i. literatura

TEMATY NA WEWNĘTRZNĄ CZĘŚĆ
EGZAMINU MATURALNEGO
Z JĘZYKA POLSKIEGO
w roku szkolnym 2013/2014
I. LITERATURA
1. Motyw rozstania i jego funkcje w utworze literackim. Omów na podstawie wybranych
przykładów z literatury różnych epok.
2. Przedstaw funkcjonowanie motywu teatru w wybranych utworach literackich.
3. Bohater, który się buntuje. Przedstaw najciekawsze kreacje, analizując wybrane utwory
literackie.
4. Idealiści w literaturze polskiej. Przedstaw takich bohaterów w wybranych utworach różnych
epok.
5. Dramat niespełnienia ludzkich marzeń przedstawiony w literaturze. Omów na wybranych
przykładach.
6. Bunt i pokora jako sposoby zachowań człowieka wobec Boga. Przedstaw je, analizując wybrane
utwory różnych epok.
7. Przedstaw wybrane literackie kreacje bohaterów w sutannie i w habicie.
8. Motyw buntu i nawrócenia w relacji człowiek – Bóg. Omów zagadnienie, analizując wybrane
utwory literackie.
9. Rozmowy człowieka z Bogiem w literackim przekazie twórców różnych epok. Omów na
podstawie wybranych utworów.
10. Pycha jako czynnik determinujący działania człowieka. Przedstaw zagadnienie, analizując
wybrane utwory literackie z różnych epok.
11. Niezawinione cierpienie i różne próby jego uzasadniania. Przedstaw problem, analizując
wybrane utwory literackie.
12. Różne pojmowanie cierpienia w życiu człowieka. Omów problem na podstawie wybranych
utworów literackich.
13. Motyw przemiany bohatera. Przedstaw ciekawe kreacje, analizując wybrane utwory literackie
różnych epok.
14. Motyw wędrówki w literaturze. Omów jego wersje w wybranych utworach różnych epok.
15. Problemy okresu dojrzewania człowieka. Przedstaw je, analizując wybrane utwory literackie.
16. Życie rodzinne jako temat w literaturze XIX wieku i współczesnej. Porównaj różne ujęcia tego
tematu, analizując wybrane utwory.
17. Konflikty rodzinne w życiu bohaterów literackich. Przedstaw temat, analizując wybrane utwory.
18. Portrety kobiet w literaturze. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory literackie.
19. Wizerunek matki w literaturze. Przedstaw najciekawsze kreacje w wybranych utworach.
20. Relacje matka – syn w literaturze. Przedstaw motyw, odwołując się do wybranych utworów.
21. Literackie portrety córek. Przedstaw najciekawsze kreacje, analizując wybrane utwory.
22. Dziecko jako bohater literacki. Przedstaw najciekawsze kreacje, analizując wybrane utwory
różnych epok.
23. Portret ojca w literaturze. Omów problem, analizując wybrane utwory literackie.
24. Literackie portrety ojców i synów. Przedstaw, analizując wybrane utwory.
25. Bohater negatywny w literaturze- przedstaw najciekawsze kreacje i ich funkcje w wybranych
utworach.
26. Artysta jako bohater literacki. Przedstaw najciekawsze kreacje, analizując wybrane utwory.
27. Staropolskie wzory osobowe i ich odzwierciedlenie w literaturze. Przedstaw temat, analizując
wybrane utwory.
28. Motyw muzyki w literaturze i jego funkcje. Omów na wybranych przykładach.
29. Przestrzenie znaczące w literaturze. Na wybranych przykładach przedstaw sposoby ich
kreowania i funkcje.
30. Arkadia i apokalipsa jako sposoby przedstawiania rzeczywistości. Omów na wybranych
przykładach.
31. Funkcjonowanie motywu arkadyjskiego w literaturze. Przedstaw temat, odwołując się do
wybranych utworów.
32. Przedstaw różne sposoby wykorzystania tematu powrotu do „lat dziecinnych” w literaturze.
33. Motyw wsi w literaturze. Przedstaw, analizując wybrane utwory.
34. Obrazy miast w literaturze. Przedstaw je, analizując wybrane utwory literackie.
35. Obrazy przyrody w literaturze. Przedstaw sposoby ich kreowania i funkcje w wybranych
utworach.
36. Na wybranych przykładach literackich przedstaw funkcjonowanie toposu ogrodu.
37. Dosłowne i metaforyczne funkcjonowanie motywu jesieni. Przedstaw, analizując wybrane
utwory literackie.
38. Drzewo w literaturze różnych epok. Na wybranych przykładach przedstaw wiążące się z tym
motywem sposoby opisywania i symbolikę.
39. Funkcjonowanie motywu dworu w wybranych utworach literackich. Omów na przykładach.
40. Obrzędy i obyczaje ludowe w literaturze – przedstaw, analizując wybrane utwory.
41. Historia jako czynnik determinujący ludzki los. Omów problem, odwołując się do wybranych
utworów różnych epok.
