Umowy handlowe
advertisement
Pojęcie, podział oraz cechy umów handlowych (materiały pomocnicze) Opracowano na podstawie: A. Kidyba, Prawo handlowe, C.H. Beck 2016 oraz ustawy – Kodeks cywilny Pojęcie umowy handlowej Termin „umowa handlowa” nie jest pojęciem normatywnym Przepisy dotyczące sprzedaży Kodeks handlowy zawierał pojęcie czynności handlowych i określał je jako czynności prawne kupca związane z prowadzeniem jego przedsiębiorstwa Pojęcie umowy handlowej Podstawę dla kategorii umów handlowych stanowi obecnie regulacja Kodeksu cywilnego Przepisy dotyczące sprzedaży Ważne pojęcia : przedsiębiorca, przedsiębiorstwo, prowadzenie działalności gospodarczej Pojęcie umowy handlowej Przepisy dotyczące sprzedaży Przez umowę handlową rozumie się czynność dokonywaną przez przedsiębiorcę w zakresie jego działalności gospodarczej Podział umów handlowych - dwustronnie handlowe (tzw. obrót profesjonalny) Przepisy dotyczące sprzedaży po dwóch stronach umowy występują przedsiębiorcy - jednostronnie handlowe (tzw. obrót konsumencki) po jednej stronie umowy występuje przedsiębiorca Pojęcie umowy niehandlowej Przepisy dotyczące sprzedaż to umowa w zakresie którejyżadna ze stron nie występuje w stosunku do siebie w charakterze przedsiębiorcy Podział umów W przeważającym stopniu umowy handlowe są: - Przepisy dotyczące sprzedaży dwustronnie zobowiązujące konsensualne odpłatne wzajemne (art. 487 par. 2 k.c.) Podział umów Umowy nazwane normatywnie stypizowane w Kodeksie cywilnym lub w przepisach szczególnych Przepisy dotyczące sprzedaży Umowy nienazwane nie są stypizowane normatywnie brak ustawowego określenia essentialia negotii Przykłady: franchising, factoring, forfaiting Wybrane przykłady umów handlowych uregulowanych w Kodeksie cywilnym Przepisy dotyczące sprzedaży 1) Umowa agencyjna 2) Umowa komisu 3) Umowa leasingu Umowa agencyjna (art. 758 i n.) dotyczące zlecenie sprzedaży Przez umowę Przepisy agencyjną przyjmujący (agent) zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, do stałego pośredniczenia, za wynagrodzeniem, przy zawieraniu z klientami umów na rzecz dającego zlecenie przedsiębiorcy albo do zawierania ich w jego imieniu. Umowa komisu (art. 765 i n.) Przepisy dotyczące sprzedaży Przez umowę komisu przyjmujący zlecenie (komisant) zobowiązuje się za wynagrodzeniem (prowizja) w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do kupna lub sprzedaży rzeczy ruchomych na rachunek dającego zlecenie (komitenta), lecz w imieniu własnym. Umowa leasingu (art. 7091 i n.) Przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od oznaczonego Przepisy dotyczące sprzedaży zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać tę rzecz korzystającemu do używania albo używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego. Cechy umów handlowych Przepisy dotyczące sprzedaży - Normatywne - Nienormatywne Cechy umów handlowych Najważniejsze nienormatywne cechy umów handlowych: Przepisy dotyczące sprzedaży - przewaga umów długoterminowych - standaryzacja i szablonowość umów - złożoność stosunków umownych Cechy umów handlowych Najważniejsze normatywne cechy umów handlowych wynikające z Kodeksu cywilnego: 1) Odwołalność oferty (art. 662) • § 1. W stosunkach między przedsiębiorcami oferta może być odwołana Przepisy sprzedaży przed zawarciem umowy, dotyczące jeżeli oświadczenie o odwołaniu zostało złożone drugiej stronie przed wysłaniem przez nią oświadczenia o przyjęciu oferty. • § 2. Jednakże oferty nie można odwołać, jeżeli wynika to z jej treści lub określono w niej termin przyjęcia. Cechy umów handlowych Najważniejsze normatywne cechy umów handlowych wynikające z Kodeksu cywilnego : 2) Dopuszczalność modyfikującego oferty (art. 681) Przepisy dotycząceprzyjęcia sprzedaży • § 1. W stosunkach między przedsiębiorcami odpowiedź na ofertę z zastrzeżeniem zmian lub uzupełnień niezmieniających istotnie treści oferty poczytuje się za jej przyjęcie. W takim wypadku strony wiąże umowa o treści określonej w ofercie, z uwzględnieniem zastrzeżeń zawartych w odpowiedzi na nią. Cechy umów handlowych Najważniejsze