
uczestniczą w obronie przed patogenami wewnątrzkomórkowymi
MHC klasy II występują na specjalnej klasie komórek – komórkach prezentujących
antygen.
MHC klasy III stanowią różne cząsteczki, niezwiązane z procesem prezentacji
antygenu. Oznaczone najpierw jako prawdopodobne cząsteczki prezentujące – ze
względu na umiejscowienie pomiędzy genami MHC klasy I a MHC klasy II, co po dalszych
badaniach genomu zostało odrzucone. O ile między klasą I i II widoczne są wybitne
podobieństwa strukturalne, o tyle MHC klasy III nie są podobne ani do dwóch
pozostałych klas, ani do siebie nawzajem.
zgodność tkankowa, zdolność do przyjmowania przeszczepów między dawcą a biorcą
warunkowana tolerancją immunologiczną na antygeny tkanek; pełna z. t. występuje
wtedy, gdy antygeny tkanek, w tym antygeny krwi dawcy i biorcy, są identyczne
(bliźnięta jednojajowe) lub bardzo podobne
5.
Naczym polegają transplantacje. ?
Przeszczepianie narządów, transplantacja – przeszczepienie narządu w całości lub
części, tkanki lub komórek z jednego ciała na inne (lub w obrębie jednego ciała).
Przeszczepianiem narządów zajmuje się medyczna dziedzina naukowa nazywana
transplantologią.
Przeszczep (transplantat) – komórki, tkanki (skóra, rogówka, kości) lub narząd (serce,
nerka) pobrane od dawcy, podlegające chirurgicznemu przeszczepieniu do organizmu
biorcy. Niektóre tkanki i narządy mogą być konserwowane i przechowywane w tzw.
bankach.
Warunki powodzenia przeszczepu
-zgodność tkankowa
-właściwy dobór dawcy i biorcy
-zastosowanie dobrego płynu prezerwacyjnego i metody prezerwacji dla transplantu
-odpowiednie leczenie immunosupresyjne
-umiejętność rozpoznania i leczenia procesu odrzucania narządu przez organizm
biorcy
-zapobieganie powikłaniom i ich leczenie
6.
Co to jest autoimmunoagresja? Podaj przykłady chorób
autoimmunologicznych.
Reakcja autoimmunologiczna – zjawisko polegające na zaistnieniu odpowiedzi układu
immunologicznego
skierowanej
przeciwko
własnym,
prawidłowym
komórkom
organizmu.
Organizm wytwarza przeciwciała skierowane przeciwko własnym komórkom, tkankom
i niszczy je. Normalnie organizm wytwarza przeciwciała przeciw antygenom
wnikającym z zewnątrz. Autoimmunizacja jest istotnym czynnikiem biorącym udział w
powstawaniu i rozwoju następujących schorzeń:
-niedokrwistość złośliwa,
-niektóre zapalenia tarczycy i inne schorzenia tego narządu (choroba GravesaBasedowa, choroba Hashimoto),
-przedwczesna menopauza,
-choroby
układowe
tkanki
łącznej
(np.
reumatoidalne
zapalenie
stawów,zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa),
-niepłodność męska spowodowana obecnością autoantygenów prowadzących do
zlepiania plemników,
-przewlekłe zapalenia błony naczyniowej oka.
Choroby autoimminoagresywne:
1.zapalenie stawów
2.anemia złośliwa
3.toczeń rumieniowaty
4.miażdżyca
5.choroba Alzheimera
6.choroba Parkinsona