Sytuacja gospodarcza i społeczna na świecie w latach 1919 – 1939
advertisement
Sytuacja gospodarcza i społeczna na świecie w latach 1919 – 1939 1). Koniunktura gospodarcza w latach 1919 – 1929 2). Wielki kryzys gospodarczy na świecie ( 1929 – 1939) 3) ,, New Deal ‘’ – antyrecesyjna koncepcja polityki gospodarczej Franklina Delano Roosevelta) Koniunktura gospodarcza w latach 1922 – 1929 • • • • • • po zakończeniu I wojny światowej nastąpił spadek produkcji przemysłowej związany z potrzebą przestawienia się gospodarki z produkcji wojennej na pokojową. Rozwojowi gospodarczemu nie sprzyjała również początkowo nieustabilizowana sytuacja polityczna ( chaos powojenny , szczególnie w państwach , które przegrały wojnę i spłacały reparacje. W 1922 r. kryzys został opanowany ( konferencja gospodarcza w Genewie ). Produkcja zaczęła rosnąć. ( tzw. ,, boom gospodarczy ‘’ ). – wzrost produkcji w roku 1929 o 45 % w stosunku do roku 1914. odbudowa zniszczeń wojennych i konieczność wymiany zużytych maszyn przemysłowych spowodował zapotrzebowanie na wyroby przemysłowe. po latach wojennych wyrzeczeń i głodu ludzie dokonywali masowego zakupu dóbr ( tzw. ,, popyt odłożony ‘’. społeczeństwa w państwach uprzemysłowionych zadłużały się , kredyt wywoływał zaś wzrost popytu na towary. POCZĄTKI KRYZYSU - 1929 • • w 1929 r. korzystna koniunktura została zahamowana , albowiem konieczność spłaty zaciągniętych kredytów wymusiła u ludzi oszczędności w wydatkach a w dalszej perspektywie oznaczała spadek zainteresowania dalszym nabywaniem dóbr. ( były to początkowe oznaki stagnacji gospodarczej). kryzys roku 1929 – nazywany jest potocznie ,, kryzysem nadprodukcji ‘’ - ( ponieważ przedsiębiorcy produkowali więcej towarów niż był w stanie wchłonąć rynek – inaczej podaż przerosła popyt ) , a w magazynach gromadziły się zapasy. WIELKI KRYZYS GOSPODARCZY NA ŚWIECIE 1929-1933 (OKOLICZNOŚCI I OBJAWY) • • • • • • • 24 października 1929 r. ,, czarny czwartek ‘’ na giełdzie papierów wartościowych w Nowym Jorku Gwałtowny spadek wartości cen akcji przedsiębiorstw - reakcja łańcuchowa. masowa wyprzedaż akcji spowodowała kryzys finansowy – niewypłacalność banków ). Banki wstrzymały udzielanie kredytów domagając się raczej zwrotu tych które już udzieliły Wobec braku pieniądza na rynku nastąpił spadek popytu , a przemysł borykał się z nadmiarem towarów do sprzedania ( duża podaż towarów ). Nastąpił spadek produkcji i liczne bankructwa banków i przedsiębiorstw. Wobec powiązania kapitału USA z gospodarkami państw Europy i świata kryzys w niedługim czasie objął cały glob ziemski. Zamknięcie giełdy nowojorskiej (24.10.1929) Wielki kryzys gospodarczy lat 1929 – 1935 na świecie - skutki • • • • • Wynikiem kryzysu było rosnące w zastraszającym tempie bezrobocie i frustracja społeczeństwa. W krajach o strukturze przemysłowej , lub przemysłowo – rolniczej trwał on do roku 1933 a w państwach rolniczych ( np. Europa Śodkowo – Wchodnia aż do 1935 ) , gdyż rolnictwo jest niedochodową gałęzią gospodarki. W rolnictwie spadek popytu na żywność oznaczał drastyczne zmniejszenie dochodów. Wielu drobnych rolników traciło ziemię. A pozostali zwiększali produkcję co powodowało tzw. ,, nożyce cen ‘’( tj. zmniejszenie cen towarów rolnych w stosunku do przemysłowych ) - nadprodukcja Kryzys podważył wiarę społeczeństwa kapitalistycznego w gospodarkę wolnorynkową. Migrująca matka autor: Dorothea Lane – bezrobotna zbieraczka grochu w wieku lat 32, matka siedmiorga dzieci, w Nipomo w stanie Kalifornia Walka z kryzysem na świecie ( New Deal ) : • • • • • • • • w 1933 r nowy prezydent USA Franklin Delano Roosevelt przedstawił nową koncepcję polityki gospodarczej zwaną potocznie ,, New Deal ‘’ ( czyt. Niu Del ) czyli ,, Nowym Ładem ‘ opracowana przez specjalny zespół ekspertów - ekonomistów nazywany ,,trustem mózgów ‘’ oparta na poglądach amerykańskiego ekonomisty Johna Keynesa ( czyt. Dżona Kejnsa ) , który: odrzucał część ekonomii liberalnej zawieszono wymienialność waluty amerykańskiej i zakazano wywozu złota z kraju. Obniżając pensje urzędników uzyskano niezbędne rezerwy finansowe. Bezrobotnym udzielono pomocy w postaci zasiłków i zatrudnienia przy robotach publicznych. Zastosowano tzw. interwencjonizm państwowy ( polityka aktywnego ingerowania państwa w przebieg procesów gospodarczych ; zakładał trzy główne cele : 1). Ograniczenie bezrobocia , 2). Pobudzenie popytu globalnego , 3). Podniesienia tempa wzrostu gospodarczego ) Walka z kryzysem na świecie ( New Deal ) : • • • • • W ramach robót publicznych ( zalesiano nieużytki , budowano drogi , linie kolejowe , kanały , elektryfikowano miasta i wsie , meliorowano pola itp. – w przyszłości usprawni to gospodarkę : np. transport , zwiększona wydajność w rolnictwie i przemyśle itp. ). Od farmerów państwo odkupiło upadające rozdrobnione działki i odprzedało je wielkim farmerom ( tworzenie wydajnych gospodarstw wielo towarowych ) , ponadto oddłużono rolnictwo. Aby powstrzymać wzrost cen artykułów rolnych, wykupywano nadwyżki płodów rolnych do magazynów państwowych – regulacja cen ) Nakłaniano farmerów do zmniejszania powierzchni upraw. Podobne działania podejmowały rządy wszystkich państw na świecie. Golden Gate w San Francisco 1933