normatywne cechy umów handlowych wynikające z Kodeksu cywilnego : 2) Dopuszczalność modyfikującego przyjęcia oferty (art. 681) – Przepisy dotyczące sprzedaży c.d. § 2. Przepisu paragrafu poprzedzającego nie stosuje się, jeżeli w treści oferty wskazano, że może ona być przyjęta jedynie bez zastrzeżeń, albo gdy oferent niezwłocznie sprzeciwił się włączeniu zastrzeżeń do umowy, albo gdy druga strona w odpowiedzi na ofertę uzależniła jej przyjęcie od zgody oferenta na włączenie zastrzeżeń do umowy, a zgody tej niezwłocznie nie otrzymała. Cechy umów handlowych Najważniejsze normatywne cechy umów handlowych wynikające z Kodeksu cywilnego : 3) zawarcie umowy poprzez milczenie (art. 682) Przepisy dotyczące sprzedaży Jeżeli przedsiębiorca otrzymał od osoby, z którą pozostaje w stałych stosunkach gospodarczych, ofertę zawarcia umowy w ramach swej działalności, brak niezwłocznej odpowiedzi poczytuje się za przyjęcie oferty. Cechy umów handlowych Najważniejsze normatywne cechy umów handlowych wynikające z Kodeksu cywilnego : 4) Możliwość ustalenia ostatecznej treści umowy zawartej ustnie za pomocą pisma potwierdzającego (art. 771) Przepisy dotyczące sprzedaży • § 1. W wypadku gdy umowę zawartą pomiędzy przedsiębiorcami bez zachowania formy pisemnej jedna strona niezwłocznie potwierdzi w piśmie skierowanym do drugiej strony, a pismo to zawiera zmiany lub uzupełnienia umowy, niezmieniające istotnie jej treści, strony wiąże umowa o treści określonej w piśmie potwierdzającym, chyba że druga strona niezwłocznie się temu sprzeciwiła na piśmie. Cechy umów handlowych Najważniejsze normatywne cechy umów handlowych wynikające z Kodeksu cywilnego : 4) Możliwość ustalenia ostatecznej treści umowy zawartej ustnie za pomocą pisma potwierdzającego (art. 771) – c.d. Przepisy dotyczące sprzedaży • § 2. W przypadku gdy umowę zawartą pomiędzy przedsiębiorcami bez zachowania formy dokumentowej jedna strona niezwłocznie potwierdzi w dokumencie skierowanym do drugiej strony, a dokument ten zawiera zmiany lub uzupełnienia umowy, niezmieniające istotnie jej treści, strony wiąże umowa o treści określonej w dokumencie potwierdzającym, chyba że druga strona niezwłocznie się temu sprzeciwiła w dokumencie. Cechy umów handlowych Najważniejsze normatywne cechy umów handlowych wynikające z Kodeksu cywilnego : dotyczące sprzedaży(art. 74 par. 4) 5) Wyłączenie Przepisy stosowania formy ad probationem § 4. Przepisów o skutkach niezachowania formy pisemnej, dokumentowej albo elektronicznej przewidzianej dla celów dowodowych nie stosuje się do czynności prawnych w stosunkach między przedsiębiorcami. Cechy umów handlowych Najważniejsze normatywne cechy umów handlowych wynikające z Kodeksu cywilnego : 6) SzczególnePrzepisy zasady przy złożeniu oferty w formie dotyczące sprzedaży elektronicznej (art. 661 par. 1 i 4) § 1. Oferta złożona w postaci elektronicznej wiąże składającego, jeżeli druga strona niezwłocznie potwierdzi jej otrzymanie. 5) Szczególne zasady przy złożeniu oferty w formie elektronicznej (art. 661 par. 1 i 4) § 2. Przedsiębiorca składający ofertę w postaci elektronicznej jest obowiązany przed zawarciem umowy poinformować drugą stronę w sposób jednoznaczny i zrozumiały o: 1) czynnościach technicznych składających się na procedurę zawarcia umowy; 2) skutkach prawnych potwierdzenia przez drugą stronę otrzymania oferty; 3) zasadach i sposobach utrwalania, zabezpieczania i udostępniania przez przedsiębiorcę drugiej stronie treści zawieranej umowy; 4) metodach i środkach technicznych służących wykrywaniu i korygowaniu błędów we wprowadzanych danych, które jest obowiązany udostępnić drugiej stronie; 5) językach, w których umowa może być zawarta; 6) kodeksach etycznych, które stosuje, oraz o ich dostępności w postaci elektronicznej. Przepisy dotyczące sprzedaży § 3. Przepis § 2 stosuje się odpowiednio, jeżeli przedsiębiorca zaprasza drugą stronę do rozpoczęcia negocjacji, składania ofert albo do zawarcia umowy w inny sposób. § 4. Przepisy § 1-3 nie mają zastosowania do zawierania umów za pomocą poczty elektronicznej albo podobnych środków