42. Doświadczenia bohaterów literackich związane z utratą ziemi rodzinnej. Przedstaw je, odwołując
się do wybranych utworów literackich.
43. Wpływ wojny na psychikę człowieka. Przedstaw problem, odwołując się do wybranych utworów
literackich.
44. Literatura jako narzędzie walki z totalitaryzmem. Omów temat, odwołując się do wybranych
utworów literackich powstałych po II wojnie światowej.
45. Rewizja narodowych mitów w literaturze. Przedstaw problem, analizując wybrane utwory.
46. Motyw powstania narodowego w literaturze. Omów na wybranych przykładach.
47. Rola kostiumu historycznego w utworze literackim. Omów problem, analizując wybrane utwory.
48. Sposoby wyrażania miłości do ojczyzny. Przedstaw problem, analizując wybrane utwory
literackie.
49. Motyw bohaterskiego umierania. Przedstaw, analizując wybrane utwory literackie.
50. Motyw zdrajcy ojczyzny w literaturze polskiej. Przedstaw najciekawsze kreacje z wybranych
utworów.
51. Różne sposoby wykorzystania biografii pisarza w jego dziele. Przedstaw problem, analizując
wybrane utwory literackie.
52. Autobiografia jako tworzywo literackie – omów temat, wykorzystując teksty z różnych epok.
53. Realizm i kreacjonizm jako dwa sposoby kształtowania świata przedstawionego w literaturze.
Omów na wybranych przykładach.
54. Obrazy widziane oczyma wyobraźni – ukaż ich różnorodność i określ funkcję, jaką pełnią
w wybranych utworach literackich.
55. Utopie i antyutopie w literaturze. Omów na wybranych przykładach z różnych epok.
56. Żywotność tradycji romantycznej w literaturze następnych epok. Omów na wybranych
przykładach.
57. Przedstaw literackie reinterpretacje mitów antycznych – analizując wybrane utwory.
58. Inspirująca rola mitów w literaturze. Przedstaw temat, odwołując się do wybranych przykładów.
59. Intertekstualność w poezji. Omów zagadnienie na wybranych przykładach z literatury.
60. Obecność myśli filozoficznej w literaturze. Omów zagadnienie na wybranych przykładach.
61. Symbol i alegoria jako sposoby mówienia o rzeczywistości. Przedstaw ich rolę w wybranych
utworach literackich.
62. Przedstaw funkcje groteski w wybranych utworach literackich.
63. Apokryf w literaturze dawnej i współczesnej. Przedstaw temat, analizując wybrane przykłady
różnych rodzajów apokryfu i literatury apokryficznej z epoki staropolskiej oraz XX lub/i XXI
wieku.
64. Pamiętnik – omów funkcję tej formy wypowiedzi w literaturze, odwołując się do wybranych
utworów literackich.
65. Formy korespondencji i różne sposoby realizacji schematów epistolarnych w tekstach
artystycznych. Omów zagadnienie na wybranych przykładach z literatury różnych epok.
66. Dialog w liryce – przedstaw funkcje tej formy wypowiedzi w wybranych tekstach różnych epok.
67. Witkacy jako człowiek teatru. Wskaż i omów walory sceniczne wybranych dramatów.
68. Teatr, cyrk, kabaret w polskim teatrze współczesnym. Na podstawie analizy wybranych
przykładów scharakteryzuj zjawisko mieszania gatunków i określ jego funkcje.
69. Różne formy opisywania świata własnych przeżyć i wartości w polskiej literaturze
romantycznej. Przedstaw temat, analizując utwory wybranego twórcy.
70. XIX-wieczny powieściopisarz jako obserwator czasów współczesnych lub/i kronikarz
przeszłości. Przedstaw temat, analizując wybrane utwory jednego z twórców.
II. ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI
1. Różnorodne ujęcia motywu pożegnania w literaturze i filmie. Omów na wybranych przykładach.
2. Motyw powstania narodowego w literaturze i malarstwie. Przedstaw, analizując wybrane dzieła.
3. Sceny batalistyczne w literaturze, malarstwie i filmie. Przedstaw i porównaj sposoby ich prezentacji
w wybranych dziełach.
4. Obraz getta w literaturze i filmie. Przedstaw wybrane dzieła.
5. Przedstaw różne postawy Polaków wobec Holokaustu w oparciu o wybrane przykłady literackie i
filmowe.
6. Zaprezentuj różne ujęcia motywu Stabat Mater w literaturze i malarstwie, analizując wybrane dzieła.
7. Motywy maryjne w literaturze i sztuce. Przedstaw wybrane przykłady dzieł z różnych epok.
8. Analizując wybrane dzieła literackie i filmowe, przedstaw funkcjonowanie motywu małżeństwa.
9. Funkcjonowanie motywu tańca w literaturze i filmie. Omów problem, analizując wybrane utwory.
10. Motyw powrotu w literaturze i filmie. Omów na wybranych przykładach.
11. Literackie i filmowe podróże w czasie. Omów na wybranych przykładach.
12. Literackie i filmowe wizje przyszłości. Omów na wybranych przykładach.
13. Motywy fantastyczne w kulturze dawnej i współczesnej. Przedstaw temat, analizując wybrane
utwory literackie i inne teksty kultury
14. Motyw snu i jego funkcje w literaturze i filmie – omów na wybranych przykładach
15. Obrazy zagłady w dziełach literackich i filmowych. Zanalizuj wybrane teksty kultury.
16. Tatry w literaturze i sztuce Młodej Polski. Omów na wybranych przykładach.
17. Bohater negatywny - przedstaw najciekawsze kreacje i ich funkcje w wybranych tekstach kultury.
18. Portrety kobiet w literaturze i malarstwie. Omów, analizując wybrane teksty kultury.
19. Postaci z obrazów Jana Matejki. Omów ich funkcje w wybranych utworach literackich.
20. Mity i legendy w literaturze i filmie. Omów na wybranych przykładach.
21. Symbol jako środek wyrazu w literaturze i malarstwie. Przedstaw na wybranych przykładach.
22. Historie mityczne inspiracją dla literatury i sztuki nowożytnej. Omów temat na wybranych
przykładach.
23. Inspiracje antyczne w kulturze. Przedstaw je, analizując wybrane dzieła literackie i malarskie.
24. Inspiracje biblijne w literaturze i malarstwie. Zanalizuj wybrane przykłady.
25. Problemy filmowej adaptacji. Porównaj film z jego literackim pierwowzorem; oceń adaptację.
26. Wpływ techniki filmowej na literaturę i inne dziedziny sztuki. Przedstaw temat, analizując wybrane
przykłady.
27. Wykluczeni ze świata: obcy (inni) jako postacie w literaturze i teatrze. Przedstaw sposoby
kreowania takich bohaterów, analizując wybrane przykłady.
28. Groteska jako kategoria estetyczna i wizja rzeczywistości. Przedstaw jej funkcjonowanie w
literaturze i innych tekstach kultury XX wieku.
III. JĘZYK
1. Nowomowa jako zjawisko językowe. Na wybranych przykładach dokonaj jego prezentacji i próby
oceny.
2. Omów mechanizmy funkcjonowania wyrazów modnych we współczesnej polszczyźnie.
3. Analizując zgromadzony materiał językowy, scharakteryzuj zapożyczenia we współczesnym języku
polskim. Oceń ich celowość.
4. Wykorzystując samodzielnie zgromadzone przykłady, oceń przydatność anglicyzmów
we współczesnej polszczyźnie.
5. Język uczniowski jako jedna z odmian gwary środowiskowej. Omów temat na podstawie materiału
zgromadzonego w twojej szkole.
6. O sztuce przemawiania, przekonywania i narzucania poglądów przejawiającej się w języku reklam.
Omów problem na wybranych przykładach,
7. Literackie inspiracje w języku reklamy. Omów zagadnienie na wybranych przykładach.
8. Gra frazeologizmami w reklamie współczesnej. Zinterpretuj wybrane przykłady.
9. Stałe związki frazeologiczne i ich funkcjonowanie w obiegu publicznym. Przedstaw temat,
analizując wybrane przykłady.
10. Stylizacje językowe w literaturze. Omów zagadnienie na wybranych przykładach.
11. Retoryka i jej funkcja w literaturze. Omów na wybranych przykładach.
12. Scharakteryzuj język wybranych bohaterów literackich. Uwzględnij cechy ujawniające ich
przynależność środowiskową i charakter.
13. Regionalizmy i ich znaczenie w kreowaniu postaci – omów w dwu wybranych utworach.
14. Język potoczny jako tworzywo literatury – zanalizuj wybrane przykłady z liryki i prozy XX wieku.
15. Język jako instrument walki o władzę. Zanalizuj wybrane materiały wyborcze.
16. Oceń poprawność językową wybranych tekstów prasowych. Przedstaw kryteria, którymi się
posłużyłeś.
17. Język SMS-ów. Przedstaw, analizując zgromadzony materiał.
18. Twórcze wykorzystanie języka środowiskowego w literaturze polskiej. Omów zagadnienie
na wybranych przykładach.
19. Komizm słowny i sposoby jego realizacji w wybranych utworach różnych autorów i epok.
20. Funkcje stylizacji modlitewnej w literaturze różnych epok. Omów na wybranych przykładach.
21. Omów pochodzenie nazw miejscowych twojego regionu.
22. Język komentatorów sportowych. Na podstawie zgromadzonego materiału dokonaj jego analizy
i próby oceny.
23. Przenikanie nazw własnych do słownictwa pospolitego. Przedstaw temat, analizując
zgromadzony materiał językowy.