indywidualnego porozumiewania się na odległość. Nie stosuje się ich także w stosunkach między przedsiębiorcami, jeżeli strony tak postanowiły. Cechy umów handlowych Najważniejsze normatywne cechy umów handlowych wynikające z Kodeksu cywilnego : dotyczące sprzedaży 7) PodwyższonyPrzepisy miernik należytej staranności (art. 355 par. 2) § 2. Należytą staranność dłużnika w zakresie prowadzonej przez niego działalności gospodarczej określa się przy uwzględnieniu zawodowego charakteru tej działalności. Cechy umów handlowych Najważniejsze normatywne cechy umów handlowych wynikające z Kodeksu cywilnego : 8) wyłączenie zasady sądowej waloryzacjisprzedaży w stosunku do Przepisy dotyczące przedsiębiorców (art. 3581 par. 4) § 4. Z żądaniem zmiany wysokości lub sposobu spełnienia świadczenia pieniężnego nie może wystąpić strona prowadząca przedsiębiorstwo, jeżeli świadczenie pozostaje w związku z prowadzeniem tego przedsiębiorstwa. Art. 3581 par. 1-4 § 1. Jeżeli przedmiotem zobowiązania od chwili jego powstania jest suma pieniężna, spełnienie świadczenia następuje przez zapłatę sumy nominalnej, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej. § 2. Strony mogą zastrzec w umowie, że wysokość świadczenia pieniężnego zostanie ustalona według innego niż pieniądz miernika wartości. Przepisy dotyczące sprzedaży § 3. W razie istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza po powstaniu zobowiązania, sąd może po rozważeniu interesów stron, zgodnie z zasadami współżycia społecznego, zmienić wysokość lub sposób spełnienia świadczenia pieniężnego, chociażby były ustalone w orzeczeniu lub umowie. § 4. Z żądaniem zmiany wysokości lub sposobu spełnienia świadczenia pieniężnego nie może wystąpić strona prowadząca przedsiębiorstwo, jeżeli świadczenie pozostaje w związku z prowadzeniem tego przedsiębiorstwa. Cechy umów handlowych Najważniejsze normatywne cechy umów handlowych wynikające z Kodeksu cywilnego : 8) wyłączenie zasady sądowej waloryzacji w stosunku do przedsiębiorców (art. 3581 par. 4) - c.d. Przepisy dotyczące sprzedaży To wyłączenie tzw. małej klauzuli rebus sic stantibus (w odróżnieniu od tej, uregulowanej w art. 3571 par. 1 i określanej jako nadzwyczajna zmiana stosunków) Umowna klauzula waloryzacyjna jest dopuszczalna dla przedsiębiorców (art. 3581 par. 2) Cechy umów handlowych Najważniejsze normatywne cechy umów handlowych wynikające z Kodeksu cywilnego : 9) Możliwość zawarcia umowy z wykorzystaniem różnych wzorców (art. Przepisy 3854) - konflikt wzorcówdotyczące sprzedaży § 1. Umowa między przedsiębiorcami stosującymi różne wzorce umów nie obejmuje tych postanowień wzorców, które są ze sobą sprzeczne. § 2. Umowa nie jest zawarta, gdy po otrzymaniu oferty strona niezwłocznie zawiadomi, że nie zamierza zawierać umowy na warunkach przewidzianych w § 1. Podstawowe zasady: Przepisy dotyczące 1) Zasada swobody umów 2) Zasada pact sunt servanda sprzedaży Podstawowe zasady: 1) Zasada swobody umów art. 3531 k.c. Przepisy dotyczące sprzedaży Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się: - właściwości (naturze) stosunku, - ustawie ani - zasadom współżycia społecznego. Podstawowe zasady: 2) Zasada pact sunt servanda - zasada związana jest z fazą wykonania umowy Przepisy dotyczące sprzedaży - umowa powinna być wykonana zgodnie z jej treścią i celem - zmiana może być dokonana tylko za zgodą obu stron WYJĄTEK - możliwość skorzystania z klauzuli rebus sic stantibus (nadzwyczajna zmiana okoliczności) Art. 3571 k.c. Jeżeli z powodu nadzwyczajnej zmiany stosunków spełnienie świadczenia byłoby połączone z nadmiernymi trudnościami albo groziłoby jednej ze stron rażącą stratą, czego strony nie przewidywały sprzedaży przy zawarciuPrzepisy umowy, sąddotyczące może po rozważeniu interesów stron, zgodnie z zasadami współżycia społecznego, oznaczyć sposób wykonania zobowiązania, wysokość świadczenia lub nawet orzec o rozwiązaniu umowy. Rozwiązując umowę sąd może w miarę potrzeby orzec o rozliczeniach stron, kierując się zasadami określonymi w zdaniu poprzedzającym. Przepisy dotyczące sprzedaży Dziękuję za uwagę
